Denksport
1
JfERPAG 23 SEPTEMBER 1995
Ell
IDGE
Jres.
IER,
bit
iMtdi
Ween
Hen
Wodei
ober is de tijd voor de inschrijving op
Open Nederlandse Kampioenschap
tallen en op het nationale clubkam-
jnschap voor twaalftallen. Bij de eerste
je inschrijven met elk viertal, ook van
schillende clubs. Bij de club-kam-
snschappen spelen steeds drie viertal-
van twee clubs tegen elkaar dezelfde
[len, waarbij er steeds gewisseld wordt.
wedstrijd is niet alleen vaak een ge-
happening, maar ook een botsing
biedsystemen en bridgegewoonten,
jdie verschillen van club tot club. Zo
jeen slem door alle paren van een club
[en door die van de andere club niet
len worden. Er zijn voorrondes en
slotte de finale van acht clubs. Zo'n fï-
is altijd mooi om mee te maken,
tal als alle teams dezelfde spellen spe-
Na afloop krijg je dan veel informatie
t de verschillende bied- en speelopvat-
«en van de spelers. Zelfs in deze hogere
onen is het verschil in speelsterkte
V gmot.
i eerste spel is een kwestie van goede
Jafspraken, waarbij West deze kaarten
AHB8 2;haH98 4;ru7;klA6
pasten steeds.
Ie opening met 1 sch bood Oost 3 kl,
"leforcing. West 3 ha en Oost 3 SA.
>rste vraag is: welke kaart heeft Oost
aangegeven? De steun van West is zo-
iig, dat slem onderzocht moet worden,
lis een goede afspraak om na 3 SA het
ei |van 4 kl, als een vijf-azen vraag met
teren als troef te bestempelen. Hier
West dus met 4 kl azen vragen. Het
woord van 4 ru geeft 3 van de 5 'azen'
Wat moet het eindbod zijn? Met 3 SA
Je jump van 3 kl, heeft Oost niet alleen
minste 13 punten aangegeven, maar
een semi-dichte zeskaart klaveren of
er. Met klaverenaas van West er bij is
Üaverenkleur dus dicht. Het moet nu
geen twijfel onderhevig zijn, dat het
gegoede bod is 7 kl.
West Oost
AHB82 6
H 9 8 4 v A B 2
7 A V 5
A 6 2 HVB1073
jr het groot slem hoefde niet eens ge-
eld te worden. Door de twee ruiten af-
evers waren 13 slagen binnen. Aan de
Jere tafel werd het armetierige contract
6 ha bereikt, dat terecht down ging op
slecht hartenzitsel. Goede afspraken
>ren meestal veel op. Slem bieden of
ppen bij de manche is een dure beslis-
en in dit spel werd dat nog eens ge-
nonstreerd:
'en
West
Oost
A 9 8
HB1065
432
AHB986
B 10 8
A
H 7 5 2
10
id was de gever, allen kwetsbaar en na
emaal pas begon het bieden met 2 kl,
semiforcing. Zuid pas; West 2 ru (afwij-
of afwachten): Noord doublet (rui-
is); Oost 2 ha; Zuid pas; West 3 ha (op-
uvvend); Noord pas; Oost 3 sch; Zuid
West 4 kl (le of 2e controle): Noord
iblet (straf); Oost pas; Zuid pas; West 4
(West toont weinig interesse en heeft
2e en niet de le controle in klaveren),
et Oost nog verder gaan? Met harten-
iiw, schoppenaas èn klaverenheer zou
st nog een slempoging moeten doen
4 sch. Nu West slechts 4 ha bood, kan
hartenvrouw er niet bij hebben. De
ssers kregen in zover gelijk, dat slem
et ruitens en klaverens bij Noord een
zaak is en afhankelijk van het
van troef vrouw. De slembieders
:hten evenwel het laatst, want na de uit-
mst met ruiten, via de vrouw voor het
sen tweemaal harten vielen de hartens
Waar gaat u schoppenvrouw zoeken?
