Stockhausens sterren op aarde
Trage voorstelling over Striphelden Schatten Kremlinin Boymans
heeft behoefte aan strakkere regie
Cultuur&Kunst
Steengoed samenspel
Leids Barok Ensemble
DINSDAG 27 JUN11995
Beelden in tuin van Kaasmarktschool
leiden Vijf beeldhouwers exposeren in de maand juli in de tuin
van de Kaasmarktschool in Leiden. De kunstenaars zijn Marry
Teeuwen, Tineke van Ede, Mary Geradts, Ineke Otte en Joke van
Dalen. De buitengalerie is van 13.00 tot 18.00 uur geopend.
Jubileum week Magnifiosi
lisse Jongerencentrum Magnifiosi houdt van 28 juni tot en met
2 juli een feestweek ter gelegenheid van het 12,5 jarig jubileum.
De week begint met de opening van een expositie over Magni
fiosi, woensdag om 20.00 uur. Donderdag 29 juni wordt een re
ceptie gehouden (16.00 tot 18.00 uur) en is er een workshop
drummen onder leiding van Cesar Zuiderwijk. Vrijdag treedt
Van Dik Hout op (23.00 uur). Zaterdagmiddag is er een reünie
voor oud-medewerkers (15.00 uur). Zondag is er een platen
beurs (van 10-17 uur) en een open-biertap wedstrijd.
Slotfeest in Stadsgehoorzaal
leiden De Stadsgehoorzaal in Leiden sluit het seizoen op 6 juli
af met een groot slotfeest en gaat daarna, wegens een groot
scheepse verbouwing, tot oktober 1996 dicht. Volgend jaar
opent een vernieuwde Stadsgehoorzaal haar deuren als 'muziek
theater'. Tijdens het slotfeest zijn er van 21.00 tot 01.00 uur mu
zikale optredens, van klassiek tot pop. Gasten zijn het Amster
dam Saxophone Quartet, The International Trinity Famarué en
de Pasadena Dream Band.
Het Amsterdam Saxophone Quartet.
foto patricia steur
Helikopter-kwartet Stockhausen brengt orgie aan geluid
Componist Karlheinz
Stockhausen bleek gisteren
bij de wereldpremière van
zijn Helikopter-kwartet in
de voormalige Westergas
fabriek ook over talent als
spreekstalmeester te be
schikken. Subtiel verlicht
door een spotje stelde hij
enthousiast het Arditti
String Quartet voor dat
even later met het
Grasshopper-team het
luchtruim zou kiezen.
amsterdam francoi5e ledeboer
En met zijn wens voor 'een goe
de vlucht' voerde hij de span
ning tenslotte naar de adembe
nemende climax die ook het be
gin van halsbrekende trapeze
nummers in het circus opwekt.
Nadat het luchtconcert boven
Amsterdam vlekkeloos was ver
lopen en de bravo's waren ver
stomd, herhaalde hij het podi
umritueel met charmante be
dankjes aan de musici.
Maar ook de in een blauwe
overall gestoken helikoptervlie
gers van de luchtmacht werden
niet vergeten en kregen van
Stockhausen alle eer die hun
enthousiasté inzet voor dit pro
ject toekwam.
Perfectionist als hij is, wilde
hij echter toch graag weten
waarom de rotorbladen van de
helikopters meer geluid maak
ten dan tijdens de generale re
petitie van zondag. „Dat kwam
omdat we wat meer zwenkten",
legde een van de vliegers uit.
Blijkens zijn brede glimlach had
Stockhausen daar echter geen
moeite mee gehad bij de bedie
ning van zijn enorme mengpa
neel
Oude droom
Het Holland Festival had de
Duitse avantgarde-componist
met dit project in staat gesteld
een oude droom te realiseren.
In 1992 zag en hoorde hij vier
Een violist van het Arditti String Quartet, die met het Grasshopperteam het luchtruim koos. Getooid met koptelefoon en met behulp van elektrisch
versterkte instrumenten bracht het kwartet muziek voort die de fantasie op plezierige manier op hol deed slaan. foto cpd
strijkers vanuit het luchtruim; in
een zaal op de begane grond zat
het publiek omringd door ge
luidsboxen naar dit doorge
straalde luchtconcert te luiste
ren. Op televisietorens waren
tegelijk filmbeelden te zien.
