^SMEl
Sjevardnadze wil doorregeren
a
Halvering Frans begrotingstekort
oor '99 lijkt onhaalbare zaak
Buitenland
3
m
Tamme opening van
vrouwenconferentie
Protest-schip mag Parijs niet in
Waarnemers EU ten
onrechte vergeten
in ex-Joegoslavië
Proces O.J. Simpson
staat op springen
Nederland stuurt extra
F16's naar Villafranca
ONDERDAG 31 AUGUSTUS 1995
EN
'roces ramp warenhuis Seoul begint
Seoul Vijfentwintig Zuidkoreanen die schuldig geacht worden
lande instorting in juni van een warenhuis in de Zuidkoreaanse
hoofdstad Seoel, zijn gisteren voor een rechtbank verschenen.
Bij de instorting kwamen meer dan 500 mensen om het leven.
Terecht staan onder meer de stichter en eigenaar van het waren-
iiuis, diens zoon, de directeur van het warenhuis, en leden van
je bouwmaatschappij die het gebouw neerzette.
Honderden doden na kapseizen boot
■AGOS» Ongeveer 200 mensen zijn afgelopen vrijdag voor de
cust van Nigeria om het leven gekomen toen een boot uit Ka-
Tieroen kapseisde. Het nationale persbureau van Nigeria (NAN)
naakte het nieuws pas gisteren bekend. Volgens een overleven
de waren er meer dan 300 mensen aan boord van de boot. Zo'n
londerd passagiers werden door een patrouilleboot van de ma
rine gered.
.^liNazarbajev wint ruimschoots
SE
llma ata Een overweldigende meerderheid van de kiezers van
tazachstan heeft gisteren ingestemd met een nieuwe grondwet
'lie uitgebreide bevoegdheden toekent aan president Nazarba-
;v. In totaal 89 procent stemde in het referendum voor, zo blijkt
lit de eerste resultaten die vandaag bekend zijn gemaakt. Defi-
itieve resultaten worden volgende week verwacht.
Doden onder nationalisten Corsica
iastia Twee Corsicaanse nationalisten zijn gisteren omgeko-
nen bij een schietpartij in de havenstad Bastia. Daarmee is het
üodental van de broederstrijd tussen rivaliserende nationalisti-
_iche groeperingen MPA en Cuncolta Nazionalista dit jaar opge-
open tot tien, aldus de politie.
Ontploffing in Spaanse kolenmijn
iAieres In een kolenmijn in Mieres, in het noorden van Spanje,
leeft zich vanochtend een zware ontploffing voorgedaan. Vol
gens de eerste berichten zijn daarbij acht mijnwerkers om het
even gekomen. Het aantal slachtoffers kan nog oplopen. Op het
noment van de explosie, rond drie uur in de nacht, waren tus
sen de tien en vijftien mijnwerkers in de schacht aan het werk.
Cheque nadeel voor president Samper
iogotaEen cheque van 12.000 dollar legt een verband tussen
resident Ernesto Samper en beschuldigingen dat hij de verkie
zingen van 1994 heeft gewonnen dankzij onwettige campagne-
)ijdragen. Dit meldde gisteren de Colombiaanse krant El Tiem-
90. Het bericht dreigt Samper verder te verwikkelen in een
ichandaal dat is begonnen met de arrestatie van zijn campagne-
eider en -penningmeester op beschuldiging dat zij miljoenen
lollars hebben geaccepteerd van het Cali-drugkartel.
ii
«ING YVONNE VAN DER HEUPEN
jRRESPONDENT
induizend duiven die onder
klanken van het traditionele
Aïild Lang Syne het lucht-
kozen, markeerden gister-
ind in Peking het einde van
tamme openingsceremonie
de Schaduwconferentie
ir vrouwen. In het stadion
tgen de deelnemers aan het
10 Forum voor niet-over-
(idsorganisaties een weinig
rrassend programma voorge-
IOuufp0teld-
Een aantal Chinese minder-
!den verzorgden een culturele
ow met zang en wervelende
insen. Deze 'ambassadeurs
n goede wil voor China' ga-
n daarmee een fraaie indruk
h de rijk geschakeerde Chine-
samenleving. De show kreeg
n enthousiast onthaal van de
Duwen.
