Lezers: Franse produkten boycotten Frankrijk wil nucleaire onafhankelijkheid bewaren Feiten &Meningen uitPËÜÏ m mni<wk f ZATERDAG 15 JULI 1995 Publieke opinie mobiliseren De Franse regering doet alle moeite om haar dossiers over de ge volgen van de kernproeven geheim te houden. Maar er is al genoeg bekend om te stoppen met kernproeven. President Chirac lijkt vooralsnog echter niet van plan van gedachten te veranderen. 'Het grote geheim', betekent Mururoa eigenlijk. Het is alsof de oor spronkelijke inwoners van Frans-Polynesië wisten wat hen stond te wachten toen zij het atol in de Stille Oceaan deze naam gaven. Na zo'n 44 bovengrondse en zo'n 130 ondergrondse kernproeven op Mururoa wil de Franse regering haar geheime dossiers over de ge volgen van deze proeven nog steeds niet openbaar maken. Ook uit zending van de documentaire Legrand secret, waarin Polynesische getuigen van de Franse kernproeven aan het woord komen, wordt door de Franse autoriteiten tegengehouden. Maar men wil wel een nieuwe serie kernproeven doen. In 1982 gaf de Franse regering de bekende Franse vulkanoloog Haroun Tazieff toestemming om drie dagen delen van Mururoa te onderzoeken. Omdat dit onderzoek zeer beperkt van opzet was, bleven de protesten aanhouden. In 1983 kreeg een internationaal team onder leiding van de Nieuw- zeelander Hugh Atkinson, directeur van de gezondheidsafdeling van het Nationale Stralingsbeschermingsinstituut, toestemming om korte tijd naar Frans-Polynesië te komen, waaronder vier dagen op Mururoa. In 1987 ten slotte kreeg de beroemde Franse oceaan onderzoeker Jacques Cousteau toestemming om op een diepte van 160 meter getuige te zijn van een kernproef. Deze drie missies kregen maar beperkt toegang tot Mururoa. De teams kwamen tot de conclusie dat er op korte en middellange ter mijn (tot ongeveer vijfhonderd jaar van nu) geen gevaar dreigt voor het vrijkomen van radioactiviteit. Ondanks de opgelegde beperkingen constateerde Tazieff al scheu ren in het aardoppervlak van Mururqa. En de onderwateropnamen van Cousteau tonen duidelijk de ontstane scheuren in de atolwand. Cousteau is van de drie onderzoekers dan ook de meest voorzichti ge met zijn voorspellingen op middellange termijn. Een Ameri kaanse onderzoeker, Norm Buske, bestudeerde in 1990 de gege vens van Cousteau nog een keer en vond radioactieve deeltjes die alleen afkomstig kunnen zijn van de ondergrondse kernproeven. Volgens Burke betekent dit dat het atol nu al lek is. Er zijn genoeg redenen om geen nieuwe kernproeven te houden in de Stille Oceaan. Toch lijkt de Franse regering voet bij stuk te hou den. Deze opstelling van de Franse regering wakkert de vraag om een boycot van Franse produkten aan. Bij Greenpeace in Amster dam vi agen velen of Greenpeace het boycotmiddel wil inzetten. Nog niet, luidt het antwoord. Ten eerste probeert Greenpeace op dit moment via de Franse be volking druk uit te oefenen op president Chirac. De meerderheid is blijkens verschillende enquêtes tegen nieuwe kernproeven. En dat is voor het eerst. Naar wie zal de Franse regering uiteindelijk beter luisteren dan naar het eigen electoraat? Deze druk wordt onder meer uitgeoefend via handtekeningenacties en muntstickers in ver schillende landen. Daarnaast proberen we de publieke opinie te mobiliseren: hoe meer Fransen weten dat 'de wereld' niet van kernproeven is gediend, hoe beter. In de tweede plaats is de Franse staat geen privaat bedrijf, zoals Shell. In het geval van de Brent Spar was het eenvoudig om tot een boycot over te gaan, want alleen de hoofdschuldige - Shell - werd hierdoor getroffen. Wie in het wilde weg alles wat Frans is gaat boy