wel Willem Alkemade als Kees tGesser,
slembieders hadden daar geen moeite
ie: klaveren na liet zien, dat Noord was
met klaverenaas en de beide
lenhonneurs. Noord had op de voor-
id gepast en met schoppenvrouw er bij
ser zeker geopend. De schoppenvrouw
Zuid werd er uitgesneden en het slem
gemaakt.
thele spel zag er zo uit:
43
¥75
H V 9 7 3
A943
*A98 N H B 10 6 5
¥432 1- A H B 9 8 6
B10 8 W *4 0 A
H 7 5 2 Z *10
V72
V 10
6542
VB86
Diagram 3.
volgende spel gaf West de zaak in
onbewaakt ogenblik volledig uit han-
West had hier: sch H 10 8 2; ha 8 4; ru
10 9 4; kl AH.
1 was gever en OW waren kwetsbaar,
van Zuid opende West met 1 ru;
rd 1 sch; Oost 2 ru; Zuid 2 sch; West 3
loord besloot het bieden met 4 sch, al-
dat was de bedoeling. Maar West
nde nog een keer te moeten double-
voor straf. Dat doublet bleek volledig
Het spel zag er zo uit:
H8
*2
H 1082 N *3
¥84 ¥1062
AV1094W *ir* 0 B 6 5 2
AH Z V B 8 7 6
B75
A H 9
7.3
109543
Diagram 4.
e start met klaverenvrouw, ruitenaas
een afwijzend signaal voorzien door
werd klaverenaas afgetroefd. De
werd met hartenaas bereikt en
ppenboer joeg troef heer er uit. Na
werd ook op sch 10 gesneden
le 9. De leider kwam zo gemakkelijk
0 slagen dank zij het doublet van
Een doublet op een vrijwillig gebo-
nanche inspireert de leider vaak tot
irziendheid.
PUZZEL
Nummer 38
Horizontaal: 1. pret; 5. scheids
rechter; 10. takje; 11. voorzetsel;
12. Ind. draaglast; 14. rivier in Afri
ka; 16. tobbe; 18. vereist; 20.
hoofddeksel; 22. mager; 23. roem;
24. dwaas; 25. bijbelse reus; 27. sik
kepit; 29. aanspreektitel van een
vorst; 30. planeet; 32. reeks; 34. ge
vel; 35. gemalin van Aegir; 37. zui
ver gewicht; 39. troep dieren; 42.
beroep; 44. ontzettend; 46. ket
tingraadje; 48. voorzetsel; 49. een
zekere; 50. zangstem; 51. hoekpil-
aster; 53. hardvochtig; 55. drietal;
56. kleurstof; 58. afdruk; 60. ont
kenning; 61. boom; 62. smidse; 63.
beroep.
Verticaal: 1. wagendeur; 2. vloer
bedekking; 3. deel van een fuik; 4.
plaats in Engeland; 6. wild; 7. jong
dier; 8. onderwerp; 9. schema; 12.
Turks gerecht; 13. een weinig
scheel; 14. rivier in Nederland; 15.
onenigheid; 17. telwoord; 19. spoe
dig; 21. insekt; 26. dakspar; 27. mu
ziekstuk; 28. bloedwei; 29. sedert;
31. zin; 33. wiel; 36. openbaar
ambtenaar; 37. bontsoort; 38.
drukkende lasten; 39. zeeinham;
40. meer in Finland; 41. deel van
een jaar; 43. vismand; 45. Engels
telwoord; 47. bijb. profeet; 52.
zwemvogel; 53. alge; 54. uitgestor
ven vogelsoort; 55. kleur; 57. wor
tel; 59. schrijfgerei.
Welke twee woorden worden ge
vormd door de letters in de vol
gende vakjes: 58 33 11 8 54
17 60 19 41 39 55 40 9
en 15 45 24 4 18 53 5 16
52 6.
Oplossing nummer 37
De twee woorden van de opgave
van vorige week waren: SCHUIL
ADRES en ARMOEDEGRENS.
cycloop-griotte
a--eedurn--u
r-heros-hiaat-t
arak-liman-fase
vakfitlor
asem-poker-timp
n-namen-notie-e
negmos
s-ogief-barst-i
toto-lonen-uiig
rotlijkbon
eker-bidet-reno
b-rodeo-rivet-b
e--boetam--e
razernij-sociaal
Winnaars
De winnaars van een luxe potlodenset zijn:
L. Moorrees-Specht Grijp, Boerhaavelaan 108,
Oegstgeest (kruiswoord).