„Laat ons de komende tien
gen de. boodschap van hoop
tzenden dat wouwen de
mdzakelijke verbindingen zul-
i leggen in de wereld die aan
It einde van de twintigste
iiw dringend een gedaante-
rwisseling behoeft", zei' de
orzitter van het NGO Forum,
lunying Supatra Masdit. De
lorp nwezigen leken er niet koud
Jing warm van te worden in de
foele, vochtige avondlucht
n de Chinese hoofdstad.
Het ontmoedigingsbeleid van
Chinezen onder meer
jor het krijgen van visa zo
beilijk mogelijk te maken
ct te werken. Lege rijen op de
parus De Beluga, een actieschip
van Greenpeace, is door de Franse
politie geconfisqueerd. De Beluga
was op de Seine op weg naar Pa
rijs om morgen in het centrum van
de Franse hoofdstad mee te doen
aan het protest tegen de kern
proeven op Mururoa. Het schip
kwam echter niet verder dan een
sluis bij Andresy. De politie heeft
het schip in beslag genomen 'uit
vrees voor verstoring van de
openbare orde.
Voor de grootscheepse demon
stratie is geen vergunning ver
leend, maar morgen gaat Green
peace toch 'een grote actie' voe
ren. Hoe die eruit zal zien is nog
punt van discussie. „Een ding is
zeker we laten ons niet blokkeren
door de 12-mijlszone die Chirac
nu om Parijs schijnt te willen leg
gen," aldus Greenpeace-woord-
voerster Loggers. Op Tahiti (foto)
wordt al enkele dagen gedemon
streerd tegen de kernproeven, die
vanaf morgen gehouden kunnen
worden. foto reuter
LOS ANGELES Rtr-AP
De voortgang van het proces-
Simpson is gisteren op het spel
komen te staan door de racisti
sche uiüatingen van de kroon
getuige. De verdedigers van de
van moord verdachte football-
ster O.J. Simpson willen deze
uitlatingen gebruiken om de ge
tuigenissen van deze getuige in
twijfel te trekken. Rechter Ito
moet beslissen of hij geluids
banden, waarop de voormalige
politieagent Mark Fuhrman ra
cistische taal spuit, laat horen
aan de jury.
De bandopnamen van de on
dervragingen van Mark Fuhr
man, de voormalige recher
cheur van de politie van Los An
geles, duren twaalf uur. In totaal
gebruikt Fuhrman naast al
lerlei beledigingen aan het
Georgische president na aanslag toch beschikbaar voor herverkiezing
De Georgische president Sjevardnadze stelt zich kandidaat voor de presidentsverkie
zingen in november. Dinsdag overleefde hij ternauwernood een aanslag. ,,God is met
ons, het volk is met ons, de wereld is met ons en wij zullen winnen", zei de manhaftige
67-jarige voormalige Sovjet-minister van buitenlandse zaken tot 2.000 aanhangers in
het centrum van de Georgische hoofdstad Tbilisi. De Georgische leider noemde de
aanslag 'een poging de democratische hervormingen in Georgië te stoppen'.
TBILISI AFP-Rtr-DPA
Sjevardnadze, die een sterke
kandidaat is om de post te blij
ven bekleden, zag er fit uit hoe
wel de snijwonden die hij dins
dag opliep nog zichtbaar waren.
Honderden manschappen van
de oproerpolitie stonden bij de
bijeenkomst op wacht en
scherpschutters hielden vanaf
gebouwen het centrum van de
hoofdstad van de woelige Kau-
kasische republiek in de gaten.
De nieuwe president die de
Georgiërs in november kiezen,
krijgt grotere bevoegdheden
dan het huidige staatshoofd. De
uitbreiding van zijn macht is
vastgelegd in de nieuwe grond
wet.
