'De man die James
Dean fotografeerde'
Rembrandt en Mondriaan in kubus
Cultuur&Kunst
1RDAG 5 AUGUSTUS 1995
Foto 's van Dennis Stock in Rotterdamse Kunsthal
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1,2, 3,4 en STUDIO tel:
071 -124130/133210, Steenstraat
39.
LIDO 1
Power Rangers al., dag. 14.30.
First Knight 12 jr., dag. 18.40,
21.15.
LIDO 2
Franken Frey al., dag., 14.30.
Die Hard with a Vengeance 16 jr.,
dag. 18.45,21.15.
LIDO 3
Flodder 3 al., dag. 14.15, 18.45,
21.15.
LIDO 4
Casper al., dag. 14.30, 19.00,
21.15.
STUDIO
Free Willy 2 al., dag. 14.30,
19.00,21.15.
LUXOR tel: 071-121239, Stations
weg 19.
Crimson Tide al., dag. 18.45,
21.30; zo ook 14.30.
TRIANON tel: 071-123875, Bree-
straat 31.
La Reine Margot t/m woe, alleen
20.00.
Needfull things'vr 19.30, 21.45
Candyman 2 za 19.30, 21.45.
Horror Night (4 films) Embrace of
the Vampire; Death Machine; The
Mangier; Dellamorte-dellamore
za 23.45.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrou
wenkerksteeg 10.
Sleep with me t/m woe 19.30,
21.45, zondag gesloten).
DEX
The Days vr 20.30.
Eat Drink Man Woman za 20.30.
Les gens normaux n'ont rien
d'edceptionnel zo 20.30.
Six jours, six nuits woe 20.30.
ALPHEN AAN DEN RUN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Van Boetzelaerstraat 6
Flodder III al dag. 18.30,
21.15, zo ook 16.00.
Free Willy 2 al., dag. 13.45,
18.45, 21.30, zo ook 16.00.
Die Hard with a Vengeance 16 jr.
dag. 18.30, 21.15, zo ook
16.00.
Casper al .dag. 13.45, 18.45,
21.00. zo ook 16.00
Power Rangers al., dag. 14.00.
Franken Frey al Ned. gespr.,
dag. 14.00.
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071
790698, Prinses Manjkelaan 4.
101 Dalmatiërsal., Ned. gespr.,
ma di woe 14.00.
Kipling's Junglebook al., ma di
woe 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel: 070-3463500, Spui
27.
Crimson Tide al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
ASTA 2
Casper al., dag. 13.15, 16.00,
18.45,21.30.
ASTA 3
Flodder 3 al., dag. 13.15,
16 00.18.45.21.30.
BABYLON 1 tel. 070-3471656,
naast Centraal Station.
First Knight al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 2
A Bronx Tale 12 jr., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 3
La Reine Margot 16 jr.dag.
16.30,20.30.
Frank Frey al., dag. 13.15.
METROPOLE 1 tel. 070-
3456756, Carnegielaan 15.
Die Hard., with a vengeance 16
jr., dag 13.15, 16.00, 18.45,
21.30.
METROPOLE2
Crimson Tide al,. dag. 16.00,
18.45,21.30.
Frank Frey al., dag. 13.15.
METROPOLE 3
Free Willy 2 al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
METROPOLE4
Tommy Boy al., dag. 16.00,
18.45,21.30.
DeZwanenprinses al., dag.
13.15.
METROPOLE 5
Casper al., dag. 13.15, 16.00,
18.45,21.30.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. tel:
070-3515738, reserveren tel:
070-3515778
Flodder 3 al., dag. 11.50, 14.15,
16.50, 19.20,22.15.
Outbreak 12 jr., dag. 21.00.
Die Hard., with a vengeance 16
jr., dag. 12.50, 15.40, 18.30,
21.35.
Casper al., dag. 12.10, 14.20,
16.30, 18 40,21.10.
Bad Boys 16 jr., dag. 16.40,
19.10,21.55.
Power Rangers, the movie al.,
dag. 11.40, 13.50, 16 05.
18.15.
First Night al dag. 13.20,
16.10, 19.00,21.45.
Crimson Tide al., dag. 13.30,
16.00, 18.50,21.25.
Free Willy 2 al., dag. 13.00,
15.10, 17.15, 19.30,21.30.
Frank Frey al., dag 12.20,
14.30.
ODEON 1 tel. 070-
3462400/3462401. Herengracht
13.
Free Willy 2 al., dag. 13.15,
16.00, 18.45.