D.Al Kruijt, Zoeterwoudsesingel 91, Leiden
(cryptogram).
Oplossingen van de kruis
woordpuzzel en/of het crypto
gram, per briefkaart, dienen ui
terlijk woensdag a.s. in ons bezit
te zijn. Indien per post wordt
ingezonden, als volgt adresse
ren: Redactiesecretariaat, Uitge
versmaatschappij Leidsch Dag
blad b.v., Postbus 54,
2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 38
Horizontaal: 3. Binnenvaart (6); 7. Tijdelijke leer
kracht (15); 10. Bergplaats voor smeergeld (8); 11. Balk
als een ezel met vreemd geld! (6); 12. Zoveel geld heb je
nodig voor kruicl (7,6); 14. Slecht volk aan boord (4); 15.
Verblijfplaats van een mooie boerin (6,4); 17. Veroor
zaakt een hoop onrust (13); 20. Aangetekend voor het
examen (7); 21. Bij voorkeur de romp van Romeinse
magistraten (7); 23. Dat gaat er prima in! (8,4).
Verticaal: 1. Reactie op een verzoekplaat (14); 2. Het
pakken van goederen (10); 4. Meisjes zwelgen aan
boord van een zeilboot (15); 5. Heb je nog geen water
genoeg? (4); 6. Hij heeft nog geen ervaring (8); 8. Waren
om vijfhonderd Belgen (10); 9. De snelheid van een ver
slaafde (5); 13. Niet meer verzot? Dan is het verwoest!
(10); 16. Franse hoofdwassing die wrijving geeft voor de
Engelsen (8); 18. Hondse trendvolger (6); 19. Langdra
dig voorzien van een stelling (6); 22. Die taal bevat maar
een noot (3).
Oplossing
cryptogram 37
Horizontaal: 6. topconditie;
7. doehetzelver; 9. brik; 10.
denkarbeid; 13. rolsprong; 15.
klos; 17. geld; 18. afgestompt;
19. ijzervreters; 22. tegenspoed;
23. veelbewogen.
Verticaal: 1. donderpreek; 2.
schenkblad; 3. onder de plak
zitten; 4. biezen; 5. uitlaatgas; 8.
roe; 11. bakzo; 12. dis; 14. onge
regeld; 16. opperbevel; 20. run
nen; 21. taptoe.
DAMMEN
Eind vorig jaar greep Guntis
Valneris in Den Haag de we
reldtitel. Gezien de toernooibe-
zetting was dat toen vrij verras
send te noemen en velen vroe
gen zich dan ook hardop af in
hoeverre de titel van Valneris
een toevalstreffer genoemd
mocht worden. Zelf weet ik in
middels beter. De man uit Let
land heeft na zijn WK-titel op
overtuigende wijze bewezen
zich met recht tot de absolute
wereldtop te mogen rekenen.
Waar zijn voorgangers na het
behalen van de hoogste titel
veelal enige tijd de luwte op
zochten, ging Valneris onver
droten voort en won tal van
toernooien.
Het meest aansprekende suc
ces was natuurlijk zijn zege in
het Maarstoernooi, maar de wij
ze* waarop hij onlangs het Heij-
tings Damtoernooi wist te win
nen dwong evenzeer respect af.
Guntis Valneris is een meer dan
waardig wereldkampioen geble
ken en dus krijgen zijn partijen
de aandacht die ze verdienen.
Zo zijn daar bijvoorbeeld de
fraaie overwinningen in het
Heijtingstoernooi op Kees
Thijssen en Geert van Aalten.
Met die laatste partij beginnen
we. Wit: G. Valneris; zwart: G.
van Aalten (Heijting 95). Partij:
1. 32-28 17-22 2. 28x17 12x21 3.