De Georgische minister Geor-
gadze (binnenlandse zaken)
meldde gisteren tijdens een
buitengewone zitting van het
parlement dat veiligheidstroe
pen een groep van tien mannen
hadden gearresteerd. De arres
tanten hadden plattegronden
op zak van het parlementsge
bouw en het huis van Sjevard
nadze. Volgens Georgadze staat
nog niet vast of de groep iets
met de aanslag van dinsdag te
maken had.
De speciale parlementszitting
was belegd in verband met de
aanslag. Een groep afgevaardig
den had aangedrongen op het
uitroepen van de noodtoestand.
tribunes gaven aan dat er waar
schijnlijk veel minder deelne
mers aan het NGO Forum in de
buitenplaats Huairou zullen zijn
dan de veertigduizend die heb
ben ingeschreven. Er zijn aan
wijzingen dat in de speciaal
aangewezen hotels in Peking
slechts iets meer dan de helft
van het aantal verwachte gasten
zich inmiddels heeft gemeld.
Curieus blijft dat de ope
ningsceremonie van het NGO
Forum gisteren in een stadion
in Peking zelf werd gehouden.
De vergaderingen zelf zijn naar
het vakantieoord Huairou ver
bannen, op bijna een uur rijden
van Peking. De officiële reden
was dat het door constructie
fouten in het Arbeidersstadion
in de hoofdstad onverantwoord
zou zijn daar de openingsessie
te houden met tienduizenden
aanwezigen.
De Chinezen hadden zichzelf
gezichtsverlies, internationale
kritiek en heel wat logistieke
problemen en kosten kunnen
besparen, als ze slechts de
plaats voor de openingsfestivi
teiten hadden veranderd. Er
lijkt nu helemaal geen enkele
goede reden meer te bedenken
om de lokaties van de officiële
Vrouwenconferentie en de
Schaduwconferentie te schei
den.
De Thaise voorzitter van het NGO
Forum, Khunying Supatra Masdit,
verricht de opening van de alter
natieve vrouwenconferentie door
een toorts te ontsteken.
foto epa emmanuel dunand
ZAGREB-DEN HAAG GPD
VERVOLG VOORPAGINA
De waarnemers van de Eu
ropese Unie die in het voor
malige Joegoslavië werkzaam
zijn worden wel 'witkielen' of
'witmannen' (naar hun witte
uniformen) genoemd. De
'EU-monitoren', zoals hun of
ficiële naam luidt, zijn
meestal diplomaten of oud
officieren. Hun taak is zoveel
mogelijk diplomatieke en hu
manitaire hulpverlening te
geven en toe te zien op de na
leving van de mensenrechten.
Ze zijn per definitie ongewa
pend en vallen binnen het
EU-apparaat onder de verant
woordelijkheid van Eurocom
missaris Yan den Broek. Arie
Oostlander, CDA-buitenland-
woordvoerder in het Euro
pees Parlement in Brussel, zei
gisteravond al te vrezen dat
domweg vergeten is de EU-
monitoren te waarschuwen
voor de massale NAVO-aan-
vallen op de Bosnisch-Servi-
sche stellingen bij Sarajevo en
Pale. Alle VN-personeel, in
clusief de VN-waarnemers,
zou wel op de hoogte zijn ge
bracht van de naderende aan
vallen.
„Het zou kunnen zijn dat
de Verenigde Naties niet aan
hen hebben gedacht. Als dat
zo is, zou dat een enorme,
Door racistische taal kroongetuige
adres van Latino's en vrouwen
41 keer de term nigger. Tot
nu toe had hij steeds volgehou
den dit woord de afgelopen tien
jaar niet te hebben gebezigd.
Fuhrman schept ook op hoe hij
als politieagent in Los Angeles
bewijsmateriaal verzon om
zwarten veroordeeld te krijgen.
De politie van Los Angeles heeft
gisteren geschokt gereageerd op
de uitlatingen van Furhman.
