'Ik zing niet over politiek' Cultuur Kunst Somberheid als handelsmerk al lamer positief over plan oor uitkering kunstenaars Vier bands op Eerste African Music Festival Hans Croiset begint eigen theaterbedrijf bakers Jiskefet op zoek naar de snelle lach Rembrandt-etsen Ritman te koop Een huismus in het buitenland IJDAG 29 SEPTEMBER 1995 chef cert visser, 071 - 356441 I heaterprijs voor Ivo van Hove jPHOVENDe Belgische Thaliaprijs 1995 is toegekend aan Ivo Fi n Hove, de directeur van het Zuidelijk Toneel in Eindhoven, ie j krijgt de prijs voor zijn regie van Rijkemanshuis van Eugene se Neill, Splendid's van Jean Genet en De Tramlijn die Verlangen k^et van Tennessee Williams. Een jury onder voorzitterschap ïh^n Karei Anthierens kent de Thaliaprijs jaarlijks toe aan de bes- theaterprestatie van het voorbije seizoen. De prijs, een beeldje ipf n Ton Frantzen, is ingesteld door Het Laatste Nieuws/De ed euwe Gazet, te Ceiling vroeg zelfportret Chagall te noen» Een vroeg zelfportret van de Russisch-Franse schilder lle arc Chagall wordt in november geveild. Het veilinghuis Sothe- T1( 's in New York verwacht een opbrengst van 8 tot 10,5 miljoen Vc ilden. Chagall heeft in het begin van zijn carrière nauwelijks n.( Ifportretten geschilderd. Volgens het veilinghuis maakt dejon- [1.1?in Rusland geboren kunstenaar een dromerige indruk op het rl1 slfportret met palet'. Hij kijkt somber en ziet er ongewoon eek uit, terwijl hij een glanzend rood palet in zijn hand houdt, (ïagall liet het schilderij achter bij zijn zuster, toen hij in 1920 |t de Sovjetunie vertrok. Zij verborg het kunstwerk tot de ineen- prting van de Sovjetunie, bijna vier jaar geleden. 13- Ori Ye Ye treedt op tijdens eerste African Music Festival in Leiden ir menig artiest zou volstrek- oorspelbaarheid fataal kun- zijn, niet echter voor Hans cjjrestijn. Het is één en al vari- „J op een zelfde thema: ^jientieke droefenis alom. In ^^herkenbaarheid ligt zijn gro eikracht. Zijn somberheid is J handelsmerk geworden. [t iorrestijn kan niet zingen en ,1^ pianospel reikt niet verder ej| dat van een matige ama- jsf. Zang en begeleiding blij- meestal aardig in eikaars irt, ook al gaan ze wel eens er een eigen kant uit. En toch jrt die wonderlijke combina- _een heel eigen geluid op, ir een nagenoeg uitverkoch- i chouwburg graag naar komt teren. je befaamde zwartkijker Hans Dorrestijn bevindt zich in dit nieuwe programma op het sneeuwwitte landschap van de noordpool. In die ijskoude een zaamheid heeft hij alle tijd voor zijn gedeprimeerde bespiegelin gen. Daarin zijn verloren liefdes, seks, huiselijk relatieleed en veel zelfspot de vaste ingrediënten. Zijn presentatie hiervan is in de loop der tijd wel wat verbe terd. Maar Dorrestijn blijft nu eenmaal uitstralen dat hij een onbeholpen anti-held is. „Het ergste zijn nog de mensen die me na afloop van de voorstel ling vragen, of ik wel eens vaker optreed." Maar sommige teksten daar entegen zijn duidelijk het werk van een groot vakman. Met na me enkele malle teksten zijn juist vanwege hun heldere sys tematiek erg leuk. Daarbij doet Dorrestijn enkele rake uitspra ken. „Je rijdt in Nederland eer der tegen een verkeersbord 'overstekend wild' dan tegen een hert." haag anp800 gulden per maand en mag hij bijverdienen tot het bij standsniveau (1330 gulden). De uitkering duurt maximaal vier jaar. De maximale duur van vier jaar is voor Melkert bespreek baar. De ene kunstenaarsgroep heeft nou eenmaal wat meer tijd nodig om in de eigen in komsten te