33-29 7-12 4. 39-33 21-26 5. 44-
39 11-17 6. 50-44 6-11 7. 31-27
9\
m
m
m
9
9
m
d
O
O
O
O
O
O
P
O
b;
O
O
m
m
m
O
O
9
9
O
O
O
o;
b.
Pi
O
b
O'
b
p
O
m
9
9
m
9
m
9
O
o
O
O
d,
P,
P
P
O
O
Diagram 1
17-22 8. 37-31 26x37 9. 41x32
22x31 10. 36x27 11-17 11. 46-41
20-24 12. 29x20 15x24 13. 41-37
10-15 14. 33-28 2-7 15. 39-33
18-22 16. 27x18 12x23 17. 44-39
7-12 18. 47-41 17-21 19. 37-31
13-18 20. 31-27 14-20 21. 34-29
23x34 22. 39x30 8-13 23. 41-37
18-23 24. 37-31 12-17 25. 43-39
5-10 26. 30-25 10-14 27. 31-26
(zie diagram 1) 24-29 28. 33x24
20x9 29. 49-44 14-20 30. 25x14
9x20 31. 35-30 4-9 32. 30-24
19x30 33. 28x8 3x12 34. 40-35
29-34 35. 35x24 34x43 36. 48x39
20x29 37. 39-33 29-34 38. 44-40
9-13 39. 40x29 13-19 40. 45-40
12-18 41. 40-35 19-23 42. 29-24
23-29 43. 35-30 29x20 44. 30-25
en Van Aalten gaf zich terecht
gewonnen. Tijd: 1.58/1.59 uur.
Gelet op het aantal zetten een
betrekkelijk snelle zege. Maar
Valneris kan het nog vlotter. En
zonder afbreuk te doen aan de
Diagram 2
kwaliteit. Integendeel, want de
partij tegen Thijssen was er een
om in te lijsten. Wit: K. Thijs
sen; zwart: G. Valneris (Heijting
95). Partij: 1. 32-28 18-23 2. 38-
32 12-18 3. 31-27 7-12 4. 43-38
20-24 5. 37-31 14-20 6. 41-37
10-14 7. 49-43 1-7 8. 46-41 5-10
9. 34-29 23x34 10. 40x29 20-25
11. 29x20 15x24 12. 31-26 18-23
13. 36-31 10-15 14. 41-36 14-20
15. 45-40 9-14 16. 39-34 3-9 17.
43-39 17-21 18. 26x17 12x21 19.
31-26 13-18 20. 26x17 11x31 21.
36x27 9-13 22. 48-43 8-12 23.
50-45 23-29 24. 34x23 18x29 25.
37-31 25-30 (zie diagram 2) 26.
31-26 7-11 27. 27-21 16x27 28.
32x21 12-18 29. 42-37 18-23 30.
47-41 23x32 31. 37x28 11-16 32.
41-37 16x27 33. 37-32 13-18 34.
32x21 18-23 35. 28-22 4-9 36.
33-28 23x32 37. 38x27 9-13 38.
21-16 13-18 39. 22x13 19x8 40.
27-22 8-13 41. 26-21 14-19 en
Diagram 3
na dit positionele debacle liet
Thijssen zich de rest niet meer
bewijzen. Tijd: 1.59/1.45 uur.
Saillant detail is dat Valneris
ook voor zijn zege op Neder
lands kampioen Auke Schol ma
niet meer dan 38(!) zetten nodig
had. De snelste zege van het
toernooi kwam overigens op
naam van de Heerhugowaarder
Benno van Straten die in de ju
nioren-groep als volgt van hek-
kesluiter Clemens Rutten won:
1. 32-28 18-23 2. 33-29 23x32 3.
37x28 20-25 4. 39-33 12-18 5.
41-37 19-23 6. 28x19 14x23 7.
37-32 15-20 8. 44-39 7-12 9. 46-
41 13-19 10. 35-30 10-15 11. 40-
35 20-24 12. 29x20 15x24 13. 41-
37 9-14 14. 50-44?? Een knots
van een blunder: 23-29! en de
rest laat zich simpel raden. Tot
slot nog wat huiswerk (zie dia
gram 3). Wit speelt en wint.