Orgie
De uitvoering moet zijn stoutste
dromen hebben overtroffen.
Het gemixte geluid van helikop
ters en musici leverde een orgie
aan intrigerende klanken op die
Stockhausens reputatie als be
langrijkste muzikale v
van na de Tweede Wereldoorlog
opnieuw bevestigden. Zijn nog
steeds groeiende opera-cyclus
'Licht' is de afgelopen jaren met
de nodige scepsis ontvangen,
maar dit nieuwe werk verdient
in elk geval niets dan lof.
Het Arditti String Quartet be
staat uit de violisten Irvine Ar
ditti, Garth Knox en Graeme
Jennings en cellist Roham de
Saram. Getooid met een kopte
lefoon en met behulp van elek
trisch versterkte instrumenten
brachten ze muziek voort die de
fantasie op een plezierige ma
nier op hol kon doen slaan.
Stockhausen wilde er 'de ster
renhemel' mee bereiken en dat
is hem uitstekend gelukt. De fel
op en neer bewegende
strijkstokken brachten visioe
nen voort van uit elkaar klap
pende sterren. Dat effect werd
versterkt door de stemmen van
de musici die dit hemelse ge
weld leken af te tellen met cij
ferreeksen.
De donkere tonen van de cel
lo en het af en toe aanzwellende
geluid van de rotorbladen wek
ten tegelijk het poëtische gevoel
op dat aardbewoners kunnen
krijgen als ze 's nachts naar de
hemel blikken. En toen deze or
gie van geluid langzaam wegeb
de en de musici tot slot nog en
kele ontroerend subtiele haal
tjes met hun strijkstok maakten,
leek het net alsof Stockhausens
sterrenhemel even was neerge
daald in het op dat moment
nog donkere voormalige Trans
formatorhuis.
Centrum voor
moderne muziek
kan niet zonder
Haagse miljoenen
amsterdam gpd
Het Centrum voor Moderne
Muziek op het terrein van de
voormalige Westergasfabriek in
Amsterdam kan in de huidige
opzet alleen doorgaan als het
rijk met enkele miljoenen subsi
die over de brug komt. Omdat
de financiering uit andere bron
nen nog onzeker is, houdt de
Amsterdamse gemeenteraad
zelf voorlopig de hand op de
knip. Ian Wolff, directeur van de
IJsbreker en initiatiefnemer van
het project, had 1,9 miljoen gul
den subsidie aangevraagd voor
een bouwkundig ontwerp, maar
zag dit verzoek door de raad in
de ijskast gezet.
Wethouder Ernst Bakker (cul
tuur) heeft deze week subsidie-
overleg met staatssecretaris
Nuis van OCW. „We gaan nog
steeds voor het hele plan, maar
ik besef dat Den Haag niet
meteen de geldbuidel zal open
trekken. Ik ga in elk geval pro
beren het pad te effenen", aldus
Bakker. Hij belooft de initiatief
nemers, bekend als de IJsbre
ker-coalitie, tevens gemeentelij
ke steun bij het zoeken naar
sponsors, want ook die zijn nog
niet gevonden. Het centrum
vergt een investering van 44
miljoen gulden.
IJsbreker-directeur Wolff wil
in het gebouw twee concertza
len van respectievelijk 650 en
200 plaatsen en repetitieruim
ten onderbrengen. Daarmee
zou een einde komen aan zijn
jarenlange zoektocht naar een
alternatief voor het uit zijn voe
gen gegroeide muziekcentrum
De IJsbreker aan de Weesperzij-
de. Andere deelnemers van de
IJsbreker-coalitie (onder meer
Donemus, Gaudeamus, het
Holland Festival, het Asko En
semble en het Schönberg En
semble) krijgen in het centrum
kantoorruimtes. Volgens de
planning zou het Centrum voor
Moderne Muziek in de zomer
van 1997 opengaan.
Vijf uitvoeringen
opera La Bohème
amsterdam anp
Foto's MoMA
New York in
Stedelijk
amsterdam
Het Stedelijk Museum in Am
sterdam laat in de zomermaan
den een tentoonstelling zien
met werk van Amerikaanse fo
tografen. De 175 foto's, gemaakt
tussen 1890 en 1965, zijn af
komstig uit de collectie van het
Museum of Modern Art (Mo
MA) in New York.
