Bakboord
Een rietsnijder moet een beetje gek zijn
annen met de deining van
de oceaan in hun zolen
I know nothing
broeierig
Katten op
het water:
De Hoorn
lag voor
Pampus
Summer Sale
ELAN 401 TOHATSU 5pk
SAG 11 AUGUSTUS 1995
ERWACHTING VOOR MORGEN
panning van de Leidsch Dagblad-boot is deze week onder
vinden in de Ringvaart rond de Haarlemmermeer. Tips en
ties voor de Waterkrant kunnen rechtstreeks worden door-
n aan de verslaggevers op de boot (tel. 06-52801476) of aan
actie op de wal (tel. 071-356441).
Er zijn wel eens van die dagen dat de meligheid onder de
bemanning toeslaat. Tot nu toe lagen de verhalen voor
het oprapen, maar nu we in de omgeving van Lisse ver
zeild zijn geraakt, staan de heren droog.
Wat dan te doen? Aanbellen bij mensen op de Hille-
gommerdijk die slingers buiten hebben hangen. Alsof de
duivel er mee speelt, geen mens doet open. Uit balorig
heid beginnen de heren liedjes te zingen. De evergreen
'oh, oh Den Haag' wordt verbasterd tot 'oh, oh, De Kaag,
mooie plas achter Leiden
Een redacteur doet na de maaltijd op de boot keurig
de afwas en krijgt als dank, via het dakraam, een strop
om zijn nek gehangen. Wat er dan gebeurd is voorspel
baar, maar ach, het breekt de dag. Is het toevallig dat we
even later stuiten op een fabriek in marmeren grafste
nen?
Aan de dag lijkt geen einde te komen. Na mijn mede
deling dat we op huis aan koersen, krijg ik onmiddellijk
een collega op mijn dak. „Naar huis? Ben je betoeterd.
Dan moet ik vanavond een wasmachine omhoog sjou
wen!"
Om de collega te ontlasten, stuur ik de boot via het
terrasrijke Kaageiland naar de thuishaven Warmond. Je
moet toch wat.
De dag kabbelt voort zonder hoogtepunten, erger, wat
we beleven zijn louter dieptepunten. Ik had het eigenlijk
allemaal kunnen weten, want
het wegvaren in de morgen
voorspelde al niet veel goeds met
deze driekoppige bemanning.
Mijn opdracht 'trossen los' gaf
het drietal bijvoorbeeld een ge
heel eigen invulling. Verkerend
in de veronderstelling dat de
boot was losgemaakt, zette ik de
gashendel in zijn achteruit.
Maar alles wat er gebeurde, de
boot verroerde geen vin. Voor de
zekerheid vroeg ik of de trossen
daadwerkelijk los waren ge
maakt. 'Ja hoor. Ehhh, of toch
eigenlijk niet'.
Er bleek dus nog een touw vast
te zitten. De dader lag op het
kerkhof.
'Ik know nothing, I'm from Bar
celona', zo wasten de heren zich
allen in onschuld.
ROB ONDERWATER
NIEUWKOOP MONICA WESSELING
Een bakker die het rietsnijden niet kan laten:
Wim Beijeman uit Nieuwkoop. Hij hakte vijf jaar
geleden de knoop door, keerde brood en banket
de rug toe en werd full-time rietsnijder. Nu is hij
een rietsnijder die af en toe het bakken weer niet
laten kan.
Beijeman is één van de zeldzame rietsnijders
die Nederland nog heeft. Een hard en zwaar be
roep, waarvoor geen officiële opleiding bestaat.
Typisch zo'n vak dat van vader op zoon overgaat.
Vrouwen zijn er niet in de rietsnijderij: „Veel te
zwaar joh. Zelfs mijn broer, toch ook een stevige
kerel, kan de maaimachine niet in bedwang hou
den. Nee, rietsnijden is echt mannenwerk", zegt
Beijeman.
De vader van de Nieuwkoper heeft altijd een
rietsnijbedrijfje gehad. „En dus ging ik als kleine
jongen al met hem mee. Altijd prachtig gevon
den. 's Morgens, als het nog koud en donker is,
met de boot naar het rietland. Lekker de hele dag
buiten, alleen met de wind om de oren en het
klotsende water om je heen."