De bandopnamen zijn giste
ren buiten de rechtszaal afge
draaid. Bij de aanklagers van
Simpson bestaat de vrees dat de
jury, die grotendeels uit zwarten
bestaat, Fuhrman na het horen
van de bandopnamen zal be
schuldigen van meidneed en
Simpson zal vrijspreken. Fuhr
man is de kroongetuige in het
proces. Hij is degene die op de
ochtend na de moord op de
vrouw van van Simpson en haar
vriend, een bebloede hand
schoen vond in de woning van
de verdachte. Volgens de verde
diging van Simpson heeft Fuhr
man uit haat tegen zwarten de
handschoen, die Simpson tij
dens het proces niet precies
bleek te passen, zelf achter het
huis heeft neergelegd.
Ito zal mogelijk slechts be
paalde passages laten horen,
maar rechtsgeleerden denken
dat die voor de jury voldoende
zullen zijn om de getuigenis van
Fuhrman buiten het proces te
laten. De jury zou door de harde
taal van Fuhrman ook aan de
verklaringen van andere agen
ten kunnen gaan twijfelen. De
deskundigen zijn het er niet
over eens of na het horen van
de banden door de jury de hele
aanklacht van het openbaar mi
nisterie op losse schroeven zal
zijn gezet en er een kans is dat
Simpson wordt ontslagen van
rechtsvervolging.
Het proces-Simpson, in de
Amerikaanse media betiteld als
het proces van de eeuw, kwam
eerder al in gevaar toen de be
langrijkste aanklaagster eiste
dat rechter Ito zou worden ver
vangen. Hij zou niet onpartijdig
kunnen blijven'na beledigende
uitlatingen van Furhrman aan
de vrouw van Ito, die bij de po
litie van Los Angeles boven
Fuhrman stond. De aanklaag
ster trok haar eis vervolgens in
en Ito bleef aan als rechter.
Premier Otar Patsatsia, die eer
der had gezegd dat de regering
zich over die vraag zou beraden,
kwam daar op terug. Bij de ope
ning van de parlementszitting
raadde hij de afgevaardigden
aan 'aan het werk te gaan alsof
er niets is gebeurd'.
Met name riep hij de afge
vaardigden op de nieuwe kies
wet voor de presidents- en par
lementsverkiezingen van 5 no
vember volgens plan aan te ne
men.
tragische nalatigheid zijn", al
dus Oostlander. Hoe dan ook
vormden de EU-monitoren
de laatste tijd in zijn woorden
al „een vergeten groep, hoe
wel ten onrechte".
Zeker in het begin van het
conflict in ex-Joegoslavië is er
volgens Oostlander door de
EU-waarnemers op het vlak
van de 'micro-diplomatie'
veel gedaan. In de Krajina
zorgden zij er onder meer
voor dat destijds achtergeble
ven Kroaten in contact kon
den blijven met hun familie
leden elders. Bovendien wis
ten ze vaak burgemeesters
van aan elkaar grenzende
dorpen bij elkaar te brengen
voor gesprekken en regelin
gen, ook al behoorden ze tot
verschillende bevolkingsgroe
pen.
Oostlander erkent dat de
micro-diplomatieke rol van
de EU-waarnemers aan ge
wicht heeft verloren, sinds de
grootscheepse etnische zuive
ringen in ex-Joegoslavië. Des
ondanks vindt hij het onte
recht dat er de laatste tijd zo
weinig over het werk van de
'witkielen' is gesproken. „Ze
hadden meer aandacht ver
diend. Ze zijn ondergewaar
deerd". Er zijn 314 EU-waar-
nemrs in voormalig Joegosla
vië actief.
Kok en Kohl:
aanvallen
onvermijdelijk
MÜNSTER ANP
De luchtaanvallen van de Vere
nigde Naties in voormalig Joe
goslavië waren onvermijdelijk.
Ze vormden een reactie op be
stiale acties tegen burgers, mis
daden tegen de mensheid. Niet
temin was het besluit tot het
nemen van de luchtaanvallen
moeilijk, gezien de mogelijke
gevolgen voor burgers en mili
tairen, zo verklaarden premier
Kok en de Duitse bondskanse
lier Kohl gisteravond na afloop
van de officiële installatie van
het Eerste Duits-Nederlandse
Legerkorps.
