Dichtslag is een heerlijke grabbelton
'Ik ben een muurbloem
op hun boekenbal'
Boeken
et uit
Aardige misdaadroman
verkracht door vertaler
JOHN
FRANCOME
r5Sf.
7
W IJ
22
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1995
Ik was de weg kwijt, het waarom en hoe.
Waar kwam ik uit? Ik werd het zoeken moe.
Toen dacht ik aan de kiezels van Klein Duimpje:
zo wist hij waarvandaan. Maar waarnaartoe?
Guillaume van der Graft 75
POËZIE «RECENSIE
HANS WARREN
Guillaume vao der Graft De kiezels van
Klein Duimpje. Boekmakerij Gert-Jan Bui
ige!
hei/
pen
uur
>ee
•pe
der
Deze maand vierde Willem Bar
nard, beter bekend als Guillau
me van der Graft zijn vijfenze-
ventigste verjaardag. Ter gele-
va i ger,heid daarvan verscheen een
bundel, die voornamelijk
kwatrijnen bevat, onder de titel
joeDe kiezels van Klein Duimpje.
Die woorden keren terug in een
van de versjes, dat hierboven is
afgedrukt,
relet ^an ^er Graft heeft enige re
izen. ^en om te moPPeren over mis-
ve} kenning. Dat doet hij dan ook,
den maar op een milde manier:
nq, ,,Het blijft maar tobben met
?n jj, Guillaume./ Hij is een clericaal
1t fantoom/ voor menigeen. An
deren vinden/ zijn werk allesbe
halve vroom". Hij is een domi
nee-dichter, in de negentiende
eeuw bijna een vanzelfspre
kendheid maar in onze tijd een
heel moeizame dubbelrol.
Als dominee wordt hij niet
helemaal vertrouwd door de ge
lovigen, die 'zijn werk allesbe
halve vroom' vinden. Als dichter
wordt hij niet geheel serieus ge
nomen door de critici, die ver
onderstellen dat zijn andere
hoedanigheid een bedreiging is
voor de poëzie.
Nu heeft Van der Graft het
poëziebesprekers ook niet ge
makkelijk gemaakt. Lezend in
zijn werk kom je naast geslaag-
trol;de en persoonlijke gedichten,
ook nogal eens ronkende en cli
chématige -liturgische teksten
tegen. Zelf lijkt hij daar geen on
derscheid tussen te willen ma
ken, niet zonder trots merkt hij
op: „Niet voor de exclusieve
oren/ eilieve der literatoren/
schreef ik". Maar.spms merk jc
dat hij het pijnlijk vindt min of
meer buitengesloten te zijn:
kijkt ,iWij praatten over dichters. Ik
j vooral./ ik zei: de goden hebben
hun getal,/ de literaten ook. Ik
j sta daarbuiten,/ ik ben een
1 muurbloem op hun boeken
bal".
Dichten is alles voor hem. Dat
blijkt ook uit deze feestelijk uit
gevoerde bundel, gevuld met
wat de auteur terloops 'particu
liere aantekeningen' noemt. ,,lk
leef alleen voor 't volgende ge
dicht," bekent hij ergens. Qoor
iets te maken blijft hij weliswaar
Liïft
kijf
'minder dan God', maar hij
wordt zo 'meer dan alleen maar
schepsel'. Een hem kenmerken
de uitspraak over het belang
van de poëzie luidt: „Het is niet
veel. Het is mijn hele leven".
Van der Graft is voortdurend
op zoek naar twee kanten van
de zaak, misschien omdat hij
als dominee en als dichter tot
twee verschillende werelden be
hoort. Uit zijn beste gedichten
over het geloof spreekt altijd
twijfel: „Kon ik geloven wat er
staat geschreven:/ alles komt
goed in een toekomstig leven!/
Maar hoe kan daar ooit worden
goed gemaakt/ wat hier geleden
is en hier misdreven?"
De dichter schrijft in deze
korte gedichten over kerk en ge
loof, over leven en dood, en
vooral over de poëzie van zich
zelf en anderen. In de afdeling
met kwatrijnen over dichters is
er aandacht voor onder meer
Leonard Nolens en A. Roland
Holst, voor Eliot en Heipe, maar
qpk voor Salomo's 'Hoge Lied
der zinnen' en Jqremia's 'prach
tige, pijnlijke poëzie'. Guillaume
van der Graft behoort, denk ik,
tot Nederlands interessantste
dichters. Hij is een van de
schaarse auteurs met een eigen
geluid, al is dat geluid dan ie
dereen niet altijd aangenaam.
