Drenthe is gemaakt
voor de fietser
Muiderslot en tuin
moeten geheel worden
Toerisme
Het ware beeld
van Staphorst
MERDAG 15 JULI 1995
In alle rust een eigen spoor trekken
DB VAN DEN DOBBELSTEEN
renthe zoals Drenthe hoort te
jn. Een kerk, een Brink en koe-
;nde duiven. 'Goeie', mompelt
;n boer die z'n fiets klompen-
rhrapend tegen de pui van de
•uidenier neerzet. Zo'n dorp
aarin iedereen elkaar nog groet,
ok al zijn de passanten volstrekt
nbekenden voor elkaar. Het is
alftien in de ochtend en vanaf de
leppelerweg rijdt de eerste tou-
ngcar Ruinen binnen. Bonkende
tn ieselmotor, opgewonden stem-
ïen en daar bovenuit het geneu-
van Vader Abraham in stereo,
ijd om te vluchten,
er fiets, want daar is Drenthe
Dor gemaakt. Tenminste als je de
jwielpaden mijdt. Geen kwaad
oord over de Dwingeloose Hei-
Mooi, prachtig en magnifiek
igelijk. Maar eeuwig rinkelen
ier de fietsbellen. Van verre lij-
■n de smalle potloodstreepjes,
ie van de Schaapskooi naar de
adiotelescoop leiden en van de
adiotelescoop naar Spier, net
lierenpaadjes. Overal geduizel
gewriemel. Weinig oefent
aarschijnlijk een grotere aan-
ekkingskracht uit op de al wat
udere Nederlandse fietser dan
en 'route'.
Daarvan hebben wakkere
W'ers er in Drenthe gelukkig
entallen uitgezet. Wat anderen
e gelegenheid biedt in alle rust
en eigen spoor te trekken. Langs
e grandeur van de Dokter Larij-
<eg bijvoorbeeld, die tussen Rui
nen en Ruinerwold liggende laan
vol schitterende villa's en heren
huizen; door de intimiteit van
weggetjes ook met vreemde na
men als Achter de Broeken, Voor
de Broeken en Galgenkamp. In de
stilte van de vorige eeuw even
eens, toen Vincent van Gogh zijn
broer vanuit Nieuw Amsterdam in
opperste staat van vervoering
schreef dat hij 'zijn landje' einde
lijk had gevonden.
Achterwerk
Het voordeel van het geleide toe
risme. Iedereen fietst hier gedwee
op het dwingende kompas van
rooie, op landkaarten uitgezette
stippellijntjes, achter eikaars ach
terwerk aan. Zodat je binnen de
kortste keren helemaal in je een
tje over zoiets heerlijks als het (of
is het de?) Achterma peddelt. En
een bordje tegenkomt waarop
wordt verwezen naar de tuinen
van Ton ter Linden. Ter Linden?
'Ja, Ter Linden', zegt de persoon
in kwestie en leidt het bezoek
door een Drentse Hof van Eden
vol geuren en kleuren.
De impressionist onder de ho
veniers, de Mozart der tuinlieden;
het zijn maar twee van de bij
namen die de oud-Amsterdam
mer van zijn collega's ontving. Hij
arriveerde hier in juni 1971. Sa
men mot z'n vriend. De akker was
verwaarloosd; de boerenplaats
nog veel meer. 'Als die schitteren
de appelboom er niet had ge
staan...', denkt Ter Linden nog
dikwijls. Maar die schitterende
appelboom stond er dus wel.
Zoals hij er nog steeds staat. Niet
alleen ter nagedachtenis aan een
kwart eeuw sappelen, maar vooral
als middelpunt van de aquarel,
waarop die tuin vol licht en lucht
nog het meest lijkt.
Hoe anders ziet de oase van
Hans Brandsma er uit, acht kilo
meter verderop in Pesse. Pethita
noemde de voormalige leraar En
gels zijn afgelegen schuilplaats.
Wat veel minder te maken heeft
met de naam voor een zweterige
Zuidamerikaanse tango dan met
het oud-Drentse woord voor Pes
se. Zeven tuintjes 'op kleur', hoge
heggen, nauwe doorgangetjes en
om elke hoek een nieuwe verras
sing. Die niet zelden bestaat uit
een pront beeld met bijzondere
titel: Zo heeft nog nooit een vrouw
de maan gewiegd (Dré Dogterom
- 7000 gulden). Brandsma vindt
het sculptuur ook flink aan de
prijs. „Maar ja, wat wil je. Je bent
op de televisie geweest of je bent
het niet."