SCHAKEN
Klaas Steijn
De partijen in de match om het
PCA-wereldkampioenschap in
New York worden op maandag,
dinsdag, donderdag en vrijdag
gespeeld. Het speeltempo is be
paald op 40 zetten in twee uur,
dan 20 zetten in een uur en ver
volgens een half uur voor de
rest van de partij. Afbreken is er
dus niet meer bij. Plaats van
handeling is de 107de verdie
ping van het World Trade Cen
tre. De eerste week heeft weinig
spectaculairs gebracht. Anand
opent tot nu toe zijn ge
woonte getrouw met 1. e4.
Zoals verwacht plaatst Kasparov
daar de Scheveninger van het
Siciliaans tegenover. Met de
witte stukken verraste de titel
verdediger met het Nimzo-In-
disch en het Engels. Wellicht
valt hier de invloed van secon
dant Kramnik te bespeuren die,
zoals bekend, geen 1. e4 speler
is. Toch heeft het aan enige
spanning niet ontbroken. Zo
bood Kasparov in de vierde par
tij remise aan op een moment
dat hij een gezonde pion voor
stond. Weliswaar stonden alle
zware stukken, alsmede ongelij
ke lopers, nog op het bord maar
een man als Karpov zou een
dergelijke stelling vermoedelijk
nog uren hebben 'uitgemolken'.
In de derde partij heeft Anand
naar het zich laat aanzien een
mooie kans laten liggen de lei
ding te nemen. Na de 19de zet
van de met zwart spelende
Kasparov was de volgende stel
ling ontstaan. (Zie diagram 1).
Anand zette voort met 20. Lxc5,
een zet die nogal bekritiseerd
werd. Tijdens een uitzending
van BBC 2 toonde men een suc
cesvolle aanvalspoging die ove
rigens ook al in De Volkskrant
was aangegeven. 20. exf6 Lxf6;
21. Lxh7+ Kxh7; 22. Pg5+ Lxg5;
23. fxg5 Txfl+; 24. Txfl De8;
25. Dh4+ Kg8; 26. Lxg7 Kxg7;
27. Dh6+ Kg8; 28. Tf6, met
winnend voordeel voor wit. De
22ste zet van zwart (22. Lxg5)
is niet fraai. Het opent de f-lijn
en maakt het wit mogelijk de g-
pion als stormram te laten fun
1
111
s
tl
lil
i
III
i
A
A
A
10
m
01
lil
i
10
a
A
i
10
A
A
BI
i
minimi
Sa?
kk
«III
|h!
III
0
A
III
111
III
III
A
111
01
A
III
llll
III
III
a
i
ill
A
1
III!
111
111'
A
111
Ill
A
0
geren. Pogingen om het zwarte
spel te verbeteren leverden niet
voldoende op. Zo onderzocht ik
het alternatief 22. Kg8. Daar
op is 23. Dh3 niet gevaarlijk
voor zwart wegens het vervolg
23.Lxg5; 24. fxg5 e5; en nu a).
25. Dh4 De6; of b). 25. Dh5 Tf5;
of c). 25. Txf8+ DxfB; 26. g6 Df6;
27. Dh7+ Kf8; in alle gevallen
met voordeel voor zwart. Maar
wit kan 22. Kg8; beter beant
woorden met 23. Dh4. In deze
positie ben ik er niet in geslaagd
een afdoende verdediging voor
zwart te ontdekken. Een poging
was nog 23. Lxg2+; 24. Kxg2
Dc6+; 25. Kg3 Lxg5; 26. fxg5
De8; doch dan volgt 27. Txf8+
DxfB; 28. g6 en zwart lijkt uitge
praat.
Een dezer dagen ontving ik
van een goede schaakvriend
een aantal exemplaren van het
Russische schaaktijdschrift '64'.
In het verleden was dat een
weekblad op krantenpapier van
oorlogskwaliteit. Niettemin ge
noot het blad ook in ons land
een grote belangstelling vanwe
ge het actuele partijmateriaal.
