De boer studeert af en wordt pastor
'Jari Litmanen is gewoon de leukste'
Leve de verborgen armoede
(Hoera, hoera, hoera)
Leiden
Kerk Samenleving
Theo Bakker
'Ha, die Jook. Ga zitten, meid.
Ik heb net vers gezet. Jan komt
zo. Hij is effe op z'n gouwe
fiets een krant halen van Prins
jesdag. Gaat-ie zich straks weer
zitten opfokken. Moet je oplet-
;n.'
'Nou, erger jij je niet dan,
Bertie. Wat gaan jullie er nou
als bejaarden op vooruit? Ja, je
it er niet nog verder op ach
teruit. Alsof dat nog zou kun
nen. Van hoeveel moeten jullie
ook al weer rond zien te ko
men? Van negenhonderd gul
den ieder. Hoeveel houden jul
lie met zijn tweetjes per week
over om van te leven? Effe
meer dan honderdvijftig piek
toch? En dan iedereen maar
zeggen, dat het zo goed gaat
met ons land.'
'Nou ja, Jook, je moet maar
zo denken: wij hebben onze
langste tijd gehad. Maar jij,
met drie kinderen en dan van
de bijstand. Ik zeg vaak tegen
Jan: dat kan toch helemaal
niet, met drie van die opgroei
ende pubers eten, drinken, kle
ren kopen van nog geen twee
honderd per week.'
'Drink je koffie nou op, Jan.
En zit niet de hele tijd met je
snufferd in die krant. Joke is er,
hoor.'
'Ken jij het volgen dan, Jook?
Het hele jaar lees je dat al die
multinationals miljarden winst
maken. En wat gaan ze nou
doen? Van alle meevallers waar
we met z'n allen voor zorgen,
gaan ze drie-en-een-half mil
jard zomaar aan het bedrijfsle
ven geven. Omdat ze denken,
hopen, dateer dan nieuwe ba
nen komen. Maar niemand die
enige garantie heeft. Geen
voorwaarde is er gesteld. En
dan lees je, hier staat het, dat
Kok en Zalm zich toch wel ern
stige zorgen maken over de
staatsschuld. Maar niet over
jouw schuld, Jook. Niet over
het feit, dat jij van de week de
verjaardag van je dochtertje
nauwelijks hebt kunnen vie
ren. Dat je, jandorie, niet eens
een pakkie kon kopen voor
d'r.'
'Doe nou effe gezellig, Jan.
Wat schieten we daar nou mee
op, met dat gekanker van jou.'
'Ik kanker als ik dat wil, ja.
Moet je dan altijd maar je
mond houden? Daarom noe
men ze onze armoede 'verbor
gen armoede', omdat we altijd
maar onze smoel dichthouden.
Niemand die erbij stil staat,
dat alleen al in Leiden duizen
den mensen van een absoluut
ontoereikend minimum moe
ten leven. Niemand die er het
flauwste benul van heeft, van
hoe het is om, net als jou Jook,
langdurig werkloos te zijn en
thuis te zitten en elke gulden
drie keer om te moeten draai
en.'
'Nou ja, Jan. Ik krijg er vol
gend jaar toch maar mooi 25
gulden kinderbijslag bij. Ik
wou trouwens dat het al okto
ber was. Dan komt het weer.
Kan ik tenminste ook mijn
schuld bij jullie gelijk aflossen.
We kunnen d'r toch niks aan
veranderen, Jan.'
'Waarom niet? Ze moeten
het geld halen waar het zit.
Shell, Unilever, Akzo, bagger-
rijk zijn die. Die moet je niet
nog verder gaan spekken.
Waarom doet zo'n Kok
Vroeger kwam de PvdA
minste voor de gewone
op.'
'Hé, tussen twee haa
Bertie, ik heb een afspraal
het Leger. Ga mee, joh. Je
niet wat je er soms vindt
een prikkie.'
'Nee, Jook, dat doe ik
Dat weet je, dat is mijn
na, in kleren lopen die eei
der heeft afgedankt. Niet
jou erop aan kijk, hoor.
ik, naar het Leger, voor
goud.'