Bad Boys 16 jr., dag. 21.30.
ODEON 3
Die Hard., with a vengeance 16
jr., dag. 21.30.
Power Rangers, the movie dag.
13.15, 16.00, 18.45.
ODEON 4 RIKSBIOSCOOP
Ace Ventura al., dag. 11.45,
14.15, 16.45, 19.15, 21.4C.
De foto's van Dennis Stock zijn niet die van de grote
emoties, al roepen ze wel de sfeer op van het tijdperk
1951-1971. Met zijn expositie 'Made in USA' in de Kunst
hal in Rotterdam geeft Stock een beeld van wat de hoofd
stukken daarvan beloven: vluchtelingen, jazz, James
Dean, Hollywood, festivals, hippies, 'on the road' en Cali-
fornië.
rotterdam han van der leur
Het meeste mededogen is terug
te vinden in de reportage over
de aankomst van Duitse en
Poolse vluchtelingen in 1951 in
New York, een serie die het be
gin vormde van Dennis Stocks
fotocarrière. Met zijn serie won
de toen 23-jarige Stock een
wedstrijd die het blad Life had
uitgeschreven voor jonge foto
grafen. Belangrijker was echter
dat hij met de publikatie van de
foto's de aandacht trok van Ro
bert Capa, die met David Sey
mour, Henri Cartier-Bresson en
de deze week overleden George
Rodger in 1947 het foto-agent-
schap Magnum had opgericht.
De aansluiting bij Magnum -
aanvankelijk als geassocieerd,
later als volwaardig lid - voerde
Dennis Stock onder meer naar
Parijs en naar Hollywood, waar
hij stills maakte van de daar ge
schoten films. Via regisseur Ni
cholas Ray kwam de fotograaf
in Hollywood in contact met
leeftijdgenoot James Dean, die
zou gaan spelen in Ray's 'Rebel
without a cause' en van wie de
door Elia Kazan geregisseerde
film 'East of Eden' op het punt
van uitkomen stond.
Stock was diep onder de in
druk van James Dean. Hij stelde
Life voor een reportage te ma
ken met de jonge en toen nog
tamelijk onbekende acteur in
Fairmount, Indiana, waar Dean
was opgegroeid. Het leverde
een mooie, zij het wat gepo
seerde serie op van James Dean
op de boerderij, bij de schuur,
met een zeug, op zijn oude
school en bij de begrafenison
dernemer.
Begrafenisondernemer
Al die begin 1955 gemaakte fo
to's werden later dat jaar echter
overklast door die ene foto van
James Dean, lopend door de re
gen op Times Square in New
York - het hoofd tussen de op
getrokken schouders, sigaret in
een mondhoek. Terwijl Dennis
Stock zelf nooit echt wereldbe
roemd is geworden, werd die
foto van James Dean dat wel.
Zeker omdat er een cultus rond
James Dean ontstond nadat de
acteur in september 1955 bij
een auto-ongeval om het leven
was gekomen.
Dè foto van James Dean zou
de maker ervan blijven achter
volgen, maar stelde Dennis
Stock ook in financieel opzicht
in staat meer zijn eigen weg te
gaan. Stapsgewijs zou dat er toe
leiden dat hij het in zwart-wit
fotograferen van mensen vaar
wel zei en zich vanaf 1971 vrij
wel geheel ging wijden aan het
Dennis Stock was diep onder de indruk van James Dean. foto dennis stock
in kleur fotograferen van de na
tuur.
Emoties
Voor die tijd, en te zien op de
expositie, fotografeerde hij jazz
musici, werkte hij verder in
Hollywood en registreerde hij
talloze braderie-achtige festivals
in de VS. Eind jaren zestig legde
hij de waanzin en chaos van Ca-
lifornië vast en raakte hij geïnte
resseerd in de hippiebeweging,
tot wier leefwijze en ideeën over
een betere wereld hij zich aan
getrokken voelde. Hij sloot het
op 'Made in USA' getoonde tijd
perk af met een reportage over
mensen die 'on the road' zijn.
In ruim honderd foto's heeft
Dennis Stock een aantal typi
sche aspecten en ontwikkelin
gen van de Amerikaanse sa
menleving in beeld gebracht.
Soms met gevoel, met humor
en ironie ook, dan weer puur
registrerend en wat afstandelijk,
maar vaak ook sfeervol. Hoewel
'Made in USA' niet echt de gro
te emoties oproept, zijn er zeker
de prettige momenten van her
kenning. Met name bij de
hoofdstukken 'Jazz Street' en
'Hollywood', maar ook bij de fo
to's die de sfeer van 'Easy Ri
der', 'Hair', 'Woodstock' en het
'Popfestival Kralingen' uitade
men. En - natuurlijk - bij het
hoofdstuk James Dean.