Hij was de drijvende kracht
achter TKD, een afkorting voor
TuinKunstDrenthe. Nu die Stich
ting succes begint te krijgen,
boekjes uitgeeft en toeristen
werft, hebben ze hem uit het be
stuur gewerkt. Dat prikt verdorie.
Maar Brandsma krijgen ze niet
klein natuurlijk. Bè-je gek. Hij
rent van hot naar hor, schenkt
thee,'koffie of limonade en verrast
vertrekkende bezoekers bij het af
scheid nemen nog op een zakje
bijzondere zaden ook. 'In het be
gin goed nat houden en vooral
niet teveel zon', schalt zijn sten
torstem tot ver voorbij Echten.
Vieze woorden
Daar woont Freek Berends. Pot
tenbakker, rasverteller en (voor
zichzelf) PR-functionaris. Freek is
- als je tenminste uit de richting
Pesse komt - te bereiken via de
Pesserweg. Mooiste fietspad van
zuidwest Drenthe, maar op de
landkaart - de hemel zij dank -
niet gemarkeerd met een rood
stippellijntje. Het is er langs de
ritselende bosrand toch al druk
genoeg. Vroeger zag je hier nog
wel eens een paar herten. Nu
slechts twee. Ze slippen weg rich
ting Hondhang. Want zo heten de
gehuchten hier. Kalenberg, Os-
haar, Weerwille.
Freek bakt potten en kan daar
mooi bij vertellen. Blijkt dat on
voldoende om de loop er in te
houdgn, dan ontwerpt de voor
malige postbode vliegensvlug een
asbak voor anti-rookpropagandist
dr. Meinsma. Of vraagt hij Hans
Wiegel een expositie te openen.
Want weet je, dat zijn nou precies
de dingen waar het journaille op
afkomt. Hoe het 25 jaar geleden
allemaal is begonnen? In militaire
dienst. Voor anderhalve gulden
konden maten bij hem een kera-
mieken bierkroes met ingebakken
afzwaaidatum bestellen. Dat le
verde trouwens niet echt veel op.
Wel de twee kwartjes die voor elk
vies woord extra moest worden
betaald. Freek legde er de basis
mee van zijn huidige pottenbak
kerij. Twaalf tot vijftienduizend
mensen per jaar ontvangt hij in
z'n atelier. Ja, vertel hem niks.
Ook hij raakt wel eens gestoord
van al dat ouwe ambachtengedoe
op markten en braderieën. Wol
len eierwarmer haaksters, houten
lokeenden snijers, Noorse stokvis
kloppers; er is wat afgeleden vroe
ger. Maar dit heeft toch wel iets
meer om het lijf. Daarbij 'Is het
niet hartstikke mooi hier?' Ja dus.
Alleen al dat traject terug naar Ru
inen. Commissaris Cramerpad,
OudeToldijk, Koekangerveld, Ru-
inerweide, Oldenhave, Ronde
Hoek... De stilte voorbij. Drenthe
zoals Drenthe hoort te zijn.
REDACTIE ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
STAPHORST CPD
Staphorst gaat vooroordelen en on
wetendheid die over het dorp bestaan
te lijf met drie zogeheten Staphorst-
dagen. Ze staan geprogammeerd op
19 en 26 jidi en 2 augustus. De drie
kerkdorpen (Staphorst, Rouveen en
IJhorst) en hun bewoners presenteren
zich op die woensdagen aan de bui
tenwereld. De gemeente wil op een
strijdlustige, maar speelse wijze het
ware beeld van Staphorst uitdragen.
Gemeentevoorlichter Auke Faber: „Of
we het nu leuk vinden of niet, nieuws
is en blijft de snelste manier om het
imago van onze gemeente te verbete
ren. Het thema Staphorst in het
nieuws biedt een passende kapstok
om de vooroordelen over het dorp bij
de kop te pakken."
Tal van bedrijven openen de deu
ren. Verdere activiteiten zijn: bezichti
ging boerderijen, demonstraties oude
beroepen, openstelling molen, rond
vluchten, treintje rijden, oude tractor
en, ringsteken en exposities. Program
ma's zijn verkrijgbaar bij informatie
stands en het gemeentehuis'. Centraal
tijdens de Staphorstdagen staat de ge
meentelijke museumboerderij, date
rend uit 1830 en sinds 1982 ingericht
als uitstalling van traditionele kleder
drachten, oude gebruiksvoorwerpen
en gereedschappen. De typische
boerderijen. Staphorst telt er een klei
ne 1.100, behoren tot de belangrijkste
bezienswaardigheden. Driehonderd
ervan staan'op de monumentenlijst.