De animo voor het rietvak ten spijt ging Beije
man toch 'voor bakker leren' in Wageningen en
toog hij na zijn opleiding aan het werk in een
Nieuwkoopse bakkerij. „Mooi werk, maar elke
vrije minuut ging ik toch nog met mijn vader mee
het rietland in. Toen hij 65 jaar werd en wilde
stoppen, moest ik een besluit nemen: of nooit
meer rietsnijden, of altijd. Het werd dus altijd".
Rietsnijden is typisch seizoenswerk. In de zo
mer, zo van mei tot september, heeft Beijeman
vakantie. Van september tot en met april echter
werkt hij zeven dagen in de week van licht tot
donker. Beulen dus.
Het rietsnijders werk begint in september met
mos plukken. Tussen het riet groeit veenmos en
dat mos brengt in de bloemisterij goed geld op.
„Het riet rondom het mos maai ik af. Daar kan je
niets mee doen, want er zit nog blad aan." Met
een hark peutert hij vervolgens het mos los. Het
spagnum gaat in de boot mee naar huis en is in
de kersttijd in de bloemenzaak terug te vinden.
In de herfst valt het blad van het riet af en
breekt voor Beijeman de oogsttijd aan. Met de
boot gaat hij als het nog donker is naar het riet
land; maaimachine, koffie en broodjes mee. De
maaimachine maait niet alleen het riet, maar
bindt de stengels meteen op bosjes. Die bosjes
moeten echter weer uit elkaar gehaald worden.
„Er zit dan nog allerlei troep tussen. Dat moet er
dus tussenuit."
Aan de manier van opbossen herken je de riet-
snijder, merkt de Nieuwkoper op. De ene rietsnij
der bindt de lastige, maar bij rietdekkers zeer ge
liefde, korte stukjes riet wel mee, de andere niet.
Beijeman is er één van 'de school van korte-bin-
ders'.
De bossen worden op het land opgestapeld.
„Op een manier dat ze wel droog blijven. Je oogst
met droog weer omdat anders de zaak op de bos
sen gaat rotten. En dus moet je ervoor zorgen dat
het ook op het land niet alsnog nat wordt." Eind
april moet al het riet gemaaid en opgebost zijn:
„Dan begint het riet weer te groeien. En boven
dien breekt dan het broedseizoen voor de vogels
aan en ik wil die dieren niet verstoren." Zodra al
les gebost is, komen de dakdekkers hun riet op
halen. Vanaf het land worden de bossen uitgeva
ren. De vraag naar riet is veel groter dan het aan
bod en dus heeft Beijeman geen enkel probleem
met het 'kwijtraken' van zijn handel.
De Nieuwkoopse Plassen zijn een natuurge
bied in handen van natuurmonumenten. Voor
Beijeman betekent dit onder meer dat hij zeer te
rughoudend moet zijn met het gebruik van che
mische middelen. „Maar daar houd ik zelf ook
niet van, dus dat komt mooi uit."
Acht maanden achtereen van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat werken. „Eind april ben ik blij
als het riet er weer af is. Maar in mei begin ik toch
al weer te verlangen naar het volgende seizoen.
Tja, als rietsnijder moet je wel een beetje gek
zijn."
MONICA WESSELING
„Ik heb voor Pampus gele
gen toen ik die Waterkrant
van jullie las. Van het la
chen. Daarin werd beweerd
dat Pampus een eilandje
was in de Noordzee. Ia,
hoor, en Parijs leg zeker in
Rusland", zegt Pieter de
Hoorn (61) met een onmis
kenbaar Leidse tongval.
Bij het tanken van diesel,
ter hoogte van de Kaagso
ciëteit, worden we even te
kakken gezet. Dat was in
derdaad een oerdomme
fout. Natuurlijk ligt Pampus
niet in de Noordzee maar in
het IJsselmeer, de vroegere
Zuiderzee.
