Denksport
m
tATERDAG 15 JULI 1995
RIDGE
et Italiaanse bridgeteam heeft 20 jaar ge-
alte gegeven aan het moderne bridgen. Zij
aren de eersten, die met een uitgebalan-
eerd 1 kl-systeem aankwamen, de blauwe
laveren (blauw vanwege Itali). Later werd
et Precisie-systeem van de Chinese
heepsmagnaat C.C.Wei omarmd, voorna-
ïelijk om financiële redenen. Ook dat werd
rereldvvijd bekend en verbeterd tot het Su-
er Precisie-systeem. De meest bekende
aliaanse sterspeler was Belladonna. Van
957 tot 1975 grossierde hij in wereldtitels
was de beste bridger ooit. Het bericht,
at hij op 72-jarige leeftijd is overleden,
:hokte de bridgewereld.
ij logenstraft ook de bewering, dat het
ridgen in de begindagen alleen beoefend
erd door de happy few, de welgestelden
hoogopgeleiden. Belladonna kwam uit
:n gezin van een eenvoudige postman. Al
p 16-jarige leeftijd was hij geselecteerd
jor de A-selectie van de voetbalclub Lazio
oma. De oorlog gooide roet in het eten en
ier werd bridgen zijn passie. In 1951 op
l-jarige leeftijd vertegenwoordigde hij
ior het eerst zijn land in het team van pro-
ssor Chiarardia. Ik heb een paar keer te-
in hem mogen spelen en waarin hij op-
el, was zijn beminnelijkheid en beleefd-
eid tegenover zijn tegenstanders en zijn
ancentratie en tafelpresentatie met de
erke wil om te winnen. Na 1970 verruilde
zijn loopbaan bij de gemeente Rome
jor een carriere als bridger. Uit de begin-
igen twee karakteristieke spellen uit een
root toernooi, waarbij hij de enige was, die
et spel maakte:
West
Oost
A 5
A H 8 3
A VB
109
V 6 5 3
H 10 4 2
H 1094
A875
Diagram 1
loord als gever opende met 1 sch. Na
treemaal pas doubleerde West. Noord pas-
Belladonna als Oost bood 2 SA. En Wal-
:r Avarelli bood 3 SA. Het biedsysteem was
isoluut niet belangrijk, wel de kaarttaxa-
Zuid kwam uit met sch 7. Hoe moet de
lider het spel spelen? Noord is gemarkeerd
iet tenminste vijf schoppens en Zuid met
in hoogste drie. De ruitenkleur is het be-
ingrijkste voor de slagen. Ruitenaas en
irtenheer moeten met de opening bij
loord zitten. Gelet op de schoppenpositie
de meest kansrijke veronderstelling, dat
loord de doubleton ruiten heeft en Zuid de
Iriekaart. De meeste spelers lieten de eerste
phoppen lopen en pakte de tweede. Daar-
a werd een kleine ruiten gespeeld en ge
neden met de 10 op de boer.
is aangetoond, dat het kansrijker
om Noord op de doubleton ruiten te
peren. Dan is het pakken van de eerste
:hoppenslag met het aas aangewezen. Als
de kleine ruiten van West bij Noord de 7
irschijnt, moet Oost de heer leggen! Daar-
!a wordt uit beide hapden een kleine ruiten
gespeeld. Dat wint als Noord een doubleton
Kleeft en ook als Zuid ru B x heeft gehad.
tan de tafel met Belladonna kwam Noord
Ka slag 3 met het aas aan slag. Hij speelde
choppenvrouw na, die de leider opnieuw
neteen nam. Op de volgende twee ruiten-
kwam Noord in dwang. Hij moest
ien harten en een schoppen weggooien. In
Ie praktijk gooide Noord twee hartens bij.
laar de wereldkampioen was er als de kip-
en bij om hartenaas te slaan. Toen de heer
onder viel, was dat een hoge score voor
lost. Het hele spel zag er zo uit:
A 7
V B 6
A 5 m A H 8 3
»AVB jt 10 9
V65 3 w TT» 0 H10 4 2
H 10 9 4 Z A 8 7 5
A 762
7 6 5 3 2
(.32
Diagram 2.
