Leidsch Dagblad | 1995 | 11 september 1995 | pagina 5

Chirac haalt uit
naar Australië

Welvaart bereikt maar deel inwoners Polynesië

Buitenland

Traditie

EU matigt
kritiek op
Frankrijk

Hoogwater in Agra

Doema eist
aftreden van
Kozyrev

Libië stuurt Afrikanen

Indonesische minister krijgt koekje van eigen deeg bl*honderdduizenden we§

KG 11 SEPTEMBER 1995

2 bed
"zitterl

Londen Als je van
SM houdt, dan mag
je er best voor uitko
men. Liefhebbers van
de wat hardere seks
verzamelden zich af
gelopen zaterdag
massaal in Londen
voor een zogenoem
de 'SM Pride Match'.
Deze deelnemer com
bineerde het leren
harnas met de tradi
tionele Schotse rok.

foto» reuters

gjt vrouw op eigen seksualiteit

De deelneemsters aan één van de werkgroepen van de
vrouwenconferentie van de Verenigde Naties in de Chi-
jofdstad Peking hebben afgelopen nacht een akkoord be-
""Vrhet recht van vrouwen op seksualiteit. De betreffende

laf in de slotverklaring vermeldt „het beslissingsrecht
|de controle van vrouwen op hun eigen seksualiteit, hun
"meid en de voortplanting". Deze formulering, die nog de

tiring moet krijgen van de voltallige vergadering, bete-
ïi vooruitgang in vergelijking met de resultaten van voor-
Ivrouwenconferenties.

Mof militairen in Parijs

ie Franse president Jacques Chirac heeft gezegd dat hij
:r soldaten zal inzetten om de bevolking tegen bomaan-
beschermen dan de 1.800 die nu al op kwetsbare plaat-
gestationeerd. Hij zei dat de extra troepen de komende
ouden worden toegevoegd. De politie is op zoek naar
(jarige, in Frankrijk woonachtige Algerijn die betrokken
n geweest bij een mislukte aanslag op de hoge-snelheids-
P |n Parijs naar Lyon. De bom, net als de vijf andere ge-
at 2aIan een gasfles, ging niet af.

herwogen inzet kernwapens

De Amerikanen hebben tijdens de Golfoorlog, vijf
leden, overwogen kernwapens te gebruiken tegen Irak.
ïowell, de voormalige voorzitter van de Amerikaanse
ran-staven heeft die mogelijkheid onderzocht op verzoek
ninister van defensie, Dick Cheney. Powell schrijft dat in
noires die binnenkort verschijnen. Het Amerikaanse
lad Time kwam gisteren met een voorpublikatie. Volgens
lyse van Powell zou een aanzienlijk aantal kleine tactische
k|pens nodig zijn om aan een in de woestijn verspreide
irdivisie schade toe te brengen. De analyse is later vernie-
iiwel Cheney als Powell vond dat uitvoering van een der-
plan rampzalig zou zijn.

munistische kabinet Nepal valt

De eerste communistische regering van Nepal is
ingevallen door een motie van wantrouwen. Na een debat
nkele uren, waaraan premier Man Mohan Adhikari vanuit
Jkenhuis per video deelnam, stemden 107 parlementsle-
Sor de motie en 88 tegen. Het communistische kabinet
net negen maanden uitgehouden. Het ontslag van Adhika-
1 de weg voor de oppositiepartijen vrijgemaakt om een
e regering te vormen.

