Particulier verzekerde
beter af dan het lijkt
m
Feiten Meningen
Strafrecht helpt
niet tegen
kinderseks in
Derde Wereld
Buitengewone lasten
'Jorritsma kan Kamer knollen voor citroenen verkopen'
VRIJDAG 14 JULI 1995
Moeten Nederlandse sekstoeristen die zich in bijvoorbeeld Thai
land of Sri Lanka aan kinderen vergrijpen in Nederland berecht en
gestraft kunnen worden? Schrikbarende gegevens over de aard en
omvang van kinderprostitutie in Derde-Wereldlanden hebben ge
leid tot een roep om strafrechtelijke maatregelen van de Neder
landse wetgever.
ChildRight Worldwide, een organisatie die opkomt tegen seksue
le exploitatie van kinderen, stelt Zweden aan Nederland ten voor
beeld. Ook burgers van de Verenigde Staten. Australië, Frankrijk,
Noorwegen en Duitsland die in het buitenland ontucht met kinde
ren plegen, zijn in hun eigen land strafbaar.
De Britse minister Howard (binnenlandse zaken) heeft woensdag
gezegd dat zijn regering gaat optreden tegen sekstoerisme. Maar
Britten die in het buitenland kinderen seksueel misbruiken zullen
in eigen land niet worden vervolgd. Howard denkt aan degenen die
seksreizen organiseren
Tot een proces komt het echter zelden. Tot dusver is in Zweden
nog slechts een veroordeling uitgesproken. Een 69-jarige ambte
naar kreeg drie maanden gevangenisstraf wegens seksueel contact
met een (nu) 14-jarige jongen in Thailand.
Om ook Nederlanders die in het buitenland kinderen misbruiken
in eigen land te kunnen straffen, moet de Nederlandse rechtsmacht
worden uitgebreid. Een argument daarvoor is dat hier een afschrik
kende werking van kan uitgaan. In de praktijk zou een dergelijke
strafbaarstelling echter hooguit een symbo
lische betekenis hebben. De bewijsproble-
men zijn namelijk vrijwel onoverkomelijk.
Voorwaarde voor een succesvolle vervol
ging is dat politie en justitie in het land
waar het misdrijf wordt gepleegd, hun me
dewerking verlenen. Er zou dus op grote
schaal samenwerking tussen de Nederland
se en bijvoorbeeld Thaise justitie no
dig zijn bij de opsporing en het leveren van
bewijs.
Als zij dat zouden willen, zouden zij ook
wel bereid zijn de daders ter plaatse te ver
volgen, maar dat gebeurt nu juist niet. Bo
vendien moeten, behalve de autoriteiten in
de betreffende landen, ook de slachtoffers
en getuigen nog eens bereid zijn aan een
vervolging van een verdachte in Nederland
mee te werken.
Een uitbreiding van de Nederlandse rechtsmacht die het moge
lijk maakt in het buitenland door Nederlanders gepleegde zeden
delicten aan te pakken, zou in feite weinig anders dan een moreel
gebaar inhouden, zonder dat er iets verandert in de landen waar de
kinderexploitatie plaatsheeft. Symbool-wetgeving kan zelfs ave
rechts werken. Een moeilijk bewijsbaar delict leidt gewoonlijk tot
onthouding van strafvorderlijk optreden. Dus van werkelijke pre
ventie afschrikking van mogelijke daders is geen sprake, ten
zij men bereid en in staat is een flink aantal zaken voor de rechter
te brengen.
Als de wetgever er toch voor zou voelen, dan rijzen ingewikkelde
rechtsmacht-problemen. De Nederlandse strafwet is toepasselijk
op Nederlanders die zich in het buitenland schuldig maJcen aan
een misdrijf (naar Nederlands recht), echter op voorwaarde dat het
feit ook strafbaar is in het land waar het is gepleegd. Deze voor
waarde zou moeten worden geschrapt als men toeristen die zich in
het buitenland aan kinderen vergrijpen hier wil vervolgen, want
seksueel contact met minderjarigen is lang niet overal strafbaar.