ftp de volgende twee hartenslagen kwam
loord opnieuw in dwang en maakte hij
lechts drie slagen. Ook als Noord een har
en meer vast houdt, maakt de leider 10 sla-
en, want Noord wordt met schoppen aan
lag gebracht en mag dan klaveren of har-
tn inbrengen beide met een goede kaart
axatie voor de overslag. Het volgende spel
een kwestie van kaartwaardering en ook
ier is het biedsysteem onbelangrijk. Bel-
idonna had als Oost met allen kwetsbaar
n West gever de volgende kaarten: sch - -;
ia A 2; ru A V 10 8 2; kl H V B 8 3 2.
let bieden verliep aan beide tafels in de fi-
ïale van het wereldkamioenschap 1973 na-
(enoeg hetzelfde: In het Blauwe klaveren-
ysteem opende Oost na tweemaal pas met
kl (tenminste een zeskaart klaveren of een
ijfkaart met een tweede kleur); Zuid 4 sch;
Vest doublet. Dat was in die dagen nog een
invervalst strafdoublet. Noord pas. Wat
noet Oost bieden? West zal goed tegen zit-
en in schoppen. Misschien zit er wel 5 ru
>f zelfs een slem in de lage kleuren in. Ro-
iert Hamman paste op de Oostpjaats. Maar
lelladonna voelde de situatie beter aan en
lood nog 4 SA. Dat kan geen azen vragen
tijn en geeft een tweekleurenspel aan,
waarschijnlijk in de lage kleuren. Op 4 SA
bood West 5 kl en dat was ook het eindcon-
ract. Het resultaat is te zien aan het hele
pel:
A 10
v HVB98
7543
A 1096
A H B 8 6 A - -
v 764 j A2
HB6 i A V 1082
A 7 5 4 Z A H V B 8 3 2
A AV975432
1053
Diagram 3
Het gedoubleerde contract van 4 sch ging
met pijn één down voor 200 punten. Terwijl
5 kl zonder enige moeite werd gemaakt. In
de periode Belladonna heeft het bridgen
wereldwijd een geweldige groei doorge
maakt. Hij heeft daar met zijn beminnelijk
optreden in grote mate aan bijgedragen.
PUZZEL
Nummer 28
Horizontaal: 1. geneesmiddel; 6. redetwist; 12. deel
v.h. servies; 13. damp; 14. tangens (afk.); 16. luizeëi;
18. overzetveer; 19. titel; 20. priem; 22. zoldering; 23.
deelgenoot; 24. stroom der vergetelheid (myth.); 26.
muziekoefening; 28. vreemde munt; 29. alcoholische
drank; 32. schattig; 33. zwaardwalvis; 34. vluchtig om
hulsel; 35. reisdeken; 37. elite: 38. deel v.h. oog; 41. be
zittelijk vnw.; 43. register; 46. rekening; 48. volkomen
ontwikkeld insekt; 50. mannelijke hennep; 51. aard
kluit; 52. afscheidsgroet; 55. schutsluis; 56. paarde-
kracht (afk.); 57. karakter; 58. delicaat; 60. meterton
(afk.); 61. roofvis; 62. stemming; 64. extra prijsverho
ging; 65. wilddief.
Verticaal: 1. draagdoek; 2. decibel (afk.); 3. elek
trisch geladen deeltje; 4. gekroesd weefsel; 5. pronk
ziek; 7. reukstof; 8. peilstift; 9. vaatwerk; 10. dreumes;
11. behoorlijk; 15. dekriet; 17. hardnekkig; 18. hou
ding; 19. landstreek in Frankrijk; 21. graanafval; 23.
maangodin; 25. logement; 27. soepkom; 29. Italiaans
eiland; 30. garen; 31. wortelgetal (rekenk.); 36. wind
hond; 37. onbehaard; 39. af en toe; 40. leiriem; 42. ra
zernij; 44. voeg; 45. peulvrucht; 47. ploeg; 49. eivor
mig; 50. bloei; 53. zangstuk; 54. verharde huid; 57. lok-
spijs; 59. rivier (Sp.); 61. helium; 63. mijlpaal.