"land haalt troepen uit Tsjetsjenië

Rusland is begonnen met de terugtrekking van troe-
Jt Tsjetsjenië. Negen maanden na de Russische inval in de
"ndige Kaukasische deelrepubliek vertrokken zaterdag de
ieenheden. Het gaat volgens persbureau Interfax om troe-
bn het ministerie van binnenlandse zaken.

nderden Filipijnen omgekomen

U* Zeker driehonderd mensen zijn afgelopen week omge-
ïïdoor overstromingen op het Filipijnse eiland Mindanao,
atoriteiten meldden gisteren dat vier dagen na de overstro-
pramp 63 lijken zijn geborgen en dat driehonderd mensen
en vermist. Ze vrezen dat van de vermisten slechts zeer
[gen nog in leven zijn.

ffia raakt in de rode cijfers

De Italiaanse maffia lijdt ëen verlies van 40 miljoen gul-
r maand op zijn uitgebreide zakelijke belangen en zal dit
larschijnlijk voor het eerst in de rode cijfers eindigen. Dit

Die zaterdag het Italiaanse financiële blad II Mondo. De
schrijft dat de Cosa Nostra zwaar is getroffen doordat de
op de drughandel met 50 procent is afgenomen. De op 28
rd gulden geschatte omzet van de maffia neemt verder af
lat steeds meer maffia-eigendommen in beslag worden ge
in, de kosten van advocaten voor de rond 4.000 gedetineer-
len de pan uitrijzen en er minder overheidsopdrachten
ledrijven van de maffia gaan.

PARUS CEES VAN ZWEEDEN

CORRESPONDENT

In mei 1992 streek een 14 man sterke delegatie
uit Frans Polynesië neer in Parijs. President
Mitterrand had zojuist besloten om de Franse
kernproeven in het gebied te staken, en de Poly
nesiërs waren boos. „De Polynesiërs hebben de
kernproeven altijd gesteund", fulmineerde een
woedende Gaston Flosse, de president van het
gebied. „Dat vertrouwen is beschaamd. Het on
recht moet ongedaan worden gemaakt".

Wie afgelopen week de televisiebeelden zag uit
Papeete, de hoofdstad van Tahiti (het grootste der
118 eilanden), moet wat in verwarring zijn ge
raakt. Met stokken bewapende betogers ver
woestten het vliegveld, plunderden winkels en
molesteerden Franse gendarmes. Kortgebroekte
'légionnairs' en geen agenten moesten in al
lerijl worden overgevlogen om een grotere ramp
te voorkomen. Reden voor de rellen: een nieuwe
kernproef.

De tegenstrijdigheid is gemakkelijk te verklaren.
De Franse kernproeven op Mururoa en Fangatau-
fa, twee atollen in de archipel, zijn decennia lang
de kurk geweest waarop de plaatselijke economie
dreef. Een meerderheid van de eilandbewoners
profiteert van de proeven en is voorstander van
de Franse aanwezigheid. Een minderheid is ech
ter werkloos en daardoor ontvankelijk voor de ei
sen van de separatisten. Een van hun leiders,
Ralph Tahiini, zei: „We willen dat de Fransen op
houden met het testen van de vervloekte bom, en
opkrassen".

De totale bevolking van Frans Polynesië beloopt
slechts 208.000 zielen, zodat zelfs de aanwezig
heid van een kleine troepenmacht een grote op
steker is voor de economie. Per hoofd van de be
volking was het bruto nationaal produkt er twee
jaar geleden 8.626 dollar, meer dan dat in het
welvarende Zuid-Korea. Op de Solomon Eilan
den, een onafhankelijke archipel elders in de Stil
le Oceaan, was dat bruto nationaal produkt in
1993 slechts 740 dollar per hoofd, nog geen tien
de.

Frankrijk sluist ruim drie miljard gulden per jaar
naar de archipel, veel waarvan uiteindelijk in Po
lynesische zakken terecht komt. Naar schatting
10.000 Polynesische gezinnen profiteren van de
Franse aanwezigheid. Vele eilanders werken op
Mururoa, waar deze week de kernproef werd ge
daan, voor een jaarsalaris van 60.000 gulden.
In 1958 en 1959 stemden de drie overzeese ge
biedsdelen in de Stille Oceaan (Frans Polynesië,
Wallis en Futuna en Nieuw-Caledonië) alle voor
handhaving van de band met Parijs. In 1985 ba
lanceerde Nieuw-Caledonië enige tijd op de rand
van een burgeroorlog, maar Frankrijk wist de op
standige Kanaken de oorspronkelijke bewo
ners van de eilandengroep ertoe over te halen
een finale beslissing uit te stellen tot 1998.