voorzien dan de an dere. Gaat het een paar jaar goed met de eigen inkomsten, dan mag hij later de niet ge- 1 Tweede Kamer is positief r het voorstel voor de inko- nspositie van kunstenaars. "lister Melkert van sociale za- _i en staatsecretaris Nuis van ^uur vinden dat kunstenaars jaar lang een uitkering eten krijgen van 60 procent een bijstandsuitkering. Nu Camer akkoord gaat, komt er |(tienkort een wetsontwerp, l^at de Wet Inkomensvoorzie- voor Kunstenaars (WIK) op bruikte jaren alsnog opnemen. nuari 1997 kan ingaan, de nieuwe situatie kan een jistenaar aanspraak maken ijeen uitkering van ongeveer Stapt een kunstenaar uit de re geling doordat hij het financieel niet redt, dan is terugkeer niet meer mogelijk. „Alle dieren hebben een ander geluid." Sadiq Us- man wil zijn 'Ori Ye Ye' daarom niet betitelen als 'percussiegroep'. De Nige- riaanse Leidenaar, die morgen optreedt tijdens het eerste African Music Festival in Leiden, is een expert op het gebied van Afrikaanse drums. „Als de huid van een giraf wordt gebruikt klinkt dat heel an ders dan de huid van een python. Wij combineren al die verschillende dieren en maken daar een sound van." leiden erna straatsma Hij kan het zien en horen, met welke huid een Afrikaanse drum is bespannen. „Ik heb een grote base-drum van giraffe-huid en ik heb er eentje met een py thon-vel. Die klinken heel an ders. Het ligt natuurlijk niet al leen aan het materiaal, maar ook aan de grootte van het vel. Maar over het algemeen is het voor mij heel makkelijk te horen waar een drum van is ge maakt." Usman (33) is bandleider van Ori Ye Ye, zanger en hij bespeelt de 'talking drum'. Een kleine Afrikaanse trommel die onder één arm wordt bespeeld. „Soms wil je je tekst niet zingen, maar via een trommel verwoorden. Dat lukt met de 'talking drum', vandaar de naam. Ik kan op de ze drum praten zonder te spre ken." Maar gezongen wordt er ook in Ori Ye Ye. In de talen van de drie grootste etnische groepe ringen die Nigeria telt: Yoruba, Hausa en lbo. Usman, zoon van een Yoruba-moeder en een Haussa-vader, is opgegroeid in het noorden van Nigeria, het territorium van de Haussa. „Ik ben zelf een Haussa, maar ik wil ook in die andere twee talen zingen omdat dit een Nigeri- aanse band is. De band bestaat bovendien ook uit leden die Yoruba of lbo zijn." Op muzikaal gebied genieten de Yoruba echter de meeste be kendheid. Sommige muziek kenners beweren dat deze groe pering uit het westen van Nige ria 'een meer artistieke aanleg' heeft dan de andere etnische groepringen. Usman: „De be kendste artiesten uit Nigeria zijn inderdaad Yoruba. Zij zijn dan ook in de meerderheid in Nigeria, zij regeren ook het land. De Haussa is een volk van handelaars, de Yoruba een groep van nou laat ik dat maar niet zeggen, want er zitten Yoruba in mijn band. Maar jammer is het wel dat de Yoru- Het Eerste African Music Festival wordt morgen gehouden in een grote tent op het Arsenaalplein. In totaal vier bands treden op. Daarnaast zijn er diverse andere optredens, onder anderen van de Nigeriaanse dj Baba Latif. Het programma ziet er als volgt uit: 14.00 uur Baba Latif 14.45 uurdichter/performerAdemola (Nigeria) 15.15 uur Baba Latif 16.15 uur Chikin Chee and Akwaaba (Ghana) 17.00 uur Baba Latif 17.15 uur Chikin Chee and Akwaaba 18.00 uur Baba Latif 18.15 uur Salimata Diabate (Guinee) 19.00 uur Baba Latif 19.15 uur Salimata Diabate 20.00 uur Baba Latif 20.15 uur Abebe Danel (Ethiopië) 21.00 uur Baba Latif 2115 uur Abebe Danel 22.00 uur Baba Latif 22.15 uur Ori Ye Ye (Nigeria) De Nigeriaanse band Ori Ye Ye. ba bekender zijn dan de andere groepen." Politiek Over zijn teksten wil Usman één ding duidelijk zeggen: hij zingt niet over politiek. „Ik zing over dagelijkse problemen, het lief en leed van alledag. Je kunt ook een boodschap hebben door over positieve dingen te zingen. 