Welke twee woorden worden gevormd door de let
ters in de volgende vakjes: 8 29 41 33 23 54
37 55 11 20 59 en 37 62 57 17 45 13
15*49* 10*30.
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het
cryptogram, per briefkaart, dienen uiterlijk woensdag
a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt inge
zonden, als volgt adresseren: Redactiesecretariaat,
Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v.. Post
bus 54,2300 AB Leiden.
Oplossing
nummer 27
De twee woorden van de opga
ve van vorige week waren:
GRENSKANTOOR en VALUTA
MARKT.
roquefort
leo-tra-iep
matse-r-regie
robot-vet-teler
eter-kluis-lade
c-1-w-ore-m-v-g
ha-bont raaf-ge
espada ageren
re-harp spie-nb
c-k-n-rat-e-v-o
hoog-bijbel -polo
engel-sap-vlieg
tenor-c-koala
lee-duo-one
transport
Winnaars
De winnaars van een luxe
potlodenset zijn:
B. Andringa, Cobetstraat 79,
Leiden (kruiswoord).
J. de Vries, Haringvliet 629,
Rotterdam (cryptogram).
Cryptogram nummer 28 Oplossing
Horizontaal: 2. Volgen op pantoffels (9); 6. Cryptogram 27
Enigszins dronken kleur (10); 7. Gevleugelde oli- Horizontaal: 5. zuurverdiend; 8.
fant (5); 8. Hierin geschoten is men beledigd (4); testament; 9. wals; 10. gezocht; 11.
9. In het gezelschap van vriendjes beneden peil blokhut; 14. badartikelen; 15. gijze-
(10); 12. Beschermend insekt in zijn sas (10); 15. Hng; 16. pees; 17. weerstation; 19.
Periode waarin vrouwen worden bevorderd (12); ploegen.
16. Helder acteren van rooien (11); 18. Dat dier is
de pisang (6). Verticaal: 1. huishoudbeurs; 2.
griet; 3. pint; 4. ontwikkelen; 5. zit-
\r i i /- j i tenblijver; 6. vrachtruimte; 7.
Verticaal: 1. Groen op van opgespaard meel b,auw l2 leerproces. 13. uit teld,
(8); 2. Steengoed (8); 3. Zitplaats van een dikke 18 lel
vrouw? (13); 4. Niet pittig, wel pittig, het is om
moedeloos van te worden! (11); 5. Xis pijnlijk (5); __hg-p-o
10. Houten stukjes granaat (9); 11. De tegenstan- zuurverdiend
der geen kans geven op vreemd terrein (9); 13. i-i-r-i-n-t-b-
Reeds onbeschadigd in de ruimte (6); 14. Wordt testament-wals
gestopt met een been erin (3); 17. Hij is te vet om -t-h-c-t i-a-
snel te zijn (4). gezocht-blokhut
-badartikelen
-1-b-u-t-r-l-
gijzeling-pees
weerstation-
-r-s-e-e-c-1
ploegen
-d-R-l-
DAMMEN
Het is reeds vaak gezegd en ge
schreven. Het spel van Auke
Scholma boeit bijna altijd om
dat de man uit Baflo het avon
tuur niet schuwt en bij voorkeur
de platgetreden paden in de
theorie wenst te vermijden. Dit
resulteert vrijwel zonder uitzon
dering in een extreme vorm van
tijdnood (met de vlag op vallen
nog zo'n tien zetten moeten
spelen bijvoorbeeld), waarin de
punten nogal eens onnodig ver
loren gaan. Zoals tegen Vadim
Wimy in de vijfde ronde van het
Maars Wereld damtoernooi. Dat
geschiedde in de volgende
stand (zie diagram I). De met
wit spelende Scholma heeft
geen tijd meer om de valstrik
ken te ontlopen of de reddingen
te onderkennen en dan gebeurt
het volgende: 35. 14-20 36.
45-40 Gespeeld om schijf 45 tij
dig bij te trekken omdat dit na
20-25 moeilijk is door het be
kende 19-23. 36. 18-23 37.