'Made in USA', foto's van
Dennis Stock uit de periode
1951-1971, t/m 3 september in
de Kunsthal in Rotterdam. De
catalogus kost f55,-.
Twaalf meter hoog en drieën
twintig meter breed moeten ze
worden, de vier gele stalen lijs
ten waarmee de Belgische kun
stenaar Bert de Keyser in febru
ari volgend jaar de rijweg over
het Museumplein wil overbrug
gen. Het verkeer rijdt daar on
derdoor en ziet voor de poort
van het Rijksmuseum een
draaiende open kubus in felle
Mondriaan-kleuren staan.
Daarin wordt een animatiefilm
over Rembrandts Nachtwacht
vertoond. Met dit Rembrandt-
Mondriaanproject wil De Key
ser bewerkstelligen dat het pu
bliek op een nieuwe manier
naar de stad gaat kijken.
,,De schoonheid is uit het da
gelijks leven gevlucht en schuilt
nu in de musea. Het moet mo
gelijk zijn de kunst opnieuw in
het dagelijks leven te brengen",
schreef Mondriaan in 1922. De
Keyser praktizeert deze stelling
in heel Europa met projecten
die de kunst op straat halen.
Zijn uitgangspunt daarbij is dat
onze blik 'gevangen' zit in de
kaders van een televisiescherm,
fototoestel of ruit. Dat brengt
'een soort blindheid' met zich
mee die hij ongedaan wil ma
ken door visuele ingrepen in het
uiterlijk van de stad.
Zijn keus voor het Museum
plein lag voor de hand omdat
deze plek een lange geschiede
nis heeft en de komende jaren
een nieuw aanzien zal krijgen
naar een ontwerp van de Deen
se architect Andersson. De Key
ser herinnert aan onder meer
de grote vredesmanifestatie van
1981, toen een golf van vele dui
zenden demonstranten van het
Centraal Station door de bin
nenstad naar het plein trok. De
vlakte is bovendien omzoomd
door zoveel culturele instellin
gen dat hier de sterkste concen
tratie van erfgoed in ons land is
te vinden.
De Keyser koos Rembrandt
en Mondriaan omdat ze behal
ve hun uitzonderlijke vakman
schap ook een aantrekkelijk
contrast presenteren. De kun
stenaar wijst daarvoor op de ab
stracte lijnen van de bewegende
Mondriaankubus die een ver
binding zullen vormen met het
wereldberoemde figuratieve
schilderij van onze grootste
meester uit de Gouden Eeuw.
De figuren van 'De Nacht
wacht' worden in animatie ge
bracht op vierenveertig televi
sie-monitoren die aan het pla
fond van de poort van het Rijks
museum hangen. Als het goed
is, bewerkstelligt deze combina
tie een nieuw bewustzijn over
het uiterlijk van de omgeving.
Het publiek zal dat kunnen on
dergaan vanaf een loopbrug die
steunt op twee trucks die aan
weerszijden van de Museum
straat staan.
De Keyser moet nog wel de
benodigde financiële middelen
bij elkaar zien te krijgen. De»Eu-
ropese Commissie gaf al een
bijdrage van 30.000 ecu (onge
veer 60.000 gulden) en ook zijn
er hoopvolle contacten met
sponsors. De subsidie-aanvra
gen aan onder meer het VSB
Fonds en de Mondriaan Stich
ting gaan op korte termijn de
deur uit. De totale kosten be
dragen 8,5 ton.
Stock registreerde tal van festivals, zoals hier het Venice Beach Rock festival.
iets anders willen, maar ook
voor liefhebbers van het grote
repertoire die tevens van zan
gers houden, want het door Ab-
bado bijeengebrachte solisten
team is werkelijk subliem! Paul
Korenhof
Populair
Afro-Peruvian Classics - 'The
soul of black Peru' (Warner)
David Byrne ontwikkelt zich de
laatste jaren als 'plugger' van
Zuidamerikaanse muziek. Begin
jaren negentig stelde hij diverse
albums samen met Braziliaanse
klassiekers en produceerde hij
een gedeelte van 'Ellegibo' van
de Braziliaanse zangeres Mar-
gareth Menezes. Nu heeft hij
platengigant Warner zover ge
kregen dat een compilatie van
Peruviaanse klassiekers wordt
uitgebracht onder de titel 'The
soul of black Peru'.