'Hier, moet je hier lezen
Mierlo staat erop dat er
'correctief referendum' l
wat dat ook mag zijn. Da
ie nou al vijfentwintig jaar
in de weer. Dat is ook
miskeeper, joh. De enigijr
het goed gezegd heeft,
Rosenmöller. Je zegt wel
nen, banen, banen' heeft-
gen Kok gezegd. Maar je
doelt 'markt, markt, marki
de koningin krijgt er ook
duizend netto per maaniQ
Omdat ze niet rond kor
men van de 100.000 guide
ze per maand al had. fid
toch te zot voor woorden
maal. Ze moesten eens
jaartje ruilen. Dat zo'n k(g
gin of zo'n Zalm eens
moest zien te komen var
habbekrats. Nou, de begr
zou er volgend jaar tota:
ders uit zien. Ik zweer h
Krankjorum wordt een
d'ervan, niet dan. Je heb
Bert, ik had die krant niet
moeten halen. Wat vinde
lie van nog een bakkie?'
'Hoera, hoera, hoera.'
DE WEEK VAN
DE BEZORGER
Een week per jaar
wordt er door alle
kranten in Nederland
extra aandacht aan de
bezorgers van de
krant besteed. De
Week van de Bezor
ger staat dit jaar in het
teken van de droom
wens. De krant laat
deze week een aantal
droomwensen van
bezorgers in vervul
ling gaan. Susan Alke
made had een ont
moeting met voetbal
ler Jari Litmanen.
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1995
Susan op het hoofdveld in De Meer met Jari. foto united photos de boer rob Hendriks
aankomen. Totdat Arnold
Scholten hoort dat Susan wacht
op Jari Litmanen. „Jari? Die is
nu weer aan het trainen. In het
krachthonk. Dat kan nog wel
even duren."
Susan Alkemade schuift on
rustig heen en weer op het brui
ne bankstel. Ze is gek van Ajax,
net als haar vriendinnen Aafke
en Stella. Maar nog gekker op
de Finse voetballer Jari Litma
nen. Waarom? „Ja, ik weet ei
genlijk niet... Hij is gewoon de
leukst-e." Haar slaapkamer in
Rijpwetering hangt vol met
plaatjes en foto's. Van Ajax, van
Jari Litmanen vooral. „Mijn
vriendin is naar de Open Dag
van Ajax geweest. Ik niet, ik ben
hier nog nooit geweest."
Jari Litmanen is klaar, zegt
perschef David Endt. „Hij staat
nu onder de douche, met een
kwartiertje is 'ie boven." Susan
Alkemade knoopt haar Ajax-
shawl nog maar eens wat stevi
ger vast. En ze tovert een arm
bandje onder de mouw van
haar Ajax-shirt tevoorschijn: 'Ja
ri' staat erop. Of ze verliefd is op
de stervoetballer? „Nee, ik vind
hem gewoon leuk." De deur van
het spelershome zwaait open.
Het is trainer Louis van Gaal.
Susan Alkemade wendt haar
blik af. Ze is niet gekomen voor
de trainer, ze wacht op Jari Lit
manen.
Een mevrouw van achter de
bar biedt een drankje aan, om
het wachten wat te veraangena
men: „Want ik geloof dat Jari nu
een ogentest ondergaat." Het
spelershome is dan wijwei leeg.
Susan haalt een papiertje uit
haar broekzak: veertien wagen
voor Jari Litmanen. Als hij nou
maar komt.
Het geduld wordt beloond.
Tussen twee slokken cassis door
staat daar ineens Jari Litmanen.
De voetballer oog in oog met
misschien wel zijn allergrootste
fan. „Hallo, ik ben Jari", stelt hij
zich voor alle zekerheid voor.
En alsof Litmanen kan raden
dat Susan wel wat frisse lucht
kan gebruiken, neemt hij haar
mee naar'het hoofdveld van De
Meer. Pal voor de spelerstunnel,
op het gras naast de zijlijn,
krijgt Susan Alkemade gelegen
heid om met haar idool te pra
ten. „Heeft u ook huisdieren?"