De befaamde klederdracht wordt
getoond op de Brink bij de museum
boerderij (13.30 en 15.30 uur). Naar
schatting een kleine 4.000 Staphors-
ters draagt nog klederdracht. Voorna
melijk zijn dit vrouwen en meisjes.
Naar verwachting zal de klederdracht
over twee generaties zo goed als ver
dwenen zijn.
EISBERICHTEN
Veerpontje vaart
op zonne-energie
Tussen Suwald en Garijp, een paar kilome-
ter ten oosten van Leeuwarden, daar waar
iet Prinses Margrietkanaal uitkomt in het
'an Harinxmakanaal, vaart sinds begin
mei een pontje op zonne-energie. Het veer
kan alleen fietsers en wandelaars overzet
ten. Tot voor kort was het slechts op vrij
dag en in de weekeinden in bedrijf, maar
het ligt in de bedoeling het deze zomer da
gelijks te laten varen. Het pontje maakt
deel uit van de Schalkediepfietsroute, die
wordt beschreven in een brochure die ver
krijgbaar is bij de VW van Tytsjerkstera-
diel, Schoolstraat 17-19,9251 EABergum.
Informatie over de dienstregeling van het
veer; 0 51 18 - 31 52 2.
Trein goedkoper
voor jongeren
Bij de Spoorwegen (alle balies van NS-In-
temational) kan sinds kort een nieuw, in
ternationaal jongerenticket worden ge
kocht. Het kaartje, dat twee maanden gel
dig blijft en dat bestemd is voor jongeren
tot en met 25 jaar, verschaf t de gebruiker
een korting van circa 30 procent op alle
treinreizen binnen Europa met uitzonde
ring van ritten waarbij gebruik wordt ge
maakt van de TGV.
Prinsengrachtconcert
Het inmiddels befaamd geworden Prin
sengrachtconcert is dit jaar op dinsdag 8
augustus. Het evenement dat elk jaar tien
duizenden muziekliefhebbers trelrt, wordt
gehouden op en rondom een podium dat
ligt afgemeerd tegenover het Pulitzer Ho
tel. Aanvang: 20.30 uur.
Rondleiding
in Tuschinski
In het Amsterdamse Tuschinski, dat zich
zelf graag 'de mooiste bioscoop ter wereld'
noemt, worden tot en met 2 augustus elke
zondag- en maandagochtend rondleidin
gen georganiseerd. Aanvang 10.30 uur. Het
theater kent uiteenlopende bouwstijlen;
tapijten en andere oosterse elementen roe
pen herinneringen op aan de sprookjes
van duizend-en-een-nacht. Reserveren
vooraf is niet noodzakelijk; entreeprijs 7,50
gulden.
Info: 020-62 31 51 0.
Beekse Bergen
Samen met de Novib en de provincie
Noord-Brabant heeft het Safaripark Beekse
Bergen in Hilvarenbeek een zomerpro-
gramma op touw gezet. In het Afrikaanse
dorp kan elke dag tussen 13 en 17 uur wor
den meegedaan aan wisselende activitei
ten. Op het programma staan zang, dans.
haren vlechten op z'n Afrikaans, maskers
maken en schminken. Verder is dé ten
toonstelling Into Africa te zien waardoor
bezoekers een indruk krijgen van het dage
lijks leven van vrouwen in een Afrikaans
land.
Info: 013 - 36 00 35.
Boekenstad
Boekenstad Bredevoort houdt zaterdag 22
juli weer de jaarlijkse boekenvrijmarkt. De
kraampjes worden uitsluitend door parti
culieren ingericht. Voor de liefhebbers zijn
er veel interessante koopjes te halen.
Info: 0 54 37 - 73 05 2/52 38 0.
Fietsen in
de Betuwe
In het kader van het project Gelderland
Cultuurland heeft de VW in Bemmel twe?
nieuwe fietsroutes ontwikkeld. De eerste,
'Kijken naar Betuwse forten en bunkers' is
uitgegeven in boekvorm waarin de ge
schiedenis van de forten en bunkers in het
gebied worden beschreven. Routebeschrij
ving en -kaart zijn in het boekje opgeno
men. De afstand is 75 kilometer en er
wordt begonnen bij de VW in Bemmel. De
tweede fiets- en/of autoroute is 30 kilome
ter lang en voert langs tuinen en galeries in
Bemmel, Haalderen, Gendt, Doornenburg
en Angeren. Ook deze route begint bij de
VW in Bemmel.