Hoewel een groot deel van de Polynesische bevol
king pro-Frans is, is een ander deel verbitterd.
Nog maar dertig jaar geleden leefden de eiland
bewoners een rustig leven. Sommigen exporteer
den kokosnoten en parels, maar voor de meesten
bestond er geen geld. Terwijl andere mogendhe
den, waaronder de Britten, hun vlaggen in het ge

bied streken, haalden de Fransen de banden juist
aan. Ze schiepen een geld-economie, stootten de
eilanden op in de vaart der volkeren en wekten
hoge verwachtingen.

Maar de nieuwe welvaart is voorbij gegaan aan
een aanzienlijk deel van de bevolking. Ondanks
het hoge bruto nationaal produkt leeft 20 procent
van Tahitianen onder de armoedegrens. Meer
dan 15 procent is werkloos, terwijl onder jonge
ren dat cijfer zelfs 40 is.

Een nieuw begrip, dat vroeger onbekend was op
de paradijslijke eilanden, kwam uit Parijs over
waaien: de 'kloof tussen rijk en arm'. Volgens
Raymond Cipolin, die lange tijd voor Radio Fran
ce Outre-mer in Papeete werkte, is Frans Polyne
sië gewoon een beetje als het moederland gewor
den. „Er is een kloof tussen hen die goed Frans
spreken en hen die het slecht beheersen, een
kloof tussen hen die geld hebben en hen die wei
nig bezittenHet was die kloof die deze week
werd botgevierd.

Chirac: Ze willen ons verjagen Keating: Belachelijk

De Australische premier Paul Keating heeft vandaag fel
gereageerd op de beschuldiging van de Franse president
Jacques Chirac, dat Australië wil proberen Frankrijk uit
het Stille Zuidzee-gebied te verjagen. Chirac zei dit giste
ren in een vraaggesprek met de Franse televisie. Keating
noemde de suggestie belachelijk.

CANBERRA-PARUS Rtr-AFP

„Klaarblijkelijk is de Franse pre
sident geprikkeld door de reac
tie van de wereld op de proeven
en is de Franse regering door el
kaar geschud", aldus Keating.
„Hij (Chirac) zegt dat wat ons
dwars zit, de Franse aanwezig
heid in de Stille Zuidzee is. Dat
is niet waar. We hebben altijd
gezegd dat we een constructie
ve aanwezigheid in het gebied
verwelkomen."

Chirac beschuldigde Australië
en Nieuw-Zeeland ervan de
protesten tegen de kernproeven
te misbruiken. De campagne is
volgens hem niet gericht tegen
het testen van atoomwapens.

„Wat ze eigenlijk willen, is
Frankrijk uit de regio verjagen
zodat ze met rust worden gela
ten."

Hij zei verder dat Frankrijk de
middelen had om terug te slaan
indien Australië en Nieuw-Zee
land de weg van de economi
sche boycot zouden kiezen. „Als
het Australië echt om de kern
proeven gaat, waarom leveren
ze ons dan uranium?", vroeg
Chirac zich af.

Chirac bekritiseerde in zijn
TV-gesprek de politiek die
Australië en Nieuw-Zeeland
voeren met betrekking tot de
kleine eilandstaten in de Stille
Zuidzee. „In Polynesië en in Ca-
ledonië (de Franse gebieden)

heeft de bevolking een levens
standaard die hoger is dan die
van de inwoners in de Australi
sche en gelijk is aan die van de
Nieuwzeelandse gebieden. An
dere eilandstaten die vrij ge
makkelijk door Nieuw-Zeeland
of Australië geholpen zouden
kunnen worden, zijn straatarm.
Zij hebben geen enkele baat bij
de staten die ons nu de les wil
len lezen", aldus Chirac.

