geeft alles
Toerisme
f
Cl
In 's Heerenberg staat een huis als een kasteel
Archeologische fietsroute
c/v\Dcr
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Skipisten naar keuze en Langlaufloipen op maat
E I SBERICHTEN
jroeps verblijven
■es over groepsaccommodaties in eigen land is te vinden in
Bi nieuwe gids die is uitgegeven door Toerisme Recreatie
5 N. Per provincie gerangschikt verschaft de brochure informa-
over mogelijkheden tot verblijf in boerderijen, recreatieoor-
h. NJHC-herbergen. vvatersportcentra, hotels, kinderoorden
V op campings. Vanaf heden gratis verkrijgbaar bij alle VVV- en
WB-kantoren.
^ietsgids
itsen door de geschiedenis' is de titel van een nieuw gidsje
Toerisme Recreatie AVN dezer dagen in omloop heeft ge-
tcht. Het zestig pagina's tellende boekje geeft informatie over
c denswaardigheden die de fietser passeert op uitgestippelde
hten door zes regio's. Zoals de titel al zegt, staat de geschie-
lis hierbij centraal. Gratis verkrijgbaar bij VW en ANWB. Het-
fde geldt voor de zojuist verschenen 'Fietsideeënkrant Na-
Het is een 12 pagina's tellende krant, die informatie geeft
:r fietsarrangementen, de ANWB-rij wielhulpkist, fietskaarten,
nementen en allerlei fietsbenodigdheden.
epshow op de Veluwe
als in het Nationale Park De Hoge Veluwe worden de ko-
:nde weken bronstexcursies georganiseerd op de Zuid-Velu-
Tot half oktober kunnen belangstellenden er samen met een
Is op uit trekken, om naar het liefdesspel van de edelherten te
ren. Deelnemers aan die 'peepshow' worden ontvangen met
i consumptie en een diaklankbeeld over natuur, landschap
J wild op de Veluwe. Daarna wordt de wildkansel bezocht. De
ns is groot dat de bezoekers vanuit die schuilhut edelherten in
t vizier krijgen. „Maar" voegt de organisator van de toch-
de Stichting Natuurvoorlichting Veluwe, daar onmiddellijk
i toe „we kunnen geen garanties geven; de Veluwe is geen
4 'rentuin." De excursies duren ongeveer drie uur en worden 's
5 ddags gehouden. Deelname kost 15 gulden, kinderen tot en
pet 12 jaar 10 gulden.
fo en reserveren: Streek VW Zuidwest-Veluwe in Ede, tele-
)n0 83 80 - 14 44 4.
rijgezellenweken
>als altijd in die periode van het jaar, worden in het winter-
ortdorp Mallnitz in Karinthië van 13 tot en met 27 januari
96 vrijgezellen weken gehouden. Solisten kunnen vanaf circa
5 gulden speciale ski-arrangementen boeken. Inbegrepen; ze-
qii overnachtingen (logies en ontbijt), zesdaagse skipas, vijf da-
I n skiles en gratis entree in het zojuist geheel tot 'avonturen-
d' omgebouwde zwembad. Langlaufers kunnen vanaf 475
Iden terecht.
fo: Urlaubsinformation, A-9822 Mallnitz, Oostenrijk, tele-
vanuit Nederland) 00 43 47 84 - 290.
ierstcruise naar New York
13 december vertrekt vanuit Amsterdam de Queen Elizabeth
roor een kerstcruise naar New York. De reis (via Southampton)
ar de Big Apple duurt zeven nachten; de terugreis is per
leing 747 van Singapore Airlines. Eventueel kan de trip worden
rlengd met een 1 -, 2- of 6-daags verblijf in New York. Prijzen
■uise terugvlucht) vanaf 2.745 gulden, exclusief 237 gulden
vengel d.
fo: de ANVR-Reisbureaus.
luziekreizen
dein culturele reizen gespecialiseerde reisorganisatie Uccello
Manim verscheen dezer dagen de herfstbrochure met infor-
atie over trips die de komende maanden worden georgani-
erd naar diverse Europese muziektheaters. Daaronder een
sdaagse Chopinreis naar Warschau (internationaal pianocon-
urs plus een bezoek aan onder meer een concert van Mozarts
:quiem) en een zesdaagse tocht naar Normandië en Parijs
larbij ook de Cézanne Expositie in de Franse hoofdstad wordt
zocht.
