Bosnië aarzelt over
deelname beraad
Moskou zoekt naar antwoord op NAVO-plannen
Buitenland
Ross Perot
weer in
het nieuws
Schoonzoon Saddam liet
olievelden Koeweit fikken
Slaag voor demonstrant
Zaïre: Optreden tegen
extremistische Hutu's
EU-ministers zijn het
eens over visumbeleid
HG 26 SEPTEMBER 1995
HHr^kodillen ontvluchten boerderij
k. Zo'n vijftig krokodillen zijn boerderijen in Thailand
;ht, nadat hun kooien door vloedgolven waren ondergelo-
e ontsnapping van de reptielen heeft volgens een woord-
rvan het ministerie van visserij tot grote onrust onder de
ng geleid. Speciale teams uitgerust met electrische verdo-
stolen zijn er op uitgetrokken om de dieren te vangen.
ing in Turkije breidt zich uit
Een zesdaagse staking in Turkije is gisteren verder uit
boen 45.000 werknemers van de spoorwegen, havens, en
i- en staalfabrieken het werk neerlegden. De vakbonden
het totale aantal stakers nu op 235.000. De bonden eisen
nsverhoging van 72 procent om compensatie te bieden
inflatie, die tussen juli 1984 en juli 1995 op dat niveau
regering biedt een loonsverhoging van niet meer dan 5,4
eist revolutie-belasting
De Baskische terreurbeweging ETA heeft aan bedrijven
enland brieven gestuurd waarin zij betaling eist van zo-
ïde revolutie-belasting. De Baskische regering zei giste-
de ETA stelt dat het om een laatste waarschuwing gaat.
lar ontvingen dezelfde mensen ook al een dreigbrief. De
eiten in het Spaanse Baskenland dringen er op aan niet
even aan deze chantage en vertrouwen te hebben in de
Itraf geëist tegen broer Berlusconi
Openbaar aanklager Gittardi heeft gisteren tweeëneen-
r gevangenisstraf geëist tegen Paolo Berlusconi, broer
d-premier Silvio Berlusconi. Paolo Berlusconi wordt er-
schuldigd steekpenningen te hebben betaald aan politie-
ijen. Hij staat terecht samen met acht anderen die ook
ruptie worden beticht. Donderdag wordt de behandeling
zaak voortgezet.
ië weigert Zjirinovski toe te laten
Het omstreden Russische parlementslid Vladimir Zji-
d heeft van de Belgische regering geen toestemming ge-
het land binnen te komen. De nationalistische leider die
iruik van geweld in de vergaderzaal van het Russische
ent niet schuwt om zijn argumenten kracht bij te zetten,
loor de Belgische autoriteiten gezien als 'een gevaar voor
nbare orde en rust'.
jlonië vervroegt verkiezingen
Catalonië heeft zijn regionale verkiezingen vier maan-
vroegd en gaat nu op 19 november naar de stembus. De
inse regeringsleider Jordi Pujol heeft dat gisteren bekend-
et. Pujol wil voorkomen dat de regionale gang naar de
is samenvalt met de landelijke verkiezingen van maart
)oor Pujols bekendmaking is de kans afgenomen dat de
jke verkiezingen verder worden vervroegd.
ibia wil Kaunda uitsluiten
De regering van Zambia heeft gisteren een amende-
jp de grondwet aangenomen dat ex-president Kenneth
|a uitsluit van deelname aan de verkiezingen van volgend
grond van het feit dat zijn ouders in Malawi geboren zijn.
ïomen wordt dat het amendement kracht van wet krijgt,
de regeringspartij van de huidige president Frederick
a een tweederde meerderheid heeft in het parlement.
doden bij aanval in Sierra Leone
mBij een aanval van rebellen van het Verenigd Revolu-
Front (RUF) in het zuidoosten van Sierra Leone zijn sinds
'zeker 100 burgers en zeven militairen gedood. De aanval
ondanks het feit dat het RUF twee weken geleden een
1 had gedaan om te onderhandelen. Dit zorgde voor enige
in Freetown, omdat het front eerder altijd alle vredes-
illen had afgewezen. De huidige aanval leek vooral be-
im te onderstrepen dat het RUF ondanks de bereidheid
ten niets aan kracht heeft ingeboet.