cotten, treft de gehele Franse bevolking. Greenpeace onderzoekt daarom nu de mogelijkheden van een gerichte en effectieve boy cot. Publiek, politici en milieu-organisaties uit de hele wereld proteste ren tegen de kernproeven. Greenpeace heeft er het volste vertrou wen in dat de Franse regering voor de nog steeds groeiende inter nationale druk bezwijkt, afziet van nieuwe kernproeven en gedegen onderzoek laat doen naar de gevolgen van kernproeven voor mens en milieu in Frans-Polynesië. Een boycot zal dan niet nodig zijn. AMSTERDAM MADELEEN HELMER Madeleen Helmer is bij Greenpeace Nederland campagnemede werker Franse kemproeven. Stelling nemen Als de kernproef in de achter tuin van Europa zou plaatsvin den, zouden wij er hier in Euro pa veel feller op reageren dan nu het geval is. Mururoa is weliswaar Frans gebied, maar het is erg ver weg. Frankrijk en Europa zullen niet de gevolgen merken van kernproeven die daar plaatsvinden. Maar moe ten wij altijd aan onszelf den ken? Zou in Europa een kern oorlog dreigen, dan zouden veel mensen er aan denken om naar Australië, Nieuw-Zeeland en de Pacific-eilanden te verhuizen. Dan zou je verwachten daar vei lig te zijn. Maar ja, hoe veilig is veilig als er jarenlang kernproe ven hebben plaatsgevonden? Die radio-activiteit is niet van de ene op de andere dag ver dwenen. Hier in Europa worden allerlei milieuwetten en regelingen ont worpen zodat het met ons milieu beter zal gaan. Geeft het ons dan reden om met het milieu van andere werelddelen slecht om te springen? De men sen die daar wonen hebben net zoveel recht op een gezond en eerlijk leven als wij. Laten wij met z'n allen onder het motto 'alle kleine beetjes t helpen' stelling nemen tegen 'de plannen van Frankrijk. Daarbij is vooral een taak weggelegd voor de regering, die heel krach tig van zich kan laten horen. RIJPWETERING YVONNE VAN KLINK-VAN RUN Stickers Naar mijn mening heeft een boycot niet zoveel zin, omdat de franse regering moet wor den geraakt. Het lijkt me echter goed als al die duizenden toe risten, die naar Frankrijk gaan de bevolking wakker maken, zo dat die Fransen druk op hun re gering kunnen uitoefenen. Alle Nederlanders die naar Frankrijk gaan, plakken een duidelijke anti-kernproefsticker op de au to. Bovendien nemen ze een stapeltje 'actiekaarten' mee die overal moeten worden achter gelaten: op de camping, in het restaurant, bij het benzinesta tion enzovoort. Zo kunnen we misschien de Fransen wakker maken! Misschien kunnen we ook honderden kaarten naar de Franse ambassade sturen. Hoe meer negatieve aandacht de kernproeven krijgen, Jioe be- LEIDEN J.A.E. VAN KRIEKEN Natuurlijk Boycot? Natuurlijk doen! Blij dat ik ook wat kan doen. Beter wat zakenmensen gedupeerd, dan dat mensen ziek worden, die nergens wat mee te maken heb ben. En wat kan de westerse wereld nog inbrengen als niet-westerse landen ook kernproeven gaan nemen? Weg met de kernenergie! VOGELENZANG H. RUKELUKHUIZEN-LOOGMAN Vuil lozen Een actie van het gewone pu bliek kan zijn: het adres publi ceren van de woning van presi dent Chirac of waar zijn kantoor is en dan alle vuil en rotzooi die men in de loop van de vakantie heeft verzameld, gewoon over het tuinhek gooien, het liefst halfopgegeten boterhammen met pindakaas en jam. Om te laten zien wat een smeerboel Frankrijk er van maakt in onze HAARLEM R.E. VAN BOEKEL Franse produkten moeten worden geboycot. Dat is de mening van de meeste lezers die hebben gereageerd op on ze oproep in de krant van vorige week zaterdag. Daarin vroegen wij de lezers hun mening te geven over de zin en onzin van zo'n boycot. Aanleiding vormen de kernproeven die Frankrijk