fo: Uccello te Maruin, telefoon 0 59 44 - 32 22.
laco goes Caribbean
iderij Naco organiseert op zaterdag 14 oktober een Caribbean-
tening op een van haar door de haven van Amsterdam rond va -
nde luxe-salonschepen. Iets dergelijks vindt op 28 oktober
aats in Zaandam (maar dan is het thema Las Vegas bij Night)
op 4 november ten slotte wordt in Hoorn een Country
estern-avond gehouden. De tochten (met uitgebreid buffet en
ankjes naar keuze) duren van 20 tot 24 uur.
ifo: Naco in Amsterdam, telefoon 020 - 62 62 46 6.
ikiën in de Sierra Nevada
)lynieve, skigebied op nog geen uur rijden van Granada.
FOTO ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
ladat een aantal grote touroperators (waaronder Arke) afhaakte
regens de voor dergelijke mega-concerns te geringe belangstel-
hg, organiseert nu Ski F&M skivliegreizen (via Malaga) naar de
ierra Nevada in Zuid-Spanje. Het zonnige, op nog geen uur rij -
len van Granada gelegen wintersportgebied (Solynieve) telt 60
ilometer aan afdalingen en kent een hoogteverschil van meer
lan 1200 meter (2100 - 3398 meter), 's Ochtends is het er voor-
reffelijk skiën; in het voorjaar kan de sneeuw 's middags pappe-
ig worden en staat er bij tijd en wijle een flinke wind. Prijzen
oor een achtdaagse reis (op basis van half pension) vanaf 1275
Ski F&M te Bennebroek, telefoon 0 25 02 - 45 75 7.
m/ A A
SAM DE JAGER»
Toen de aarde werd ingericht,
moet de toenmalige burge
meester van Bad Gastein voor
aan hebben gestaan bij het uit
delen van de natuurlijke rijk
dommen. 'Wij zijn gezegend',
zegt directrice Annelies Paar
van de VW vroom. Waarna ze
alles even snel op een rijtje zet:
In de oudheid werd goud gedol
ven in het Gasteiner dal, de Ro
meinen al benutten er de vele
warmwater-bronnen, er heerst
een genezend en mild klimaat
waarop keizers en koningen af
kwamen, in de berg waar dat
goud werd gevonden, is het ver
blijf heilzaam voor allerlei kwa
len en óp die bergen ligt lang
durig zo veel sneeuw dat iedere
wintersporter er aan zijn trek
ken kan komen.
Logisch dat het er allemaal
rijk uitziet in het Gasteiner dal.
Maar toch altijd met de Oosten
rijkse toets van gemoedelijkheid
en van boeren-zwier. Het is
mooi en intiem tegelijk. Naast
het superdeluxe vijfsterrenhotel
vindt men er ook een ontbijt-
pension tegen het door Neder
landers altijd zo langgezochte
betaalbare tarief. Het Gasteiner
dal heeft alles en geeft alles. En
het is niet eens ver. Het is zowel
per trein (de vernieuwde Alpen
express koerst er zonder over
stappen op af) als per auto goed
'berijdbaar'.
Wat treft de gast er 's winters
aan? Skipisten naar keuze en
Langlaufloipes naar maat. De
skipistes van Bad Gastein en het
nabije Hofgastein zijn via het
Angertal met elkaar verbonden.
Dat levert vanaf zowel de Stub-
nerkogel boven Bad Gastein als
de Schlossalm boven Hofgas
tein ruime mogelijkheden op
voor interessante afdalingen
door prachtige bossen. En dat
terwijl de skiër niet eens al te er
varen behoeft te zijn. Verderop
in het dal ligt dan bovendien
nog Dorfgastein. Het dorp is
niet met de andere pistes van
het dal verbonden maar wel
met die van Grossari aan de an
dere kant van de bergketen. De
skiër in Gastein is niet gauw aan
het einde van de rit.
Sneeuwzeker
Een sterk punt van Bad Gastein
is de sneeuwzekerheid. In het
Tauemgebergte is de Kreuzko-
gel ontwikkeld tot een modern
skicentrum dat de skiër naar
2.686 meter brengt. In dat deel
van Oostenrijk betekent zo'n
Naast het superdeluxe vijfsterrenhotel vindt men in het Gasteinertal ook het goed betaalbare ontbijtpension.
hoogte sneeuw van november
tot mei. Hoewel er niemand
woont, heeft het ski-oord wel
een naam: Sportgastein. Aan de
voet van de grote lift daar, op
1.600 meter boven zeeniveau,
ligt een loipe van interessante
lengte. De langlaufer kan er tot
ver in de lente terecht.