Heden ten dage verschijnt het
blad maandelijks. Niet toevallig
telt een nummer 64 pagina's en
staat het boordevol interessant
materiaal. Zo is een rubriek van
oud-wereldkampioen Wassily
Smyslov over praktische eind
spelen natuurlijk niet te vers
maden. Uit het
januari/februarinummer ont
leen ik een paar leerzame voor
beelden. De positie zoals afge
beeld in Diagram 2 ontstond na
de 34ste zet van wit in de partij
Janata - Smyslov, Olympiade,
Lugano 1968. Beide partijen
kunnen een gedekte vrijpion
bereiken. Ondanks dat de extra
pion van zwart een dubbelpion
is is diezelfde pion verantwoor
delijk voor de winst. Er volgde:
34. c5; 35. a4 b5; 36. Ke3 c4;
37. f4 c5; 38. axb5 axb5; 39.
Kd2 b4; 40. Kc2 c3 en wit gaf
het op met het oog op het ver
volg 41. Kb3 c4+; 42. Kc2 Kf6!;
43. Kcl b3; 44. Kbl c2+; 45. Kcl
c3; 46. e5+ Kf5; 47. e6 Ke4; 48.
e7 Kd3; 49. e8D b2 mat. l )e stelj
ling van Diagram 3 ontstond na
de 48ste zet van wit in de partij
Boleslavsky - Smyslov, kam
pioenschap USSR, Moskou
1940. Smyslov hield dit lastige
paardeindspel als volgt remise.
48. Pb4!; 49. Kxf4 Pd3+; 50.
Ke3 Pel; 51. g4! (51. a4 Pxg2;
52. Kf3 Pel+; 53. Kf4 Pg2+; enz.)
51. hxg3 e.p.; 52. £xg3 Kg6;
53. Pg8 Kf7; 54. Kd4 Pc2+; 55.
Kc5 Pa3! remise.
OPGAVE VORIGE WEEK
(Wit: Ke6, Tel, h2. Zwart: Ke8,
La5, e3, g2. Wit aan zet maakt
remise). Oplossing: De enige
verdediging voor wit vormt een
niet voor de hand liggende truc.
1. Kf5! e2; 2. Kg4! elD; 3. Txel
Lxel; 4. Kh3!. Dat vormt de
pointe. De aangevallen zwarte
pion geeft - na promotie tot Da
me of Toren - pat. Promotie tot
Loper leidt met lopers van de
zelfde kleur ook tot niets, terwijl
promotie tot Paard na 5. Kg2
Pe2; 6. Kfl tot verovering van
een stuk leidt, waarna remise
eveneens onvermijdelijk is.
NIEUWE OPGAVE
Leonid Ivanowitsj Koebbelj,
(25 december 1891 - 18 april
1942), kreeg bij zijn geboorte de
voornamen Karl Artur Leonid
mee. Na de oktoberrevolutie
van 1917 leek het hem raadza
mer om als Leonid Ivanowitsj
verder door het leven le gaan.
Hij behoorde tot de allerbeste
Russische eindspelstudiecom
ponisten.
De studie van deze week
heeft overeenkomsten met die
van Amelung van vorige week.
Ook hier dient wit een list te be
denken om zich te kunnen wa
penen tegen het dreigende ge
vaar van de niet te stoppen
zwarte vrijpion (Zie diagram 4).
FILATELIE
VOOR DE derde keer in vijf jaar
wijdt PTT Post een serie van
drie zegels aan Nederlandse we
tenschappers aan wie de Nobel
prijs werd toegekend. De zegels,
alle in een waarde van 80 cent
en een oplage van elk 8 miljoen
stuks, verschijnen 26 septem
ber. Ze zijn ontworpen door
graficus Harry Nico Sierman
1927) die daarvoor foto's heeft
gebruikt van de Nobelprijswin
naars in een voor hen typeren
de situatie.
De zegels verbeelden deze
keer de Nobelprijswinnaars De-
bey, Zernike en Tinbergen. Pe
trus Josephus Wilhelmus Debey
(Maastricht, 1884 - Ithaca (VS),
1966) verwierf in 1936 de No
belprijs voor scheikunde voor
zijn onderzoekingen over de di-
poolmomenten van moleculen
en over de buiging van röntgen
en elektronenstralen in gassen.
