'Als ik maar niet hoef te schrobben'
I Het Motorhuis
r29»
I -
i16--
Wandeling langs de
oevers van de Wijde Aa
1 b.v.
Onzichtbare vijand
bedreigt badgast op
zomers strand
Geweer
zonnig
Zijlhaventjes
nu voor
iedereen open
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1995
Heeft u het "Leidsch Dagblad" al gezien,
in een Pontiac van:
Officieel Opel en US CAR dealer
Vondellaan 80, Leiden, Telefoon 071 - 351800.
Waterkrant-kortinqsbon
Tegen inlevenng van deze Leidsch Dagblad-Waterkrant bon krijgt u 5.= k
I op de gloednieuwe boottocht van Rederij van Hulst De boot neemt u 3 'A i
I mee via 't Joppe (De Kaag) over de Zijl, de Oude Rijn. en de Does naar
Ihet schilderachtige Hoogmade Vandaar vaart het schip over de kromme C
de Wijde Aa, Braassemermeer, Ringvaart, de Ade naar de Kagerplassen
terug naar Warmond PrijK f 17,50 «oiw«...n.n |n«mull
Nieuwkoop
0
!0 J
•OA jlaarlemmertrekvaart 10 2341 NP Oegstgeest 071 -170702
1 Stalling van schepen tot 20 ton binnen buiten
'Inbouw en onderhoud van motoren accessoires
Mogelijkheden om zelf aan uw schip te werken
t Winkel met groot assortiment watersportartikelen
Het zomerse strand heeft een onzichtbare vijand: de pieter
man. Een piepklein visje dat zich met het warme-weer in
graaft in de zandbanken, vlak onder de kust. Als het beest
een vijand ziet of voelt, schiet het gif uit de opgerichte ste
kels.
De gevolgen voor de strandganger kunnen variëren: van
dikke, rode, stijve en verlamde plekken tot bewusteloosheid.
De ellende kan beperkt blijven, wanneer de pijnlijke plek
snel in het hete water belandt. Dat hete water neutraliseert
namelijk het gif, zo meldt Martien van Oijen, conservator vis
van het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden. Of,
om precies te zijn: het gif is een eiwit en dat eiwit stolt door
de hitte.
De EHBO-posten in Katwijk hebben de afgelopen dagen
al heel wat hete emmers klaargemaakt: zo'n drie per dag per
post, is de schatting van woordvoerster Emmy Burgers. De
Noordwijkse reddingsbrigade zit per post op tien tot vijftien
gevallen per dag. Net als in andere warme zomers.
Voor de onfortuinlijke strandgangers staan pietermannen
op sterk water klaar. Dan kunnen ze ook eens zien hoe de
beestjes eruit zien: zes centimeter lange, bruine beestjes
met een zilverkleurige kop. Omdat de dieren zich tot hun
ogen ingraven, blijft dat zilverkleurige verscholen. Het
laatste stukje van de kop is namelijk weer zandkleurig.
Toch kunnen strandgangers wel wat tegen de pieterman
doen. Schoffelend lopen, zegt de woordvoerder van het Na
tuurhistorische Museum. Met andere woorden: als je het
zand een beetje opschopt, schop je ook het visje weg. Je
hebt dan minder kans dat je op hem trapt en hem de onver
biddelijke boodschap meegeeft dat je zijn vijand bent.
Of er nu meer pietermannen zitten dan in andere zomers,
durven de deskundigen niet te zeggen. Dat veel mensen kla
gen, zou verklaard kunnen worden doordat het zo druk is
op het strand. De kans dat er iemand op een pieterman
stapt, is daardoor groter.
Vraag lijkt alleen: hoe weetje nu zeker dat je in een pieter
man bent gestapt? ,,Het is een hele gemene pijn", meldt W.
Star van de Noordwijkse reddingsbrigade, die uit eigen erva
ring spreekt. „Ik kreeg het idee alsof het van binnen begon
te zwellen. En al snel belemmerde het me in mijn bewegin
gen."
PAUL VAN DER KOOU
Op de oever van de Zijl tussen
Lage Rijndijk en Timorstraat in
Leiden is het laatste grote stuk
stadvernieuwing ontsproten.
Het project, dat de gemeente
met gevoel voor topografie
Zijloever noemde, omvat tien
tallen woonhuizen, een fiat en
een zorgcentrum voor ouderen.