Zijn de Afrikaanse invloeden
in veel 'zwarte muziek' uit Bra
zilië (met name uit Bahia) on
miskenbaar, bij de Peruvianen
zijn de 'roots' minder promi
nent aanwezig. Alleen Peru Ne
gro maakt volop gebruik van
Afrikaanse dansritmes. Daar
voor wordt in Peru de cajón ge
bruikt, een traditioneel houten
instrument. De gitaar en zang
zorgen voor het Spaanse ele-
mcnt. de teksten grijpen voor
Jazz
Ponta Box - 'Ponta Box' (JVC-
/VIA)
Ponta Box is een Japans trio ge
noemd naar de leider en drum
mer Shuichi 'Ponta' Murakami
(1951) die zijn sporen ruim
schoots verdient als partner van
in zijn land vooraanstaande
musici als Akira Sakata, Yosuke
Yamashita en Takashi Kako.
Zoals de naam al aangeeft is
Ponta Box een compact klin
kende formatie met gelijkwaar
dige rollen voor piano (Masahi-
ro Sayama), bas en basgitaar
(Masatoshi Mizuno) en slag
werk.
De groep speelt een stevig
mengsel van fusion en postbop
waarin vooral het pianospel be
ïnvloed is door Amerikaanse
voorbeelden als Hancock en
Corea, die in deze genres een
pioniersrol hebben vervuld.
Technisch wordt er vlekkeloos
samengespeeld en het groeps
geluid van Ponta Box heeft een
eigen strakheid.
Daartegenover staat dat niet
alle (korte) improvisaties even
origineel zijn en het geluid met
de naar voren gemixede basgi
taar en drums op den duur ver
moeiend kan werken. Een inte
ressante link tussen fusion en
akoestische jazz.
Ken Vos
een deel terug naar de religie
van Andes-volkeren.
Zowel gevestigde als aanko
mende Peruviaanse muzikan
ten zijn geselecteerd om een
bijdrage te leveren aan 'The
soul of black Peru'. Dank aan
David Byrne voor de introductie
van deze muziek die, volgens de
begeleidende tekst op het CD-
hoesje, in Peru lange tijd ge
doemd was in de vergetelheid te
raken. Deze staalkaart van
Peruviaanse Afro-pop verdient
het om een groot publiek te be
reiken.
Erna Straatsma
irsussen over moderne kunst in CBK
ia
GerHet Kunsthistorisch Centrum (KHC) verzorgt dit jaar
,ass$ het eerst cursussen bij het Centrum Beeldende Kunst (CBK)
t, duiden. In de cursus 'Kijken naar moderne kunst' draait het
5.3 Cal om de aanknopingspunten die kunstwerken zelf aanrei-
jjl, Rvoor een interpretatie van moderne kunst. In de cursus 'Lij
door de moderne kunst' wordt de geschiedenis van de mo-
ie kunst op een bijzondere manier belicht. Veel aandacht
dt besteed aan de relatie van beeldende kunst met literatuur
0 hiiuziek. Voor meer informatie en inschrijvingen: tel. 020-
EU1490.
henking voor Scheepvaartmuseum
trnpERDAMHet Scheepvaartmuseum Amsterdam krijgt zo'n
mwjnaritieme boeken. De collectie is afkomstig van de Nationa-
rujS|i>mmissie voor Portugese Ontdekkingen. De boeken hebben
thema de Portugese geschiedenis van de
9.3 tot en met de 18de eeuw. Een woordvoerster denkt dat het
ljiieuwe exemplaren, replica's, maar ook oude boeken gaat.
lp eijr is dat niet, want de collectie is nog niet bestudeerd. „Ook
Lei ons zal het een ontdekking zijn." De overhandiging vindt
pjaag plaats in het kader van een tentoonstelling over de Por-
ns Bse ontdekkingsreizen die zaterdag in de Oude Kerk in Am-
laarflam open gaat. De waarde van de schenking is nog niet be-
kerj.
tie;!
lenidexamenvverk in Pulchri Studio
i haag» Eindexamenwerk van leerlingen van de Koninklijke
Gro^emie voor Beeldende Kunsten in Den Haag is tot en met 3
J (pmber bij Pulchri Studio te bezichtigen. De tentoonstelling
'Debuut 1995' en omvat werk van leerlingen van de afdelin-
(ekeningen/schilderijen en monumentale vormgeving.
