'Fransen zullen afzien van kernproeven'
'Bolkestein bezoekt alleen hoofdsteden'
Feiten &Meningen
Marsmannetje als buur
MAANDAG 10 JULI 1995
Directeur Geert Drieman van Greenpeace Nederland, optimistisch
Directeur Geert Drieman van Greenpeace Nederland is ervan overtuigd dat Frankrijk zal afzien van de kernproeven in de Stille Zuidzee: „De inter
nationale druk op Frankrijk groeit, zeker vanuit Australië en Nieuw-Zeeland. Bovendien herdenken we maandag (vandaag, red.) dat de Franse ge
heime dienst tien jaar geleden de Rainbow Warrior I opblies in een poging ons te weerhouden van acties tegen de kernproeven. Een alom verguisde
daad van de Fransen. Ten slotte groeit de opvatting in de wereld dat Frankrijk niet ongestraft het geldende moratorium op atoomproeven mag
doorbreken".
Greenpeace Nederland zal de
komende weken pogen ook in
Nederland het verzet tegen het
Franse voornemen te verster
ken. „De reactie van de Neder
landse regering was tot dusver
nogal lauw. We zijn wel tegen,
maar erg veel doen we er niet
aan, zo lijkt het. Hoe de acties
precies vorm krijgen, kan ik nog
niet zeggen, maar je mag er op
rekenen dat we de registers
weer open zullen trekken."
Drieman waakt ervoor om ver
gelijkingen te trekken met de
succesvolle campagne tegen-het
afzinken van het olieplatform
Brent Spar door Shell. Na we
ken van bezettingen, koperssta
kingen en politieke steunbetui
gingen besloot de oliegigant vo
rige maand af te zien van de
zaak. „De affaire rond de Brent
Spar is niet te vergelijken met
de acties bij Mururoa. Bij Shell
ging het om een duidelijk con
flict met een helder probleem:
de Noordzee is geen vuilnisvat.
Bij de kernproeven ligt dat an
ders. Dat is geen uniek geval."
Drieman wijst er op dat Green
peace al twintig jaar actie voert
tegen atoomproeven in de we
reld. Deze proeven hebben zelfs
tot de oprichting van Greenpea
ce bijgedragen. Internationaal
bestaan er al afspraken over de
proeven. In dit Franse geval
heeft president Chirac na zijn
aantreden concessies moeten
doen aan het militaire apparaat.
Dat wilde de proeven hervattend
AI met al zijn daardoor vergelij
kingen met de Brent Spar maar
moeilijk te maken."
Drieman glundert nog wel als
hij terugkijkt op de Brent-Spar-
acties. „Het was natuurlijk een
enorme opsteker voor onze or
ganisatie. Na de vervelende be
richtgeving eind vorig jaar over
onderlinge twisten, bezuinigin
gen en ontslagen bleek nu toch
duidelijk dat Greenpeace geen
organisatie is die een verstik
kende bureaucratie kent. Die
kritiek is nu toch wel weerlegd,
denk ik. Geen enkele organisa
tie was in staat geweest zo doel
matig en snel geld, materiaal en
personeel te mobiliseren als wij
hebben gedaan rond de Brent
Spar."
Drieman, tevens afgevaardigde
in het overkoepelende Green
peace International (dertig lan-
denkantoren), weerspreekt ook
berichten als zou de organisatie
onderling lang verdeeld zijn ge
weest over de vraag, of de acties
tegen het platform wel moesten
doorgaan. De dure campagne
zou ten koste gaan van andere
belangrijke aandachtspunten
van Greenpeace, zo meenden
sommigen.
„Natuurlijk hebben we goed ge
Socialisten
in Frankrijl
tegen proevt
De Franse Socialistische l
tij heeft president lacque
Chirac gisteren opgeroep
'af te zien van de nutteloj
en onbeheersbare hervat
van de kernproeven' in d
Stille Zuidzee. De partij z
het besluit van de neo-ga
listische president als eer
'pseudo-gaullistischgeba
De partijraad van de soci;
ten vraagt Chirac in een
resolutie 'opnieuw de tijc
nemen voor bezinning ei
meer samenhang te bren
in ons buitenlandse belei
om opnieuw de stem van
Frankrijk ten dienste van
vrede te laten horen'. Vol
gens de partij heeft de pri
dent door de proeven te 1
vatten een besluit genom
dat 'de vrede in de werelc
niet dient, de reputatie vó
Frankrijk schaadt en de w
loop in nucleaire wapens
weer op gang brengt'.