'Leven' is belangrijker dan politiek. Wij maken dans muziek. Zelfs de doden weten we met onze muziek uit hun graf op te laten staan en te laten dansen." „Ik wil liever buiten de poli tiek blijven," zegt de zanger en dat heeft wellicht ook te maken met de politieke situatie in Ni geria. „Politiek kan een hoop el lende opleveren. Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat de situatie nou zo gevaarlijk is in Nigeria hoor. Op het platteland is niets aan de hand. daar zijn helemaal geen problemen." Usman, die sinds 1989 in Lei den woont, heeft Ori Ye Ye (wat zoveel betekent als 'laten we het samen doen') in 1990 opgericht. De band speelt onversneden Nigeriaanse muziek, met instru menten als de iyalu (base drum), sekere (kalebas) en de agogo (koebel). „Ik ben blij dat het westerse publiek Afrikaanse muziek heeft geaccepteerd. Maar de tijd is nu gekomen om ze the real thing voor te schote len. Wij Afrikanen hebben een hele muzikale geschiedenis, die zijn oorsprong heeft in de tijd van voor de colonial master. Die muziek willen wij met Ori Ye Ye brengen. Wat Mory Kante en Youssou N'Dour doen, daar heb ik niets op tegen, maar zelf wil ik mijn muziek niet vermengen met westerse invloeden. En ik ga dus ook niet in een Michael Jackson-outfit of met een strop das om op het podium staan. Wij dragen traditionele kleding, dat past het beste bij onze mu ziek." amsterdam gpd Het opvoeren van kwalitatief hoogwaardige voorstellingen van klassiek en modern Neder lands toneel en van nieuw werk dat in opdracht is geschreven. Dat beogen regisseur Hans Croiset en dramaturg Ronald Klamer in hun nagenoeg afge ronde plannen voor de oprich ting van een eigen theaterpro- duktiebedrijf. Hiermee zijn de sinds lange tijd circulerende geruchten weersproken als zou Hans Croi set samen met Cox Habbema een nieuw gezelschap begin nen, met als thuishaven de Am sterdamse Stadsschouwburg. Hans Croiset is in het verleden oprichter en artistiek leider ge weest van Toneelgroep Theater, Het Publiekstheater en Het Na tionale Toneel. Te beginnen met 'Jozef in Do- than' van Vondel is het voorne men vanaf juni 1996 per sei zoen twee produkties in eigen beheer en op eigen risico uit te brengen. Afgezien van een ge vraagde eenmalige startsubsidie zal de nog naamloze theater onderneming zonder over heidsbijdrage aan de slag gaan. Rushdie weer op voor Booker Prize london rtr De schrijver Salman Rushdie is gisteren genomineerd voor de Booker Prize, de belangrijkste li teraire onderscheiding in Groot-Brittannië. Rushdie (48) kreeg veertien jaar geleden al de Booker Prize voor zijn boek Midnights's Children. Hij is nu voorgedragen voor de prijs voor The Moor's Last Sigh. 1 recensie herman joustra fet De Dierenwinkel. Uitgeverij De Harmonie. Pnjs: 34,90 Wijfel op het moment hevig, et ik blij zijn dat de teksten J De Dierenwinkel uit het sa- iche programma Jiskefet van VPRO in boekvorm zijn ver lenen? Natuurlijk, ze zijn van dermate hoog gehalte dat Ogewoon op papier horen te in. Maar aan de andere kant ijruipt mij het bange gevoel de uiterst komische Verko- H en Klant uit De Dierenwin- I binnenkort massaal zullen rden nagedaan. Net als de [rst