in september wil hervatten op het koraal eiland Mururoa in de Stille Oceaan. De pagina wordt gecompleteerd met de mening van Greenpeace en een ver haal over het nut van de kernproeven. De Franse ambassade in Den Haag is ook om een reactie gevraagd, maar wilde slechts het standpunt van de Franse regering herhalen. Frankrijk is nog niet zo ver dat het kernproeven in het laboratorium kan nabootsen. Om te kunnen nagaan of zijn kernwapens modern genoeg zijn, acht Frankrijk de komende acht proeven nodig. Geen zin Graag wil ik reageren op uw vraag of een boycot van Frank rijk zin heeft. Ik zeg nee, omdat ik van mening ben dat een boy cot in de zin van wel of geen Franse kaas en Frankrijk wel of geen vakantieland geen zin heeft èn omdat zo'n boycot simpelweg niet zal lukken. Dit komt mijns inziens omdat Mururoa een eind weg is en wij Nederlanders en misschien ook de mensen uit de andere landen al te veel zijn geïndividualiseerd en daardoor niet meer collectief ergens achter kunnen staan. Stel dat het wel zou lukken de boycot te realiseren, dan is dit voor korte duur en dat realiseert de Franse president zich ook maar al te goed, omdat 'mor gen' de meeste mensen de nu zo actuele kernproeven, dan al weer beneden het niveau van reageren hebben geplaatst. Op dat moment is er weer wat an ders (actueler) in de wereld aan de hand. HILLEGOM F. RUIGROK Klapje Wellicht zou het boycotten van Franse produkten een klapje kunnen geven. Maar dan niet door geen Franse kaas te kopen. De regering zou dan alle invoer van produkten vanuit Frankrijk moeten stopzetten. Immers, de Nederlander gooit toch zijn winkelwagen wel vol met een kop er op bij de supermarkt zonder zich verder om het milieu te bekommeren. En wat te denken van de drinkers van Franse wijn en cognac, die ne men toch nu geen pilsje en Schotse whisky. De fervente Peugeot-rijder zal nu ook geen Opel kopen. Bovendien is een vakantie in Frankrijk tegenwoordig zo'n beetje hetzelfde als vakantie in eigen land. Het moet nu toch een idioot verre bestemming zijn om 'in' te zijn? Nee, om het milieu geeft de Ne derlandse burger niet veel, vooral niet als het ten koste van hemzelf gaat. Hier ligt dus een taak voor de regering. HAARLEM DICK HOOGENDOORN Zinvol Als meneer Chirac zonodig kernproeven wil doen, kan hij ze op zijn computer simuleren. Zolang hij niet afziet van zijn plannen, kunnen wij beter an dere dan Franse produkten ko pen. De Franse regering komt hopelijk nog tijdig tot inkeer. Consumentenboycot is zinvol. De burger moet eÜ jarenlang met een groeiend gevoel van machteloosheid toezien hoe met het milieu (en dat niet al leen) wordt omgesprongen, on danks protestacties, demonstra ties, enzovoort. Na de affaire Shell kunnen we met Mururoa opnieuw uit onze stoel opspringen om écht, zélf, daadwerkelijk iets tegen deze barbaarsheid te doen. Frankrijk dat zichzelf (terecht?) zo graag 'de cultuurdrager van Europa noemt, kan een voor beeldfunctie hebben voor de dubieuze atoomplannen van anderelanden. Goed of slecht voorbeeld? Zet Chirac onder druk! VELSEN-NOORD» Terreurdaad Verschrikkelijk is het, dat in de ze tijd waarin aarde en atmos feer in een hevig gevecht zijn gewikkeld met de afvalstoffen van onze welvaart, nog een dis cussie moet plaatsvinden of nu wel of geen kernproeven moe ten plaatsvinden. Het is eigen lijk te gek voor woorden, dat een boycot moet plaatsvinden om een zo verschrikkelijke daad tegen de aarde te verhinderen. Hebben de Fransen nu echt hun verstand verloren, of bezit ten ze nog een beetje menselijk heid, waarmee ze kunnen pro beren de aarde voor mens, dier en planten in de toekomst een beetje leefbaar te