Litmanen schudt van nee: „Ik
ben een beetje allergisch", zegt
hij in uitstekend verstaanbaar
Nederlands.
En Susan wil verder weten
wat voor school hij gedaan
heeft, of hij wel eens heimwee
heeft naar Finland, of hij met al
le andere spelers van Ajax goed
kan opschieten, of hij een vrien
din heeft en of het leuk is om
beroemd te zijn: „Niet altijd. Ik
ben maar een gewone jongen
en ik zou ook wel eens als een
gewone jongen over straat wil
len lopen. Dat is moeilijk, men
sen herkennen me meestal
snel."
Met drie T-shirts voorzien
van zijn handtekening, het jaar
boek van Ajax, twee elftalfoto's
en haar eigen filmrolletje bijna
volgeschoten kan Susan Alke
made teweden terugkeren naar
huis. „Maar hoe gaat het nu ei
genlijk met de blessure?", waagt
ze aan de voetballer. Litmanen
lachend: „Daar wil ik het niet
meer over hebben. In twaalf
maanden tijd ben ik nu zeven
keer door deze enkel heen ge
gaan. Ik zie wel hoe lang het
herstel gaat duren."
Als het aan Susan ligt, doet Ja
ri Litmanen zondag tegen NAC
gewoon mee. „Dat is ook beter
voor Ajax."
Amsterdam, woensdagavond
om een uur of half negen. Jari
Litmanen, begenadigd voetbal
ler van Ajax, verstapt zich en
zwikt lelijk door z'n rechteren-
kel. In een huiskamer te Rijpwe
tering zit de schrik er ruim an
derhalf uur later goed in, als de
tv-beelden van Ajax-Fortuna
worden vertoond en Litmanen
hinkend het veld verlaat. De
droomwens van Susan Alkema
de zou toch wel doorgaan?
Zeker wel. Ze moet er donder
dagmiddag een flinke tijd op
wachten in het spelershome
van Ajax, maar dat wordt weer
goedgemaakt door de aanwe
zigheid van tal van andere be
kende voetballers. Susan gaat
op de foto met Mare Overmars,
Arnold Scholten en keeper
Edwin van der Sar. Litmanen
wordt dan behandeld aan de
geblesseer- de enkel,
Is de door de Brabantse christelijke
boerenbond zo aangeprezen concurrentie
wel christelijk? Immers, je maakt je
buurman-boer kapot of gaat zelf door zijn
toedoen naar de knoppen. Voor iedereen
moet er toch een bestaan zijn, zonder strijd
op leven en dood? Michael Bastiaansen - een
boer die een nieuw leven begint als pastor -
zoekt naar het antwoord op die vragen. Zijn
scriptie levert die niet en z'n bisschop
evenmin. Hij noemt zichzelf'vijftig jaar
jong'. Binnenkort draagt hij zijn boerderij
met 65 melkkoeien in het Brabantse
Rijsbergen over aan zijn zoon Willie. Om
vervolgens als pastor de wijk in te gaan.
Wat drijft deze
man om op ge
vorderde leeftijd
waar anderen aan de vut den
ken nog het, soms zware, pasto-
raatswerk te willen doen „Dat
heeft er altijd in gezeten. Twee
zussen van me werken in de
missie in Zaire. Ik maak straks
van mijn hobby mijn werk." Hij
heeft goede moed. „Er zit meer
geloof bij de mensen dan ze zelf
toegeven, dat heb ik inmiddels
wel op verscheidene plaatsen
(waaronder een camping in
Baarle Nassau) als stagiair erva
ren," reageert hij blijmoedig op
de opmerking dat ongeloof en
kerkverlating - die overigens
niet per se met elkaar te maken
hoeven te hebben - nog toene
men. Steeds meer pastors moe
ten de kerk die met een pries
tertekort zit, uit de brand hel
pen.