flauwe Crediteuren - De iuren ben niet echt een fan van jeerste uur, maar ik ontdekte lefet - oftewel Kees Prins, [hiel Romeyn en Herman ih - toch al weer ruim drie t geleden. Toen er nog niet ieel mensen naar keken. Als lat eenmaal in de gaten heb, idt er bij mij een vreemd bhanisme in werking." Dan jpteer ik de teksten en perso- 1 van het programma en be- louw ze min of meer als mijn stelijk eigendom. Ik hoop maar dat er niet te veel hsen naar zullen gaan kijken, jr is nog iets vreemds aan Ik kan nooit lang intens van humoristisch genieten. Ge in lachen alleen is voor mij genoeg. Ik wil vooral scha- ichen. Maar na een tijdje "t er meestal gewenning op. personages, de grappen, de 'ensboekentaal, ze zijn her- [baar geworden. Minder ver eend en dus niet meer om te aterlachen. Dat is ook bij Jis- pt gebeurd. Behalve bij de renwinkel en Oboema. Die ven verrassen. lat ik Jiskefet nu een stuk kder leuk vind, ligt dus aan Maar het ligt ook aan Jiske- zelf. De hoge kwaliteit van de [rgaande twee jaar is het af- De Dierenwinkel. Met Michiel Romeyn (I), Kees Prins e (r). gelopen tv-seizoen bij lange na niet gehaald. Ik kan daarvoor maar één reden bedenken: de makers zijn uit geweest op de snelle lach. Meer dan eens was er tijdens de afleveringen van het afgelopen seizoen sprake van flinterdunne ideetjes die tot vervelens toe werden uitgemol ken. Tien minuten lang kijken naar twee heren die nep-Spaans praten is niet leuk. En kijken naar Crediteuren - Debiteuren is misschien twee keer leuk van wege de rake typering van de kantoorhumor, maar na vier keer is de lol er wel af. Kuifje De teksten van De Dierenwinkel zijn geënt op Gerard Reve, heeft Herman Koch eens in een inter view gezegd. En ook op Kuifje ('Ongelukkige'). Ik vind de ge bezigde taal meer iets hebben van Heere Heeresma's 'Han de Wit', die is bedoeld als een pa stiche op De Avonden. Het is de taal waarin voor het eten 'dam pende schalen vol kruimige aardvruchten' worden geser veerd. De Dierenwinkel draait ver der om Het Geheim. Verkoper en Klant praten op geheimzin nige toon over de dieren die in potdichte dozen zitten. Slechts de Klant is af en toe een kijkje in een van de dozen gegund. Be halve de ongelukkige fret heeft de kijker nooit een dier kunnen aanschouwen. Ook Albert van boven de boomgrens niet. De Dierenwinkel is gewoon absurd en leuk. Dat is door het grote publiek gelukkig nog niet opgemerkt. De Jiskefet-gekte barstte pas los na de eerste sketch van Credi teuren - Debiteuren. Ineens vond half Nederland alle sketches leuk. Ook die met de Spanjaarden, de Fransen en zanger Tony van Heemschut. Vanaf die dag probeert me nigeen dag-in-dag-uit al die fi guren na te doen. Net zoals ze voorheen Willempie van André van Duin imiteerden. Dan weet ik het zeker: het nieuwe Jiskefet kan me niet meer boeien. Het oude Jiskefet nog wel. Tot de dag dat iedereen op straat en op kantoor de Verkoper en de Klant uit De Dierenwinkel gaat imiteren. De Dierenwinkel hoort niet op het kantoor. Maar ik vrees dat dat met het ver schijnen van het boekje niet meer tegen valt te houden. Waar moet ik dan nog om la chen? Maar als u me nu wilt verontschuldigen...Ik moet in het magazijn het merg van de aalscholver nog afkarnen. Dinsdag 3 oktober begint de VPRO met een nieuwe reeks uitzendingen van Jiskefet rond de soap 'Crediteuren - Debi teuren', waarin de belevenis sen op een kantoor centraal staan. den haag anp De collectie Rembrandt-etsen van kunstverzamelaar Joost Rit man is te koop. Sotheby's