Maar er zitten meer.haken en ogen aan het voorstel. Het moet
ook gaan om een feit dat in Nederland als misdrijf geldt. Dat is al
tijd het geval bij seksueel contact met kinderen onder de twaalf.
Betreft het echter seks met jongeren tussen de twaalf en zestien
jaar, dan is een voorwaarde voor strafvervolging dat het slachtoffer
zelf een kjacht bij de politie indient. Het is een zogeheten klachtde
lict.
Het valt niet te verwachten dat de kinderen die in landen als
Thailand tot prostitutie worden gedwongen, aangifte doen. De eis
dat er een klacht moet zijn ingediend over seksueel misbruik van
twaalf- tot zestienjarigen, alvorens tot strafvervolging kan worden
overgegaan, zou dus uit de wet geschrapt moeten worden.
Maar dit is nu juist in 1991 ingevoerd met de gedachte dat seksu
ele activiteit van jongeren onder de zestien niet strafbaar behoort
te zijn, tenzij er duidelijk sprake is van onvrijwilligheid en dwang.
Een herziening van de wet, voortkomend uit terechte morele ver
ontwaardiging over de seksuele exploitatie van kinderen elders, zou
dus vrijwillige seks beneden de zestien in Nederland zelf weer tot
misdrijf bestempelen. In de praktijk zou dit neerkomen op ver
scherping van de in Nederland maar niet in Thailand gelden
de zedelijkheidswetgeving.
Het valt moeilijk in te zien wat de misbruikte kinderen in landen
van Azië en Latijns-Amerika daarmee opschieten. Het terugdringen
van de kinderprostitutie in de Derde Wereld is in de eerste plaats
een kwestie van armoedebestrijding. Daarnaast kan voorlichting
aan westerse toeristen waar staatssecretaris Schmitz van justitie
bij de toeristenindustrie op aandringt een rem vormen op seks
met minderjarigen. Het Nederlandse strafrecht is in dit geval geen
deugdelijk instrument: het is bedoeld om te straffen, niet om uiting
te geven aan onze walging.
GIJS SCHREUDfRS
juridisch
medewerker
Bij verandering in financiering gezondheidszorg
Boze gezichten wachten de particuliere ziektekostenverzekeraars ais ze tegen het einde van dit
jaar de nieuwe polissen de deur uit doen. Het is niet hün schuld, maar door een schuifoperatie in
de financiering van de gezondheidszorg zullen de premies in 1996 fors hoger worden. Hoeveel
precies valt op dit moment nog niet te zeggen. Maar een gezin met kinderen moet niet gek opkij
ken als de rekening zo'n zeven, achthonderd gulden hoger is. Twintig procent valt niet uit te slui
ten, zo meldde Zorgverzekeraars Nederland deze week.
BELASTING BELICHT
Schuifoperatie of niet, déze 'gezondheidszorg' blijft voor eigen rekening.
Maar voordat ze met een rood
hoofd hun ziektenkostenverze-
keraar opbellen, kunnen de par
ticulier verzekerden beter even
hun loonstrookje van 1 januari
afwachten. Dan zal blijken dat
ze in heel veel gevallen niet of
nauwelijks slechter afzijn, ter
wijl met name alleenstaande
particulier verzekerden aan de
schuifoperatie een aardige cent
overhouden.
In de vorige kabinetsperiode
wilde de toenmalige staatsse
cretaris van volksgezondheid Si
mons de Algemene Wet Bijzon
dere Ziektekosten (AWBZ)
bedoeld voor grote onverzeker
bare riscio's als bijvoorbeeld
opname in een verpleeghuis of
psychiatrische inrichting ge
bruiken als kapstok voor een
volksverzekering tegen ziekte
kosten.