Zijloever was politiek omstre
den, maar is één van de aan
trekkelijkste stukjes van de Kooi
geworden. Tussen de afwisse
lende en moderne bebouwing
liggen wegen, paden en bos
schages waar straatmakers en
gemeentelijke tuinmannen zich
duidelijk van hun beste kant
hebben laten zien. En aan
weerskanten van de hoge, blau
we flat in het midden zijn twee
haventjes aangelegd om het ste-
debouwkundige beeld van het
gebied verder te verfraaien.
Het was voor de ontwerpers
de bedoeling dat die twee ha
ventjes in de zomermaanden
een vrolijk drukke aanblik geven
met komende en gaande water
sporters. Alleen dan is deze
buurtverfraaiing ook functio
neel. Nu heerst daarover twijfel
Terwijl de ene inham vol ligt
met speedboten en langzamer
vaartuig, is twintig meter
stroomopwaarts de andere 'la
gune' met een houten ponton
afgesloten en leeg. En dat is op
vallend, omdat ligplaatsen
schaars zijn.
Het beheer van beide onover
dekte bootstallingen is in han
den van de woningbouwvereni
ging met de toepasselijke naam
'Zijl en Vliet'. Op het nieuwe
kantoor aan de Korevaarstraat
legt S. Onderwater van de afde
ling bewonerszaken uit hoe de
'leegstand' is ontstaan. „De lig
plaatsen waren oorspronkelijk
alleen bedoeld voor inwoners
van De Kooi. Omdat er niet ge
noeg animo was, zijn ze later
ook opengesteld voor personen
uit ons totale woningbestand.
Eén van de twee haventjes is nu
zo goed als vol, de ander is in
derdaad nog leeg. Daarom mag
nu iedereen daarop inschrijven.
Een kleine ligplaats kost 400
gulden per jaar, een grote 575
gulden. Een koopje dacht ik zo",
aldus Onderwater.
Om de laatste opmerking in
perspectief te plaatsen: wie zijn
boot of schip elders in Leiden
aan de walkant parkeert, betaalt
17,20 per vierkante meter per
jaar. Een rekensommetje leert
dat alleen schepen met een op
pervlakte van groter dan 27
vierkante meter, de afmeting
van een kleine woonboot, goed
koper uit zijn bij Zijloever. Zijl
en Vliet klinkt als een instelling
die met water te maken heeft en
dat leek in De Kooi ook het ge
val te zijn. Misschien onbewust
heeft Zijl en Vliet door haar
prijsstelling zich toch weer op
het terrein van woningen bege
ven.
LOMAN LEEFMANS
Mooi wandelen kan ook 'om de
hoek'. Even ten oosten van Lei
derdorp ligt een uitgestrekt veen-
weidegebied. Hier werd in vroe
ger tijden op grote schaal veen
gewonnen. De Wijde Aa was ooit
een smalle veenstroom. Door
turfwinning werd steeds meer
van de oevers weggeslagenhet
water deed de rest. De Wijde Aa
is nu een stroom met respectabe
le breedte, die uitmondt in het
Braassemermeer.
De Wijde Aa-route loopt door
een oer-Hollands gebied. In het
voorjaar een prima plek om
weidevogels te bespieden als de
kievit, grutto, tureluur en
scholekster. De vogels maken
niet veel werk van hun nest: een
kuiltje in de grond en klaar is
Kees. Dat maakt de zorg voor het
kroost er niet minder op. In
broedtijd is elke wandelaar voor
de weidevogel een potentieel ge
vaar en vader en moeder zullen
de 'onverlaat' dan ook met luid
geschreeuw en gepiep van het
nest zien weg te lokken.
De plantenrijkdom is, zo dicht
bij de stad, groot. Direct langs de
waterkant staat lisdodde en
mattebies. Zwarte eisen en grau
we wilgen zorgen voor wat be
schutting. In het vroege voorjaar
zijn de roze kaarsen van het
groot hoefblad te bewonderen,
later in het jaar de knalgele dot
terbloem. Óp de drogere oever
stukken zijn ruigkruiden zoals
de gewone engelwortel, harig
wilgeroosje en .fluitekruid te
zien. Weilanden, koeien en scha
pen, wind om de oren en het
zachte klotsen van water: De
Wijde Aa route.
De route:
De wandeling begint bij de bus
halte Kerkstraat (lijn 167 en
182) in Hoogmade. Na uitstap
pen de weg vervolgen tot aan cle
voorrangsweg. Rechtsaf, de brug
over De Does over. De weg over
steken en direct langs het water
Qiet water aan de linkerhand
houden) een tegelpad op. Aan de
kop van het pad staat eet) geel
rood -geel - paa Itje.