Het MoMA begon in 1940 als
eerste museum voor moderne
kunst met het systematisch ver
zamelen van foto's. De verza
meling omvat inmiddels meer
dan 20.000 foto's. Peter Galassi,
directeur van de afdeling foto
grafie van het Amerikaanse mu
seum, is verantwoordelijk voor
de keuze van het werk.
De fotoverzameling in het
MoMA vormde in de jaren vijf
tig de inspiratie voor de oprich
ting van de fotocollectie van het
Stedelijk Museum. Van decem
ber tot en met januari 1996 stelt
het museum daaruit een keuze
ten toon.
American Photography 1890-
1965 from The Museum of Mo
dern Art bevat werk van zestig
fotografen, onder wie gerenom-
recensie lidy van der spek
Leids Barok Ensemble,
Roelof Balk, m.m.v. Arie Hordijk, barokfa-
'Hot Shot East Bound at lager', van fotograaf O. Winston Link. De foto maakt onderdeel uit v«
in het Stedelijk Museum van Amsterdam over Amerikaanse fotografie tussen 1890 en 1965.
meerde mensen als Alfred Stieg- Strand en Edward Weston. Ook unieke overzicht van de Ameri-
litz, Walker Evans, Dorothea het werk van onbekende profes- kaanse fotografie, loopt van 1
Lange, Gary Winogrand, Ri- sionele fotografen komt aan juli tot en met 27 augustus,
chard Avedon, Weegee, Paul bod. Het volgens het Stedelijk
muziek aanspraak van de toon meer ge
leidelijk verloopt, dus meer
ruimte voor nuances toelaat. Bij
het Leids Barok Ensemble
wordt het timbre dan ook fijn
zinnig genuanceerd, met een
heldere aanspraak van de toon
en een heel kordate afronding.
Deze details weerklinken in de
Suite uit 'The fairy queen' van
de 300 jaar geleden gestorven
Henry Purcell. In Prelude een
teer begin van enkele strijkers,
de contrabas en 2 celli, een ve
derlichte 'dance for the fairies'
een schokkend syncopische
'hornpipe' en nostalgisch zoete
muziek in 'If Love 's a sweet
passion'.
Briljant, vol vuur en geestdrift
is de uitvoering van de 'waan
zinnig moeilijke' en weinig ge
speelde Sinfonia II in Bes van
C.Ph.E. Bach. Tenslotte Vivaldi's
Concerto per fagotto, archi e
cembalo in D, met de fagottist
Arie Hordijk op zijn authentieke
Barokinstrument; een opmerke
lijke en fantastische ontmoeting
tussen taal en muziek.
Hordijk zet de tong en keel
dusdanig in beweging dat de
luchttoevoer naar het instru
ment onderbroken wordt en de
noten los van elkaar komen te
staan, waardoor de toon soms
in razendsnel tempo meer of
minder explosief verloopt. De
klank is vol warmte en aroma.
Een verrukkelijk staaltje van
steengoed samenspel.
Citaat uit de wandelgangen:
„Die lieden spelen het dak van
de kerk." Je zou het bijna gelo
ven. Met een bruisend élan,
zonovergoten in de avonduren.
Iaat het Leids Barok Ensemble
een fikse bries door 't Groene
Kerkje waaien. Met het enthou
siasme en de flair als van jonge
studenten herleeft hier de barok
in al haar verschijningen.
Darmsnaren, halve toon lagere
stemming, barok-strijkstoldcen
met de 'hogere stokvoering',
spelen zeker een rol in deze, de
17e eeuw overstijgende, musi-
ceervreugde. Maar bovenal zit
het superieure van deze avond
in de fenomenale muzikaliteit
en techniek van dit hechte en
semble amateurs.
In de Sinfonia II in C van Chr.
Ernst Graf (1723-1804) treedt de
dynamiek van het Allegro direct
al indringend op de voorgrond,
in een opzwepende golfbewe
ging van forte naar piano in da
lende lijnen. De contouren van
lief en leed in het Affettuoso ko
men steeds duidelijker tot uit
drukking.