Over de rellen die vorige week
in Tahiti uitbraken na de eerste
kernproef op het atol Mururoa
zei Chirac dat een kleine groep
separatisten, die gebruik had
den gemaakt van de campagne
van de milieu-activisten van
Greenpeace, en 'sommige bui
tenlanders' plunderaars de
straat op hebben gestuurd.

Chirac zei gisteren vastbeslo
ten te zijn door te gaan met de
atoomproeven in de Stille Zuid
zee. Hij zei dat noch protesten
in het buitenland, noch opinie
peilingen in eigen land, volgens

Jacques Chirac poseerde voor het televisiegesprek voor de fotografen.

foto reuters

welke zo'n 60 procent van de
Fransen tegen is, hem kunnen
bewegen er mee te stoppen.
Volgens de president zijn de zes
a acht proeven noodzakelijk om
de toekomst van Frankrijk als
kernwapenmacht zeker te stel
len.

Chirac rechtvaardigde de
kernproeven verder door te wij
zen op de situatie in de voor
malige Sovjetunie waar

„duizenden en duizenden
atoomwapens liggen opgesla
gen, terwijl men vandaag in
grote onzekerheid verkeert over
de ontwikkelingen in die lan
den. Wie weet welke rechtse ex
tremist vandaag of morgen de
macht grijpt in Rusland en dan
over een aanzienlijke nucleaire
macht beschikt".

SANTANDERANP

MOSKOU AP

Het Russische parlement heeft
zaterdag het aftreden geëist van
minister van buitenlandse za
ken Andrej Kozyrev. Hem wordt
de „volslagen machteloosheid"
van de Russische diplomatie in
zake de Balkan verweten.

De Staatsdoema, de Russi
sche Tweede Kamer, nam over
Kozyrev een niet-bindende mo
tie aan. In die motie dringt het
parlement er tevens op aan dat
Rusland zijn deelname aan het
'Partnerschap voor Vrede' met
de NAVO opschort uit protest
tegen de westerse bombarde
menten op stellingen van de
Bosnische Serviërs. In een spe
ciale zitting die door drie oppo
sitiepartijen was bijeengeroe
pen drongen de Doemaleden er
bij president Jeltsin op aan zijn
handtekening te zetten onder
een vorige maand door hen
aangenomen wet om de sanc
ties tegen klein-Joegoslavie een
zijdig op te heffen.

De ministers van buitenlandse
zaken van de Europese Unie
hebben zich gisteren in het
Spaanse Santander gematigd
opgesteld in hun kritiek op de
Franse kernproeven. Hoewel
negen van de vijftien lidstaten
zich duidelijk uitspraken tegen
de proeven, wilden zij de zaak
niet op de spits drijven.

Volgens minister Van Mierlo
toonde een grote meerderheid
zich tegen de proeven, maar
liep de discussie niet uit de
hand.

Hoewel Nederland ook is ge
kant tegen de proeven, toonde
Van Mierlo toch begrip voor het
Franse standpunt. „De Fransen
zijn nou eenmaal een kern
macht. Ze willen hun kennis op
peil houden. De Franse minister
De Charette benadrukte dat
niemand de toekomst kan over
zien. Als Europa over twintig
jaar om de een of andere reden
zonder de nucleaire bescher
ming van de VS komt te zitten,
liggen we er slecht bij, zo is zijn
redenering. Je kunt niet zeggen
dat dat onzin is."