Of zoals hij het zelf in een van
de kwatrijnen uit De kiezels van
Klein Duimpje zegt: „Ik schreef
aan u allemaal/ in mijn moe
ders verlegen taal,/ in mijn va
ders vertwijfelde trant-/maar
met mijn eigen hand."
OPGAVE
OPLOSSING
CRYPTOGRAM
Horizontaal:
1. Dier met verdraaide liezen (6);
7. Waggelende kroegbaas (5); 8.
Geen Frans en zeker geen vrolij
ke! (5); 9. Zij poseert volgens
voorschrift (5); 10. Pezig vlees
van een varken (4); 11Gloeien
de kandelaar (6); 12. Opkomen
de bundel takken (6).
Verticaal:
2. Op ros en stalen ros (5); 3.
Tarzan was eraan verslingerd (6);
4. Oudste Europeaan in de ge
vangenis (6); 5. Leuterplant (4);
6. Infanterist met lange oren (8);
10. De beschadiging van dit wa
pen loopt schots en scheef (4);
11. Meer dan erg voor de horeca
(3).
KRUISWOORDRAADSEL
Alles kan in nieuwe roman Mare Windsant
"Als er al zekerheden bestonden, waren er
meer dan genoeg redenen om daar van tijd
tot lijd grondig aan te twijfelen.' De eerste
zin van het tweede hoofdstuk van de kers
verse roman Dichtslag van Mare Windsant.
Zo'n zin daar lust ik wel pap van. Zeker als
'ie een hoofdstuk inluidt dat naar inhoud
en stijl haaks staat op het eerste hoofdstuk,
dat je het gevoel geeft in een melige histori
sche streekroman te zijn beland. Met bij
voorbeeld een zin als: „Vele malen had zij
(de vierentwintigjarige Emily Helena Maria
Jopheta barones van Schaijck geboren We-
ringa thoe Waubach: rdb) Hubert in over
weging gegeven zijn aandacht ook aan haar
lustgevoelens te besteden, maar het had
niet mogen baten."
Wie dit boek leest, wordt als in een cake
walk voortdurend heen en weer geschud en
vindt op een aangename wijze nergens vas
te grond onder de voeten. Inhoud, stijl en
thematiek veranderen aan één stuk door.
Alles kan in dit boek, niets is zeker. De his
torische streekroman wordt een eigentijdse
zedenschets, een spannende politieroman,
een satire op de eeuwig op prirheurs jagen
de journalistiek, een historische doktersro
man 'Altied van je af snije,' hield de
hooggeleerde zichzelf voor, 'dan krijddie
geen onglukke'.
Het ene mofnent bevinden we ons temid
den van de hogere landadel in het eind ne-
Marc Windsant.
gentiende-eeuwse Zuid Limburg, inclusief
hilarische dialogen in authentiek dialect:
'Oa, joa, sichertlisch, tadellos, Frau Baro
nes'. Het andere moment brengt Windsant
de lezer naar het Amsterdams van nu, in
clusief even .hilarische dialogen in even
authentiek dialect. 'Meid, ik sweer je op
m'n auge dattut waar is.'
Windsant vlecht twee hoofdverhalen, en
een flinke hoeveelheid zijlijnen (die het on
doenlijk maken de inhoud kort samen te
vatten maar dat is ook helemaal niet no
dig) op miraculeuze wijze tot één geheel.
Alle ingrediënten zijn goed gedoseerd
het wordt nergens vervelend, ver gezocht of
tè melig. Dichtslag gaat over de literatuur
die met een grote L of die daar voor door
wil gaan. Wat te denken van een groep
dichters die wil uitblinken in de anakoloet
en waar af en toe zomaar een haiku uit
rolt?
Het is absoluut geen zwaarwichtig boek,
waarin grote gedachten breed worden uit
gemeten. Nee, het is een heerlijk boek waar
de diepte aan de oppervlakte zit en dat je in
één ruk uitleest, waarbij harde schaterbuien
bijna onvermijdelijk zijn. (Nog een citaat,
omdat ik het niet laten kan: 'In het kleine
oranje boekje stonden al tweeëntwintig
poëmen van eigen hand. Ze hadden hoofd
zakelijk de natuur tot onderwerp, want voor
uitingen die met zijn persoonlijk gevoelsle
ven verband hielden achtte hij zich nog te
jong.')
Wie van literatuur houdt, maar de litera-
tuurderigheid wel eens tot op het bot ont
leedt wil zien in een uiterst vermakelijk
boek, leze Dichtslag. En voor wie dit boek
de eerste kennismaking is met het proza
van Windsant van wie eerder enkele
dichtbundels werden gepubliceerd, en die
medeweerker is aan het tijdschrift De Zin
gende Zaag is er een aangename verras
sing. Van zijn eerste roman De Organisatie
verscheen onlangs een goedkope herdruk.
