Wanhopig op weg naar de
eenenveertigste ingreep
Het eerste democratisch
ter wereld.
Feiten &Meningen
Portugese PSD
rekent op winst
ondanks peiling
Cohn-Bendit pleit vod;
Europese commissie l
voor de mensenrechten
Prentenboek Ik ben Ba
studieboek voor peuter
'CDA had mij wel wat vriendelijker mogen bejegenen
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1995
NIEUWSANALYSE
De socialisten (SP) gaan op zondag 1 okto
ber de parlementsverkiezingen in Portugal
winnen. Dat blijkt uit de laatste grote opi
niepeiling voor de stembusstrijd die de Por
tugese media onlangs hebben gepubli
ceerd. De twee leidende kranten, Diario de
Noticicis en Publico, er. het weekblad Ex-
presso wijzen de PS unaniem als overwin
naar aan. Volgens Publico krijgen de socia
listen 40 procent van de stemmen en de re
gerende sociaal-democraten 35 procent.
Diario de Noticias geeft een iets smallere
marge: 39 procent voor de socialisten en 35
procent voor de sociaal-democraten van
premier Cavaco Silva. Het weekblad Ex-
presso meldt ook een socialistische over
winning, maar wijst er wel op dat bijna een
vijfde deel van de kiezers zijn definitieve
keuze nog steeds niet heeft bepaald.
„We geloven niet in al die opiniepeilingen.
Alleen wij hebben de ervaring om te win
nen." De 21-jarige student geografie Carlos
Grazina uit de Portugese universiteitsstad
Coimbra twijfelt niet. Zijn Partido Social
Democrata (PSD) wint op 1 oktober de par
lementsverkiezingen. Dat bijna alle peilin
gen een overwinning voorspellen voor de
oppositionele socialisten (PS) deert hem
niet.
„De journalisten van Expresso zijn com
munisten", zegt de 17-jarige Joao Pereira
over het respectabele weekblad. Helemaal
ongelijk hebben de twee studenten niet als
het gaat om de betrouwbaarheid van de
opiniepeilers. Portugezen stemmen op het
laatste nippertje vaak anders dan ze aan
vankelijk van plan waren. Bovendien zal het
aantal thuisblijvers hoog zijn.
Coimbra met zijn 85.000 inwoners was
tot voor kort dé universiteitsstad van Por
tugal. Van 1143 tot en met 1255 was Coim
bra zelfs de hoofdstad van Portugal. Nu is
het een toeristencentrum met twee kathe
dralen en tientallen oude herenhuizen. Vele
bekende Portugese politici studeerden in
Coimbra, onder wie Portugals beruchte dic
tator Antonio Salazar en Marcelo Caetano,
die hem in 1968 opvolgde. De lijsttrekker
van de regerende sociaaldemocraten, Fer
nando Nogueira, studeerde hier rechten en
gaf les aan de rechtenfaculteit. Voor Carlos
en Joao is de conservatieve Nogueira de ge
doodverfde nieuwe premier, die de huidige
PSD-leider Anibal Cavaco Silva gaat aflos
sen.
Cavaco regeert Portugal al bijna tien jaar
lang met absolute meerderheid. Hij leidde
in 1986 het Iberische land de Europese Ge
meenschap binnen en was de motor van
het Portugese Wirtschaftswunder, dat het
Zuideuropese land eind jaren tachtig de op
een na hoogste economische groei van de
EU bezorgde.
Economische malaise, tal van politieke
schandalen en een uitgebreid systeem van
politieke patronage dat vooral zijn eigen
partijleden bevoordeelde, deed Cavaco ech
ter geen goed. De premier, die wel wordt
vergeleken met Margaret Thatcher, was niet
in staat tegen de om zich heen grijpende
corruptie op te treden. Hij stelde zich begin
dit jaar niet herkiesbaar en wil nu in januari
tot president worden gekozen.
De tweede man in de partij, Nogueira, ex-
minister v&n defensie en een van Cavaco's
trouwste medewerkers, nam in het voorjaar
de leiding van de centrumrechtse sociaal
democraten over. 'Een man van vertrou
wen', staat op honderden aanplakbiljetten
te lezen. In verschillende folders is Noguei
ra afgebeeld met een innemende gulle lach.