noemt het één van de meest opzienbarende collecties van deze tijd. Het veilinghuis, dat de verzameling in samenwerking met de Londense kunsthandel Artemis aanbiedt, doet over de waarde geen uitspraken. Vorige week werd bekend dat Joost Ritman de Haarlemse Lourens Jansz Costerprijs ont vangt voor zijn verdiensten op het terrein van het boek. Rit man heeft een unieke boeken collectie opgebouwd op het ge bied van de hermetische-gnos- tische filosofie. Hij ontvangt de prijs op 2 november in het Stad huis van Haarlem. Ritman was tot voor kort di recteur van De Ster, een bedrijf dat vooral wegwerpservies maakt. Doordat de zakenman te veel geld aan kunst uitgaf, raak te het concern in financiële pro blemen. De ING Bank, bij wie het concern een forse schuld had, besloot begin dit jaar een deel van de kunstwerken te ver kopen. Om verkoop van de boe kencollectie naar het buiten land te voorkomen, verklaarde de overheid de bibliotheek tot nationaal bezit. In mei veilde Sotheby's in Genève het 16e en 17e eeuwse zilver. In november brengt de Britse vestiging het 17e eeuwse glas onder de ha mer. De 122 Rembrandt-drukken zijn volgens Sotheby's van uit nemende kwaliteit. Ze evenaren die van de oudste en meest ver maarde musea als het British Museum en het Rijksprentenka binet. Rembrandt heeft ook al tijd etsen gemaakt. Alle onder werpen zijn vertegenwoordigd; Bijbelse taferelen, landschap pen, naakten, portretten en stil levens. Hoogtepunt vormen de Honderd Gulden Prent, Chris tus aan het volk getoond, en het Bruggetje van Six. Andere top stukken zijn de portretten van vrienden en collega's, onder wie Jan Lutma. De 122 Rembrandt-etsen zijn tot 3 oktober op afspraak te be zichtigen op het kantoor van Privat Bank MeesPierson in Den Haag. Daarna reist de collectie naar Londen en New York. Het 17e eeuwse glas uit de collectie van Joost Ritman is op 24 en 25 oktober bij Sotheby's in Amsterdam te zien. Vanaf 9 november staat het op het kan toor in Londen opgesteld. De veiling ervan is op 14 novem ber. reisverhalen recensie sjoerd de jong Raymond van den Boogaard, gehoord 28/9, sociëteit de Burcht, Leiden „Journalistiek is een vak voor mensen die niet helemaal deu gen." Zo stelt Raymond van den Boogaard, jarenlang buiten land-correspondent voor het NRC/Handelsblad in onder an dere Oost-Europa en het voor malige Joegoslavië. Een bewijs voor deze stelling is Van den Boogaard zelf. Tijdens de vierde en laatste avond in een reeks 'reisavonden' georganiseerd door Sociëteit De Burcht vertelt hij gisteravond over zijn reis-er- varingen. Van den Boogaard is verbaasd te zijn uitgenodigd, want hij heeft een hekel aan reizen. ,',Ik zit het liefst thuis en voor de te levisie. Een reis voorbij Amers foort is mij al te ver. Maar ik wil de graag journalist worden en de eerste kans daarvoor was bij de buitenland-redactie van het NRC/Handelsblad. En van het één komt het ander: een paar jaar later zat ik in Moskou." Een huismus in het buiten land. Het is niet vreemd dat Van den Boogaard in de Sovjet- Unie, zijn eerste post in het bui tenland, een sfeer aantrof die hijzelf 'exotisch' noemt. Na tuurlijk, het land was een dicta tuur. Maar toch moet hij met spijt vaststellen dat dat nu alle maal verleden tijd is. „Men was ontspannen in dat land. Een veel gehoorde uitspraak van Moskovieten was: wij doen net of we werken en de overheid doet net of ze ons betalen." Met plezier denkt Van den Boogaard terug aan de fratsen van de geheime dienst. Hoe ze met 22 mensen Van den