Peter van Zonneveld
Album van Insulinde
Amsterdam University Press
Prijs 29,50
Mooi uitgegeven boekjes zijn prachtige hebbedinge
tjes. Met niet minder dan 92 illustraties op 86 pagi
na's is Album van Insulinde zeker zo'n hebbedinge
tje. Het geeft bovendien een zeer praktisch overzicht
van de Indische letteren. Niet alleen voor wie daar
van al het een en ander weet, juist ook voor mensen
die met die literatuur eens kennis willen maken, is
de auteur een goede gids. Uitputtenc^kan het be
knopte Album natuurlijk niet zijn, maar het geeft wel
een goede indruk van wat er tussen 1595 en 1995
aan het papier is toevertrouwd. De complete tijd
spanne die verliep tussen het reisverslag van schip
per Bontekoe en Indische Duinen van Adriaan van
Dis komt aan bod. Heel nuttig is dat Zonneveld voor
afgaand aan elk van de vijf behandelde perioden een
kort geschiedkundig overzicht geeft. Daardoor be
grijpt de lezer tegen welk historisch decor de behan
delde literatuur tot stand kwam. Ook vijftig jaar na
Indonesië's onafhankelijkheid is deze tropische bron
voor de Nederlandstalige literatuur trouwens nog niet
opgedroogd.In die zin", aldus Zonneveld, ,,zijn de
Indische letteren ook na vierhonderd jaar nog spring
levend.
THRILLER «RECENSIE
AN VAN DER NAT
ie Outsider Uitgeverij Fontein.
Prijs: 29,50
Van vertalers van boeken mag mini
maal worden verwacht dat ze een ge
degen kennis hebben van de Neder
landse taal. Bovendien zou het toch zo
moeten zijn dat een vertaald boek nog
eens door iemand wordt gelezen, alvo
rens het in druk te laten verschijnen. Ik
weet niet waar lean Schalekamp op
school heeft gezeten, maar afgaande op
zijn vertaling van 'Outsider', een erg
aardige misdaadroman die zich af
speelt in de Engelse paardenwereld,
heeft hij meestentijds zitten slapen. Het
kan toch niet zo zijn dat je een Engelse
term als first of all vertaalt als 'eerst van
al' en de typische Engelse afstandsmaat
furlong zegt de Nederlandse lezer na
tuurlijk niets, terwijl het meest eenvou
dige woordenboek de oplossing geeft:
1/8 Engelse mijl oftewel 201 meter.
Schalekamp heeft met zijn krakke
mikkige vertaling het goed geschreven
misdaadverhaal van ex-topjockey John
Francome volkomen verkracht. Boven
dien blijkt hij geen snars te begrijpen
van de paardenwereld en ook dat mag
toch een minimumeis zijn voor een
vertaler van een dergelijk boek. Zeker
omdat de gemiddelde Nederlands nau
welijks iets afweet van de aan de ande
re kant van de Noordzee zo waanzinnig
populaire sport.
V
Dat laatste is misschien een nadeel
voor de Nederlandse markt, maar 'Out
sider' het tweede boek van Franco
me - leest lekker. Een raad: koop de En
gelse versie. Bespaart talloze malen
kromme tenen.
TWEE FL£.SSEN MALT&l£P KZ52
<OMME7VE SOEP, PAT
ME TE PM/2.' /Ac &A ZEZE
W£L SOEP MA/rEAS
TOM POES
Tom Poes en de Bommel-legende
Bulle Bas stapte van zijn motor af en
toen werd hij heer Bommel gewaar.
,,0... eh...", sprak hij. „Wat was dat?"
„Wat?" vroeg heer Ollie, die het plot
seling weer moeilijk vond om mee te
komen. „Wat was wat, als u begrijpt
wat ik bedoel?"
„Ik zag iets langs flitsen", verklaarde
de politiechef. „Het kwekte en zoem
de... en nu ik er over nadenk leek het
een beetje op u. Wat was dat?"
„Ik weet het niet", zei heer Bommel
dom.
„Hm", gromde de commissaris. Hij
wierp een wantrouwige blik op de
ander; toen besteeg hij zijn motor
weer eh reed knallend voort. „Laat
het niet weer gebeuren!" riep hij nog
over zijn schouder.
Heer Ollie keek hem beteuterd na en
be^on terug te sloffen naar het labo
ratorium.