rgië introduceert nieuwe munt
In een wanhopige poging de economie van Georgië te
ieren heeft het land gisteren een nieuwe munteenheid ge-
ïceerd, de lari. Georgiërs hebben een week om hun cou-
ien interim-munt, in te wisselen voor het nieuwe geld. Na
)er zal de lari, een oud Georgisch woord voor geld en han-
t enige wettige betaalmiddel zijn. De koers zal zo rond de
ivoor een miljoen coupons liggen, of 1,23 gulden voor
randen bij bomaanslagen India
lhl» Bij twee bomaanslagen in het oude centrum van de
e hoofdstad New Delhi zijn gisteravond zeker 46 mensen
ld geraakt. Volgens de politie waren de explosieven ver
een scooter en een motor. Niet duidelijk is wie de aansla-
eft uitgevoerd en waarom. De bommen werden dichtbij
lni Chowk geplaatst, de 'Zilverstraat', het markt- en han-
ntrum van het oude Delhi.
Vandaag moet in New York doorbraak worden bereikt
NEW YORK Rtr-AFP-DPA
Een akkoord dat de vrede in Bosnië-Hercegovina dichter
bij moet brengen is binnen handbereik. Dat meent de
Amerikaanse minister Christopher (buitenlandse zaken).
De strijdende partijen moeten echter wel bereid zijn om
daar vandaag in New York over te onderhandelen. En dat
is weer onzeker nu Bosnië vanmorgen opnieuw heeft ge
dreigd het overleg te zullen boycotten. Bij het ter perse
gaan van deze editie was het nog niet duidelijk of inder
daad gepraat gaat worden.
Clinton en minister Christopher
drongen er bij de Bosnische
moslimregering op aan het vre
desproces niet in de war te
gooien.
In de onderhandelingen van
vandaag moeten de vredesrege
lingen die begin deze maand in
Genève zijn gemaakt worden
uitgewerkt. Daarbij wordt Bos
nië opgedeeld in een moslim-
deel en een Servisch deel, onder
een centrale regering in Saraje
vo. Er zal vooral gepraat worden
over de macht van die centrale
regering, die gedomineerd zal
Volgens de Bosnische minister
Sacirbey (buitenlandse zaken)
hebben de Serviërs nieuwe ei
sen gesteld die de Bosnische re
gering niet kan inwilligen. ,,Het
is niet zeker dat het overleg
doorgaat", zei hij voor de
Bosnische radio. Sacirbey wordt
vanmiddag bij het overleg ver
wacht. Gisteren hadden Ameri
kaanse onderhandelaars druk
uitgeoefend op de regering in
Sarajevo om wel in New York
aan te schuiven. Ook president
worden door de Bosnische
moslims en een moslim-presi
dent. Christopher belt de presi
denten van de drie Balkan-sta
ten vandaag op voor verder be
raad. Christopher sprak gister
middag met de ministers van
buitenlandse zaken van Bosnië,
Kroatië en Klein-Joegoslavië. De
Amerikaanse minister maakte
duidelijk dat de VS zich zullen
verzetten tegen een regeling
waarbij de territoriale eenheid
van Bosnië-Hercegovina niet is
gegarandeerd. Daarmee gaf hij
aan dat de VS geen akkoord wil
len waarbij de Bosnische Ser
viërs het recht krijgen zich later
af te scheiden van de Bosnische
federatie en zich aan te sluiten
bij Klein-Joegoslavië (Servië en
Montenegro).
Christopher slaagde er giste
ren niet in alle partijen tot een
staakt-het-vuren te verplichten.
De gevechten in het noorden
van Bosnië gaan dan ook door.