Het plan werd door paars weer
haastig van tafel geveegd, maar
één vuiltje zat er nog: Simons
had een aantal voorzieningen,
waarvan de medicijnen (onge
veer 5,5 miljard per jaar) de
grootste was. al overgeheveld
naar de AWBZ.
Per 1 januari 1996 gaan die
voorzieningen, samen goed
voor ongeveer zeven miljard
gulden, weer terug naar het zie
kenfonds en de particuliere
ziektekostenverzekering. De
AWBZ-premie, een heffing over
de eerste 44.000 gulden belast
baar inkomen, kan daardoor
met ruim twee procent omlaag.
Dat levert de belastingbetaler
maximaal een kleine duizend
gulden op.
De goedverdienende particulier
verzekerde hoeft zich derhalve
weinig zorgen te maken: die
AWBZ-verlaging maakt de
duurdere polis wel goed. En als
deze verzekerde alleenstaand is,
houdt hij er zelfs dik geld aan
over. Particulieren betalen in te
genstelling tot ziekenfondsver
zekerden per persoon, en niet
per huishouden. Tegenover een
premieverhoging voor één per
soon staat immërs wél duizend
gulden AWBZ- verlaging.
Het alleenverdienende particu
lier verzekerde gezinshoofd met
een inkomen net boven de zie
kenfondsgrens en een forse hy
potheek (waardoor het belast
baar inkomen ver onder de
44.000 gulden schiet), zal er
waarschijnlijk bij inschieten.
Voor de particulier verzekerden
Tussen deze twee uitersten
hangt winst of verlies sterk af
van vragen zoals hoe groot het
huishouden, hoe hoog het eigen
risico en of de verzekerde de
medicijnen nog wel zal meever
zekeren.
De ziekenfondsverzekerden lij
ken er niet slecht af te komen.
De belangrijkste reden is dat
'hun' rekening volgens de hui
dige plannen vooral bij hun
werkgevers terecht komt. De
werkgevers betalen namelijk het
leeuwedeel van de ziekenfonds
premie, die uiteraard evenais de
particuliere premie omhoog
moet. De verlaging van de
AWBZ-premie gaat daarentegen
geheel naar de werknemers. Als
ze niet op een of andere manier
worden gecompenseerd, dan
wacht het bedrijfsleven een las
tenverzwaring van honderden
miljoenen guldens.
Volgens de plannen zoals die nu
zijn uitgelekt, speelt een mini-
ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOER
mumloner ondanks de even
eens voorgenomen verhoging
van de nominale ziekenfonds
premie (een vast bedrag dat ie
dere verzekerde moet betalen)
volgens een grove berekening
ongeveer quitte. Naarmate een
fondsverzekerde de zieken
fondsgrens benadert, houdt hij
aan de schuifoperatie geld over.
Maar het gaat, zo benadrukken
betrokkenen, nog maar om
voorlopige plannen. Het overleg
tussen de verzekeraars en de
ministeries van volksgezond
heid, sociale zaken en werkgele
genheid, economische zaken en
financiën draait ook de komen
de maanden nog op volle toe
ren door. En er zitten aan het
Nederlandse belasting- en pre
miegebouw zoveel regelknop-
jes, dat niemand nu al durft te
voorspellen welk 'plaatje' ér uit
eindelijk uit komt.
HAARLEM SJAAK SMAKMAN
Men komt in het leven weieens voor noodzakelijke
kosten te staan die een behoorlijke aanslag op de
portemonnee betekenen. Om deze pijn enigszins te
verlichten is in 1941 de buitengewone lasten aftrek
uitgevonden. Een aardigheidje van de belastingwet
gever.
De belastinginspecteur is er om er voor te waken
dat het ook echt een aardigheidje blijft. Alleen 'echte'
buitengewone lasten kunnen worden afgetrokken,
anders wordt er resoluut een streep door de aftrek
post gehaald. Voor sommige mensen kan zo'n beslis
sing wel eens hard aan komen. De belastingrechter is
dan soms de redder in nood.