De 'alleroudste' skiberg van
Bad Gastein is de bijna 2.500
meter hoge Graukogel aan de
voet waarvan zich het beroem
de hoteldorp Gruener Baum be
vindt. Prinses Margriet en haar
gezin, maar ook vele internatio
nale beroemdheden logeerden
in het onvermoed gemoedelijke
huis, dat meer dan een eeuw
geleden als postkoetshalte in
het vrij geïsoleerde Gasteiner
dal begon.
Die Graukogel is een veel uit
dagender berg dan de Stubner-
kogel aan de overkant van het
dal. De skileraren van Bad Gas
tein voeren hun wat gevorderde
leerlingen graag over de prach
tig brede zwarte pisten van de
Graukogel, die zich overigens
ook langs vriendelijker flanken
laat bedwingen. De berg is door
de achterstand in voorzienin
gen een beetje stiefkind in het
skidorp, maar is daardoor tege
lijk rustig. De parkeerruimte is
beperkt, er voert geen flitsend
snelle gondel naar boven maar
een gewone dubbele stoeltjeslift
De moderne Goldbergbahn brengt de skiërs naar een hoogte van 2.650 meter.
FOTO VW BAD CASTEIN
en er zijn slechts een paar sle-
pertjes. De milieuregels staan
verdere uitbouw gelukkig niet
toe, maar ondanks alle beper
kingen is het een heerlijke ski-
berg. En zo te zien heeft behalve
tijdens de jaarlijke wereldbeker-
rennen bijna niemand de at
tractie van de Graukogel in de
gaten. Een aanrader dus.
Slecht weer
Tja, en als het dan eens een
dagje sneeuwt of mistig is, biedt
zo'n van eeuwen her op gast
vrijheid ingesteld gebied na
tuurlijk een scala aan slecht-
weer-accommodaties. Wat te
denken van een bad in de
warmwaterbronnen? Het Fel-
senbad biedt daarvoor uitste
kende mogelijkheden, maar ook
een aantal hotels en pensions is
via een speciaal leidingnet aan
gesloten op de zeventien bron
nen. Het water is geneeskrach
tig en men kan er niet zomaar
wat baantjes in trekken. Het is
zeker in het begin vrij slaapver
wekkend. Wie 's avonds noch
tans nog wakker is, kan naar het
casino.
Mochten de spieren het door
jarenlang gebruik een beetje
gaan begeven, dan heeft Bad
Gastein altijd nog de Heilstollen
achter de hand. De blijkbaar
onbedwingbare zucht naar
goud heeft Bad Gastein een
nieuw fenomeen als de genees
krachtige bergholen bezorgd.
Toen mijnwerkers kort na de
laatste wereldoorlog in Bad
Gastein weer eens op zoek gin
gen naar oude goudaders,
merkten ze dat in de berggan-
gen gewrichtspijn en reumati
sche aandoeningen in last afna
men. Na langdurig medisch en
Info Bad Gastein
Afstand Amsterdam - Bad Gas
tein: 1.150 kilometer. Met de
auto via Frankfurt, München,
Salzburg, Bischofshofen en de
Klammpas.
Hoogte: 1.000 - 2.686 meter.
Aantal bedden: 7.519.
Aantal liftinstallaties: 50.
Wachttijden: gering.
Totaal kilometer aan afdaling:
250 kilometer (gehele dal inclu
sief Grossari).
Ligging van de skipistes: Alle
windrichtingen.
Moeilijkheidsgraad: Overwe
gend middelzwaar.
Kinderopvang: Ja.
Langlaufmogelijkhcden: 90 ki
lometer aan Loipen (niet aan
eengesloten).
Verdere sportieve ontspan
ning: Wandelen, zwemmen en
rodelen.
Prijspeil: Voor Oostenrijkse be
grippen gemiddeld. Zesdaagse
skipas 1860 OS (laagseizoen
1580 OS).
Avondvertier: Bars, casino, cu
linaire escapades.
Bijzonderheden: Skibus gratis.
Warmwaterbronnen. Gezond
heidskuren.