De regeringsleiders erkenden
dat de escalatie van geweld de
situatie in voormalig Joegosla
vië heeft verslechterd. De ge
weldsspiraal is naar hun over
tuiging alleen te doorbreken via
overleg. Kohl: „We hebben
haast bij het vinden van vrede,
want over tien weken is het
winter. De situatie wordt er dan
alleen maar erger op."
tel.*-
1US»CEES VAN ZWEEDEN
•n. StarfeRESPONDENT
formal)
idi bi) |jrac ZX)U jg 00ri0g verklaren
n de werkloosheid schreef
19 ti commentator verleden
lek in het weekblad Nouvel
ion iservateur. Maar in plaats
arvan heeft hij de oorlog
MBMrklaard aan de volkeren in
Stille Oceaan. Dat hun pre-
lent de woede van de halve
ireld over zich heeft afgeroe-
n door een hervatting van de
tnproeven aan te kondigen,
It veel Fransen koud. Wat zij
m niet zullen vergeven, is
onomisch wanbeleid.
ques Chirac plaveide tijdens
verkiezingscampagne zijn
g naar het Elysée-paleis met
reeks van ogenschijnlijk te-
istrijdige beloften. Hij be-
ïfde het wettelijk minimum-
in te verhogen en tevens de
jrkloosheid terug te dringen.
ging de belastingen verlagen
toch het begrotingstekort
>i
verminderen.
Afgelopen vrijdag verloor Chirac
zijn minister van financiën,
Alain Madelin. Drie maanden
lang had Madelin gepoogd de
beloftes van Chirac te verwe
zenlijken, en drie maanden lang
waren zijn voorstellen wegge
hoond door premier Juppé en
Chirac zelf. „Je kunt de minister
van financiën aan de kant
schuiven", zei Madelin na zijn
geruchtmakende ontslag, „maar
niet zijn dilemma".
Dat dilemma is: hoe kan Frank
rijk zijn begrotingstekort van
bijna zes procent terugdringen
tot drie procent (het percentage
waarbij het land in 1999 de
franc mag verruilen voor een
Europese eenheidsmunt), ter
wijl het tevens miljarden uit
geeft voor het scheppen van ba
nen? De oplossing die Juppé op
12 juli bood, was een schending
van een andere belofte: een ver
hoging vap de BTW met twee
procent.
Maar de belastingdruk (44 pro
cent van het bruto nationaal
produkt) was al hoger dan die
van enig ander groot industrie
land, en de verdere toename er
van kan het economisch herstel
belemmeren. Een herstel dat
juist weer nodig is om de werk
loosheid terug te dringen.
Als rechtgeaard thatcheriststel
de Madelin voor het begrotings
tekort te verminderen door het
aantal ambtenaren te kortwie
ken. Juppé zei 'nee'. Toen wilde
de minister het mes zetten in de
secundairearbeidsvoorwaarden
van de staatsdienaren. Juppé
wildq eerst overleg met die
ambtenaren. Daarna eiste Ma
delin dat de collega van defen
sie met de stofkam door zijn
militaire uitgaven ging. Juppé
steunde de minister van defen
sie.
Alain Madelin had gekozen voor
Chirac omdat Chirac iemand
was die zwanger ging aan daad
kracht. Anders dan zijn voor
ganger Mitterrand kon Chirac
rekenen op een meerderheid in
de Assemblée Nationale, het
parlement. Maar, zoals de com
mentator in Nouvel Observa-
teur opmerkte: „In plaats van
de orkaan die hij beloofd had,
heeft Chirac een lichte bries los-
Jacques Chirac liet de kans lig
gen op een fundamentele
koerswijziging van de econo
mie, en Madelin stapte op. Het
gevolg was een val van de franc,
waarmee het perspectief van
een rentedaling verbleekte. En
die rentedaling had juist nieuw
leven moeten blazen in de eco
nomie, die al weer onrustbaren
de tekenen van afnemende
groei vertoont.
