Golfen op Ameland
Toerisme
Gezellig kleppen
in de paardetram
Masker op bij bezoek aan Egyptisch graf
iTERDAG 5 AUGUSTUS 1995
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
erl
LUM leon klein schiphorst
waren allemaal tegen. De
iddenzee-vereniging, de Vo-
bescherming en andere na-
PC «vorsers, die al dan niet ge-
p janiseerd nog wel eens een
zwaarschriftje willen opstel-
Een golfbaan op Ameland.
rifn t zou het eiland niet verdra-
bo( Zeven jaar na de eerste
jinenmakerij is het er toch
g van gekomen. In oktober
it de eerste Nederlandse
>rzeese golfbaan officieel
mpjen. Zelfs de meest fanatieke
lieufreak moet toegeven dat
allemaal erg meevalt. Als ze
oppassen worden ze nog
housiast en gaan ze er straks
>kem een balletje slaan.
!j"yj)e natuur zélf heeft nog de
n a. iste last van 'de Golfbaan de
elander Duinen', gesitueerd
de westpunt van het eiland,
achtertuin van het hotel
ark iort d'Amelander Kaap te
Uum. Het krioelt er van de
erf^sten en de verscheidenheid
uitbundig bloeiende plan-
is groot. Je kunt je niet voor-
len dat hier tot voor kort de
28/j ldozers en graafmachines
ya* landschap naar hun hand
igei iben gezet.
)it succes is vooral een ver-
dginste van de ontwerper van
negen holes-baan, niemand
ider dan de bekende land-
apsarchitect Dudok van
l. Een man met een reputa-
in de golfwereld. Met veel
edebect voor de natuur is hij in
mb cwetsbare gebied aan de slag
aan. Alleen het hart van de
29/ i2 meter lange baan bleef
angeroerd. Rond deze ver-
leling duin heeft hij zich
■en uitleven. Een goeie golf-
n herken je aan twee din-
in de eerste plaats moet-ie
vo dloos aansluiten op - zeg
gr< ir opgaan in - het omringen-
>31 landschap en daarnaast
dt verwacht dat de holes
nj ivoor stuk een eigen gezicht
fben, zodat de spelers na af-
van een rondje zich elke
goed kunnen herinneren,
ira^et je nog die klap over dat
ÜL2
udok van Heel heeft het niet
lakkelijk gehad. Door het
ed loopt een fietsroute en
moest natuurlijk worden
■JTjge werkt'. Daarvoor zijn
duinen als het ware over
rijwielpaden heengelegd. De
ers gaan nu door een tunnel
05; er de baan door. Een hou-
overkluizing in het verleng-
Golfen op Ameland, temidden van vers aangelegde duinen en nog niet op de kaart voorkomende vennen.
de van die onderdoorgang voor
komt dat fietsers door afzwaai
ende balletjes worden geraakt.
St. Andrews
De officiële opening van 'de
Amelander Duinen' is pas dit
najaar, maar er kan al worden
gespeeld. Er is zelfs een 'pro'
aangesteld, die les geeft en in
troductiecursussen verzorgt. De
geoefende speler (handicap 11)
die we naar z'n ervaring met het
nieuwe complex vragen, rea
geert zeer enthousiast. Lyrisch
is hij over de stilte, de rust en de
natuur, en gefascineerd door de
moeilijkheidsgraad van de
baan. Hij spreekt over een typi
sche links'coursezoals je die
veel in Engeland ziet en maakt
zelfs een vergelijking met St.
Andrews in Schotland, het mek-
ka van alle golfers.
De vennen op de baan komen
op de officiële
Ameland-kaart
van de topo
grafische
dienst niet
voor. De meer
tjes zijn aange
legd. Ook de
hei en jonge
duinen staan OYC'} 1
op de platte
grond nog als -
weiland inge
kleurd. De
stuifgaten op
het parcours
zijn de bunkers. Dudok van
Heel heeft niet minder dan 55
van deze natuurlijke hindernis
sen in de baan verwerkt. Op
twee banen kan de speler niet
zien waar hij naartoe slaat, om
dat de green schuil gaat achter
een duintop.