De Charette joeg zaterdag
met name Zweden tegen zich in
het harnas door tegen de pers te
verklaren dat van nieuwe lidsta
ten van de Unie enige terug
houdendheid mag worden ver
wacht in hun kritiek.

agra» Indiërs nemen een bad in de rivier Yamuna. Bij het wereldberoemde bouwwerk Taj Mahal in de stad Agra staat het water gevaarlijk
hoog als gevolg van zware moessonregens. foto anp

CAIRO-IONHFN ITPA-AFP van Hp VprpnicrHp Nalips Hp V

haarlem ronald frisart

Aanbieding geldig van
'11 t/m wo 13 september 1995
I* Services B V. tel [phone]

E DAG GOED NIEUWS

Diverse keren sloot de Indonesische
overheid de afgelopen jaren een verbond
met de islam om haar onwelgevallige lie
den een toontje lager te laten zingen.
Ongetwijfeld tot zijn eigen verbijstering
is nu ook minister Harmoko (informatie)
ia moeilijkheden geraakt.

Op 15 juli opende de minister die te
vens voorzitter is van de machtige rege
ringspartij Golkar een poppenfestival.
Geheel naar de tijdgeest citeerde hij
daarbij uit de Koran. Maar hij citeerde
verkeerd en haalde zich daarmee de
woede van moslim-activisten op de hals.
Dat is vervelend voor de bewindsman,
want wie de islam beledigt, riskeert in
Indonesië gevangenisstraf. Betogers heb
ben dan ook geëist dat Harmoko voor de
kadi wordt gesleept.

Menig oppositioneel Indonesiër zal in
zijn vuistje lachen omdat de uiterst on
populaire minister ook eens zijn trekken
thuis krijgt. Hij heeft zich al twee keer
verontschuldigd voor zijn uitglijder,
maar boze islamieten vinden alles min
der dan 's mans aftreden of berechting te
weinig. Net als de autoriteiten het niet
genoeg vonden toen waarzegger Perma-

di zich verontschuldigde voor vermeend
beledigende uitspraken over de profeet
Mohammed.

De 55-jarige Permadi Satrio Wiwoho is
inmiddels voor de rechtbank versche
nen, waar de officier van justitie onlangs
een jaar celstraf tegen hem eiste. Op een
seminar aan de Gadjah Mada Universi
teit in Yogyakarta zou hij in april 1994 de
islam hebben beledigd door de profeet
Mohammed een dictator te noemen.
Permadi's tegenstanders, onder wie mi
nister Harmoko, verzwegen echter de
kontekst, waarin Permadi het nota bene
voor Mohammeds streven had opgeno
men. „Een dictator die handen van staal
gebruikt voor welvaart van het volk, kan
naar mijn mening als aanvaardbaar wor
den beschouwdantwoordde Permadi
op een vraag uit het publiek. Een stu-
dentenpubliek dat in dat antwoord niets
verkeerds zag.

Maandenlang gebeurde er niets. Totdat
de arme waarzegger het in maart dit jaar
plotseling voor zijn kiezen kreeg. Din
Syamsuddin, hoofd van Golkars weten
schappelijke bureau, liet de pers weten
dat Permadi de profeet had beledigd, en
dus het islamitische geloof. Syamsuddins
gestook kwam kort nadat een bandop

name in omloop was gekomen waarop
Permadi voorspelt dat president Soehar-
to uiterlijk in 1995 zal worden afgelost,
mogelijk door voorzitster Megawati Soe-
karnoputri van oppositiepartij PDI.
Permadi leidde dat af uit de stand van de
planeten Saturnus en Neptunus.

Daar kwam nog bij dat de waarzegger
voor de studenten in Yogya een vergelij
king maakte die Golkar-voorzitter
Harmoko ongetwijfeld in het verkeerde
keelgat is geschoten. De vergelijking na
melijk tussen de in 1966 verboden Partai
KommunisIndonesia (PKI) en Golkar.
Die valt wat Permadi betreft in het na
deel uit van Golkar, waarvan alle Indo
nesische ambtenaren verplicht lid zijn.
„Dwong de PKI mensen soms om lid te
worden?", vroeg Permadi zich retorisch
af.