houden. Wie zijn eigenlijk die paar mensen, die zelf uitmaken of ze wel of niet een stukje van de aarde voor zeer lange tijd vernietigen. Ik persoonlijk zie dit eigenlijk als een soort terreurdaad tegen de aarde en al wat daarop leeft, en terreur moet worden bestre den. Laten we alstublieft met el kaar proberen om deze zoveel ste misstap in de geschiedenis te voorkomen. KATWIJK »C,L. VANBEELEN Geen wijn Heeft een boycot van Frankrijk zin? Zal Chirac zich bedenken bij een slagvaardige reactie van veel mensen in de hele wereld? Vermoedelijk niet, maar dit neemt niet weg, dat we alles moeten doen wat mogelijk is, teneinde de geplande kernproe ven te stoppen. Eigenlijk zou een totale vakantie-boycot het meest effectief zijn, maar dit lukt niet. Iets eenvoudiger ligt het met de wijn. Een boycot in deze richting zou de Franse wijnlobby in het geweer kunnen brengen! Als kleine bijdrage mijnerzijds zeg ik toe om in elk geval tot en met september geen Franse wijn meer te ko pen. Wie volgt? En ter gerust stelling van de echte wijndrin kers: de Spaanse en de Duitse wijnen zijn goed! OEGSTGEEST MR. CHR. DEJONG Frankrijk haalt heel wat overhoop met het plan kernproeven uit te voeren op Mururoa. Waarom zet Frankrijk dit eigenlijk door? Als reden noemt de Franse regering de noodzakelijke vervolma king van de kernwapens, een proces dat al vanaf het begin van de kernwapenwedloop bezig is. Morgen is het precies vijftig jaar geleden dat in de Verenigde Staten de eerste kernbom ontplofte. Er volgden nog ruim 1.900 kernexplosies, waarvan die op Hiroshima en Nagasaki de bekendste zijn. Bij de eerste kernbommen was niet bekend hoe veel schade een kernbom zou kunnen aanbren gen. Het ging er toen meer om aan te tonen dat een kernbom een stad in één klap kan vernieti gen. Toen het bewijs was geleverd dat een atoombom werkt, richtten de onderzoekers hun aandacht op optimale afstemming tussen de draagraketten en de bom zelf. Een draagraket bevat een bepaalde hoeveelheid brandstof en kan daarmee een be paalde afstand afleggen. Hoe minder gewicht de bom heeft, hoe verder de draagraket kan vliegen. Aan de andere kant zochten de ingenieurs naar bommen met een grotere explosieve kracht. Daar zijn ze in geslaagd. In vergelijking met de huidige generatie kernwapens zijn die op Hiroshima en Nagasaki maar kleintjes. Al die 1.900 kernproeven die de verschillende kernwapenlanden hebben gehouden, dienden voor het maken van steeds kleinere kernwapens die steeds meer vernietigen de kracht moesten hebben. Frankrijk bleef ook niet achter. De eerste veertien Franse kerntesten waren tussen 1960 en 1965 in Algerije. Na de onafhankelijkheid van dit land verschoof Frankrijk de kernproeven naar Frans Polynesië, waar 170 testen plaatsvonden. Aanvankelijk ging het om bovengrondse proeven. De radioactieve wolk daarvan sloeg neer tot op het op vierduizend kilometer afstand geleden Australië. Ook werd Tahiti op 1.200 kilometer van Mururoa getroffen door de fall-out. De betrokken landen protesteerden tegen deze kernproeven. Internationaal spraken de landen in 1963 af met bovengrondse kernproeven te stoppen. Frankrijk weigerde echter het verdrag daarover te onderte kenen. Pas in 1974 besloot de Franse president Giscard d'Estaing met bovengrondse testen te stoppen. Vanaf toen ging het om ondergrondse kernproeven. Al die tijd vroegen landen als Australië zich af waarom Frankrijk de testen zonodig in Frans Po lynesië moest verrichten. De Franse overheid hield immers vol dat de testen volkomen onge vaarlijk zijn. Welnu, waarom dan geen kernproe ven in Frankrijk zelf, bijvoorbeeld in een verlaten ondergrondse mijn. Die vraag heeft