De zegel toont Debey in zijn
scheikundelaboratorium rond
de jaren veertig.
Frits Zernike (Amsterdam,
1988 - Naarden, 1966) werd in
1920 hoogleraar theoretische
natuurkunde in Groningen. In
1932 ontdekte hij de methode
van de fasecontrastmicroscopie.
Deze vinding betekende een
verbetering van de klassieke mi
croscoop en in 1953 ontving hij
daarvoor de Nobelprijs voor na
tuurkunde. Het beeld op de ze
gel is ontleend aan een foto uit
het Museum van de Rijksuni
versiteit van Groningen (1939)
waarbij hij naast een vergroot
houten model van de zoge
noemde Zernike-galvanometer
staat.
De derde zegel is gewijd aan
Jan Tinbergen (Den Haag, 1903
- Den Haag, 1994). Tinbergen
werd wereldbekend als econo
metrist en als wiskundig
econoom. Hij was een van de
eersten die een breed model
opzette van een volkshuishou
ding en dit kwantitatief aan de
werkelijkheid toetste. In 1969
ontving hij samen met Ragnar
Frisch de eerste Nobelprijs voor
economie. Uit het beeld op de
zegel blijkt de grote maatschap
pelijke betrokkenheid van Tin
bergen. We zien hem tijdens
een demonstratie op het Haag
se Binnenhof.
De eerste serie Nobeprijswin-
naars verscheen 3 september
1991 en is gewijd aan: 60 c., Van
't Hoff (chemie, 1901), 70 c.,
Zeeman (fysica, 1902) en 80 c.,
Asser (vrede, 1911). De tweede
volgde 7 september 1993: 70 c.,
Van der Waals (natuurkunde,
1911), 80 c., Einthoven (genees
kunde, 1924) en 90 c., Eijkman
(geneeskunde 1929). De vierde
serie komt rond september '97.
Met zegels van Nobelprijs
winnaars is een bijzonder aardi
ge thematische verzameling op
te bouwen. Tal van landen eren
een zegel aan een winnaar naar
aanleiding van geboorte- en
sterfdagen, of omdat ze passen
in een reeks, bijv. 'beroemde
personen'.
Bij het opzetten van een the
matische verzameling is het al
tijd behoorlijk zoeken geblazen;
meer nog dan bij een motief
verzameling. Maar dat is nu
juist het interessante. Je moet
voortdurend de uitgiften, waar
ook ter wereld, in de gaten hou
den. En je moet speuren tussen
oude uitgiften.
Wie begint aan een verzame
ling Nobelprijswinnaars kan
echter meteen goed uit de voe
ten met het 'Nobel-land' Zwe
den. Daar verschijnen sinds
1961 ter gelegenheid van de
60ste uitreiking van de eerste
Nobelprijzen tegen het eind van
het jaar enkele zegels. Eind dit
jaar dus de 35ste editie.
In de loop der jaren zijn ook
al enkele Nederlanders op de
Zweedse zegels gememoreerd.
Direct de eerste emissie 9 de
cember 1961 was Jacobus
Henricus van 't Hoff, die in 1901
de Nobelprijs voor chemie
kreeg, er al bij. In 1962 gevolgd
door Zeeman en Lorentz, in
1970 door Van der Waals en in
1973 Kamerlingh Onnes.
Zij heben zich geschaard te
midden van vele beroemdhe
den; onder anderen: Röntgen,
Marie Curie, Koch, Kipling, La-
gerlöf, Planck, Einstein, Martin
Luther King, Moeder Teresa,
Hemmingway, Camus, Paster
nak, Dunant, Schweitzer en Sa-
charow.
TELEBRIEF nummer 2 is uit
en 26 september volgt nummer
3. Nummer 2, die 5 september
werd uitgegeven, is 'gekoppeld'
aan de zegelserie 'roofvogels' en
nr. 3 aan de Nobelprijswin
naars. Oplage van beide brie
ven: 15.000 stuks. Ze zijn te krij
gen bij PTT Post Filatelie Verza-
melservice te Groningen. Prijs:
8,75 per stuk.