Chiracs voorganger, de sc
alist Frangois Mitterrand,
afgelopen week zijn onge
noegen blijken over de h(
vatting van de kernproevi
Hij besloot in 1992 de pre
ven op te schorten, 'omd;
de tijd was gekomen een
de aan de nucleaire wape
wedloop te maken'.
parus »afp
Driemans celgenoot destiji
Canada, de directeur-Duits
T. Bode, komt overigens, bi
nenkort naar Amsterdam c
zetel van directeur Greenpi
Internationaal in te nemen
ben blij met zijn komst. Bo
heeft aangekondigd intern;
naai de structuren binnen
Greenpeace weer voor iede
helder te maken. Een beter
tegratie van de verschillend
campagnes met duidelijke
riteiten. Dat zijn zaken die:
organisatorisch en financie
voor verbetering vatbaar zij
Drieman voorziet dan ook
frisse wind door Greenpeac
om acties als tegen de Fran
kernproeven ook in de toe
komst goed te kunnen uitvi
ren. „Want daar staan we v
amsterdam anp
De Franse marine enterde gisteren de Rainbow Warrior II toen het schip van Greenpeace de territoriale wateren van Mururoa binnenvoer.
keken hoe we de zaak zouden
aanpakken. Maai" iedereen was
ervan overtuigd dat we met
man en macht de dumping
moesten tegengaan. Daarom is
door Greenpeace Nederland
anderhalf miljoen uit de reser
ves gehaald om de campagne te
bekostigen. In totaal kostte de
Brent Spar ons internationaal
ongeveer 3,5 miljoen."
Nadrukkelijk stelt Drieman dat
de acties grotendeels vanuit Ne
derlands initiatief zijn voortge
komen. „Dat maakte de vreug
de er uiteindelijk extra groot
door." Het hardnekkige verhaal
dat Greenpeace met 1.100 be
taalde werknemers vooral zou
bestaan uit een onverzoenbare
groep activisten en bureaucra
ten wil Drieman uit de wereld
hebben. „Zeker zijn er mensen
binnen Greenpeace die deels uit
nostalgische overwegingen de
enorme groei van de organisatie
afwijzen. Ik begrijp dat wel,
maar zo'n visie is niet realistisch
meer. Greenpeace is en blijft
een club die vooral actie voert.
Maar in de afgelopen jaren zijn
ook de politieke lobby en de
wetenschappelijke onderbou
wing van onze milieubezwaren
belangrijke elementen van ons
werk geworden. Dat vraagt ook
om kantoormensen, die hebben
we ook nodig."
„Samen met de actievoerders
vormen zij nu Greenpeace. Wie
terug wil naar alleen nog de
rubberboten, slaat de plank mis.
Door vervolgens anoniem, ver
trouwelijke interne gegevens
over Greenpeace publiek te ma
ken, zoals vorig jaar gebeurde,
creëer je een absoluut verkeerd
beeld over Greenpeace. Natuur
lijk kan er een boel beter, maar
verhalen over verlammende in
terne twisten bestrijd ik."
De directeur vindt zichzelf er
een goed voorbeeld van, hoe
bureaucraat en actievoerder sa
men kunnen gaan. Drieman
was onder meer betrokken bij
acties in Canada teggn het kap
pen van oerbossen en bij de
strijd tegen de walvisvangst vo
rig jaar zomer in Noorwegen.
Beide keren ging hij enige tijd
de gevangenis in. Hij moest zich
uiteindelijk verantwoorden voor
de rechter. „Die kruisbestuiving
maakt Greenpeace voor mij zo
aantrekkelijk."
Ik woon sinds
kort in een nette
buurt. Nieuws
gierig naar de
locatie?