Hij draagt een jochie van een jaar of zeven
op zijn arm. Type ideale schoonzoon. Een
vriendelijke, rechtvaardige doch strenge va
der die waakt over de kinderen van Por
tugal. Maar ook een man die als minister
van defensie bij talloze schandalen betrok
ken was en niet het charisma heeft van Ca
vaco, zo geven enkele van zijn sympathi
santen toe.
Onder Nogueira leverde zijn ministerie
wapens aan de ex-kolonie Angola, terwijl
voor dit land een algemeen wapenembargo
van kracht was. En het Portugese leger re
pareerde helikopters van Indonesische mili
tairen, terwijl Lissabon wegens de kwestie
Oost-Timor (de voormalige Portugese kolo
nie) al twintig jaar geleden de diplomatieke
contacten met Jakarta had verbroken.
Nogueira zegt door te willen gaan met de
privatisering van de staatsbedrijven. Hij wil
een rechtvaardige en dynamische maat
schappij waarin eerst het geld moet worden
verdiend alvorens het verdeeld kan worden.
Het potverteren van de socialisten brengt
Portugal slechts onheil, meent hij.
COIMBRA TJABEL DALING
Augustus 1993, Henk van den Borg (53) uit Leeuwarden meldt zich bij het Medisch Centrum Leeuwar
den Noord voor een simpele ingreep. Er moeten wat galstenen worden verwijderd. In tien dagen zal hij
weer thuis zijn. Het pakt anders uit. Bij de operatie gaat iets grondig mis. Er volgt een lange lijdensweg
die nu, twee jaar later, nog steeds voortduurt. Veertig operaties zijn er nodig om hem er weer bovenop
te helpen. Binnenkort volgt de 41-ste. Dat moet voorlopig de laatste zijn, maar zeker is dat niet. Fysiek
zal Van den Borg nooit meer de oude worden. Het verhaal van een nachtmerrie.
Van den Borg oogt ongebroken. De
ene keer afstandelijk, de andere keer
emotioneel vertelt hij wat hem de af
gelopen jaren is overkomen. Hij voelt
zich redelijk, maar is snel moe. Wer
ken kan hij weer een beetje, maar zijn
groothandel in sportartikelen draait
nog steeds niet op het oude niveau.
Met moeite kon zijn vrouw Thea de
boel gaande houden. Van den Borg
heeft een advocaat in de arm geno
men om een schadeclaim bij het MCL
in te dienen. Die claim zal fors zijn.
De chirurg stelde Van den Borg van
tevoren nog gerust. Het zou maar een
kleine routinematige operatie zijn. Na
de operatie kreeg Van den Borg koorts
en zag er een beetje geel uit. De
koorts duidde op een ontsteking, het
'vergelen' op problemen met de lever.
Tijdens de operatie zijn klemmetjes
op de uitgangen van de galblaas gezet
om lekkage tegen te gaan. Maar die
klemmetjes zijn volgens Bureau Pais,
dat de belangen van Van den Borg be
hartigt. niet goed geplaatst. Dit had
bij Van den Borg grote gevolgen. De
galblaas lekte en de gal stroomde re
gelrecht de buikholte in. Dit veroor
zaakte grote ontstekingen. De alvlees
klier, de maag, de darmen en de lever
werden ernstig aangetast. Alleen de
nieren bleven goed functioneren.
„Dat is zijn geluk geweest", aldus
Thea van den Borg. „Anders was mijn
man opgegeven."
LEKKAGE
Aanvankelijk leek het mee te vallen.
De artsen vermoedden dat er sprake
was van een gallekkage, maar na een
aantal dagen knapte Van den Borg op.
„Ik kon weer wat lopen en voelde me
steeds beter." Toch besloten de spe
cialisten in het MCL tot een ERCP-on-
derzoek, waarbij met een slangetje in
het lichaam wordt gekeken of er iets
mis is. Dit onderzoek mislukte.
Daarna ging het snel bergafwaarts
met Van den Borg. „Volgens de chi
rurg en de zaalarts viel het allemaal
wel mee, maar iedereen zag dat ik
achteruit ging. De koorts werd hoger,
de pijn steeds heviger en ik dronk wel
twintig liter water per dag." Van den
Borg werd naar het Academisch Me
disch Centrum in Amsterdam ge
stuurd voor een tweede ERCP-onder-
zoek. Ook dit mislukte. Maar in het
AMC hadden de specialisten al wel
ontdekt dat de alvleesklier ernstig was
ontstoken. Een verpleegkundige had
Thea van den Borg gezegd dat haar
man stervende was.