Wandelpad Vlietkade vervol
gen. Af en toe verspert een hek de
doorgang maar door de op- en
afstapjes zijn deze hindernissen
makkelijk 'te nemen'. Na enige
tijd, kort na het passeren van de
watermolen, gaat het tegelpad
over in gras: wandel verder over
de dijk.
Aan het eind van de dijk een
hek met spijlen. Rechts van het
hek is een overstapje. Direct na
het hek, linksaf het fietspad op.
Enkele tientallen meters verder,
vlak vóór een bushalte (lijn
Hebt uw naasten lief. Mijn baas zag in mij één van de
twee kapiteins van de LD-boot. Er zijn in deze tropische
periode slechtere baantjes te bedenken. Dat ben ik me
zeer wel bewust. Daarom deed ik gisteren iets terug.
Geheel ongevraagd verrichtte ik gisteren op de Braas
semermeer een onderzoek naar de toestand van het
zwemwater. U weet dat zwemmen in natuurwater een
linke bezigheid is geworden. Daarom dacht ik: ik neem
ondanks alle waarschuwingen over infectiegevaar de
proef op de som en gaat het mis dan hebben de bootre
dacteuren toch een mooie primeur: 'Kapitein wordt on
wel na zwempartij in binnenwater'.
U zult dat bericht vandaag niet aantreffen, want op
de Grote Hem bleek het water redelijk schoon en zonder
bacteriën. Hoewel ik toch een paar eendjes redelijk uit
geteld langs mij heen zag drijven.
Enigszins teleurgesteld omdat ik mijn baas geen sen
sationeel bericht kon aanbieden, heb ik mij gisteren ver
dienstelijk gemaakt met het uitdelen van kranten. In
derdaad, ook daar hebben wij ons mee bezig te houden.
U moet eens weten wat voor halsbrekende toeren we
moeten uithalen om de mensen op het water een
krantje, gratis en voqr niets, aan te bieden. Dat levert
veelal een vriendelijk gezicht of
een welgemeend dank-je-wel op.
Daar doen we het allemaal voor.
Ik had gisteren gast-kapitein Si
mon aan boord en met z'n twee-
en stuurden we de Mistral naar
alle boten op de Wijde Aa. Zo
ook naar de zeilboot 'Schevenin-
gen'. Die lag op een moeilijk be
reikbare positie. Simon pakte
het 'roer, ik de boegschroef en de
gashendel.
Eindelijk hadden we de boot
binnen 'handbereik'. Een collega
strekte zijn rug en arm, en reikte
een krantje aan. 'Meneer, kijk
eens, een krantje'. De man keek
niet op of om. 'Niet geïnteres
seerd', zei hij.
Naast me mompelde een colle
ga: 'Als ik nu eens een geweer bij
me had gehad'.
De 'Dar Mlodziezy' onder zeil.
Leidenaar wint droomreis op zeilschip
Je
dit De boot van het Leidsch Dagblad vaart deze week op en rondom
oor dde Braassemermeer. Tips en suggesties voor de Waterkrant kun-
uali- nen rechtstreeks worden doorgegeven aan de verslaggevers op de
eri- boot (tel. 06-52801476) of aan de redactie op de wal (tel.
jkza|071-356441).
'Sail Amsterdam': de grootste zeil
schepen ter wereld leggen volgende
week aan in Nederland. Honderddui
zenden mensen zullen het evenement
bezoeken. Velen zullen aan wal dro
merig staan te kijken als de schepen
in vol ornaat het Noordzeekanaal op
varen: als je daar eens op kon meezei
len...
Voor Jeroen Dijkman wordt het
werkelijkheid. Hij kocht in de Leidse
Doezastraat een fles whisky, deed
mee met een prijsvraag en won de
eerste prijs. Vandaag monstert hij in
Denemarken aan op de 'Dar Mlodzie
zy', een Pools opleidingsschip en zeilt
mee in de 'Cutty Sark Tall Ships' Race'
naar IJmuiden. Op 10 augustus maakt
hij de intocht bij 'Sail Amsterdam'
mee. Het Leidsch Dagblad zal Jeroen
volgen op deze reis en verslag doen
van zijn avonturen aan boord.