Info: 0 88 11 - 66 08 3/79 13 7.
Romeins leven
Wie meer wil weten over het dagelijks le
ven in de Romeinse tijd kan terecht in het
Thermenmuseum in Heerlen. De tentoon
stelling 'Een Romeinse familie' laat het le
ven zien zoals zich dat rondom het begin
van de jaartelling afspeelde. Onderwerpen
als de relatie tussen man en vrouw, ge
boorte, opvoeding, rechten, plichten en de
dood komen in de expositie aan bod. De
tentoonstelling is te zien tot en met 26 no
vember.
Info: 045-60 45 81.
Kijkduinpark
Onder de naam Recreatiecentrum Kijk
duinpark zal in Kijkduin op het 40 hectare
grote terrein van de voormalige Camping
Ockenburgh een nieuw vakantie-oord
worden gebouwd. Hel park krijgt twee
honderd luxueuze duinvilla's, waarvan er
reeds 160 zijn verkocht. Voorts komen er
vaste en toeristische campingplaatsen die
worden voorzien van 'supercomfort'. De
bouwactiviteiten, die dit voorjaar begon
nen, moeten voor het zomerseizoen 1996
grotendeels afgerond zijn.
Historisch
Amersfoort
Tot en met 27 augustus stelt Amersfoort
bezienswaardigheden en monumenten als
De Koppelpoort, Bierbrouwerij De Drie
Ringen, de St. Joriskerk, Museum Flehite
en de Mannenzaal van het St. Pieters- en
BlokJands Gasthuis voor het publiek open.
VW-gidsen verzorgen rondleidingen.
Nieuw is een kortingscoupon voor het
Mondriaanhuis, waar de tentoonstelling
'Mondriaans atelier Aardsch Paradijs' te
zien valt. De oude binnenstad kan ook tij
dens geleide rondwandelingen bezichtigd
worden. Een 'totaalkaartje' voor toegang in
alle monumenten en de stadswandelingen
kost 9,50 gulden.
Info: VW Amersfoort, 033 - 63 28 04.
Een oude Gilera, met Norton en Harley Da
vidson ooit het populairste motormerk.
FOTO PR
Antieke autobeurs
De grootste antieke autobeurs van Neder
land, de Oldtimer Jaarbeurs Vehikel, wordt
dit jaar gehouden van vrijdag 18 tot en met
zondag 20 augustus in de Jaarbeurs te
Utrecht. Auto's, motorfietsen, brommers
en onderdelen zullen worden tentoonge
steld, verkocht en geruild. Het evenement
wordt voor de 27ste keer gehouden. Een
aparte ruimte is gereserveerd voor hob
byisten. Veel auto- en motorclubs zullen
zich presenteren met informatie over de
clubactiviteiten. De beurs is dagelijks van
10-17 uur geopend.
Info: Frits de Graaf, Lange Lauwerstraat
26,3500 AP Utrecht, 030 - 32 88 08.
Hemelrijk
Het recreatiepark Hemelrijk, Schuttersweg
1 in Volkel, is uitgebreid met een nieuwe
binnenspeeltuin die onder meer is voor
zien van een negen meter hoge en 35 me
ter lange zespersoons glijbaan, een mini-
golfbaan en een groot springkussen. Ton
Derks begon zijn 'weersonafhankelijke' re
creatiepark enkele jaren geleden in een
kippenschuur.
Info: 0 41 32 - 72 98 7/73 99 9/74 01 7.
Willemien 't Hooft, de eerste directeur van het Muiderslot. „Ik ben geen familie."
Vestingdagen
Hellevoetsluis staat van vrijdag 18 tot en
met zondag 20 augustus in het teken van
de Vestingdagen, een evenement dat jaar
lijks zo'n honderdduizend bezoekers
pleegt te trekken. Belangrijkste onderdeel
vormen de Stoomdagen. Machines uit bin
nen- en buitenland komen in actie, dit
keer op het thema 'landbouw'. Het stoom-
terrein grenst aan het Haringvliet.
Info: VVV Hellevoetsluis,
0 18 83-12 31 8.