Van den Borg ging dezelfde dag nog
terug naar het MCL, waar hij verder
zou worden behandeld. Bij terug
komst in het ziekenhuis was de situa
tie van Van den Borg volgens het zier
kenhuis stabiel. Thea van den Borg:
„Er is niets aan de hand, zeiden ze.
Ging het toch mis, dan hadden ze in
het MCL ook wel een intensive care.
Volgens mij was het voor het MCL
een prestigekwestie. Ze wisten dat er
iets fout was gegaan en wilden mijn
man beslist daar houden. Maar dan
was hij gegarandeerd doodgegaan. Ze
hebben hun eigen mogelijkheden
overschat. In het Academisch Zieken
huis Groningen zeiden ze ons dat
mijn man het in Leeuwarden niet had
gered."
Ze sloeg met de vuist op tafel en eiste
dat haar man naar het AZG werd ge
bracht. „Anders had ik hem zelf opge
haald." Het MCL ging akkoord. In
Groningen bleek pas hoe groot de
schade was. De buikholte en de orga
nen waren zo ernstig aangetast dat er
een opeenstapeling van complicaties
ontstond. Binnen een paar dagen be
landde Van den Borg op de operatie
tafel. Hij zou er nog tientallen keren
liggen. De eerste keer op weg naar de
operatiekamer ging bij van den Borg
'het licht uit'. „Ik dacht dat het afgelo
pen was."
Omdat de operaties die volgden zo
zwaar en ingrijpend waren, werd Van
den Borg 3,5 maand kunstmatig bui
ten bewustzijn gehouden. De artsen
vochten voor zijn leven. Er werden
stukken van de dunne darm, de dikke
darm en de alvleesklier verwijderd.
De buikholte moest om de twee da
gen worden gespoeld, een operatie
die enkele uren in beslag nam. Die 3,5
maand heeft Van den Borg steeds met
een open buik aan de beademing ge
legen.
OPGEZWOLLEN
Voor zijn vrouw en twee kinderen was
dit een hele nare ervaring. „Zoiets
had ik nog nooit gezien. Eerst schrok
ik heel erg. Daar lag iemend helemaal
open, te vechten voor zijn leven. Hij
was opgezwollen. Overal hingen slan
gen en flessen bloed en stonden ma
chines te gorgelen. Rond het bed hin
gen flessen die vloeistof het lichaam
in pompten. Wat er uit kwam was al
lemaal smurrie. Iedere keer zag ik ze
weer met mijn man onder een laken
naar de operatiekamer rennen, de
zuurstofflessen in de hand. Steeds op
nieuw vroeg ik me af of hij er weer uit
zou komen."
Thea van den Borg is vol lof over de
artsen en verpleegkundigen in het
AZG. „Ze gaven nooit op en zetten al
les op alles om van de ziekte te win
nen." Toen duidelijk werd dat de
Leeuwarder het zou gaan redden
kreeg hij van de artsen felicitaties.
„Dertien chirurgen hebben mij be
handeld. Ze kwamen met z'n allen
met een fles champagne aan m'n
bed."
Na de reeks zware operaties, volgde
nog een herstelperiode in toch
weer het MCL en een lange tijd van
verpleging thuis. Van den Borg lag
met een stoma op de bank en moest
worden verschoond door zijn vrouw
en een wijkverpleegkundige. Nu gaat
het steeds beter. Er zit nog een klein
gat in de buik dat binnenkort door
een operatie - de 41-ste - moet wor
den gedicht.
SCHADECLAIM
Van den Borg is al geruime tijd bezig
met de voorbereiding van een scha
declaim tegen het MCL. Volgens zijn
vrouw heeft het ziekenhuis'fout op
fout' gestapeld. „Er kan altijd iets mis
gaan. Maar mijn man heeft wel heel
veel pech gehad. Het ziekenhuis had
veel eerder in moeten grijpen en hem
door moeten sturen naar het AZG. Ze
hebben te lang doorgemodderd.