Ziektekosten zijn in beginsel als buitengewone last
aftrekbaar. Hulp- en kunstmiddelen vallen hieronder.
Hierbij moet onder meer worden gedacht aan brillen,
gehoorapparaten, protheses en rolstoelen. Ook hulp
middelen die in het dagelijkse leven gewoon kunnen
worden gebruikt zijn soms aftrekbaar.
Zoals bijvoorbeeld een bandrecorder en een
schrijfmachine voor een blinde of een speciaal tele
foonapparaat voor iemand die aan multiple sclérose
lijdt. De Hoge Raad heeft hiervoor in 1976 de regel
gegeven dat 'het middel zijn lichaam in staat stelt tot
een normale lichaamsfunctie die het zonder dat mid
del niet kan vervullen'.
Belastingbetaler X wilde een elektroscooter als
hulp- of kunstmiddel aftrekken. De vrouw van deze
belastingbetaler is invalide. Ze heeft daarom de elek
troscooter aangeschaft zodat ze zich beter kan voort
bewegen. De inspecteur zette echter een streep door
de aftrekpost.
Hij voerde hiervoor aan dat de bedrijfsvereniging
voor de detailhandel, Detam in Utrecht, van mening
was dat een vergoeding van de kosten niet mogelijk
was omdat er volgens de cardioloog een medische
noodzaak ontbrak. Daarnaast had de belastingbeta
ler, volgens de inspecteur, door moeten procederen
tegen de weigering van de Detam om een vergoeding
te verstrekken.
Raadsheer Monné van het gerechtshof in Den
Haag dacht er anders over. De belastingrechter
hechtte veel belang aan de verklaring van de huisarts,
die had verklaard dat de vrouw niet in staat was zich
zelfstandig te verplaatsen en dat een elektrische drie
wieler derhalve een medisch noodzakelijke uitgave
was. Daarnaast was voor de rechter het feit dat de
vrouw in 1994 nog een hartoperatie had ondergaan,
hulp in de huishouding kreeg toegewezen en van de
gemeente een rolstoel kreeg, voldoende om te oorde
len dat de kosten noodzakelijk waren. Dat de belas
tingbetaler niet had doorgeprocedeerd kon de belas
tingrechter niet op een andere gedachte brengen. De
kosten waren aftrekbaar.
Een ander (schrijnend) geval is het volgende. Belas
tingbetaler Z raakt als gevolg van een verkeersongeval
'zowel geestelijk als lichamelijk invalide. In 1989 werd
door het behandelende ziekenhuis besloten dat de
nierspoeling, diè hij dagelijks moet ondergaan, voort
aan niet meer in het ziekenhuis zou plaatsvinden,
maar bij de man thuis.
De woning van de man was hiervoor echter te
klein. Hij moest verhuizen naar een grotere woning
met een aparte kamer, die steriel moest worden ge
houden en uitsluitend gebruikt zou mogen worden
voor nierspoelingen. De kosten voor de verhuizing
konden door hulp van familie beperkt blijven tot
3.300 gulden. Deze kosten en daarnaast 480 gulden,
het deel van de 'extra' huur voor de extra kamer, wil
de de zwaar gehandicapte man als buitengewone last
aftrekken. Ook hier zette de belastinginspecteur een
streep door de aftrekpost.
En deze keer was het belastingrechter Van Schie
van Hof Arnhem die 'te hulp' kwam. Hoewel het erop
leek dat de inspecteur fiscaal-technisch gezien de
beste kaarten in handen had, was de rechter toch van
oordeel dat de kosten aftrekbaar waren, omdat de ka
mer te beschouwen was als een onontbeerlijk hulp
middel bij het noodzakelijke gebruik van zijn nierdia
lyse apparaat.