Boog aard in de gaten hielden, over een nachtelijke achtervolging door zeven wagens van de ge heime dienst, en hoe ze door auto-ongelukken in scène te zetten en het vergiftigen van drankjes journalisten het land uitwerkten. „Het was een sprookjesland, jammer dat het is verdwenen." Ook aan het voormalige Joe goslavië heeft hij goede herin neringen. Na de omwentelingen in het Oostblok leek Joegoslavië de beste kansen te hebben voor een beschaafde toekomst. Waarom dat toch niet is ge beurd, is een raadsel. Niet in de laatste plaats voor de Joegosla- ven zelf. „Exotischer kun je het niet hebben: elkaar de koppen inslaan, maar niet weten waar om," aldus Van de Boogaard. De spelers worden per pro- duktie gecontracteerd. De voor stellingen zullen net zo lang worden doorgespeeld als er vraag naar is. Hans Croiset be houdt de vrijheid om niet alle voorstellingen te regisseren, maar desgewenst gastregisseurs aan te trekken. Wat de opzet betreft: de stuk keuze wordt bepaald door de al jaren levende wens van Croiset om het vaderlandse culturele erfgoed aan het publiek van nu door te geven. Uit onder meer zijn eerdere Vondel-regies is ge bleken dat daar grote belang stelling voor bestaat. Schouwburgen en toeschou wers kunnen aandelen verwer ven ter vergroting van het werk kapitaal van dit produktiebe- drijf. Tevens zal er intensief aan fondsvorming, donaties en sponsoring worden gewerkt. Met de Stadsschouwburg in Amsterdam als première-thea ter en eventueel als kantoor- en repetitieruimte is het de bedoe ling dat de voorstellingen ook op reis gaan naar schouwbur gen in het land. Diverse theater directeuren hebben reeds met enthousiasme hun instemming met dit plan betuigd. Weer ruzie in familie Tata Mirando arnhem anp De rechter in Arnhem moet zich opnieuw buigen over de al jaren slepende ruzie tus sen kinderen en kleinkinde ren van de oprichter van het eens zo fameuze Koninklijke zigeunerorkest Tata Miran do. Adolf en Rigo Weis, zonen van de oprichter, eisen in een kort geding dat de klein kinderen Heinrich en Tjaja Weis geld betalen voor een arbitragecommissie. Die commissie, bestaande uit drie personen, moet een bin dend eindoordeel vellen over het exclusieve gebruik van de naam Tata Mirando. Het kort geding dient op donderdag 5 oktober voor de president van rechtbank in Arnhem. De familieleden zijn al ja renlang verwikkeld in een bikkelharde strijd over het recht tot het voeren van de naam „Tata Mirando". Zoon Adolf claimt het enige echte Koninklijke Zigeunerorkest te hebben. Maar ook de klein kinderen Heinrich en Tjaja treden onder de naam I'ata Mirando op. Overleg tussen beide par tijen leverde tot nu toe niets op. Zelfs een bemiddelings poging vorig jaar van voor malig rechtbankpresident mr. B. Asscher liep op niets uit. Asscher liet toen wel we ten dat het orkest onder lei ding van zoon Adolf Weis volgens hem het enige echte zigeunerorkest is. Het overleg tussen de kib belende partijen werd eind december 1994 gestaakt. Er werd toen afgesproken het gerezen geschil te laten be slechten door een. arbitrage commissie van drie perso nen. Daarvoor moest eerst een voorlopig honorarium van 38.000 gulden op tafel wor den gelegd. Volgens zonen Adolf en Rigo hebben zij hun aandeel betaald, maar weige ren de kleinkinderen dat te doen. Wat hen betreft wordt het nu kiezen of delen. Of de kleinkinderen staken het ge bruik van de naam Tata Mi rando, of zij betalen een voorschot aan de arbiters.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7