Het MCL betreurt wat Van den Borg is
overkomen. „Deze patiënt heeft een
ernstige en lange lijdensweg doorge
maakt. Dat is natuurlijk heel triest
voor de betrokkene", aldus Peter
Janssen, lid van de Raad van Bestuur
van het MCL. Het ziekenhuis heeft de
zaak uitgebreid onderzocht. Aan de
hand van dat onderzoek stelt Janssen
dat er geen verwijtbare fouten zijn ge
maakt door de betrokken specialisten.
Mocht later blijken dat er mogelijk
wel dingen mis zijn gegaan, dan zal
het MCL volgens Janssen niet schro
men de zaak opnieuw te onderzoe
ken. Maar op dit moment ziet hij daar
geen reden toe.
LEEUWARDEN GERARD AKKERMAN
'Rode Danny' bezoekt Schilderswijk^
Frits Bolkestein, twee over
kwalen klagende bejaarde da
mes, een paar oudere jongeren
en de in grijs of blauw gesto
ken heren van de Stichting
Willem Drees Lezing. Ze drom
den gisteravond met nog een
kleine honderd anderen om
kwart voor zeven samen in het
toneelzaaltje van het Volks
buurtmuseum in de Haagse
Schilderswijk. Degene die dit
gevarieerde gezelschap heeft
samengebracht, is Daniël
Cohn-Bendit, de legendarische
studentenleider Danny le Rou
ge uit het roerige Parijs van
1968.
Hij verzorgt de vijfde Willem
Drees Lezing. Die gaat over de
multiculturele samenleving,
Cohn-Bendits stokpaardje. Hij
houdt zich in zijn voor dertig
procent met buitenlanders ge
vulde woonplaats Frankfurt als
honorair wethouder bezig met
multiculturele zaken. Hij is te
genwoordig ook Europees Par
lementslid voor de Duitse Groe
nen. Daarover gaat ook het eni
ge echte nieuwtje: Cohn-Bendit
pleit in het Volksbuurtmuseum
voor een 'Europese mensen
rechtencommissie', die onaf
hankelijk en voor elk land in
Europa dezelfde maatstaven
moet creeëren voor toelating
van vluchtelingen.
Nu wordt teveel afgegaan op de
ambassades in de landen waar
de vluchtelingen vandaan ko
men. „Dan vraagt zo'n ambas
sade in het desbetreffende land:
wordt er hier gefolterd? Dan is
het antwoord: nee, er wordt hier
niet gefolterd. Dan gaat er een
bericht naar het thuisfront: nee
hoor, er wordt niet gefolterd.
Het is krankzinnig, maar zo gaat
het wel. Zoiets is toch ook geen
taak voor een ambassade, die
immers de contacten moet on
derhouden."
Wat de meeste aanwezigen ver
der van de avond zal bijblijven,
is de glanzende podiumper
soonlijkheid van Cohn-Bendit.
Vijftig is hij nu en bepaald niet
magerder geworden. Maar
zwierig houdt hij zijn verder
nogal filosofische betoog: de
P
linkerhand in de zak, de re<f.'
heftig gebarend, bril op en P)
af, de rood-blonde krullen <F'
hem zijn bijnaam Rode Dafi
verschaften wapperend m$e
ke beweging.
„U zult mijn Duits moeten|>(
dragen of, als u kunt, geniet
zegt de vijftig jaar geleden ijn
Franse Montauban uit Du%
joden geboren Daniël Cohijt
Bendit. Het wordt genieten^
is Duits op zijn best, uitgesje
ken met een gloed of hij no^
steeds op de barricaden stalg
Hij breekt in het land met <jjf
meeste Duitserhaat en pas&r
een lans voor zijn vaderlanf
waarnaar hij na de oorlog tj,
keerde. „De Duitsers hebboJ
niet het monopolie van heti
cisme."