Met de oude strijkstokken zijn
de schakeringen beter en mak
kelijker te realiseren, omdat de
musical
Het Internationaal Opera Cen-
trum Nederland (IOCN) gaat
vijf voorstellingen van La Bohè
me van Giacomo Puccini ver
zorgen. De voor-première is op
7 juli in de Meervaart in Am
sterdam. De andere uitvoerin
gen zijn op 9 (première), 11 en
16 juli in De Rode Hoed in de
hoofdstad en op 14 juli in het
Openluchttheater in Valken
burg. Aanvang 21.00 uur.
recensie martin hermens
'Suske en Wiske', musical door Koninklijk
Jeugdtheater van Antwerpen. Regie: Jos
Dom. Muziek Jean Blaute Scenano: Ger-
rie van Rompaey. Decor. Jeróme Maec-
kelbergh Gezien in Chassé Theater. Bre
da. 23/6. Daar nog te zien tot en met 23
juli. Vervolgens tournee langs Amsterdam
(26/7 tot 14/8), Den Haag (16 t/m 27/8),
Eindhoven (30/8 tot 11/9), Venlo (13 t/m
17/9), Sittard (20 t/m 24/9), Leeuwarden
(27/9 tot 02/10), Nijmegen (11 t/m
22/10) en Rotterdam (27 t/m 29/10).
Breda beleefde een dubbelpre-
mière: die van de musical Suske
en Wiske en die van het gloed
nieuwe Chassé Theater. De
Vlaamse familieproduktie is de
allereerste voorstelling die in
het door architect Herman
Hertzberger ontworpen theater
de
het Chassé Theater begint aan
een reeks van 123 voorstellin
gen in Nederland. Een familie
musical moest het worden
rondom de Vlaamse striphelden
die dit jaar een halve eeuw be
staan. Het meest geslaagde on
derdeel van de voorstelling is de
driedimensionele vertaling van
de plaatjes uit de stripboeken
van Willy Vandersteen. Alle fi
guren behouden hun typische
stripuiterlijk, evenals de speci-
fiekekaraktertrekken
Het verhaal over de sterren
tapper, de nieuwste uitvinding
van professor Barabas, voldoet
ook aan alle eisen die Vanders
teen aan de Suske en Wiske-
verhalen stelde. De zoektocht
naar drie verdwaalde sterren
brengt de helden via de alom
bekende teletijdmachine naar
Mexico, Egypte en China. Met
simpele middelen krijgen deze
reizen een eenvoudige, maar
doeltreffende enscenering. De
corontwerper Jeröme Maeckel-
bergh heeft zich nauwgezet aan
de strip-beeldtaal gehouden.
En toch kon deze voorstelling
mij niet echt boeien. Dat lag
vooral aan de trage voortgang
van het verhaal. Met name voor
de pauze wordt er te veel ver
teld en te weinig getoond. Re
gisseur Jos Dom maakt te wei
nig gebruik van het feit dat de
hoofdrolspelers in ons land al
grote bekendheid genieten; Ne
derland is de grootste afnemer
van Suske en Wiske-stripal-
bums. Dat maakt onder andere
de ruim vijf minuten durende
lofzang van Krimson op zijn ei
gen slechtheid dan ook overbo
dig. Het lied zet, net als veel
scène-wisselingen, een rem op
de voortgang van de show.
Die traagheid zorgt ervoor dat
het verhaal moeizaam op gang
komt en je niet meesleept naar
de spectaculaire afloop. Jammer
voor de muziek van componist
Jean Blaute. Hij schreef een
paar mooie melodieën, die ech
ter in deze produktie niet hele
maal op hun plaats zijn; de
deuntjes roepen om poëtische
re teksten dan die Jan de Vuyst
erbij schreef.
Toch zijn er heel wat hilari
sche momenten in de musical.
De dwaze verliefdheid van Sido-
nia, perfect vertolkt door de
mannelijke acteur Aimé Antho-
ni, de opschepperige Lambik
(een rol van Ronald van Rillaer),
de amusante eerste scène na de
pauze. Kortom, voldoende om
een genoeglijke avond of mid
dag te beleven. Maar met een
strakkere regie en meer tempo
zou de musical Suske en Wiske
absoluut aan kracht winnen.