de Franse re gering nooit beantwoord..Tot op de dag van van daag zijn alle vragen over de veiligheid en de ge volgen van de kernproeven omgeven door een waas van geheimzinnigheid. Dat komt door de strikte militaire geheimhouding. De vraag die bij voorbeeld Greenpeace stelt is hoe betrouwbaar beweringen over de veiligheid van de kernproe ven zijn, wanneer daar geen openbare gegevens over bestaan. Waartoe dienen kernbommen? Het belangrijkste argument voor het bezit van kernwapens is de af schrikking die er vanuit gaat. Deze afschrikking speelde een belangrijke rol tijdens de Koude Oor log, maar heeft nu geen enkele betekenis meer. Dit argument voor het bezit van kernwapens gaat derhalve niet meer op. Waarom heeft Frankrijk een nieuwe generatie kernwapens nodig? Waar om zou de huidige generatie niet meer voldoen? Militairen willen steeds nauwkeuriger de vernieti gende kracht van kernwapens kunnen bepalen. Het gaat er dan om of in één klap bijvoorbeeld heel Groningen of Den Haag wordt vernield, dan wel of een deel van de stad blijft staan na een aanval met een atoombom. De huidige generatie is al zeer precies. Een nieu we generatie moet nog preciezer worden. Dus bij wijze van spreken moeten de militairen van tevo ren kunnen bepalen of een bepaalde straat wel of niet blijft staan. Deze nauwkeurigheid heeft al leen betekenis als de regering denkt de kernwa pens ooit te zullen gebruiken. Indien men tevre den is met de huidige nauwkeurigheid, zijn kern proeven niet nodig. Een ander argument dat Frankrijk gebruikt, is dat het de kernproeven in het laboratorium niet kan nabootsen. Het beschikt niet over de rekenmo dellen om de gevolgen van een kernexplosie te si muleren. Anderzijds heeft het geen geschikte laser waarmee een krachtige straal op een zeer kleine hoeveelheid splijtstof kan worden gericht om een zeer kleine kernexplosie na te doen. De ontwikkeling van zo'n laser kost twee miljard gul den. Inclusief de benodigde rekenmodellen gaat het om een bedrag van 4,8 miljard gulden. De rekenmodellen moeten een beschrijving ge ven van wat in werkelijkheid gebeurt. Aan de hand van de modellen kan men voorspellingen doen. Het is goed wetenschappelijk gebruik om in de praktijk te toetsen of de voorspellingen overeenkomen met de werkelijkheid. Daarom zijn de kernproeven nodig, zegt de Franse over heid. Daar staat tegenover dat de Amerikaanse president Clinton onlangs aan Frankrijk heeft aangeboden om zijn rekenmodellen en de simu latie-techniek ter beschikking te stellen. Dit zou de kernproeven overbodig maken. Frankrijk wei gerde dit echter. Typerend in dit verband zijn uitspraken van Mare Launois, vice-directeur van de militaire afdeling van het Franse Atoomenergie-commissie. Lau nois stelt in het vakblad New Scientist dat gebruik van Amerikaanse rekenmodellen 'verlies van vrij heid en vakbekwaamheid' betekent. Hij bena drukt dat Frankrijk altijd zorgvuldig de nucleaire onafhankelijkheid heeft bewaard. Deze redenering betekent dat Frankrijk niet wil volstaan met de bestaande generatie kernwapens. Het verlies van onafhankelijkheid is in dit geval het verlies van het vermogen om op elk willekeu rig moment een bepaald doel op aarde met een nog grotere nauwkeurigheid te kunnen vernieti gen dan nu al mogelijk is. De Franse houding is ook ingegeven door de toe komst. Eind volgend jaar wil de internationale ge meenschap een verdrag sluiten om definitief met alle kernproeven te stoppen. Voor het houden van kernproeven geldt derhalve nu of nooit. DEN HAAG HERMAN DAMVELD Waanzin Frankrijk wil scoren in de we reld en Europa zijn kracht to nen. Maanden lang werd gedi libereerd over de