De belastingrechters van Nederland: soms geven ze
dat ene (financiële) steuntje aan die mensen die het
toch al zo moeilijk hebben. De gang naar de belas
tingrechter is ook voor deze bevolkingsgroep zo
slecht nog niet.
WIM STEVENHAGEN
'oopegYY&TS prr is \0IST H6£L Mope&l
CE ÉEÊCT(20MICA IN Eim&ANP
WA4£5CHUW6N ons ALS HL> IE V£k VAN
Vt P4AKT. toCHT HP TOCH W&
ontvluchten CAN FAN ECFE
A/yigJENAAR iceNTlFice^rJ
AAN CE «ANP VAN CE
I MI^OPE. Of ?'w
HEMP"
m:
Meteen na de komst van het ka
binet-Kok voorspelde menigeen
de onvermijdelijke botsing. Met
zowel de WD als PvdA en D66
in één ministersploeg zou
'groen' het struikelblok zijn van
'paars'. De milieu-eisen van
vooral D66 beloofden volgens
velen politiek vuurwerk aan het
Binnenhof, zéker gezien het
verkiezingsprogramma dat de
kiezers voorhield dat de Demo
craten hun groene mannetje
zouden staan.
De noodzakelijke afwegingen
tussen ecologie en economie bij
miljardenprojecten als de Betu
welijn en Schiphol zouden het
grote verschil van opvattingen
tussen de WD en de
'milieupartijen' D66 en PvdA
haarfijn blootleggen, zo schre
ven de commentatoren.
Bijna een jaar na het aantreden
van het kabinet blijkt dat de
grote confrontatie is uitgeble
ven. Spannend was het soms
zeker, maar met enig kunst en
vliegwerk, een 'bolknak-ak-
koord' over Schiphol en gekib
bel op de eindstreep over de Be
tuwelijn, kon de coalitie uitein
delijk schouder aan schouder
de immense projecten in de
Tweede Kamer over de meet
trekken.
Het paarse 'gevecht' over de Be
tuwelijn resulteerde in een extra
investering van maximaal 820
miljoen gulden voor het oplos
sen van milieuknelpunten.
Hoewel D66 en PvdA tijdens
een werkbezoek aan de regio
nog brutaal poogden wat meer
geld uit 's Rijks buidel te halen,
moesten ook zij zich uiteinde
lijk schikken.
Zowel de WD als het kabinet
meende dat de groene wensen
maar moesten ophouden bij die
820-miljoen 'en geen cent
meer'. Een tunnel onder het
De historische paarse coalitie heeft het eerste jaar rege
ren er op zitten. Zonder grote problemen is het kabinet
er inmiddels, uiteraard flink geholpen door de econo
mische rugwind, in geslaagd om het geld voor het ko
mende jaar over de verschillende departementen te
verdelen. Waar menige scepticus bij het aantreden nog
voorspelde dat de coalitie van PvdA, WD en D66 geen
lang leven beschoren zou zijn, lijkt de links-liberale sa
menwerking stevig in het zadel te zitten. Tijd voor een
tussenbalans. Vandaag: de prestaties van de ministers
Jorritsma en De Boer.
Pannerdensch Kanaal omwille
van het milieugezicht van D66
en PvdA en het publieke debat
kon er nog wel vanaf, maar dan
wel ten koste van andere
milieu-investeringen langs het
tracé. Zo rest een Betuwelijn die
de coalitie toch met enige han
digheid moet kunnen verdedi
gen bij de achterbannen.
De groeistuipen van Schiphol
brachten D66 en PvdA weder
om in beroering. In hun onder
linge twist om de gunst van het
milieubewuste electoraat, rie
pen ze om het hardst dat er ste
vige milieugrenzen moesten ko
men aan de groei van de lucht
haven. Het toekomstig aantal
passagiers en het aantal huizen
met ernstige geluidshinder
moesten een plafond krijgen.