Terwijl Pieter nog even na
staat te hikken van de kat
die hij heeft uitgedeeld,
kruipt er echte kat langs de
ruiten van de kajuit. Ja, Pie
ter, die samen met zijn
vrouw op vakantie gaat,
heeft James, zijn kat, mee
genomen. „Hij gaat altijd
mee", zegt hij. „Hij is al
twee keer overboord ge
gaan. Laatst zat hij hier op
het puntje te loeren naar
een karekiet. Ik was hem
even kwijt dus ik ging kij
ken. Toen hij me zag
schrok-ie zo dat-ie in het
water sodemieterde.
„Zijn lijf werd opeens zo
lang", zegt Pieter, terwijl hij
met zijn handen de maat
van een flinke snoek aan
geeft. „Katten hebben wel
een hekel aan water, maar
ze kunnen wel zeker zwem
men. Ze crawlen. Ik zag
hem het riet in zwemmen.
Ik zoeken natuurlijk. Er
stonden allemaal brandne
tels langs de kant. Mijn arm
zat helemaal onder de bult
en. Maar ik heb hem te pak
ken gekregen. Een kat kan
beter tegen varen dan een
hond. Een hond krijgt last
van zijn heupen. Dat komt
door de deining. Daar heeft
een kat geen last van."
CEES VAN HOORE
Wim Beijeman: „Rietsnijden is echt mannenwerk.
FOTO BEN DE BRUYN
Henk Schreuder, chef-kok van het gerenommeerde Oegstgeester
restaurant De Beukenhof, levert speciaal voor De Waterkrant een
aantal zomerse recepten. Dit is aflevering 4.
Gebakken grietfilet
met auberginecompote
Ingrediënten:
4 x 150 gram grietfilet
olijfolie
1 2 knoflookteentje
3 aubergines
1 laurierblad
100 gram zwarte olijven zonder
pit
peper en zout
HENKSCHREUDER
Bereiding:
In reepjes gesneden (ongeveer 5 centimeter) aubergines in een
ovenschaal leggen en deze besprenkelen met olijfolie tot ze net niet
onderstaan. Knoflook (fijngesneden), laurierblad en olijven toevoe
gen en op smaak brengen met zout en peper en dit verhitten tot 70
graden C. Vervolgens ovenschaal bedekken met aluminiumfolie en
dit gedurende een uur in de oven garen op 100 graden C.
Grietfilet zouten, peperen en licht bloemen en in korte tijd goud
bruin bakken in de olijfolie en daarna om en om garen in de oven.
Dit gerecht kan geserveerd worden met aardappelpuree.
itervolk is er genoeg voorhan-
ecreanten die lui achterover lig-
het dek, het flesje bier als een
aan hun mond. Een zeiler die
et van wind zwangere zeil kijkt.
Maar ook een beetje ongevaar-
emaal. Waar zijn de echte zee-
in? Zijn ze voorgoed yoor anker
1 in Gods haven?
ikkig niet. Neem Maarten van
gt. Hofmeester is hij geweest op
^yte vaart. Hij heeft gevaren voor
ISM, de Holland Amerikalijn,
1 maar op. Ook op vrachtschepen
i 'n tien, twaalf, passagiers mee-
Wm naar havens waar de gewone
janger nooit komt. Havens waar
kt naar koreander en thijm, ha-
'aar gedobbeld wordt om fonke-
vrouwenogen. Nu werkt Maar-
n der Lugt bij de Nedlloyd in
dam.
was een soort purser op die
m. Ik voorzag de mensen van
n drinken en zorgde voor hun
laats. Overdag deed ik spelletjes
:n, zoals shuffle-board, horse-ra-
tafeltennis. Leuk, maar hard
Als het slecht weer was, moest
mensen geruststellen. In 1961
jn we op de Atlantische Oceaan
en storm gehad, verschrikkelijk,
ïgerde gewoon door de salon
Alsof een duistere macht je niet
3p de vloer wilde hebben. En in
aken kon er alleen nog maar
worden gebakken. De potten en
n bleven niet meer staan, de
a vlogen uit de laden."