Washington De voormalige onafhankelij
ke presidentskandidaat Ross Perot is weer
in het nieuws. De Texaanse miljardair zei
gisteren tegen Larry King van het televisie
station CNN dat hij een derde politieke par
tij wil oprichten in de VS. De
'Ónafhankelijkheidspartij'Ondependence
Party) lijkt Perot een geschikte naam. Een
derde partij, naast Democraten en Republi
keinen, is noodzakelijk omdat 62 procent
van de Amerikanen zich volgens hem niet
vertegenwoordigd voelt door de twee ge
vestigde partijen. Perot wil proberen
900.000 handtekeningen bijeen te krijgen
om de partij volgend jaar mee te kunnen la
ten doen aan de voorverkiezingen in Cali
fornia.
foto reuter dan groshonc
Rapport: Franse
premier kan
worden vervolgd
Premier (giller stelt nieuwe coalitie voor
ankara Rtr-afprechtsliberale Partij van het Rechte Pad, maar
eiste eerst algemene verkiezingen.
(giller heeft nu als compromis aangeboden de
algemene verkiezingen iets te vervroegen tot juni
volgend jaar. De leider van de Moederland Partij,
Mesut Yilmaz, suggereerde gisteren dat hij toch
bereid zou zijn een coalitie te vormen als de ver
kiezingen maar eerder dan in oktober 1996 ge
houden worden.
De Turkse demissionaire premier Tansu (giller
heeft de Moederland Partij (ANAP) voorgesteld in
een nieuwe coalitieregering zitting te nemen.
Verleden week viel haar vier jaar oude coalitie
van rechtsliberalen en sociaaldemocraten uiteen.
De Moederland Partij liet toen weten geïnte
resseerd te zijn in samenwerking met (gillers
Hussein Kamel al-Majid, de
schoonzoon van Saddam Hus
sein die vorige maand naar Jor
danië overliep, gaf het bevel om
de olievelden van Koeweit in
brand te steken tijdens de Golf
oorlog van 1991. Dat heeft de
minister van informatie van
Koeweit gisteren gezegd.
Sjeik Saud Nasir al-Sabah om
schreef al-Majid tegenover het
weekblad Al-Wasat in Londen
als een 'oorlogsmisdadiger'. Hij
Abidjan Democratie is mooi, maar de mensen moeten wel hun worden gehouden. Op die manier kan de oppositie ook geen stern-
mond houden en doen wat de president zegt. Onder dat motto heeft men werven. Gisteren werd in Abidjan prompt gedemonstreerd tegen
de regering van Ivoorkust het afgelopen weekeinde besloten dat er in de maatregel. De politie had er geen problemen mee om demon-
de aanloop naar de presidentsverkiezingen, die volgende maand wor- stranten er eens flink van langs te geven. foto epa
den gehouden, geen betogingen en openbare bijeenkomsten mogen
e
kou schrapt
programma
ijenitsyn
staats-TV heeft een
;ehaald door het twee-
kse kritische program-
de 76-jarige vroegere
t en Nobelprijswin-
>or de literatuur Aleks-
Solzjenitsyn. „Het
de kijkers niet meer
et is geen actie tegen*
naar onderdeel van een
lisatie die een half jaar
begon", zei een
'oerder.
enitsyn, die de pers ge-
k mijdt, was niet be-
iï voor commentaar,
rouw Natal ja meende
dat „reden nummer één
mende parlementsver-
en van 17 december
le kritiek op de huidige
an zaken willen zij (de
eiten) uit de ether ha
laas is de basisoorzaak
Ie als 30 jaar geleden. Zij
de waarheid niet horen,
als onaangename din-
enitsyns show is het
politieke programma
de lucht is genomen,
werd het programma
ïn geschrapt wegens
'gepaste benadering van
'ssische politieke land-
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
Wat wordt er achter de muren van het
Kremlin uitgebroed als antwoord op
het principebesluit van de NAVO om
ex-Warschaupactleden toe te laten?
Dreigt een 'Koude Vrede', of zelfs een
nieuwe 'Koude Oorlog'? De West-
europese leiders, afgelopen weekeinde
bijeen op het Spaanse eiland Mallorca,
waren zó gealarmeerd door de recente
krijgslustige geluiden uit Moskou dat
ze een verzoeningsofffensief zijn be
gonnen. Het motto: Rusland is en
blijft een grote mogendheid en het
land hoeft niet bang te zijn voor een
isolement.
Maar één blik op de kaart is voldoende
om toch enigermate begrip op te bren
gen voor de Russische zorgen. Mochten
bijvoorbeeld de Baltische staten lid
worden van het westerse bondgenoot
schap, dan zit Moskou in geval van
nood in het noorden vast.