40-34 9-14! Deze zet heeft
Scholma overzien. Dat is dus
vooral te wijten aan de tijdnood
waarin de Nederlander weer
eens verkeerde. Dat ook Wirny
met enig tijdgebrek te kampen
had maakt in deze stand niet
uit; het is wit die naar de remise
moet zoeken: 38. 34-29 Wit
heeft geen keuze. Na 34-30
volgt 20-25 39-34 (op 37-31
25x34 39x30 komt natuurlijk 21-
26) 39-34 23-29! 34x23 25x34
met de dreiging 34-39 en 24-29.
Partij: 38. 23x34 39. 39x30
20-25 40. 44-39 25x34 41.
O
m
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Diagram 1
39x30 14-20! Gelijk een bokser
kan Scholma slechts incasseren
en hopen op betere tijden. Na
30-25 volgt de damzet 13-18 etc.
Ook 43-39 lijkt niet meer te ba
ten, want dan kan zwart winnen
via 20-25 39-34 12-18 28-22 (na
37-31 21-26 en?) 21-26 (en niet
18-23 wegens 37-31) 22-17 8-12
17x8 13x2 33-28 (32-28 18-23
37-32 2-7 verliest, maar 32-28
18-23 28-22 loopt daarentegen
nog goed af, want na 23-28
volgt het reddende 27-21! 16x18
etc.) 18-23 27-22 24-29 30-24
19x39 28x19 39-43 met een ge
wonnen eindspel voor de in
Duitsland wonende Wirny.
Wanhopig ploetert Scholma na
deze gemiste kans op remise
verder: 42. 37-31 20-25 43. 27-
22 25x34 44. 22-17 21-26 en in
deze toch al hopeloze stelling
overschreed de witspeler de be
denktijd. Al met al een onder
houdend fragment. Dan nu een
Diagram 2
van de twee winsten die Ton
Sijbrands in Hardervijk reali
seerde. Na zijn zege op Scholma
in de vierde ronde kwam de
oud-wereldkampioen enige da
gen later opnieuw tot winst te
gen Iser Koeperman. We komen
er in bij een middenspel met
zogeheten „onderhuidse" span
ningen (zie diagram 2). Zwart
moet rekening houden met
enerzijds een aanval op schijf 23
en anderzijds een dreigende
halve hekstelling. Daarom be
sluit Hoeperman de zaak maar
open te breken via de ruil 30.
22-27 31. 31x22 18x27 32.
29x18 13x22 33. 32x21 16x27
34. 49-44 11-16 35. 33-28 Wit
isoleert nu eerst schijf 27 om
daarna het terreinvoordeel uit
te bouwen. Maar de feitelijke
winst dient zich veel sneller dan
verwacht aan: 35. 22x33 36.
39x28 16-21 37. 42-37 21-26
38. 44-39 9-13 39. 39-33 14-20
Diagram 3
40. 37-31 De inleiding tot een
verrassende doorbraak met dito
eindspel: 40.26x37 41. 28-22
27x18 42. 43-39 20x29 43.
34x12 8x17 44. 38-32 37x28 45.
33x11 3-8 46. 36-31 8-12 47.
11-6 13-19 48. 31-27 12-18 49.
39-33 2-7 50. 40-34 15-20 De
tijdnood is voorbij, lil de analy
seruimte meende men dat cïit
eindspel niet meer dan remise
bevatte, maar Sijbrands heeft
wat beter gerekend en een
fraaie winst valt hem ten deel:
51. 27-21 19-23 52. 34-29
23x34 53. 6-1 7-12 54. 21-17
12x21 55. 1x40 4-10 56. 33-29
20-25 57. 29-24 21-27 58. 40-
49 27-31 59. 49-32 10-15 60.
32-23 en zwart gaf zich gewon
nen. Tijd: 2.34/2.45 uur. Ter af
sluiting een opgave om uw zelf-
werkzaaaheid weer eens aan te
spreken (zie diagram 3). Wit
speelt en wint volgens de auteur
A. Nikolaew.
SCHAKEN
De Zwolse grootmeester in het
correspondentieschaak, Ger van
Perlo, redigeert reeds twee jaar
de rubriek „De praktijk van het
eindspel" in Schaakschakerin
gen, hel maandblad van de Ne
derlandse Bond van Correspon
dentieschakers (NBC). In zijn
eerste bijdrage, die in het juli-
/augustusnummer 1993 ver
scheen, schreef Van Perlo dat de
gangbare eindspeltheoretische
werken over het algemeen als
droge kost worden ervaren. De
Zwollenaar heeft voor een an
dere aanpak gekozen. Hij legde
een verzameling aan van partij
fragmenten waarin allerlei eind
spelfinesses de revue passeren.