De fairways zijn niet te breed.
in op
■iland
Ze worden
omzoomd
door glooiin
gen vol wui
vende gras
soorten, kleu
rend van
okergeel tot
dieprood. Het
maakt de
baan mooi
maar moei
lijk. Er wordt
niet met be
strijdingsmid
delen ge
werkt, zodat een ruig en natuur
lijk geheel ontstaat. Alleen op de
kortgemaaide greens, waar de
vlag de hole markeert, wordt
voorzichtig de gifspuit tegen het
onkruid gehanteerd.
Handicap
Een extra handicap op Ameland
is de wind, die het de spelers
nog lastiger kan maken. Maar
wie hier als golfer een afzwaaier
slaat en zijn bal moet gaan zoe
ken, zal zich niet vervelen. Hij
heeft gezelschap van speelse
konijnen, die er in groten getale
wonen of groepen scholeksters,
die nooit uitgepraat raken met
elkaar. Op het grootste meertje
dobberen bergeenden en boven
de baan cirkelt een blauwe kie
kendief. Hij ziet de bal liggen,
die jij nooit meer zult vinden.
Tenzij je een getraind eierenra-
perbent.
Speciaal voor de lezers van deze krant biedt
d'Amelander Kaap een tweedaags kennisma
kingsarrangement aan dat geldt voor de
maanden september, oktober en november.
Het betreft een overnachting plus ontbijt en
twee maal 18 holes spelen voor 125 gulden
p.p. (normale prijs 185 gulden). Voor boekin
gen en informatie 0 51 91 - 54 64 6.
met diepe gronden. Overal
schieten beekjes en sprengen
toe om de plassen levend te
.houden. Het unieke natuurter
rein op de rand van hoog en
laag biedt aantrekkelijke wan
delmogelijkheden en een rijke
flora en fauna. Het is bijvoor
beeld een paradijs voor slangen.
Het fraaie gebied trok zoveel
automobilisten en motorrijders
dat de natuur in het gedrang
kwam. Het gemeentebestuur
van Renkum ergerde zich groen
en geel en besloot vorig jaar een
deel van de Fonteinallee voor
alle gemotoriseerd verkeer te
sluiten. Natuurbeschermers blij.
Maar er kwamen ook protesten,
onder andere van ouderenbon
den en de invalidenbond. Die
ageerden, omdat de wegafslui-
ting kasteel Doorwerth moeilijk
bereikbaar maakte. Maar de ge
meente Renkum hield voet bij
stuk. „Terecht", meent Anneke
Mons-Koetsier, „want de Fon
teinallee werd té druk. Er
scheurden vooral vreselijk veel
motorrijders overheen, soms
wel duizend op een dag." Maar
zij had ook begrip voor het pro
test van de ouderen en invali
den en kwam dus met een alter
natief op de proppen. „Onze
zoon trouwde op kasteel Door
werth. Met koetsen. Die paar
den bij dat kasteel dat was
zo'n mooi gezicht. Ik dacht, dat
is het! Er moet een paardetram
naar het kasteel gaan rijden."
De gemeente liep warm voor
die primeur, maar Anneke
Mons moest zelf aan de slag.
Samen met haar echtgenoot en
een groepje vrijwilligers nam zij
begin vorig jaar de teugels in
handen van de Stichting Paar
detram Koetsier. Van een stal
houder in Putten huurde de
prille vervoersmaatschappij
twee paarden, een koetsier en
een paardetram: een replica van
het rijtuig dat tot 1920 in de
buurt van Delft pendelde. Het
origineel prijkt in het, Spoor-
Met de paardetram door een paradijs voor slangen.
wegmuseum.' Dat juweeltje is
tot in details nagebouwd. Zelfs
het bordje met de waarschu
wing 'Niet spuwen' ontbreekt
niet.