Michael Bastiaansen gelooft
in een kentering: het diepste dal
van de geloofsdepressie is ge
passeerd, is zijn gevoelen. „Het
geloof wordt door de mensen
weggedrukt, maar het is er nog
wel degelijk. Je moet het kerk-
zijn wèl anders gestalte geven
om ze opnieuw te binden." Hij
denkt dat dat zal gebeuren. „Ik
weet ook wel dat velen de kerk
pas, of opnieuw, weten te vin
den als ze in de problemen ko
men te zitten. Zoals bij sterven
den. Maar dat geeft niet. Je hebt
niet het verlossende antwoord,
maar je kunt een hele grote
steun zijn. Dat is wat ik wil en
dat geeft een goed gevoel."
Meer dan vijftien jaar geleden
volgde Bastiaansen al de pasto
rale school in Sprundel. Kerke-
werk was hem altijd al ver
trouwd. Maar om pastor te wor
den moet je meer in je mars
hebben. Er wordt pure deskun
digheid geëist en geen zwam-
neuzerigheid. Op 26 september
studeert hij in Tilburg af met
een scriptie over 'De boer in
zorgen'. Hij volgde daar de cur
sus theologie van de hogeschool
katholieke leergangen waar al
meer oudere en jongere pasto
res, mannen en vrouwen van
katholieke en protestantse hui
ze werden klaargestoomd. „Ik
doe nu ook het tweede jaar pas
torale vorming aan de katholie
ke universiteit."
Eerst dacht hij dat die hogere
beroepsopleidingen voor hem
te hoog gegrepen waren. „Ik
slaagde voor het toelatingsexe-
men met een zes-min. Vroeger
kon ik moeilijk leren. Talen wa
ren me te moeilijk. Ik haalde lts-
timmeren, maar werd boer. Ik
'kan wel goed organiseren. Op
de plek waar ik nu woon ben ik
in '69 begonnen in een klein
huurboerderijtje met twaalf
koetjes en een paar varkentjes.
Daar kon je toen heel goed van
leven." Zijn vrouw Marie Eist
beaamt het. Toen beiden in '69
trouwden woonden ze in een
kippenhok. Bastiaansen bouw
de zijn bedrijf uit tot meer dan
honderd koebeesten. Nu is er
voor twee mensen op zijn be
drijf geen toekomst. Het komt.
dus wel goed uit dat hij straks
als pastor aan de slag kan.
Reli-shock
De bisschop vroeg hem nog wel
of hij genoeg tijd kon vrijmaken
voor die zware studie. Het be
wijs is geleverd: „Dat kon ik. De
laatste jaren doe ik niet meer
zoveel in het bedrijf." Maar in
Tilburg kreeg hij waar het om
de zekerheid des geloofs gaat
flink voor z'n broek: „Alles van
vroeger werd aan het wankelen
gebracht. Je leert - omdat je we
tenschappelijk met geloofsza
ken omgaat - daar heel anders
tegenaan kijken. Ze zeggen dat
je vijf tot zes jaar nodig hebt om
die 'reli-shock' te doorleven en
weer op een vast punt uit te ko
men."
Er lopen in West-Brabant heel
wat oudere pastoors rond die
zich nauwelijks nog verdiepen
in kerkvernieuwing en de crea
tiviteit die het vergt om de kerk
niet te laten wegvagen. „Zo'n
cursus zou voor sommigen heel
goed zijn." Met die oudere pas
toors moet hij straks op pad.
Pastores en priesters zullen in
de toekomst nog meer regionaal
moeten gaan samenwerken.
Binding met parochies moet
wel blijven om te voorkomen
dat ze 'zonder gezicht, zonder
identiteit' komen te zitten. Bas
tiaansen verwacht volgend jaar
naar een 'eigen' parochie af te
reizen.
Hij gaat in de komende perio
de stage lopen bij de Roosen-
daalse St. Josephparochie en
daar samen met anderen het
project 'geloven met kinderen'
opzetten en uitvoeren. Kinde
ren spreken hem aan, hoe oud
hij ook is. „Dat is immers de ba
sis voor de toekomst." Eén och
tend in de week geeft hij onder
tussen godsdiensües aan kinde
ren van katholieke ouders op de
openbare school iri Baarle Nas
sau, niet ver weg van Rijsbergen
in hetzelfde Westbrabantse
boerenland.