Het is opmerkelijk hoe vaak,
ondanks het sterk gereduceerde
materiaal, de taktiek ook in de
ze fase van de partij de beslis
sing brengt. Voor vandaag be
perken we ons tot pionneneind-
spelen. Volgende week komen
eindspelen met stukken ter
sprake. Het is tevens een goed
moment u te attenderen op het
16e Propaganda-bekertoernooi
dat de NBC komend najaar or
ganiseert. Voor aanmelding
en/of info met betrekking tot
het schaken per post kunt u
contact opnemen met de pro
pagandaleider van de NBC, Ge
rard van den Haak, Muiderslot-
weg 106, 2026 AS Haarlem, tel.
(023)373272.
De stelling van Diagram 1 be
treft de slotstand uit een partij
Colle - Grünfeld, Karlovy Vary
1929. De zwartspeler zag dat
zijn h-pion niet meer te verde
digen viel en dat hij te laat zou
komen om zich op de a-lijn te
revancheren. Derhalve gaf hij
op. Dat was echter niet zo ver
standig, want met 1. Kd3; 2.
Kg5 Ke4; 3. Kxh5 Kf5 had hij
een bekende remisepositie kun
nen bereiken. Een soortgelijke
ervaring overkwam de witspeler
in de partij Van Mil - Peelen,
Nijmegen 1985. (Zie diagram 2)
Wit zag geen kans de e-pion te
stoppen en gaf dus op. Toch
was de weg naar remise niet
moeilijk. 1. Kb4 Kd4; 2. Kb3
Kd3; 3. g5 enz. Een typisch ge
val van optisch bedrog. Tempo-
dwang is - vooral in pionnen-
lil
II
lil
IIIII
IIIII
IIIII
i
i
-
BI
lil
IIIII
lElllillll
lilt
lil
11
PU
■li
1
IIIII
uil
IIIII
IIIII
Hl
iiiiiiu
uil
1
11
BI
rS
lil
lilllli
lil
lil
WH
lil
IIIII
A
IIIII
A
1
i
lilttl
111
A
IIIII
IIIII
lil
1
■in
1
i
i
1
k
K
BI
lil
BI
111
IIIII
111111
IIIII
IIIII
IIIII
'll Hl
V
i
i
"1,
1
10!
1
lil
lil
H
IIIII
IIIII
lil
BI
eindspelen - een vaak voorko
mend gegeven. Een mooi voor
beeld vinden we in Diagram 3.
Deze stelling kwam voor in de
partij Usakov - Davitasvilli,
USSR 1968. Wit, aan zet zijnde,
staat voor het probleem dat op
1. Kf3 Kd4! volgt, waarna wit
niet verder komt. De witspeler
gaf echter blijk zijn klassieken te
kennen en deed 1. Kh3!. Nu
volgt op 1.Ke6; 2. Kg2! Kd5; 3.
Kg3 en we hebben de diagram
stelling weer bereikt, doch nu
met zwart aan zet! Zwart onder
kende dit gevaar maar kon aan
het eindresultaat niets verande
ren. Er volgde: 1.Kd4; 2. Kh4
Kd5; 3. Kg3. Nu heeft wit toch
zijn doel bereikt. 3. Ke6; 4.
Kf2! Kf6; 5. Ke3 Kf5; 6. Kf3 Kf6;
7. Ke4 Ke6; 8. f5+ Kf7; 9. Ke5
Ke7; 10. f6+ Kf8; 11. Kf4! (en
niet 11. Ke6 Ke8 of 11. Ke4 Kg8
en wit komt niet verder). 11.
Kg8; 12. Ke4! KfB; 13. Ke5 en
zwart gaf op. Dat zelfs de groten
der wereld in dit soort eindspe
len in de fout kunnen gaan leert
ons het volgende voorbeeld.