Sinds vorig jaar april pendelt
de replica tussen het Drielse
Veer en Kasteel Doorwerth, een
rit van 35 minuten. „Het was
een sprong in het duister", geeft
Gerrit Mons toe. „We hadden
geen enkele ervaring. En er wa
ren ook geen voorbeelden el
ders in het land." Maar het ini
tiatief sloeg aan. In het eerste
jaar vervoerde de paardetram
tijdens 156 rijdagen 11.500 pas
sagiers. Een aanmoedigingssub
sidie hield de prille stichting nèt
uit de rode cijfers. Maar Gerrit
Mons is optimistisch. Hij ge
looft heilig in zijn energiezuini
ge, milieuvriendelijke, veilige en
stille vorm van vervoer. „Let
wel: Openbaar Vervoer!" corri
geert hij trots, „want we rijden
op een vaste route met vaste
halteplaatsen en volgens een
vaste dienstregeling. De men
sen kunnen er dus blind op va
ren dat we rijden, ook bij slecht
weer en ook als er geen passa
giers zijn. Dat is de consequen
tie als je pretendeert een vorm
van openbaar vervoer te bie
den."
Attracties
Wat de paardetram extra aan
trekkelijk maakt zijn de diverse
attracties in de buurt van de
haltes: kasteel Doorwerth (met
daarin het Museum voor Wild-
beheer, het Kasteelmuseum en
het Heemkundig Museum), de
terreinen van Het Geldersch
Landschap, het sluizencomplex
in de Rijn, de speeltuin Wester-
bouwing en de Veersteiger,
waar de rondvaartboten vanuit
Arnhem afmeren, en het voet
en fietspontje naar Driel, door
de dichter Guillaume van der
Graft zo vals bezongen in 'Het
Landvolk': „Driel, in de arm van
de Rijn, als een om de tuin ge
leide gebochelde boerendochter
met liefdespijn."
De reacties op de paardetram
zijn heel wat lyrischer. Diverse
gemeenten toonden al belang
stelling voor de primeur en
broeden op plannen het initia
tief te kopiëren. Gerrit Mons:
FOTO PROVINCIALE WVGELDERLAND
„Er worden steeds meer natuur
gebieden afgesloten voor gemo
toriseerd verkeer. Een paarde
tram is dan een goed initiatief.
Het is niet alleen stukken beter
voor het milieu, je hoeft ook
geen dure wegen meer aan te
leggen, want een paard kan op
een zandweg goed uit de voe
ten. Bovendien zien de mensen
veel meer wild, want beesten
schrikken niet van het geluid
van paardehoeven. En het is
nog gezellig ook. In een tram,
bus of trein zeggen de mensen
niks tegen elkaar: maar in de
paardetram zitten ze constant
te kleppen."
De paardetram rijdt tot en met
22 oktober, in juli en augustus
bijna dagelijks. Vertrek veer-
plaats 11, 12.30, 14 en 15.30
uur; kasteel Doorwerth 11.45,
13.15, 14.45, 16.16 uur; in het
weekeinde vanaf 12.30 uur. De
veerplaats is vanaf NS-station
Arnhem te bereiken met bus 6
of met de Treintaxi. Informatie
over dienstregeling: 085 -
34 10 46.
E I SBERICHTEN
FOTO LEON KLEIN SCHIPHORST
Ardennen-informatie
De Dienst voor Toerisme vtin de Oost
kantons in België heeft een aantal
brochures uitgegeven met daarin uitge
breide informatie over de vakantiemoge
lijkheden in de Ardennen. Onder meer
kwamen uit: het Tourist journal (met een
overzicht van alle dit jaar te organiseren
evenementen in het gebied). Nuttige
adressen voor de Vakantieganger en
Wandelen zonder Bagage. De brochures
kunnen worden aangevraagd bij de
Dienst voor Toerisme van de Oostkan
tons, Postbus 66, B-4780 St. Vith, België,
telefoon (vanuit Nederland)
00 32 80 22 76 64.
Ariane-draagraketten
Nog tot 3 september in de Space Expo te
Noordwijk: een tentoonstelling gewijd
aan de Europese Ariane-draagraketten. Er
wordt vooral veel aandacht besteed aan
de nieuwe Ariane 5, die dit jaar voor het
eerst vanaf de lanceerbasis in Kourou
wordt gelanceerd. Kinderen wordt ge
leerd hoe ze een waterraket moeten bou
wen.
Info: Noordwijk Space Expo, 0 17 19 -
46 44 6.