Nadere inlichtingen: Kur- und
Fremdenverkehrsverband, Kai
ser Franz Josefstrasse 1, A 5640
Bad Gastein 28, Oostenrijk of
het Oostenrijks Toeristenburo,
Stadhouderskade 2, 1054 ES
Amsterdam, telefoon 020 -
61 29 68 2.
chemisch onderzoek bleek dat
te kloppen. De 'ingewanden'
van de Radhausberg zijn niet al
leen behoorlijk warm, er zweeft
ook nog het edelgas radon. Een
heilzame combinatie.
Jaarlijks worden de gangen
nu bezocht door elfduizend
mensen die lijden aan reumati
sche aandoeningen, botontkal-
king, psoriasis en andere huid
problemen, astma, hooikoorts,
doorbloedingsarmoede en nog
meer aandoeningen. Helaas zit
zo'n behandeling nog niet in
het Nederlandse ziekenfonds
pakket, want er zijn beroerder
oorden dan Bad Gastein denk
baar om een poging tot herstel
te ondernemen. Uiteraard kan
men niet zonder medische indi
catie zomaar eens een dagje in
de berg doorbrengen; een kort
kennismakingsbezoek behoort
wel tot de mogelijkheden.
Het schijnt niet zo vaak neve
lig te zijn in Bad Gastein. Niet
voor niets kozen keizerlijke fa
milies als de Hohrenzollerns en
de Habsburgers -onder wie
vooral keizerin Sissi- Bad Gas
tein tot een informele residen
tie. Dat duidt op een royaal kli
maat. Mevrouw Paar spreekt
nog graag en met doorleefd res
pect van alle adellijke en we
reldlijke grootheden die Bad
Gastein aandeden. Maar ja, de
kassa moet blijven rinkelen.
Dus is inmiddels ook de 'gewo
ne' Nederlandse toerist meer
dan welkom in dit zogeheten
Sonnenskigebiet. Tot ver in de
lente kan men er terecht. Van
zó een schat wist zelfs de oer-
burgemeester van Bad Gastein
niet dat-ie 'm kreeg.
CHRIS KRUISINGA
Elke modale bewoner van een premie-A-
woning heeft wel eens omgekeken naar een
grotere behuizing. Misschien zelfs ge
droomd van een heus kasteel. Wel, wie wil
weten hoe zo'n ouderwets droomhuis er
uitziet, reize naar 's Heerenberg in Montfer-
land. Daar staat een van de grootste en
mooiste kastelen van Nederland, Huis
Bergh. Dat huis is natuurlijk overdreven be
scheiden, want het is een slot. Met daarin
een formidabele hoeveelheid kunstschat
ten. De graven van Bergh worden in de va
derlandse geschiedenis nogal eens ge
noemd. Over het algemeen niet zo lovend.
Ze waren namelijk 'fout' in de Tachtigjarige
Oorlog. Ofte wel: als rooms-kalholieken
stonden ze niet aan de kant van Willem de
Zwijger.
Bijna 300 jaar geleden kwam het Huis
Bergh in het bezit van het Duitse adellijke
geslacht Hohenzollern-Sigmaringen, daar
na (in 1912) werd het gekocht door Van
Heek, een Twentse textielbaron. Deze Van
Heek heeft met zijn geld mooie dingen ge
daan. De wanden van Huis Bergh zijn be
hangen met heel veel kunst van Vlaamse,
Duitse en Italiaanse origine en voor de aan
schaf van het meubilair is Van Heek niet
naar Ikea geweest.
Nederland en Duitsland lopen in deze
streek voortdurend in elkaar over. Een situ
atie die tegenwoordig mogelijkheden biedt
om met Europees geld leuke dingen te
doen. 'Euregio' worden dergelijke grensge
bieden genoemd. In het kader van dat 'Eu
regio' is dit jaar de zevende fietsroute in de
Nederlands-Duitse grensstreek officieel ge
opend: de Euregioroute Rijn-Waal. 'Op
twee wielen door twee landen' luidt de titel.
Het uitgestippelde traject is bepaald de
moeite waard. Zo fietsten wij van het dorpje
Mehr, niet ver van de Duitse plaats Kranen
burg, naar het Nederlandse dorp Millingen.
Onderweg ontdek je dat ganzen, die vol
gens de dienstregeling al lang in Siberië
hadden moeten zitten, gewoon in een Rijn-
plas tussen Erlecom en Kekerdom overzo-
meren. Ze hebben gelijk. Bovendien wordt
het landschap er extra en ongesubidieerd
door opgefleurd.