)en gaan Varen om de wereld te
"erst heb ik de horecavakschool
gedaan en na een stage op een schip,
ben ik blijven hangen. Eén van de
mooiste havens was die van Singapo
re. Daar stonden toen nog niet van die
grote wolkenkrabbers maar gewone
huisjes. De mensen waren allemaal
even aardig en vriendelijk. Wij gingen
meestal wat drinken in Orchard Road,
het havenkwartier. Natuurlijk bleef je
wel eens te lang hangen en dan was
het echt racen met de taxi naar het
schip."
„In de havenstad Arica in Chili heb
ben we eens iets afschuwelijks meege
maakt. Een Chileen was daar in het
ruim van het schip bezig met lossen.
Hij komt dat ruim uit en net op dat
moment gaan de rolluiken dicht. Die
man werd meteen onthoofd. Zijn
hoofd rolde over het dek. Dat vergeet
je niet snel meer."
Bruin Klappe heeft net zoals Maar
ten van der Lugt nog de deining van de
oceaan in Zijn zolen. Hij is achtender
tig jaar lang marconist geweest. Op
vrachtschepen, maar ook op tankers.
„Ik wilde graag stuurman worden,
maar ben vanwege mijn ogen afge
keurd. Toen ben ik dus marconist ge
worden. In 1955 ben ik begonnen op
de Oranjestad van de KNSM. Dat was
toen nog werken met de morsesleutel.
Je moet als marconist een enorm goed
ritmegevoel hebben, anders leer je het
niet. Zelf heb ik gelukkig nooit nood
seinen hoeven uitzenden maar ik heb
er wel talloze opgepikt. Als er ergens
een schip in nood is, moet je altijd
standby zijn, ook al zit je ver weg. Als
er zo'n noodsein kwam, ging er een bel
rinkelen op de brug. Ik sliep in het ra-
diohok. Dat is altijd hoog in het schip
en daar slinger je bij zwaar weer het
meest. Ik heb af en toe met een hand
mijn tafel moeten vasthouden en met
de andere moeten seinen."
„Ik hield ook het weer bij. We heb
ben vaak genoeg voor een hurricane
koers moeten wijzigen. Dat hou je
goed in de gaten. Want tegen het ge
weld van de golven kan echt niets op.
Ik heb eens een keer een ertsschip zien
zinken, rechtstandig. Het water
stroomde de schoorsteen binnen en
het was nog niet binnen of alle schot
ten in het schip werden eruit geslagen.
Een macaber gezicht. Maar bang ben
ik toch nooit geweest. Je vertrouwt op
het schip als op je moeder."
„Ik heb een prachtig leven gehad. Ik
hou van de zee. De zee is de natuur in
haar meest pure vorm. 's Nachts, op
de Indische Oceaan, ging ik soms op
het dek liggen. Dan lag ik naar de ster
ren te kijken, miljoenen sterren. Vlak
bij Taiwan, het vroegere Formosa,
hebben mijn vrouw en ik nog eens een
enorme troep dolfijnen gezien in een
fluorescerende zee. Ze lieten allemaal
van die lichtgevende bellen achter. Net
raketten die werden afgevuurd. Later
ging mijn vrouw naar het toilet, dat
nog werd doorgespoeld met zeewater.
Ze kwam terug en zei: Het was net als
of ik een bak met neonlicht doortrok."
„Ik heb het altijd goed gehad aan
boord. Ook wat het eten betreft. Een
goede scheepskok is erg belangrijk. Je
had er wel eens koks bij, die lieten zelfs
water aanbranden.
CEES VAN HOORE
Maarten van der Lugt: „Ik ben gaan varen om de wereld te zien."
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
de mooiste vis-tourboot van Nederland in z'n klasse
Nu van 6740.- voor ƒ5.750,-
ROOMBURGH WATERSPORT
Roomburgerweg 22 LEIDEN Telefoon 071-41 19 06
MWi—WBBT
Een showroom vol watersportplezier
KOM KIJKEN
b.v. Sea bird 43 S+
9.9 PK Evinrude 11835,-
ll'UJJJ.NT.MM.I.I.UJ,HU
Noordeinde 21 - 2451 AE Lelmuiden
Tel. 01721 - 9373 fax 01721 - 6927
Dé specialist
voor
scheepsaccu's
groenen-,
LEIDEN