(Zie diagram 4). Deze stelling
ontstond in de partij Euwe -
Schelfhout, Amsterdam
1920/21. De jonge Euwe had
hier met 1. bxc4 bxc4; 2. Ke4 re
mise kunnen maken, doch
overzag een gemene doorbraak.
1. Ke4? d3!; 2. cxd3 c3!. Nu
heeft zwart op 3. Ke3 b4 klaar
liggen waarna zijn gedekte vrij
pion de beslissing brengt. Illu
stratief is ook hetgeen geschied
de in de partij Smirnov - Ber-
nan, USSR 1972. (Zie diagram
5). Zwart aan zet legde met 1.
a5 eerst de damevleugel vast.
Na 2. Ke3 h5!; 3. K13 c4! was wit
wel gedwongen om 4. b4te spe
len. Na de verrassende pointe 4.
b5! kon wit evenwel opgeven.
Een lastig geval betreft de stel
ling uit de partij Taborov - Vovk,
Kiev 1993. (Zie diagram 6).
Foutief is 1. Kd4 a5; 2. Kc3 Ke6!;
3. Kd4 Ke7; en zwart maakt re
mise. Niet echter met 1.Ke6?;
2. Kc5! c3; 3. c7 Kd7; 4. Kb6 c2;
5. ë6+ Kc8; 6. e7 en wit wint.
Het partijverloop was boeiend
en leerzaam. 1. Ke4! Ke6. Nu
helpt 1.a5 niet wegens 2. Kd4
enz. 2. Kd4 Ke7; 3. Kc3 Ke6; 4.
Kb4! Ke7; 5. Ka5! c3; 6. c7 Kd7;
7. Kb6! c2; 8. e6+ en zwart gal
het op. Veel van de door Van
Perlo gebruikte voorbeelden
zijn aJkomstig uit de Informa-
tor, waarmee het belang van de
ze prachtige serie boeken maar
weer eens wordt aangetoond.
Opgave vorige week
(Wit: Kb6, Pe6, c6. Zwart: Kal.
Th5. Wit aan zet wint). Oplos
sing: 1. c7 Th8; 2. Pd8 TI16+; 3.;
Kb5!. liet begin van een lange!
koningsmars. 3. Kc5 faall op 3.1
Thl. met remise. 3. Th5+;
4. Kb4 TH4+; 5. Kb3 Th3+; 6.
Kc2 Th2+; 7. Kd3 TH3+; 8. Kd4
Th4+; 9. Kd5 TH5+; 10. Kd6
Th6+; 11. Ke7 TH7+; 12. Pf7.
Maakt een einde aan de serie
schaakjes en dekt tevens veld;
h8, waardoor promotie van de
witte pion niet langer kan wor-J
den verhinderd.
FILATELIE
HET Belgische uitgifteprogram
ma 1996 telt tien emissiedata en
op die dagen zullen zeventien
emissies in roulatie worden ge
bracht, waarvan er één zelfs nog
zeer twijfelachtig is en wel de
Europalia-Turkije-zegel (4
maart) in verband met financië
le problemen. Stel dat de uitgif
te van die zegel wel doorgaat,
dan zullen in de loop van 1996
31 zegels, twee velletjes met 1,
een velletje met 9 en een boekje
met 6 zegels, totaal 48 zegels
worden uitgegeven.
Het programma ziet er als volgt
uit: 19 februari, Promotie van
de filatelie, net als dit jaar mu
sea (2 x 16 4 fr. en een velletje
met één zegel van 34 6 fr); 4
maart, zegeltweeling met
Luxemburg: Théo van Ruyssel-
berghe (letter A, 16 fr.); Europa-
lia (16 fr.); 1 april, Dag van de
Postzegel met kunstenaar-post
zegelontwerper Oscar Bonne-
valle (16 fr.); natuur, insecten
(boekje met 6 zegels van 16 fr.);
6 mei, Europa, beroemde Belgi
sche vrouwen (16 en 30 fr.); 10
juni, toerisme (2x16 fr.); Brus
sel, hart van Europa (4 x 16 fr.);
1 juli, Olympische Zomerspelen
in Atlanta (2 x 16t- 4 fr. en velle
tje met 34 6 fr.-zegel); 100 jaar
autoraces Spa, geschiedenis
Formule 1 (4 x 16 fr.); 2 septem
ber. Belgische kunstwerken in
het buitenland (13, 16 en 30 fr.);
Geschiedenis (2x16 fr.); 7 okto
ber, Jeugdfilatelie, de stripfiguur
Chlorophyle (16 fr.); 150 jaar
bestaan van Armonaque dè
Mons (16 fr.); 28 oktober, Mu
ziek Literatuur, met o.a. Paul
van Ostaijen (4 x 16 fr.); 18 no
vember, Solidariteit, 50 jaar
UNICEF (16 4 fr.) en Kerst en
Nieuwjaar, Kerstmarkt op de
Grote Zavel te Brussel (9x13 fr.