Een waarschuwing op dit punt past.
Geestdriftige natuurminnaars willen de
eenvoudige fietser nog wel eens verleiden
om van gebaande wegen af te wijken, bij
voorbeeld in de buurt van Kekerdom. Mooi
gebjed, daar niet van, maar wel veel rul
zand. Zeker na een klapband ben je dan ge
doemd met de fiets aan de hand op een
soort Mehr-Dakar-Millingen-traject voort te
ploeteren. Het Europese geld heeft namelijk
niet voorzien in een fietsenmaker ter plek
ke.
Millingen. Mooi hoor, maar dan als franje
van de Rijn, waar inmiddels zo'n 200.000
schepen per jaar passeren. In de hekgolf
van elk daarvan zou het hele volk der Bata
vieren trouwens verzopen zijn. Maar Millin
gen deugt wel als vertrekpunt voor een reis
je langs de Rijn naar Emmerich met zijn
aardige rivier-boulevard en zijn kerk aan
het water. De architectuur daarvan is nogal
schizofreen, maar dan moet je er maar met
de rug naar toe gaan zitten.
Wie dan nog inspiratie heeft om door te
fietsen, wacht een bergetappe. Hoch Elten
was na de Tweede Wereldoorlog tot in de
jaren '60 Nederlands gebied. Daarna werd
het teruggegeven. Jammer. Wij, Nederlan
ders, hadden het behoud van dit prachtige
gebied eigenlijk moeten bevechten. Dan
was het innemende terras van het hoogst
gelegen hotel ter plaatse, met het mooie
uitzicht op alweer de Rijn, helemaal van
ons geweest. Net als die bruine kikker in het
vijvertje die aandachtig aan vreemde vin
gers knabbelt.
Informatie over de Euregio-routes Rijn-
Waal en Via Romana is te verkrijgen bij
VW Rijk van Nijmegen, Sint Jorisstraat
72, 6511 TD Nijmegen. Telefoon 06-
91 12 34 4 (na 10 oktober: 024.36.01.429).
Voor Eltener Bergh-route: VW Montfer-
land, Stadsplein 73, 74041 JE 's Heeren
berg. Tel: 0 83 46 - 63 13 1. (na 10 oktober
-0314-66.31.31).
De cultuurliefhebber speelt
een steeds belangrijker rol in
de toeristische branche. Door
de stijging van korte vakanties
kiezen veel Nederlanders te
genwoordig voor een verblijf
in een gebied met grote cul
tuurhistorische waarde. De
provincie Drenthe speelt daar
op in door archeologische be
zienswaardigheden in de
schijnwerpers te zetten. De
nieuwe archeologische fiets
route, die van Borger naar het
Duitse Meppen loopt, is daar
van een voorbeeld.
Het traject is op initiatief van
de Recreatieschappen Drenthe
ontwikkeld door de Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bo
demonderzoek. Ook de regio
Emsland werd nauw betrok
ken bij de samenstelling. De
route heeft een lengte van 150
kilometer en is opgezet als een
meerdaagse tocht. In het bij
behorende boekje 'Grenzeloze
Monumenten' staan tientallen
archeologische monumenten
en andere cultuurhistorische
bezienswaardigheden be
schreven. Voorbeelden daar
van zijn het Onderduikershol
in het Valtherbos, Aards Para
dijs in Barger-Compascuum,
een smalspoorlijntie in het
veengebied van Scnöning-
hsdorf, de houtzaagmolen van
Bruneforth en het klooster in
Ter Apel.
De tocht begint bij Nationaal
Hunebedden-Informatiecen
trum in Borger. Via Emmen en
Zwartemeer wordt het Duitse
Meppen aangedaan. Een an
dere Duitse plaats langs de
route is Sögel. Via Lathcn
komt de fietser uit in Ter Apel.
Een oorlogsmonument langs
het Burgemeester J. van Roij-
en-pad tussen Exloo en Borger
is het laatste onderdeel van de
route. 'Grenzeloze Monumen
ten' is de vierde archeologi
sche route die door de Rijks
dienst voor het Oudheidkun
dig Bodemonderzoek in
Drenthe is uitgestippeld. Wan
delaars konden eerder al te
recht in Rolde en Anloo. Bor
ger kent sinds 1993 een fiets
route langs hunebedden.