Met zo'n uitspraak, plus de voorspelling
.dat Soeharto's bewind zich ten einde
spoedt, krijg je in Indonesië gegaran
deerd moeilijkheden, al ben je maar een
waarzegger en al komen je voorspellin
gen zelden uit. Opgezweepte vrome
moslims bekogelden Permadi's huis, en
hij voelde zich zo bedreigd dat hij bij de
politie zijn toevlucht zocht. De aanvallen
hielden echter aan en de strijdkrachten

deden ook nog hun duit in het zakje.
Luitenant-generaal Soeyono noemde de
waarzegger een gevaarlijke clandestiene
activist, die tactieken gebruikt die de sta
biliteit van de staat in gevaar kunnen
brengen.

Wat mimdenkender islamitische intel
lectuelen namen het voor hem op, maar
niettemin moest Permadi onlangs voor
de rechtbank verschijnen. Niet wegens
belediging van staatshoofd of regering-
partij, wel omdat hij de islam zou heb
ben beledigd. Politiek ongewenst gedrag
wordt in Indonesië nu eenmaal vaak met
behulp van religie aangepakt.

Nimmer heeft minister Harmoko daarte
gen zijn stem verheven, integendeel. Het
is dan ook interessant om te zien wat er
gaat gebeuren nu hijzelf met islamitische
geloofsijveraars overhoop ligt. Voorlopig
zijn er twee mogelijkheden. Ofwel de
zaak loopt met een sisser af (Harmoko is
immers behalve minister en Golkar-
voorzitter ook hondstrouw aan president
Soeharto), ofwel de islamitische gemoe
deren blijven zo verhit dat Soeharto het
politiek raadzaam vindt zich van
Harmoko te ontdoen. Ook in de tropen
kan het vriezen of dooien.

cairo-londen dpa-afp

Libië wil honderdduizenden
Afrikanen het land uitzetten.
Voorlopig zijn ze in vier grote
kampen bijeen gebracht. Dat
heeft de minister van binnen
landse zaken, Mohammed Hi-
gazi, gezegd in een interview
met de in Londen verschijnen
de Arabische zondagskrant Ash
Sharq al fiwsat. Het gaat in elk
geval om Soedanezen en Egyp-
tenaren.

Higazi zei niets over de natio
naliteit van de uit te wijzen Afri
kanen, maar hij meldde wel dat
er Soedanezen bij zijn. De Ara
bische krant meldt dat bij de Li-
bisch-Soedanese grens zo'n
50.000 Soedanezen vastzitten,
maar dat Soedan hen nog niet
heeft toegelaten. Soedan wil
eerst de reden van de uitzettin
gen onderzoeken.

Higazi noemde geen reden
voor de massale uitzettingen. In
het verleden vond Libië uitwij
zingen nodig in verband met de
moeilijke economische situatie
van het land. Volgens Tripoli is
die een gevolg van de sancties

van de Verenigde Naties. De VN
willen met de strafmaatregelen,
ingesteld in 1992, de uitlevering
afdwingen van drie mannen die
verantwoordelijk zouden zijn
voor de bomaanslag op een
Pan-Amvliegtuig boven het
Schotse Lockerbie in 1988. Bij
die aanslag kwamen 270 men
sen om.

Behalve om Soedanezen gaat
het bij de uitwijzingen ook om
Egyptenaren. Volgens de Egyp
tische grenspolitie zijn de afge
lopen vier dagen zo'n 7.000 ille
gale Egyptenaren uitgewezen.
Zij werkten vooral in de Libi
sche hoofdstad Tripoli en in
Benghazi, in het oosten van het
land. De arbeiders hadden geen
werkvergunning. In Benghazi,
grenzend aan Egypte, kwamen
vorige week tientallen mensen
om tijdens botsingen tussen de
politie en fundamentalistische
moslims.

Ook zijn al enkele honderden
Palestijnen de grens overgezet.
In een toespraak dreigde de Li
bische leider Gaddafi vorige
week dat 30.000 Palestijnen het
land uit zouden worden gezet.