verlenging hetNon-proliferatieverdrag. Uiteindelijk is dit voor onbe paalde tijd verlengd. Frankrijk lapt alle afspraken aan zijn laars. Artikel VI bepaalt dat vo ledige afschaffing van kernwa pens moet worden nagestreel Gebruik van deze wapens brengt het leven op aarde in vaar. Nu allerlei politieke machten zich tegen Frankrijk hebben g keerd, is het woord aan de pu blieke opinie. Handtekeningei verzamelen, maar ook boycot van Franse wijn en kaas, als si naai dat we het ons als mens heid niet kunnen veroorloven de waanzin van de kernwaper nog langer over onze kant te ten gaan. Dit betekent ook eei steuntje in de rug van de groe pen in Frankrijk, zoals de vier honderd geleerden, die zich verzetten tegen de proefexplo sies op Mururoa. HAARLEM PIET BLANKEVOORT Ander land Naar de Franse ambassade he ik een briefkaart gestuurd met de volgende inhoud: Hoewel wij al vele plezierige v kanties in Frankrijk hebben doorgebracht zullen wij dit ja; een andere bestemming kieze Wij vinden het namelijk niet past een land te bezoeken wal van de regering zo arrogant is om zonder enige noodzaak en dwars tegen de wereldopinie f één van de mooiste gebieden op deze aarde met atoomproe ven te vernietigen. Deze beslissing zal ik in mijn wijde omgeving bekendmakei en ik zal al mijn vrienden en 1 kennissen adviseren hetzelfde! i te doen. In de hoop dat uw regering ooj nog eens tot inkeer komt ver- blijf ik, LEIDERDORP C.A. VAN DER NIET Frankrijk taboe Greenpeace adviseert vakantie gangers niet naar Noorwegen i gaan, omdat dit land op walvis sen jaagt. Deze walvissen wor den gevangen door mensen in het noorden van Noorwegen, die er hun brood mee verdiend en staat niet in verhouding mej wat Frankrijk doet met de kerrJ proeven. Ik vind dat de mensei moeten worden opgeroepen niet naar Frankrijk met vakant te gaan. Verder moet de rege ring tegen de proeven proteste ren en de burgerbevolking mof van zich laten horen, bijvoor beeld met een briefkaartenacti naar de Franse regering. Ik ben alleen bang dat de Fransen ziel daar niets van zullen aantrek ken. Ze zijn nogal eigenwijs en eigengereid, altijd al geweest e dat zal nog wel lang zo blijven. NOORDWUK T. VERLOOP-KORBEE Egoïsten Als Jid van Greenpeace heb ik ook de actie tegen Shell met zeer veel belangstelling gevolge Ook bij Shell heeft de boycot geholpen, hoewel ik het toen niet met Greenpeace eens was. Volgens mij had Shell goei steekhoudende argumenten en was het een zorgvuldig afgewo gen beslissing waarbij financiël argumenten niet de boventoon voerden. Bij Frankrijk gelden in mijn ogen oneigenlijke argu menten als superioriteit, we reldmacht en bewapening: het dient geen enkel maatschappe lijk doel. Ik heb me al vaker geërgerd aan de mentaliteit van de Fransen. Ze denken alleen aan zichzelf en deinzen zelf ook niet terug voor harde acties. Hierbij denk ik aan de vele acties van Franse boeren en vissers tegen buiten landers. Een positief punt is dat er inmiddels wel oppositie te gen de kernproeven komt vanuit de hoek van de socialis ten en de oud-president van Frankrijk. Boycotten is echter, net als sta ken een zeer zwaar en indirect middel, watje pas moet gebrui ken als al het andere zoals di plomatie heeft gefaald. Met in direct bedoel ik dat je met een boycot vooral de producenten treft en pas in tweede instantie de regering. Ik vind dan ook dat we ons rechtstreeks moeten concentre ren op de Franse regering en ik roep de Nederlandse regering op duidelijker stelling te nemen tegen de Franse plannen en bij internationale bijeenkomsten de Franse diplomaten te boy cotten. UMUIDEN J. ZWAKMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 2