Campers in centrum
Kopenhagen
In het centrum van Kopenhagen, op een
terrein aan Kalvebod Brygge niet ver van
de Vismarkt (Fisketorvet), is een parkeer
plaats voor campers geopend. Overnach-
tingsprijs: 120 Deense kronen per etmaal.
Fietsen langs
de Weser
Tussen Minden tot Bremen, langs de We
ser, is een rijwielroute uitgezet van 150
kilometer lengte. Daarop organiseert We-
serbergland-Touristikeen vierdaagse
fietsvakantie met bagagevervoer. Prijs
DM 260 voor logies met ontbijt in een
eenvoudig hotel en DM 336 voor een
luxueuze kamer.
Info: Weserbergland-Touristik, (vanuit
Nederland): 00 49 55 71 50 44.
Overwinteren
op Bali
Reisorganisatie Van Ginkel organiseert
voor het vierde achtereenvolgende jaar
overwinteringsreizen naar Bali en Lom
bok. Er kan een keus worden gemaakt uit
totaal elf hotels op beide eilanden en het
minimum verblijf is vier weken in een en
dezelfde accommodatie. Prijzen vanaf
2.590 gulden, inclusief vliegreis.
Info: Van Ginkel te Waddinxveen,
0 18 28 - 11 966.
Zomerarrangement
Ook dit jaar offreert de Bilderberg Groep
een zogeheten 'Vierdaags Zomerarrange-
ment', dat bestaat uit drie overnachtin
gen, drie drie-gangendiners en drie ont
bijtbuffetten. De prijs bedraagt 395 gul
den per persoon, er kan een keuze wor
den gemaakt uit 25 hotels en de aanbie
ding geldt tot 3 september.
Info en reserveringen: Bilderberg
Groep, 0 83 73 - 62 22 2.
Idyllische hotels
Negentien Oostenrijkse hotels hebben
zich onder de naam 'Landidyll' verenigd
in een keten. Voornaamste kenmerk van
de herbergen is dat ze idyllisch gelegen
zijn. Maar ook willen de hotels zich on
derscheiden door een goede, regionaal
getinte keuken en gastvrijheid. Naam,
adres en andere wetenswaardigheden
van de bedrijven zijn opgenomen in een
brochure, die kan worden aangevraagd
bij het Oostenrijks Verkeersburo in Am
sterdam, 020 - 61 29 68 2.
Tentoonstelling
van uurwerken
'Middachten bij de tijd' is de titel van een
tentoonstelling van uurwerken die in de
loop der eeuwen de tijd wegtikten in het
fraaie kasteel in De Steeg (bij Arnhem).
Het aanbod is gevarieerd: van het grote
uurwerk in de klokketoren van Middach
ten tot sierlijke zakhorloges. Ook zijn
exemplaren te zien waar letterlijk muziek
in zit, bijvoorbeeld een 19e eeuws Flö-
tenuhr, een soort uitgebouwde koekoeks
klok die elk vol uur een melodietje uit
kraamt. In de linnenkamer van het kas
teel is een expositie van Marker hand
werk ingericht.
Kasteel Middachten is tot en met 13 au
gustus geopend van woensdag tot en
met zondag van 13 tot 16 uur en daarna
(tot en met 15 september) van woens
dag tot en met zondag van 10.30 tot
16.30 uur. Info: 0 83 09 - 52 18 6.
Krekelzangers en
vechtersbaasjes
Het Insektarium van Artis belicht met een
tentoonstelling de opmerkelijke Krekel
cultuur die bijna 1.500 jaar geleden in
China ontstond. Al in de zevende eeuw
werden krekels in gouden kooitjes ge-
Stopt om 's avonds keizerlijke hofdames
met hun sjirpende zang in slaap te wie
gen. Ook kooitjes van ivoor, bamboe of
kleine kalabassen met dekseltjes van jade
fungeerden als concertpodium. Rond het
jaar 1000 gingen de diertjes ook een rol
spelen in een heel waf agressiever tijdver
drijf: het krekel-vechten. Naast de mooi
bewerkte kooitjes, slaapdoosjes en voe
derbakjes voor de zangkrekels, ontwikkel
de de miniatuurmarkt voor de vechters-
baasjes speciale vangnetjes, strijd-arena's
en ophits-stokjes. Van al deze voor
werpjes zijn tot 28 augustus voorbeelden
in Artis te zien.