„Ik ben tegen immigratie",|r!
dan Cohn-Bendit. „Ik vind P'
een idiote wereld waarin ni1
sen worden gedwongen onf(
eigen land te verlaten." Mar
we zitten nu eenmaal en alp
lang met een multiculturele
menleving, zo begrijpt het
hoor van de spreker. Het isf
gegeven dat alleen maar inf!
siever zal worden en dat wqjl
volle omvang moeten lerenn
kennen. Daarbij moeten w^i
nu eindelijk eens beter veraf
sen in wat de nieuwkomers»
doen en denken, anders we|c
maatregelen waarschijnlijk!
rechts. Doen we het goed, ce
hebben we er ook voordele1'
nieuwe mogelijkheden vang
Daniël Cohn-Bendit heeft <£j
vaker betoogd. In menig in^
view en in zijn boek HeimtL
bylon. De Nederlandse versjj
Thuisfront Babylon, is giste^
avond in het Volksbuurtmu
um gepresenteerd door uitt
Hadewijch uit Baam. V
Tweede-Kamerlid Maarten1
Traa bood Cohn-Bendit hef
ste exemplaar aan. Die moé1
op dat moment alweer haaf
maken om de trein terug nf
Duitsland te halen. „Het lijf
wel sterallures, maar ik mof
met de nachttrein mee om E
morgen mijn zoontje naar <h
kleuterschool te brengen." I
DEN HAAG BARENDA GRUTTERIN^
Staphorster initiatief slaat aan
Staphorst, in den lande syno
niem voor domme boeren in
een achtergebleven gebied.
Niets is echter minder waar. In
welke gemeente zitten kinde
ren al op twee- of driejarige
leeftijd met hun neus in de stu
dieboeken? Juist, in Staphorst.
Om taalachterstand bij oude
re leerlingen in het basisonder
wijs te voorkomen, hebben
Staphorster leerkrachten het
prentenboek 'Ik ben Bas' sa
mengesteld dat de taalontwik
keling bij peuters moet stimule
ren. Het eerste deel van het
kleurrijke, professioneel ogende
boek werd deze week gepresen
teerd. Deel 2 en 3, voor kleuters
en de groep zes- en zevenjari
gen, zijn inmiddels al in voorbe
reiding.
In het prentenboek 'Ik ben
Bas' worden dertien thema's
behandeld uit de leefwereld van
het jonge kind. De onderwerpen
zijn in en rond het huis gezocht,
zoals de keuken, de tuin, de ga
rage en de supermarkt. Volgens
B. Hoeve, voorzitter van de
werkgroep die het boek heeft
samengesteld, is het boek be
doeld als hulpmiddel om de
taalontwikkeling te stimuleren
door de tekeningen te bekijken
en erover te praten. „De kern
woorden daarbij zijn spj
verwoorden en verwerk
zegt Hoeve.
In het boek is een hart
ding voor de ouders bijgevö
Terwijl het kind de pagina's
bijvoorbeeld 'de supermj
openslaat, kan vader of mo
een bijbehorend verhaaltjl
de handleiding voorlezen.1
kan de ouder vragen sti
over het betreffende thema^
is de bedoeling dat het kin)
dingen bij de Nederla'
naam noemt en niet in dia
Zodoende werkt de peuter
zijn of haar woordenschat, t.
De ontwikkeling van de vl
denschat is volgens Hoevef
hot item in het hedendaags!
sisonderwijs: „Taalbeheerst-
een grondbeginsel. Je hebt
bij alle vakken nodig. Ook bi
kenen, want dit vak is erg 'f
tegenwoordig." Niet verv
derlijk dat 'Ik ben Bas' kan r
nen op een ruime belana
ling, zowel in eigen land
het buitenland. Er is intej
getoond uit Groot-Brittannf
uitgeverij J. J. Groen en ZooE
in Leiden presenteert het n
tenboek op de Frank)f
Buchmesse.
STAPHORST JON VAN SCHILT
Sinds kort staat er een Mona toetje in
de winkel dat niet wij maar li heeft gekozen.
Hoe dat kan? Duizenden mensen proef
den het afgelopen jaar onze Toetjes-van-de
maand en velen deddn mee aan Mona'sToet-
je-van-het-jaar verkiezing.
Sommigen stuurden ons briefjes, anderen
heuse schoolschriften met uitvoerige recensies.
Winnaar énToetje-van-het-jaar is de luch
tige Vanille Kaneel pudding geworden. Deze
krijgt een vaste plaats in ons assortiment.
Met de Toetjes-van-de-maand gaan we
komend seizoen troutvens onver-
minderd door.
Proeft u weer mee?
Toetje van het jaar.