En wat te denken van een mogelijke
toetreding van Oekraïne, dat toch al
geen kans voorbij laat gaan om Moskou
te ergeren met liefdesbetuigingen rich
ting Brussel? Kan Moskou NAVO-eska-
ders naast de eigen vloot in de Zwarte
Zee dulden? En hoe moet het Kremlin
reageren op een Pools lidmaatschap
van de NAVO? Om nog maar te zwijgen
over de snel toenemende invloed van
het NAVO-lid Turkije in de Kaukasus,
de weke onderbuik van de ex-Sovjetu-
nie.
De eerste en laatste democratisch geko
zen president van de Sovjetunie, Mi
chael Gorbatsjov, maakte in het week
blad Moskovskije Novosti een sombere
balans op. Zijn mening wijkt niet veel af
van die van zijn aartsvijand, de Russi
sche president Boris Jeltsin. Beiden ko
men tot de conclusie dat Rusland, on
danks zijn immense binnenlandse pro
blemen, nooit genoegen kan nemen
met een tweederangs rol in de interna
tionale politiek.
Uitbreiding van de NAVO naar het oos
ten is in hun ogen onaanvaardbaar en
als het Westen, de VS voorop, zo door
gaat dreigt op zijn minst een Koude
Vrede, mogelijk een Koude Oorlog
(Gorbatsjov) en misschien zelfs een ge
welddadige confrontatie (Jeltsin). Gor
batsjov zegt het allemaal wat tactvoller
dan Jeltsin, maar ook hij vindt dat de
NAVO op onaanvaardbare wijze mis
bruik heeft gemaakt van de Russische
zwakte om de positie van het land te
ondermijnen.
Jeltsins gespierde taal, eerder deze
maand, dat uitbreiding van de NAVO
op termijn zelfs oorlog zou kunnen be
tekenen, noemt Gorbatsjov 'te emotio
neel'. Hij mist bij Jeltsin 'visie'. Rusland
heeft volgens hem een nieuw beleid en
dus nieuwe leiders nodig. Het lijdt geen
twijfel dat Gorbatsjov zichzelf buitenge
woon geschikt acht voor die rol, maar
de kansen op een politieke come-back
worden in Moskou miniem geacht.
Als de Amerikanen, gesteund door hun
Westeuropese partners, zo doorgaan
dan zit het er volgens Gorbatsjov dik in
dat vroeg of laat Moskou een revisie
aanvraagt van alle ontwapeningsver
dragen, inclusief die op nucleair gebied.
Dat wordt overigens al duidelijk bij het
nog door Gorbatsjov als Sovjet-leider in
1990 ondertekende CFE-verdrag over
de vermindering van conventionele wa
pens. Sindsdien is de geo-politieke situ
atie van Rusland dermate verslechterd
dat deze 'hoeksteen van het toekomsti
ge Europese veiligheidsbeleid' voor
Moskou een onaanvaardbaar blok aan
het been is geworden.
Krachtens dit akkoord mag Moskou in
het gevoelige gebied tussen St. Peters
burg en Moermansk en in de explosieve
Kaukasus 700 tanks, 580 gepantserde
personeelsvoertuigen en 1.280 stuks
zware artillerie houden. Maar alleen al
in Tsjetsjenië hebben de Russen 2.000
tanks en pantserwagens en niemand in
Moskou die gelooft dat ze die bijna alle
maal weghalen.
Achter de schermen wordt nu overlegd
over een compromis, maar het Kremlin
heeft er geen enkel misverstand over la
ten bestaan dat eventuele westerse con
cessies op dit gebied op geen enkele
wijze verbonden zullen worden met
een Russische tegemoetkoming over de
uitbreiding van de NAVO.
De vraag is nu wat het Kremlin tegen
over de westerse drang naar het oosten
kan stellen. Weinig, zo lijkt het. Drie
jaar geleden tekenden de meeste leden
van de Gemeenschap van Onafhanke
lijke Staten (GOS), zoals de restanten
van de Sovjetunie worden genoemd,
een 'Verdrag over Collectieve Veilig
heid'.