„De storing schijnt opgeheven te
zijn!" prevelde hij. „Wat doe ik hier
eigenlijk? Ik wilde hulp halen of zo
iets. Maar waarom? Daarnet was ik
de snelste heer van de wereld en nu
denkt Bas weer dat ik een traag ie
mand ben. Ik moet eens een diep,
rustig gesprek hebben met professor
Sickbock. Die begrijpt mij tenmin
ste." Nu, de geleerde begroette hem
hartelijk.
„Kijk, kijk!" riep hij uit. „Daar heb
ben we onze proefpersoon weer! Uit
stekend mijn waarde. Héél goed. Aan
u is dus bewezen dat men iemands
tijdloop veranderen kan. Dan moet
het dus ook mogelijk zijn hem naar
het verleden te zenden. Volgt u me?
En dat verklaart de Bommel-legen
de."
„De legende?" herhaalde heer Bom
mel zonder begrip. Om eerlijk te zijn
had hij die helemaal vergeten.
HET WEER
DOOR HANS VAN ES
Na een lange zomervakantie konden we vrijdag de zo vertrouwde Hol
landse wisselvalligheid weer verwelkomen. In de kuststrook was in
vier weken geen meetbare neerslag gevallen, nu konden eindelijk
weer de regenmeters worden geleegd: 3 tot 7 millimeter. In het noor
den van het land viel plaatselijk 10 tot 15 mm. Voortgedreven door
een stevige westenwind stroomde vochtige, maar nog altijd vrij warme
luchtover het land. Tijdens spaarzame opklaringen werd het landin
waarts nog 24 graden; aan zee bleef het met 21 graden ook nog
zacht. De snel overtrekkende bewolking nam in de loop van de mid
dag soms dreigende vormen aan en diverse plaatsen in het westelijk
kustgebied kregen korte, felle plensbuien. Dit was een voorproefje
van het Noordzeebuien-festival, dat in de loop van dit weekeinde op
volle toeren gaat draaien. Het lijkt er op, dat de atmosfeer op rigou
reuze Wijze een aantal zaken recht wil trekken. Je ziet het wel vaker,
dat gebieden, die wekenlang onder een hardnekkig weerregime heb
ben geleefd, te maken krijgen met een type weer, dat neigt naar het
andere uiterste. Dit voorjaar hebben we gezien, hoe in Rusland de
maandenlang durende positieve afwijking in temperatuur werd ver
ruild voor een betrekkelijk koele zomer. De wekenlange heerschappij
van hoge druk, die in het Noordzeegebied langdurig droog en warm
zomerweer veroorzaakte, maakt nu plaats voor een depressie, gevuld
met koude lucht. Het weer krijgt dan ook duidelijk herfstachtige trek
jes. Vandaag heerst er nog betrekkelijke rust. De buiigheid blijft be
perkt en een vriendelijk zonnetje duwt het kwik nog omhoog tot 20
graden. Komende nacht komt een koude noordwestelijke stroming op
gang, die een paar dagen kan aanhouden. De lucht is in de onderste
paar kilometer erg onstabielVanaf het zeeoppervlak wordt de lucht
naar boven toe met meer dan 1 graad per 100 meter kouder. Dat
werkt snelle stijgbewegingen in de hand en buienwolken worden ge
vormd. De aanvoer vindt plaats over de volle lengte van de Noordzee,
zodat de stapelwolken alle tijd krijgen om fors uit te groeien. De kust
strook krijgt de buien vers op de plank. Sommige zijn zeer pittig; on
weer is mogelijk en er kunnen plaatselijk tientallen millimeters om
laag komen. Tussen de bedrijven door is er nog wel af en toe zon; mo
gelijk zijn er dan schitterende buienluchten te zien. Aan zee staat
soms veel wind bij temperaturen, die vanaf maandag nog maar 17 of
18 graden halen.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
Overwegend bewolkt en
zaterdag flinke zonnige
perio
Maxi
14 gra
rond 18 graden.
k kans op
een bui. In t
zaterdag perioden met re
gen, zondag van het zui
den uit enkele opklarin
gen. uen an vee win
I 18 n
het noor
Denemarken:
Zaterdag perioden met zon
en op de meeste plaatsen
droog. Zondag meer be
wolking en vooral In het
westen een enkele bui.