Info: 020 - 52 33 40 0.
Tunesië
Bij het Tunesisch Nationaal Verkeerbu-
reau verscheen een nieuwe gids, die via
alle reisbureaus kan worden aange
vraagd. De 24 pagina's tellende brochure
verschaft de toerist actuele informatie
over Tunesië als vakantiebestemming en
bevat onder meer een landkaart.
Met catamaran
op randmeren
Harderwijk heeft er een nieuwe dagtocht
bij: een tochtje met de catamaran 'Prin
ces of Tides' over de Randmeren. Dankzij
de geringe diepgang van het schip kun
nen zelfs de ondiepste uithoeken van de
Randmeren worden bereikt. De catama
ran vertrekt 's morgens om tien uur uit de
haven van Harderwijk. Deelneming kost
37,50 gulden per persoon; voor een maal
tijd wordt een tientje extra berekend.
Info en reserveren: WV ifarderwijk,
0 34 10-26 66 6.
Doodshemd als
huwelijksgeschenk
Aan de hand van klederdrachten, mutsen,
merklappen en tal van voorwerpen be
licht museumboerderij Eungs Schöppe
aan de Goorseweg in Markelo het leven
van de geboorte tot de dood in vroeger
tijden. De expositie 'Van de wieg tot het
graf toont onder meer hoe vroeger
vreugde of rouw tot uitdrukking kwamen
in de kleding en in de mutsen. Ook is een
kabinet met linnenuitzet van een bruid te
zien. Behalve een voorraad linnen voor
het hele leven, kreeg de bruid als huwe
lijksgeschenk ook haar eigen, met zwarte
initialen geborduurde doodskleed: want
er mocht immers niets aan het toeval
worden overgelaten.
Info: 0 54 76 - 35 36.
mariam sami apaanwezigheid is nog springlevend in enkele
muurschilderingen, die zeer goed bewaard zijn
gebleven en waarop zij zelf, gekleed in verschil
lende gewaden, staat afgebeeld. De schilderingen
zijn uiterst kwetsbaar. Sommige archeologen be
weren dat zelfs maskers en overschoenen niet
zullen kunnen voorkomen dat de fresco's schade
oplopen. De Italiaanse archeoloog Paolo Nora,
die samen met zijn echtgenote leiding gaf aan de
herstelwerkzaamheden, heeft aanbevolen dat er
per uur niet meer dan tien bezoekers tot het graf
toegelaten zouden mogen worden om de voch
tigheidsgraad laag te houden. Ook benadrukte hij
de noodzaak de schilderijen te beschermen met
transparante gordijnen, om aanraking door be
zoekers te vermijden.
Abdel-Harim Noureddin, directeur van de
Egyptische oudheidkundige dienst, is echter van
mening dat de conditie van het graf openstelling
voor publiek zeker toelaat.
Binnenkort zal het graf van de Egyptische konin
gin Nefertari, dat gedurende 3.200 jaar verscholen
lag in een berg, worden opengesteld voor publiek.
Om de kwetsbare muurschilderingen niet te be
schadigen, zullen de bezoekqrs maskers en over
schoenen moeten dragen. Er wordt zo'n grote be
langstelling verwacht dat er een discussie is ont
brand tussen degenen die Egypte's inzakkende
toeristenindustrie nieuw leven willen inblazen en
degenen die bang zijn dat het graf door de open
stelling onherstelbare schade zal oplopen.
Nefertari, 'de allerschoonste', was echtgenote
van farao Ramses II, die Egypte regeerde van 1304
tot 1236 voor Christus, een bloeiperiode in de
Egyptische beschaving. Het graf van Nefertari
(ontdekt in 1904) ligt in de Vallei der Koningin
nen, de begraafplaats in Luxor waar de vrouwen
en kinderen van de farao's werden begraven. De
mummie van Nefertari is gestolen, maar haar