in een velletje).
Voor deze 48 zegels zal in totaal
834 frank moeten worden neer
geteld, of omgerekend in Ne
derlandse munt ca. f 45,-. Ne
derland kost dit jaar f 68,- en
dan is nog geen rekening ge
houden met het mogelijk nog te
verschijnen verrassings-velletje
van f7,-. Op 6 juni heeft België
het programma '95 verder afge
werkt met een kunstserie. Twee
zegels van 16 frank, beide met
een oplage van 6 miljoen, met
het werk 'Sauvagemont
Maransart' van de in 1927 gebo
ren Pierre Alechinsky en 'Télé-
gram-style' van Pol Mara
*1920).
In de tweede helft van de 19de
eeuw ontstond in Europa als re
actie tegen de heersende classi
cistische traditie een nieuwe
kunststroming met vele namen:
modern style, Jugendstil, Sezes-
sionstil, Stile Liberty, Modern i-
simo en Art Nouveau. De serie
'toerisme' van dit jaar die 26 ju
ni verscheen is geheel gewijd
aan Art Nouveau. Op drie zegels
van elk 16 frank (alle met een
oplage van 6 miljoen) staan ge
vels afgebeeld: het Cauchiehuis
in Etterbeek/Brussel van Paul
Cauchie (1875-1952), het huis
'De vijf werelddelen' in Antwer
pen van Frans Smet-Verhas
(1851-1925) en de voorgevel van
het huis 'rue du Vieux Mayer 38'
in Luik van Paul Jaspar (1859-
1945).
FRANKRIJK -- 'Marianne van
Gandon' staat afgebeeld op
laatst besproken Franse zegel
'Dag van de postzegel' die 6
maart verscheen. Op 10 maart
werd '50 jaar ondernemingsra
den' herdacht met een 2,80 fr.-
zegel waarop een zandloper.
Daarna volgden in maart nog
drie herdenkingszegels: 13
maart, 100 jaar hogeschool voor
elektrotechniek. Waarde: 3,70
fr.; 27 maart, een 3,70 fr.-por-
tretzegel ter gelegenheid van de
100ste geboortedag van de
schrijver Jean Giono (1895-
1970) en eveneens 27 maart, ze
gel van 2,80 fr. naar aanleiding
van het 200-jarig beslaan van
het Instituut voor oosterse ta
len.
Op 28 maart werd een zegel aan
het uitgifteprogramma '95 toe
gevoegd. Omdat de laatste lan
cering van de Ariane-raket ge
lukte werd een 2,80 fr.-zegel uit
gegeven met hetzelfde motief
en in dezelfde kleuren als de
Europa-zegel 1991.
De staalindustrie van Lotharin
gen werd 3. april in het zonnetje
gezet door de uitgifte van een
2,80 gr.-zegel waarop symboli
sche voorstellingen. Hetzelfde
geldt voor de bosbouw in de Ar
dennen. Hen houtsnede siert
een 4,40 fr.-zegel die 2 mei uit
kwam. Eveneens 2 mei versche
nen de Franse Europa-zegels
'vrede en vrijheid'. Op de zegels
in waarden van 2,80 en 3,70
franc de jaartallen 1945 en 1995,
o.a de woorden 'paix' en 'liber
ie'.
NB. In de volgende rubriek
meer over Frankrijk, o.a. een
nieuwe semi-permanente serie.