„Dit is de laatste uitbreiding van
Schiphol", waarschuwde de
PvdA zelfs in de Kamer.
De WD, met de hete adem van
de luchthaven en de KLM in de
nek, bekeek de discussie met
enige zorg. Het kon toch niet zo
zijn dat de collega's uit de coali
tie met hulp van de kleinere
fracties hun zin kregen? Dat was
de afgelopen maanden bij om
streden infrastructurele projec
ten als de rijksweg A73 in Lim
burg iets te vaak gebeurd.
WD'er Te Veldhuis kreeg van
fractievoorzitter Bolkestein de
opdracht de eenheid te herstel
len. En rpet succes. Een
enigszins broos akkoord kwam
vlak voor het beslissende debat
uit een rokerige achterkamer:
Schiphol mag uitbreiden bin
nen de grenzen van 44 miljoen
passagiers en 10.000 woningen.
De nachtelijke vluchten onder
gaan een nader onderzoek.
'Verkwanseling van het milieu.
Paars wint het toch van Groen!!
hoonde de oppositie direct.
PvdA en D66 daarentegen roken
de milieuwinst en poogden de
ze op hun conto te schrijven. De
WD stelde meteen fijntjes dat
ze het recht voorbehoudt later
op de inhoud van het akkoord
terug te komen. De inspannin
gen voor de lieve politieke vrede
hebben tenslotte een prijs.
Met twêe van de grootste pro
jecten van Nederland door de
Tweede Kamer geloodst, kan
minister Jorritsma (verkeer en
waterstaat) nu gerust aan een
welverdiende vakantie begin
nen. Vaak vooral door haar poli
tieke bekwaamheid, haar grote
inzet voor een 'maatschappelijk
draagvlak' en haar ongedwon
gen stijl heeft de WD-minister
ontzag afgedwongen. „Jorrits
ma kan de Kamer knollen voor
citroenen verkopen", zo schreef
een krant zelfs. Hoe het ook zij,
Jorritsma heeft zich tot dusver
een sterke minister getoond die
elke voedingsbodem voor kri
tiek direct weet te neutraliseren.
Hoe anders ligt dat bij milieu
minister De Boer. De PvdA-be-
windsvrouw had de weinig eer
volle taak de zeer kritische link
se oppositie en de milieubewe
ging te overtuigen dat het
milieu er bij Betuwelijn en
Schiphol nog niet zo slecht uit
springt. De Boer kreeg de wind
van voren. Ze zou geen visie
hebben, het 'milieugezicht' zou
ontbreken en ze is te snel bereid
politieke compromisssen te
slikken.
Haar opmerkingen in een
vraaggesprek met het dagblad
Trouw dat ze aan de basis zou
hebben gestaan van het Schip-
hol-compromis, moest ze kort
daarop nuanceren. Aansporin-
Morgreet de Boer
gen uit het kabinet te vertrek
ken omdat ze een akkoord ver
dedigde dat ze eigenlijk te ver
vond gaan, sloeg ze in de wind.
De Boer onderging het lot van
een milieuminister in een kabi
net dat zowel economie als eca
logie in het vaandel wil hebben
toch heldhaftig. Ze wil pas
'afgerekend' worden op haar in
zet en beleid na afloop van de
kabinetsperiode. Vlak voor het
reces kwam de minister vervol
gens met een eigen boekwerk
waarin ze haar persoonlijke vi
sie op het toekomstige milieu
beleid neerlegt. De minister
toont toch bevlogenheid voor
het milieu, zo luidt de onderlig
gende politieke boodschap
De Boer pareerde de aanval
steeds met een tegenaanval,
maar zonder kleerscheuren is zi
met deze tactiek niet uit haar
eerste ministersjaar gekomen.
Met de grote projecten achter
de rug, kan De Boer na de zo
mer wellicht geruster werken
aan de uitwerking van haar vi
sie, maar ook aan haar imago.
DEN HAAG PATRICK SELBACH