Armenië, Kazachstan, Kirgyzstan, Tad
zjikistan, Oezbekistan en Rusland wa
ren de eerste. Later volgden Wit-Rus-
land (Belarus) en, onder Russische
druk, Georgië en Azerbeidzjan. Moldo
va, Turkmenistan en Oekraïne weiger
den mee te doen. Sindsdien heeft Jelt
sin geprobeerd het verdrag enige in
houd te geven: er moest een soort War
schaupact ontstaan, maar dan dichter
bij moedertje Rusland. Zijn pogingen
hadden weinig succes.
Begin november wil hij het op een
GOS-top opnieuw proberen. Sommige
ex-Sovjetrepublieken zullen wel mee
moeten doen, andere zijn hooguit be
reid te tekenen indien ze er beter van
worden door bijvoorbeeld goedkope
gas- en olieleveranties. De vraag is ech
ter of het armlastige Rusland zich een
dergelijke filantropische houding kan
permitteren.
Daarnaast is de zorg van de eindelijk
onafhankelijk geworden ex-Sovjetstaten
om weer onder de knoet van het Krem
lin te komen, groot. Jeltsin zal begin no
vember in de Zwarte-Zeebadplaats
Sotsji met hele goede argumenten moe
ten komen om een min of meer samen
hangende confederatie van ex-Sovjet-
volken te bereiken.
En juist Sotsji is een levend bewijs van
de benarde situatie waarin Rusland te
recht is gekomen. Het is de enig overge
bleven Russische Zwarte-Zeestad. De
geliefde Krim had de vroegere Sovjet
leider Nikita Chroesjtsjov in de jaren '50
in een dronken bui aan Oekraïne gege
ven, zodat nu alle mooie badplaatsen
op dit schiereiland voor Russen vrijwel
taboe zijn. En de andere fraaie kustge
bieden behoren thans tot Georgië en
Abchazië. Moskou rest slechts een
smalle strook rond Sotsji.
zou ook opdracht hebben gege
ven tot het martelen van Koe-
weiti's nadat Iraakse troepen op
2 augustus 1990 het emiraat
waren binnengevallen.
Vrijdag verklaarde al-Majid
op de Amerikaanse nieuwszen
der CNN dat het in brand ste
ken van de olievelden 'een on
aanvaardbare daad van sabota
ge' was, die geen enkele strate
gische betekenis voor het ver
loop van de oorlog had. Hij zei
echter niet welke rol hij daar
zelfbij had gespeeld.
Canadese berin
krijgt het op
haar heupen
Een grizzlyberin heeft gisteren
in het Canadese nationale park
Banff bij Lake Louise in de pro
vincie Alberta zes toeristen
overvallen. Vier van de kam
peerders liepen verwondingen
op, maar verkeren buiten le
vensgevaar.
Volgens parkopzichter Bob
Haney ging de berin letterlijk op
drie tenten liggen, drukte ze die
vlak en en sloeg met haar klau
wen op de toeristen, die zich
met man en macht probeerden
te verweren. De berin had jon
gen bij zich. Nadat op de cam
ping grote paniek was uitgebro
ken, kon de berin worden ver
jaagd. Maar toen hadden al veel
campinggasten met hun auto
het hazepad gekozen. Par
kwachter Haney kon geen ver
klaring geven voor het 'te agres
sieve gedrag' van de beer.
PARUS AFP-Rtr
Het is mogelijk de Franse pre
mier Alain Juppé aan te klagen
voor machtsmisbruik. Dat kan
worden geconcludeerd uit het
onderzoeksrapport van het
hoofd van de centrale dienst ter
bestrijding van corruptie, Ber
nard Challe.
Als loco-burgemeester van
Parijs zorgde Juppé er in 1993
voor dat de huur van de ge
meentewoning van zijn zoon
met zo'n 330 gulden per maand
werd verlaagd. Volgens Challe
was Juppé niet bevoegd zich
met de huur te bemoeien. Die
conclusie is uitgelekt naar het
dagblad Le Monde. Het rapport
noemt Juppé niet met name,
maar beschrijft theoretisch een
soortgelijk geval.