Middagtemperatuur ongeveer 17 gra-
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
In Schotland half tot zwaar bewolkt en
enkele buien. Elders zaterdag enige tijd
regen, zondag droog en perioden met
zon. Middagtemperatuur van 15 graden
op de Shetlands tot ongeveer 20 graden
België en Luxemburg:
Zaterdag af en toe zon en overwegend
droog, maar later op de dag vanuit het
westen regen. Zondag perioden met zon,
in de Ardennen meer bewolking en een
enkele bui. Middagtemperatuur rond 21
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zaterdag veranderlijk bewolkt en plaat
selijk regen. Zondag in de westelijk gele
gen departementen droog en tamelijk
veel zon, naar het oosten toe meer be
wolking en kans op een bui. Middagtem
peratuur uiteenlopend van 20 graden
aan de Kanaalkust tot 25 landinwaarts.
Zondag iets lagere temperaturen.
Zonnig. Middagtemperatuur
en 36 graden.
Perioden met zon en droog. Middagtem
peratuur ongeveer 27 graden
Spanje:
Zonnig en droog maar langs de Golf van
Biskaje vooral zondag wolkenvelden en
plaatselijk regen. Middagtemperatuur
aamde Costa's tussen 28 en 32 graden,
landinwaarts 32 tot 37 graden. Aan de
Golf van Biskaie maxima rond 23 gra
R
O P
A
h\
W' U
Al2*
M
iX. 27 i'
riV (,29
30
ÖÏJ b.»
koufront
rva. of*
L lagedruk
H hogedruk
8 19 tempe,dtuu
,00°" h«hto pa«al
tot tijd regen. Aan de zuidflank van het
Alpenmassief droog en vooral zaterdag
vrij zonnig. Middagtemperatuur van 21
graden aan de noordkant van de Alpen
tot 28 plaatselijk aan de zuidkant, zon-
Oostenrijk:^
Wolkenvelden en van tijd tot tijd regen,
maar zaterdag aan de zuidflank van de
Alpen droog en perioden met zon. Mid
dagtemperatuur zaterdag ongeveer 23
graden, in Karinthie en r
3 26, zondag iets lager.
Polen:
Wis
i tijd t
tijd
ZONDAG 27 AUGUSTUS 19
30
Maan onder 20.47
IJmuiden Katwijk
Hoog 05 08 17.32 04 41 17.05
Laag 01.06 13.04 00.47 12.45
MAANDAG 28 AUGUSTUS 1995
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon en droog Mid
dagtemperatuur circa 29 graden.
Marokko:
Westkust: Veel zon, in het zuiden oo
enkele wolkenvelden. Droog. Warm me
vlak aan zee temperaturen rond 30 gra
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.46 18.07 05.19 *17.40
Laag 01.35* 13.56 01 16 13.37
Weerrapporten 25 augustus 20 ui
Per.o
i nog e
i klein
een bui. Middagtempera
van 28 graden in het noorden tot iets
boven de 30 in het zuiden.
Zuid-Frankrijk:
Veranderlijk bewolkt en vooral in de Py-
reneeen en op het Centraal Massief
plaatselijk regen. In de Provence en aan
de Middellandse Zee-kust droog en veel
Mistral. Middagtemperatuur meest tus
sen 22 en 26 graden, in de Provence en
aan dè Middellandse Zee 28 tot 31 gra
den.
Mallorca en Ibiza:
Droog en overwegend zonnig. Middag
temperatuur ongeveer 30 graden.
Italië:
In de zuidelijke helft vooral zaterdag nog
enkele, mogelijk zware regen- of on
weersbuien. Zondag minder buien en
geleidelijk meer zon. In de noordelijke
helft juist zaterdag flinke perioden met
zon en droog, zondag meer bewolking en
een lokale regen- of onweersbui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 28 graden.
Corsica en Sardinië:
Flinke perioden met zon en vr
overal droog. Middagtemperatuur
28 graden
Malta:
Perioden met zon en mogelijk een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
rond 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke zonnige perioden en droog, maar
op de Ionische Eilanden en vooral op het
westelijk en noordelijk deel van het
Griekse vasteland veranderlijk bewolkt
en enkele, mogelijk zware, regen- of on
weersbuien. Maximumtemperatuur tus
sen 27 en 32 graden.
Turkije en Cyprus:
Droog en veel zon, aan de Turkse west
kust ook enkele wolken. Maxima tussen
29 en 35 graden.
Duitsland:
Tamelijk veel wolkenvelden en van tijd
tot tijd regen, mogelijk ook onweer. Mid
dagtemperatuur dalend naar ongeveer
20 graden.
Zwitserland:
In
Madrid 8
Malaga
Casablanca c
Jonannesburg c
25 17 0.1
29 16 0.2
25 16 0.0
IO 10 29 22 0.0
iw 7 37 22 0.0
2 26 17 0.0
27 21 0.0
20 14 0.8
25 17 0.4
26 15 0 1
27 16 0.2
22 16 0 3
34 25 50
14 11 0.0