Ze voelt zich geen kasteelvrouwe,
maar is het toch eigenlijk wel een
beetje. Sinds 1 juni immers mag ze
zich baas van het Muiderslot noe
men. Willemien 't Hooft is de eerste
directeur van het op 1 januari gepri
vatiseerde kasteel. Haar naam heeft
ze mee. Want was het niet juist de
dichter P.C. Hooft die in de zeven
tiende eeuw als drost een belangrijk
stempel op het middeleeuwse kas
teel heeft gedrukt? „Maar die naam
heeft geen rol gespeeld bij mijn be
noeming, hoor. En ik ben óók geen
familie."
Uiteraard heeft ze plannen, zoals
het elke nieuwe directeur betaamt.
Voor het publiek meest in het oog
springend is het verplaatsen van de
kassa, die nu op de binnenplaats
staat. „Ik wil dat loket eigenlijk weer
terug hebben op het poortgebouw,
waar het vroeger ook heeft gestaan.
Ik vind namelijk dat er veel meer
nadruk moet worden gelegd op het
geheel van tuin en kasteel. Huis en
hof horen bij elkaar. De mensen
hebben nu het idee dat de openba
re weg doorloopt tot aan de ophaal
brug van het kasteel, met toevallig
een parkje aan de overkant. Door
de kassa helemaal aan het begin te
zetten moeten de bezoekers een
kaartje kopen voor het huis èn de
tuin. Dat wil niet zeggen dat je per
se de toegangsprijs verhoogt, ma&r
daarmee geef je wel aan dat ook de
tuin belangrijk is."
De hof is aangelegd in de stijl van
de zeventiende eeuw, zoals in de
dagen van P.C. Hooft. Maar hoewel
de dichter veel geschriften, brieven
en andere aantekeningen heeft na
gelaten, ontbreekt een duidelijke
beschrijving van de tuin. „We weten
wel hoe zijn tuinman heette, maar
welke gewassen er in de tuin ston
den, vond hij blijkbaar niet zo be
langrijk. Het enige dat bekend is, is
dat er pruimenbomen waren", ver
telt Willemien 't Hooft. En die staan
er dus nog steeds, samen met een
berceau of loofgang („heel moeilijk
om goed aan te leggen") en een
drie-etage-linde, een boom die zijn
loof, gedwongen door een frame,
over drie verdiepingen verdeelt.
„Dat staat voor de drie lagen van de
bevolking, het gewone volk, de adel
en de kerk. Het gewone volk geeft
de meeste schaduw."
Professioneel
De tuin moet in de toekomst ook
meer worden betrokken bij de
rondleidingen, vindt ze. Turnvereni
gingen moeten worden aangeschre
ven en erop worden geattendeerd
dat bij het Muiderslot een heel
mooie tuin is te vinden. „Juist die
tuin was namelijk vroeger ook zo
belangrijk. Er groeiden kruiden in,
groenten, exotische planten. Nu ha
len we dat allemaal uit Zuid-Afrika
en zo, maar vroeger moesten de
mensen daar zelf voor zorgen. En
juist ook door die tuin was het zo
aantrekkelijk om buiten te wonen."
Al die aandacht voor het groen
doet bijna een hoveniers-achter
grond vermoeden. Niet dus. 't Hooft
studeerde Nederlandse taal- en let
terkunde in Amsterdam, ging het
middelbaar onderwijs in, en is sinds
1979 verbonden aan de opleiding
voor restaurateurs, sinds 1984 zelfs
als directeur. „Als zodanig heb ik
ook mijn eerste professionele stap
pen gezet in het Muiderslot. Mijn
studenten hadden de prenten en te
keningen van het Muiderslot geres
taureerd, en daar werd vervolgens
een expositie aan gewijd in het kas
teel. In die tijd kwam ik er heel
veel."
De privatisering van het Rijksmu
seum Muiderslot, zoals het officieel
heet, heeft wat de directeur betreft
tot gevolg dat alles veel bedrijfsma
tiger moet worden aangepakt, een
meer 'professionele draai'. Dat be
tekent onder meer dat wordt ge
streefd naar uitbreiding van het
toch al niet geringe aantal bezoe
kers (nu 130.000 per jaar). „We wil
len meer spreiding naar de winter
toe. Nu komen de meeste bezoe
kers toch vooral in de zomer. Heel
veel mensen denken namelijk dat
het kasteel 's winters dicht is."
Ton ter Linden, de 'Mozart' onder de Nederlandse hoveniers.
FOTO CERT TABAK