De 'Dar Mlodziezy' (Jeroen: 'mis
schien dat ik die naam goed uitspreek
Jeroen Dijkman: „Echte mannensfeer aan boord."
als ik wat op heb') is ruim honderd
meter lang, heeft drie masten en meer
dan 30 zeilen, met prachtige namen
zoals 'bezaanstagzeil' en 'grootboven-
bramzeil'. „Mijn huisgenoten geloof
den eerst niet dat ik had gewonnen",
vertelt hij, „ze waren stomverbaasd
toen ik de brief liet zien."
Jeroen Dijkman (24) is vierdejaars
rechtenstudent en woont in een stu
dentenhuis aan het Gerecht. Hij heeft
zijn kamer
nog niet kun
nen opruimen
omdat hij net
terug is van
vakantie en
daarom gaan
we in de keu
ken zitten.
Om een uur of
elf staan zijn
huisgenoten
op en druppe
len binnen
voor het ont
bijt. Lacherig
voorzien ze
hem van tips
en geven toe
'verschrikke
lijk jaloers' te
zijn. Jeroen
vertelt dat hij
bij de vorige
'Sail' door de
Amsterdamse
grachten heeft
gedobberd
om naar die
united photos de boer enorme zeil
schepen te kijken. „Hartstikke mooi
was dat", zegt hij. ,,lk heb zelf wel op
De Kaag gezeild in een kleine boot,
maar dit is wel wat anders." Hij ver
wacht dat er een echte mannensfeer
aan boord heerst en zijn huisgenoten
zijn er van overtuigd dat er flink wordt
gedronken door de bemanning. Als
Jeroen iemand mee had kunnen ne
men, dan was het wel één van zijn
maatjes geweest. „Mijn vriendin zou
het wel leuk vinden, maar ik zou dit
liever met een vriendje meemaken."
Hij denkt ook dat er een strenge disci
pline heerst en dat het hard werken
wordt. Nee, hij kan zich niet voorstel
len dat hij het dek moet schrobben.
„Volgens mij mag ik een beetje hel
pen met de dingen die niet mis kun
nen gaan. Ik denk dat ze me alles la
ten zien, hoe je die zeilen hijst enzo."
Grote vraag is of hij deze reis in de
50 meter hoge mast klimt om mee te
helpen de zeilen te hijsen. „Nou, dat
weet ik nog niet, ik heb geen hoogte
vrees, maar...", zegt hij aarzelend. Hij
gaat nog even de stad in, zeeziektepil-
len kopen, want al is het prachtig
weer, je weet maar nooit. „Vergeet je
zonnebrand niet", raadt een huisge
noot aan.
Hoe zal het Jeroen vergaan deze
week? Wordt hij zeeziek, schrobt (lij
nog een dekje en... klimt hij die mast
in? Morgen verschijnt het eerste ver
slag van zijn belevenissen op de pagi
na Waterkrant.
167/182), linksaf een fiets/voet-
pad op. Over een pittoreske witte
brug het fietspad vervolgen en
dit alsmaar blijven volgen (bo
venop de dijk lopen kan natuur
lijk ook).
Na enkele kilometers maakt
het pad een scherpe bocht naar
rechts en komt uit bij een cam
ping. Daar brug over en weer de
waterkant gaan volgen. Weer
een kilometer verder een drie
sprong van wateren: de Wijde
Aa, het Paddegat en het Braasse
mermeer komen hier samen.
Hier met het pad mee naar
rechts, op Woubrugge aan. In
het dorp alsmaar het fietspad
blijven volgen (onder meer langs
een jachtwerf). Aan het eind van
het fietspad linksaf, een paar
meter over klinkerweg en dan
langs het water naar rechts
(Comriekade). Vlak voorde kerk
rechts af op cle voorrangsweg
links en stukje verderop is de
bushalte.
NB: Het is mogelijk om de
wandeling pas bij de tweede
bushalte (Mariahoeve) te begin
nen. Vanaf dat punt hoeft er niet
meer over hekjes te worden ge
klommen en is het pad geasfal
teerd.
MONICA WESSELING
Aan lager wal raken
De twee woorden lager wal, vor
men oorspronkelijk één woord:
lagerwal. Onder de lagerwal
werd vroeger verstaan het land,
de kust waar de wind naar toe
waait. Wanneer een zeilschip
dicht onder zo'n kust terecht
komt, is het lastig daar weer
weg te komen en bestaat zelfs
het gevaar te stranden. (Overi
gens heet het tegengestelde van
lagerwal, opperwal. Daar waar
de wind vandaan waait.)
'Aan lager wal raken' wordt te
genwoordig gezegd om aan te
geven dat iemand in een slechte
zakelijke of maatschappelijke
positie terecht is gekomen.