Mona Vanille Kaneel pudding.
Hans Hillen maakt come-back in familiepolitiek
Drie jaar geleden was het CDA-Tweede-
Kamerlid Hans Hillen met zijn warme
pleidooi voor het gezin als hoeksteen
van de samenleving de gebeten hond.
Half Nederland en het CDA viel over de
'rechtsback' heen omdat hij in een inter
view met HP/De Tijd gezegd zou hebben
dat de vrouw weer achter het aanrecht
moest. Anno 1995 prijkt familiepolitiek
prominent op de CDA-agenda en is Hil
len benoemd tot lid van de fractiecom
missie die het onderwerp verder uit gaat
diepen.
Eerherstel? Zo wil Hillen het niet noe
men. „Dat veronderstelt dat je in je eer
aangetast bent." Maar was het niet zo
dat de progressieve vleugel van het CDA
hem verketterde? Dat toenmalig partij
voorzitter Wim van Velzen zelfs voorstel
de Hillen over dit onderwerp de mond te
snoeren? Na enig aandringen: „De partij
had mij toen wel wat vriendelijker mo
gen bejegenen, ja."
Hillen in mei 1992 tegen HP/De Tijd:
„Geestelijke ontplooiing van de vrouw?
Ben ik hartstikke voor, maar dan moet
die ook van toepassing zijn voor vrou
wen die ervoor kiezen thuis te blijven.
Maar ja, hoe gaat zoiets in de praktijk?
Een vrouw van zeg maar MAVO-niveau
ziet op de televisie zo'n doctoranda die
haar wijsmaakt dat ze pas echt bevrijd is
als ze gaat werken. Dat kan die docto
randa. die anderhalve ton per jaar ver
dient, makkelijk zeggen. Maar is die
MAVO-mevrouw bevrijd als ze de god
ganse dag achter de lopende band staat,
terwijl ze thuis zo gelukkig had kunnen
zijn? Vrouwen durven haast niet meer
hardop te zeggen dat ze liever thuis blij
ven. Kijk naar al die werkende wouwen:
hun eerste kind stoppen ze nog in de
crèche, met die tweede doen ze dat al
niet meer, want inmiddels zijn ze aange
raakt door een dimensie die ze tot dan
toe niet hadden vermoed."
Onder meer door deze uitspraken kreeg
Hillen een storm van kritiek te verwer
ken. De vrouw moest weer terug achter
het aanrecht. „Dat heb ik nooit gezegd",
zegt Hillen nu. „Dat is ervan gemaakt in
de media. En op een gegeven moment is
dat beeld niet meer te veranderen. Onte
recht ben ik neergezet als vrouwonvrien
delijk. Ik heb dat vreselijk gevonden."
Maar de tijden veranderen en Hillen
gaat in de herkansing. CDA-fractievoor
zitter Enneüs Heerma pleitte vorige
week bij de algemene beschouwingen
voor een minister voor familiezaken. Het
gezin is immers 'de bakermat van goed
burgerschap'. En paars, aldus Heerma,
predikt 'Leve het individu, weg met het
gezin'. Het CDA-partijbestuur prees
Heerma voor zijn bijdrage en riep hem
op de familiepolitiek nader uit te diepen.
Wel waarschuwde het partijbestuur dat
„de denkbeelden niet moesten verzand
en in ouderwets moralisme".
Een groepje van vijf CDA-kamerlede
gaat zich de komende weken buigen
over 'moderne gezinspolitiek', zondi
spruitjeslucht. Om dat te waarborge
de voorzitter zowel vrouw als 'lid' va
sociale vleugel van het CDA: Ank Bij
veld. Daarnaast maken Heerma zelf
de kamerleden Anneke Assen, Maria
Soutendijk en Hans Hillen deel uit v
het clubje. Later spreekt de hele CDj
fractie de bevindingen van het vijfta
door.
Hillen is tevreden. „Ik ben socioloog
dus vandaar dat ik bij dit soort onde
werpen betrokken word", zegt hij.
ben blij dat er nu weer over familiep
tiek wordt gepraat. Door al die opwi
ding destijds dreigde het in de taboe
feer te verdwijnen. Terwijl het niet a
nu, maar ook toen al belangrijk was
het CDA."
DEN HAAG WILCO DEKKER