Boerenzorgen
In zijn scriptie somt hij aanbe
velingen en maatregelen op hoe
de kerk kan helpen als boeren
in de problemen raken. De
landbouworganisatie NCB
kaartte enkele jaren het toene
mende aantal zelfdodingen aan
onder agrariërs die hun bestaan
(bedrijf) zien afkalven. Ze raken
verzeild in diepe geestelijke de
pressies omdat ze het niet meer
redden. „De kerk, in het bisdom
Breda, moet daar meer oog en
oor voor hebben: In Den Bosch
zijn ze daar verder mee. Nu al
les is geautomatiseerd en nie
mand van buitenaf nog op de
boerderij hoeft te wezen, raken
boeren geïsoleerd. Met ge-
Michael Bastiaan
sen: „Ik state
dicht bij de agrari
sche sector. Ik ben
onmachtig oplos
singen aan te dra
gen. Maar met
mijn scriptie zet ik
wel mensen aan
het denken."
foto opd
spreksgroepen kun je dat door
breken. Je moet ze uit hun klei
ne kringetje halen."
Op langere termijn is er een
ander (hij bedoelt: socialer)
landbouwbeleid nodig, schrijft
hij. Dat lijkt een gemakkelijke
conclusie. De problematiek van
het zwaar door milieuregels en
prijzen geteisterde boerenbe
drijfsleven wordt immers alleen
nog maar ingewikkelder en
weerbarstiger. „Dit kabinet wil
lagere lasten voor iedereen. Ik
wil dat voor de boer weieens
voorgerekend zien
Michael ziet geen rol voor
zichzelf weggelegd als een soort
kerkelijk regiomanager om de
geestelijke nood in de agrari
sche sector aan te pakken, het
geen wellicht voor de hand zou
liggen. „Ik sta daar te dichtbij.
Ik kan de regels niet doorbre
ken, of met een hoop geld naar
die mensen toe gaan. Mijn on
macht is te groot. Dat is een da
gelijkse frustratie. Geen goede
basis voor hulp. Met mijn scrip
tie zet ik wèl een hoop mensen
aan het denken."
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat82 071-356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-128030
Geen krant ontvangen?
Bel voornabezorging:
Ma. t/m/ vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-128030
DIRECTIE
B. M. Essenberg,
G. P. Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor, F. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
PUBLIC RELATIONS
W. H. C. M. Steverink 071-356356
OMBUDSMAN
R.D.Paauw 071-356215
Tel. dag. 9.30 - 11.30 uur of per post.
REDACTIE
G.J. Visser, chefredactie nieuwsdienst/kunst
H.W. van Egmond, chef red. Groot Leiden
A J.B.M. Brandenburg, chef eindredactie regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin- en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
J. Preenen, chef binnen-, buitenland, eco
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per maand (autom. betaling)
per kwartaal (acceptgiro)
per kwartaal (autom. betaling)
per jaar (acceptgiro)
per jaar (autom. betaling)
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE
Voor mensen die moeilijk lezen, slee
hebben of blind zijn (of een andere
dicap hebben), is een samenvattin?
regionale nieuws uit het Leidsch De
geluidscassette beschikbaar. Voor i
08860-82345 (Centrum voor Gespt
tuur, Grave).
N H U I
ZIEKE
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 e
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, woensdag 13.00 uur (Diaconess
en dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, vo
ners bovendien van 10.30-11.15 uur en van 19.45-21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00 - 15.30 uur en 19.00-19.30
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige.
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoen:
pleegkundige.
Jongerenafdeling: 14.30-15.15 uuren 19.00-19.45 uur.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth
(tel. 071-454545): dagelijks 14.00-15.00 uuren 18.30-19.30 uur, kla
II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tc
uur).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag).
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30
18.30-19.00 uur.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 01720-63131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, I
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
(tel. 071-269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.001
18.30-19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00i
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsl
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen.
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een mi
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige.
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en o
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelku
heelkunde 14.15-15.00uuren 18.30-19.00 uur.
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.11
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