Hampstead
Garden Suburb
in Noord-Londen. De naam
geeft het al aan: Veel groen, niks
te beleven. Kinderen zie ik er
nooit op straat, ook de opge
schoten jongeren ontbreken, de
kroegen zijn op één vinger te
tellen, 's avonds na een uurtje of
acht hoor je alleen maar auto's
langsrijden. Maar wel netjes
dus, op stand zoals dat heet. Al
lemaal keurige twee-onder-één-
kaphuizen, met voor en achter
een tuin.
Het geheel wordt omzoomd
met heggen. Ze maken stuk
voor stuk de indruk alsof ze met
lineaal en nagelschaar worden
bijgehouden. Kaarsrecht, haar
scherp, elk takje of blaadje dat
uit het gelid springt is meedo
genloos neergemaaid. Ik wist
tot voor kort geen bal van tui
nen. Groen is voor mij groen, 't
ruikt lekker en 't is er aange
naam verpozen als de zon
schijnt, voor de rest moet de
natuur het werk doen.
Dat blijkt dus niet zo te zijn. De
slaapkamerrust van m'n eerste
zaterdagmorgen in de Garden
Suburb werd onaangenaam
verstoord door een geluid dat
me het zweet op de rug joeg. Ik
haastte me uit bed om te zien of
er echt een peloton tandartsen
aan het oefenen was. Tussen de
gordijnen door zag ik echter een
Marsmannetje boven 'mijn' heg
uitkomen.
Een dik kaal hoofd, met aan
elastieken een zwemmersbril
met hele dikke glazen erin,
daaronder een T-shirt met 'I lo
ve rugby' erop, waaruit weer
twee vlezige armen staken q
waren bevestigd aan het sog
handschoenen dat van klein
keepershandjes kolenschopi
maakt. Die handschoenen <j
knelden een vervaarlijk trillc
instrument dat, ik leer snel,
heggetrimmer heet.
Tevens ontdekte ik dat het i
Marsmannetje m'n buurmai
Bill was. Met geroutineerdel
wegingen topte hij de heg al
terwijl ik stiekem en ademlo
toekeek. Ik wilde net tegen r
geliefde zeggen: die man is
maar 't bespaart ons een hoi
gedoe, toen het geluid ophie
Bill deed de handschoenen i
keek goedkeurend naar de lij
en verdween.
Tussen Bill en mij waren noj
niet echt veel woorden verloi
gegaan en het knippatroon
hij achterliet was duidelijk el
aansporing aan mijn adres o
me ook bij de club van zater
dagmorgenheggetrimmers t
voegen. Ik repte me dus naai
een tuincentrum in de buurt
kocht het clubgereedschap, i
Klaar voor het duel, dacht itó
stak het gevaarte in de hegvi
de voortuin, klemde de tandi
op elkaar en gaf gas. Het geit]
was oorverdovend, maar hiel
terstond op. Verbaasd keekil
om me heen. Juist op dat mö
ment passeerde over het trot
aan de voorzijde van de hegt
keurig heerschap, type Sherlj
Holmes. Hij wees op het doo:
liefde stukje snoer dat doello]
aan het handvat van m'n tuil
zwaard bungelde en zei meti
minzaam knikje: „Winningal
the bathes, chap?" Ik slaap
sindsdien op zaterdagmorge
weer gewoon uit.
hans geleunse correspondent
1
I londen
Jan Berteling niet verbaasd over kritiek WD-leider op ontwikkelingssamenwerking
Waarom gelooft Frits Bolke
stein niet in het nut van ont
wikkelingssamenwerking in
Afrika? Jan Berteling, vertrek
kend directeur van de ontwik
kelingsorganisatie SNV, heeft
daar een verrassend eenvoudig
antwoord op: de WD-leider
bezoekt alleen hoofdsteden.
Wie de haarvaten van de Afri
kaanse samenleving opzoekt,
zou een ander beeld krijgen.
„Als de deskundigen daar ver
trekken, ontstaat een ramp."
De SNV (voorheen: Stichting
Nederlandse Vrijwilligers) dankt
zijn bestaan aan Joseph Luns,
de minister die Nederland altijd
kloek afficheerde als
'middelgrote natie in Europa'.
Na dertig jaar heeft de SNV, een
zelfstandig onderdeel van het
ministerie van buitenlandse za
ken, zeshonderd werknemers in
28 landen in Afrika, Azië, La-
tijns-Amerika en Europa (Alba
nië). Een mooi moment om te
vertrekken, meent directeur Jan
Berteling, die kiest voor een an
dere topfunctie op de 'Apen
rots'.