Over de kwestie ontstond ver
leden week veel opschudding,
toen minister van justitie Jac
ques Toubon tevergeefs pro
beerde Challe uit diens functie
te zetten. De oppositionele soci
alistische partij had het onder
zoek naar mogelijk machtsmis
bruik door Juppé aangevraagd.
Zondag zei Toubon dat hij aan
het rapport geen enkele waarde
zou toekennen.
Eerder beweerde de openbare
aanklager dat er geen gronden
zijn Juppé te vervolgen. Die zou
in deze zaak geen persoonlijk
voordeel hebben behaald.
Juppé reageerde laconiek op
het rapport. Tegen verslagge
vers in Bordeaux zei hij dat 'ie
dereen zeer goed weet dat dit
een kleine politieke samenzwe
ring is'. Hij kent aan het rapport
geen enkele waarde toe.
genéve-den haag afp-dpa-anp
Zaïre heeft gisteren beloofd dat
het zal optreden tegen extre
mistische Rwandezen die de te
rugkeer verhinderen van een
miljoen Rwandese vluchtelin
gen in kampen in Zaïre. Aldus
de VN-vluchtelingenorganisatie
Unhcr. Rwanda beloofde de vei
ligheid en bescherming te ga
randeren van de mensen die te
rugkeren.
Deze beloften kwamen na
een dag van overleg in Genève
tussen de Rwandese minister
van repatriëring, Patrick Ma-
zimhaka, de Zaïrese minister
van buitenlandse zken Kaman-
da wa Kamanda en de Hoge
Commissaris voor de vluchte
lingen van de VN, Sadako Oga
ta.
Er zijn ongeveer 1,8 miljoen
Rwandese vluchtelingen en
daarvan verblijven er rond een
miljoen in kampen op Zaïrees
grondgebied. De meerderheid
van hen behoort tot de Hutu's.
die in 1994 verantwoordelijk
waren voor de slachting van
rond een miljoen Tutsi-landge-
noten. Zij gingen op de vlucht
nadat de Tutsi's de macht in
Rwanda hadden overgenomen.
Rwanda, Zaïre en de Unhcr
sloten vorig jaar oktober een ak
koord over hun terugkeer en
richtten een gezamenlijke com
missie op. Maar extremistische
Hutu-graepen verhinderden tot
nu toe steeds de uitvoering van
repatriëringsprogramma's. Zaï
re zette vorige maand ongeveer
14.000 mensen onder dwang
over de grens. Na internationale
druk werd deze campagne ech
ter gestopt.
Twintig Nederlandse experts,
hoofdzakelijk politiemensen,
zijn gisteravond naar Rwanda
vertrokken om de schendingen
van de mensenrechten daar te
onderzoeken. Dat gebeurt in
opdracht van het Internationaal
Rwanda Tribunaal.
BRUSSEL ANP
De Europese ministers van bin
nenlandse zaken en justitie
hebben gisteren formeel een
lijst aanvaard met zo'n honderd
landen wier burgers een visum
nodig hebben om de Unie bin
nen te komen. Bosnië en Kroa
tië staan er niet op, maar Mace
donië en Klein-Joegoslavië (Ser
vië en Montenegro) wel.
De ministers aanvaardden
eerder dit jaar het model voor
het gemeenschappelijk EU-vi
sum. Alle consulaten en ambas
sades van de vijftien landen
werken daarmee. Een dringen
de oproep van de VN-vluchte-
lingenorganisatie (Unhcr) om
onmiddellijk 5.000 vluchtelin
gen uit ex-Joegoslavië op te
direct beantwoord. Ze willen
eerst meer gegevens over de si
tuatie van de ontheemden en
de opvang in de regio zelf:
Eerder drong de Unhcr bij de
donorlanden al aan op de op
vang van 50.000 Joegoslaven.
De VS hebben inmiddels toege
zegd de helft voor hun rekening
te nemen. Maar bij een aantal
EU-landen bestaat grote terug
houdendheid, constateerde de
Nederlandse staatssecretaris
Schmitz (Justitie). Ondanks het
betoog van Europees commis
saris Bonino (Humanitaire Za
ken), die aandacht vroeg voor
het lot van de vluchtelingen in
het gebied, waar binnenkort de
winter begint, neigt een aantal
lidstaten ertoe achterover te
leunen in hun stoel, aldus