geschilderde herinneringen in Museon
)aag Het Museon in Den Haag toont van 12 augustus t/m
iptember 'geschilderde herinneringen' van Henk Sigmond
ink. De nu 72-jarige Meilink heeft van 1942 tot 1945 in Ja-
q ^le interneringskampen in het voormalige Nederlands-Indië
ten. Hij zal er zelf over vertellen tijdens een dia-lezing op 13
ga^stus om 14.30 uur. Onder de titel 'Getekend' zijn in hetzelf-
nog t/m 3 september tekeningen te zien, gemaakt
(jjjandere Nederlandse geïnterneerden in Japanse kampen,
de;
?fla^cism Beat It Popfestival
'n ^nwoude Op 20 augustus heeft in het Recreatiegebied
djnwoude het derde Racism Beat It Popfestival plaats. Het
P^al staat dit jaar in het teken van de campagne van de Raad
Europa: 'All Different All Equal'. Het evenement begint om
uur en de toegang is gratis. De organisatie is in handen
Stichting Pop Against Racism.
io.:-
tuurhistorisch Museum eert stichter
Medewerkers van het Nationaal Natuurhistorisch Muse-
T [rengen woensdag 9 augustus een eerbetoon aan de oprich-
stem eerste directeur van hun museum. Met een korte plechtig-
)henbij het graf van Coenraad Jacob Temminck, op de begraaf-
Is aan de Groenesteeg in Leiden, wordt herdacht dat hij het
kim oprichtte op 9 augustus 1820. Temmick was ornitho-
jen Amsterdammer van geboorte. Het eerbetoon maakt deel
•30 kn een aantal activiteiten ter gelegenheid van het 175-jarig
van het museum. Ter viering van dit jubileum worden
Ne|useumgebouwen, in de Raamsteeg en aan de Hooglandse
."bracht, in het weekeinde van 14 en 15 oktober geopend
publiek.
heRni Expres
sekt 'Elektra'
ajankgebouw
nersaan den run»
bujjtaatsma
145,
'or4rgroep Per Expres gaat
iprmalige bankgebouw in
Julianastraat ge-
3Q_h voor de opvoering van
flekse drama Elektra. De
nalJite, eigenaar van het
njande gebouw, heeft toe-
ling gegeven voor een
ivoorstellingen in septem-
eke^ eerste is op 16 septem-
i vol
Uphense amateurtheater-
Me(jjbeschouwt het gebouw
uitgelezen plek voor de
ting van Elektra. „Er is be-
g& wat verrotting en dat
«stekend bij een stuk over
ur ftrval van een konings-
zegt regisseur Jan-Jaap
ft. „Het begint er al lekker
Jnmelen."
ta rste instantie dacht Per
,2ij het stuk op te kunnen
I op het terrein van
-park Archeon. „Maar hoe
gAjwe daarover aan het on-
ujjdelen waren, hoe duur-
1? P'an wer£h Achteraf zijn
1 dat we naar dit bankge-
kunnen, want dit is zo'n
jplek."
NIEUWE CD'S
Klassiek
Schumann - 'Faust-Szenen'.
Karita Mattila, Barbara Bon-
ney, Brigitte Poschner-Klebel
(sopraan), Iris Vermillion,
Susan Graham (alt), Endrik
Wottrich, Hans-Peter
Blochwitz (tenor), Bryn Terfel.
Jan-Hendrik Rootering, Harry
Peetes (bas), div. koren, Berli
ner Philharmoniker o.l.v.
Claudio Abbado. DG
De 'Szenen aus Goethes Faust'
die Schumann in 1853 voltooi
de, vormen een merkwaardig
werk: geen opera, geen oratori
um en geen symfonie-met-vo-
calisteri. Wel dringt zich de ver
gelijking op met de Achtste van
Mahler, al was het maar omdat
in die 'Symphonie derTausend'
eveneens gebruik wordt ge
maakt van de slotscène uit Goe
thes 'Faust'.
Als van zo'n zelden overtui
gend werk opeens een opname
verschijnt die wèl overtuigt, is
het ook goed raak, en de uitvoe
ring die DG in juni 1994 live in
Berlijn vastlegde, vormt daarvan
een treffend voorbeeld. Met een
groot dirigent die voor honderd
procent in zo'n problematisch
werk gelooft, wordt het opeens
een meesterwerk - geen wonder
dat het publiek zo muisstil
bleef!
Voer voor romantici die eens
[eschilderd portret van Coenraad Jacob Temminck.