Volgens Berteling is de werkwij
ze van de SNV-medewerkers in
dertig jaar ingrijpend veran
derd. Sloeg men vroeger als vrij
williger pro deo aan het metse
len en timmeren, nu is de SN-
V'er een goedbetaalde deskun
dige die zelf nauwelijks meer
een spa in de grond steekt. Al
een aantal jaren heeft SNV ook
Derde-Wereldburgers in dienst.
„Ze kunnen het daar heel goed
zelf, alleen wisten wij dat in
1965 nog niet."
De 'interculturele communica
tie' blijkt na al die jaren nog
steeds het grootste probleem.
De SNV-praktijk biedt daarvan
voorbeelden genoeg. Zo bouw
de de SNV begin jaren tachtig in
Nepal loopbruggetjes, om de af
stand te bekorten tussen het
dorp en de waterpomp. Pas la
ter bleek dat de bevolking een
goede watervoorziening veel
belangrijker vond. Om die re
den besteedt de SNV nu veel
meer aandacht aan het actief
betrekken van de plaatselijke
bevolking bij projecten. Maar er
zijn grenzen, aldus Berteling.
„Je hebt gewoon niet de tijd om
een jaar onder de boom te zit
ten."
Volgens Berteling wordt de dis
cussie over de begroting van
ontwikkelingssamenwerking de
laatste maanden gedomineerd
door 'doemdenkers' zoals WD-
leider Bolkestein en OESO-am-
bassadeur Van Dam. Volgens
Bolkestein helpt ontwikkelings
geld niet waar het nodig is (in
Afrika) en is het niet nodig waar
het wel zou helpen (in Zuid-
oost-Azië). Van Dam zei op een
PvdA-bijeenkomst dat Afrika
daarom alleen nog maar overle-
vingshulp moet krijgen. Met
landen in Latijns-Amerika en
Azië zouden samenwerkings
verdragen moeten worden ge
sloten op basis van gelijkwaar
digheid.
„Absoluut mee oneens", roept
Berteling. „Van Dam accepteert
blijkbaar het marxistische prin
cipe van de Verelendung, ook in
Afrika. De stelling dat het daar
zo slecht gaat, is overigens maar
ten dele waar". Het terugtrek
ken van deskundigen uil Afrika
Rwandezen op de vlucht voor het geweld. De Stichting Nederlandse Vrijwilligers trok zich tijdens de slachtingen vorig jaar terug uit Rwanda, maar
helpt nu weer bij de wederopbouw. foto archief
zou volgens de SNV-directeur
een 'geweldige ramp' veroorza
ken. „Wij kunnen daar nog
steeds nuttig werk verrichten.
Het is heel goed dat er serieus
naar de effecten van ontwikke
lingshulp wordt gekeken. Die
heeft jarenlang iets heiligs ge
had. Maar nu lijkt het wel alsof
alle hulp slecht is. Dat is niet
waar. Ontwikkelingswerk is in
gewikkeld werk."
Dat Bolkestein en Van Dam zo
negatief oordelen over de hulp
aan Afrika kan Berteling wel be
grijpen. „Mensen als Bolkestein
en Van Dam zijn alleen maar in
de hoofdsteden en nooit in de
dorpen geweest. En als zij stel
len dat alleen noodhulp moet
worden gegeven, dan zeggen ze
tevens blijf maar liggen. Maar je
moet na de noodhulp juist een
stap verder gaan."
Berteling noemt Rwanda, waar
SNV'ers zich tijdens de slachtin
gen van vorig jaar terugtrokken
en nu weer helpen bij de weder
opbouw. Hetzelfde zou kunnen
gebeuren in voormalig Joego
slavië. „Als daar straks vrede is,
dan komt die regio gezien de
hoogte van het bruto nationaal
produkt in aanmerking voor
ontwikkelingshulp. Of SNV daar
nu moet gaan zitten is een
tweede, want er zijn al veel des
kundigen. Maar bij de wederop
bouw kunnen ze de hulp van
Nederland wel gebruiken."
den haag gpd