Juppé beloofde in juni dat
Frankrijk aan het einde van
1996 (netto) 700.000 extra ba
nen zou hebben. Juppé nam
een deel van de sociale lasten
van het bedrijfsleven over; en
bedrijven die langdurig werklo
zen in dienst namen, zagen zich
zelfs geheel vrijgesteld van beta
ling van sociale premies. Maar
Juppé: inkomstenbelasting en
sociale voorzieningen saneren
Frankrijk gaat ook na het
ontslag van 'superminister'
Madelin volgend .jaar de
inkomstenbelasting aanpak- -
ken en proberen het tekort bij
de sociale voorzieningen te
halveren.
Wat betreft de inkomsten
belasting bestaan er op het
ogenblik zoveel mogelijkhe
den voor aftrek en zoveel spe
ciale toelagen, dat er vrijwel
geen Fransman is die het vol
le tarief betaalt. De aftrekmo
gelijkheden zullen geleidelijk
worden afgeschaft. In plaats
daarvan komt een verlaging
van de tarieven bij de inkom
stenbelasting.
Het tekort bij de sociale
voorzieningen moet volgend
jaar worden gehalveerd tot
dertig miljard franc, zo'n 9,75
miljard gulden. Het is de be
doeling dat de uitgaven wor
den verminderd, maar als dat
niet lukt gaan de premies om
hoog. Vooral de gezondheids
zorg zal worden aangepakt,
omdat daar ruim de helft het
tekort zit.
Volgens ingewijden ver
mindert het tekort op de be
groting voor volgend jaar van
321 miljard tot 290 miljard
franc (92,25 miljard gulden),
voornamelijk door te korten
op de uitgaven. Vooral defen
sie zal moeten inleveren.
de bedrijven zagen zich tezelf
dertijd gesteld voor een verho
ging van het minimumloon met
vier procent.
Nu Chirac en Juppé geweigerd
hebben de weg in te slaan die
Madelin hun had gewezen, zal
het moeilijker worden om het
begrotingstekort voor 1999 te
halveren. Maar als bezuinigin-
Voor acties in Bosnië
gen a la Madelin zijn uitgeslo
ten, lijkt een begrotingstekort
van maximaal drie procent van
het bruto nationaal produkt on
haalbaar. Dat was althans de
opvatting van de beleggers, die
na het ontslag van Madelin hun
francs begonnen te verkopen.
DEN HAAG ANP
Defensie heeft gisteren de twee
F16-gevechtsvliegtuigen naar
het Italiaanse Villafranca ge
stuurd die Nederland voor ope
raties boven Bosnië achter de
hand hield. Minister Voorhoeve
besloot daartoe na een verzoek
van de Amerikaanse admiraal
Leighton Smith, bevelhebber
van de NAVO-zuidflank. De
twee fotoverkenningsvliegtui
gen gaan volop meedraaien in
de NAVO-acties tegen
Bosnisch-Servische doelen.
Nederland heeft nu achttien
toestellen in Villafranca. Dins
dag vlogen al vier toestellen
naar Noord-Italië om het deta
chement van twaalf F16's te
versterken. Het Nederlandse
contingent bestaat nu uit vijf fo
toverkenners en dertien toestel
len die bombardementen kun
nen uitvoeren.
Alle Nederlandse toestellen
zijn nu bij de luchtaanvallen be
trokken. In tegenstelling tot
dinsdagnacht voerden de F16's
van de luchtmacht gisteren
overdag ook bombardementen
uit, zo bevestigde Defensie.
De Nederlandse toestellen
kunnen 's nachts niet bombar
deren omdat zij niet over de be
nodigde infrarood-apparatuur
beschikken. De vliegtuigen be
perkten zich de afgelopen nacht
tot de begeleiding van de toe
stellen die wel bommen konden
afwerpen. De fotoverkenners
vliegen na de aanvallen over de
bestookte doelen om de schade
op te nemen.
In totaal kan de NAVO voor
acties in Bosnië een beroep
doen op ruim 180 toestellen uit
zes landen (VS, Frankrijk,
Groot-Brittannië, Nederland,
Spanje, Turkije). De vliegtuigen
nemen normaliter deel aan de
operatie Deny Flight, waarmee
de VN en de NAVO het vliegver
bod boven Bosnië afdwingen.
De toestellen zijn echter ook be
schikbaar voor luchtacties en
luchtaanvallen.