De schatten van het Kremlin in
het Museum Boymans-Van
Beuningen, een fietstocht van
St. Petersburg naar Zaandam en
een concert van Nederlandse en
Russische popgroepen. Het is
een greep uit dé festiviteiten tij
dens de Peter de Grote Manifes
tatie.
Volgend jaar wordt het 300-
jarig bestaan van de Russische
vloot gevierd, een jaar later is
het drie eeuwen geleden dat
tsaar Peter de Grote zijn eerste
bezoek aan Nederland bracht.
Die gebeurtenissen vormen
aanleiding tot de manifestatie
op het gebied van cultuur, we
tenschap, kunsten, onderwijs,
radio en televisie. Het program
ma omvat een Nederlandse
filmweek in Rusland en een ex
positie over de betrekkingen
tussen de Romanovs en de
Oranjes in Den Haag.
De manifestatie wordt in Ne
derland en Rusland gehouden
van september 1996 tot oktober
1997.
BIOSCOPEN
LEIDEN
LIDO 1,2, 3, 4 en STUDIO tel:
071-124130/133210, Steen
straat 39.
LIDO 1
Bad Boys 16 jr., dag. 18.45,
21-15; woe ook 14.15.
101 Dalmatiërsal., woe 14.30.
LIDO 2
Outbreak 12 jr.. dag. 18.45,
21.15.
LIDO 3
Streetfighter 12 jr.. dag. 18.45;
woe ook 14.30.
Pret-a-Porteral., dag. 21.15.
LIDO 4
Zwanenprinses a I., woe 14.30.
Forrest Gump al., dag. 20.45.
STUDIO
Jungle Book al., dag. 18.45;
woe ook 14.30.
Rob Roy 12 jr., dag. 20.45,
LUXOR tel: 071-121239, Sta
tionsweg 19.
Die Hard... with a vengeance 16
jr., dag. 18.45,21.30, zoook
14.30.
TRIANON tel: 071-123875, Bree-
straat 31
Don Juan t/m woe 19.30,
21.45.
Little Women t/m woe 19.30,
21.45.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrou
wenkerksteeg 10.
Heavenly Creatures t/m woe
19.30,21.45.
1492, Conquest of Paradise di
20.00.
Once were warriors woe 20.00,
22.15.
ALPHEN AAN DEN RUN
EUROCINEMA tel: 01720-20800,
Van Boetzelaerstraat 6
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 18.30, 21.30, woe ook
13.30.
Bad Boys 16 jr., dag. 18.30,
21.15; woe ook 13.45.
Streetfighter 12 jr., dag. 18.45;
woe ook 13.45.
Outbreak 12 jr., dag. 21.15
101 Dalmatiërsal., woe 14.00
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071 -
790698, Prinses Marijkelaan 4.
Blinky Bill, het koalabeertje al
Ned. gespr., woe 14.00.
Richie Rich, al.woe 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel: 070-3463500, Spui
27.
Don Juan al., dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
ASTA 2
Kiss of Death 16 jr., dag. 18.45,
21.30; di ook 13.15, 16.00.
DeZwanenprinses al., woe
13.15, 16.00.
ASTA 3
The Brady Bunch movie al., dag.
13.15, 16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 1 tel. 070-3471656,
naast Centraal Station.
La Reine Margot 16 jr., dag
13.15, 16.30,20.30.
BABYLON 2
Pret-a-Porter al.,dag. 13.15, i
16.00, 18.45,21.30.
BABYLON 3
Farinelli, ilCastrato 16 jr., dag.
18.45, 21.30; di ook 13.15,
16.00.
De Tasjesdief al., woe 13.15,
16.00.
METROPOLEI tel. 070-
3456756, Carnegielaan 15.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 12.45, 15.30, 18.15,
21.15.
METROPOLE 2
Outbreak 12 jr., dag. 18.45,
21.30; di ook 13.15, 16.00.
101 Dalmatiërsal., woe 13.15, j
16.00.
METROPOLE 3
Rob Roy 16 jr., dag. 13.15,
17.00,20.30.
METROPOLE 4
Boys on the Side 12 jr., dag.
18.45, 21.30; di ook 13.15,
16.00.
De Zwanenprinses al., wo
13.15, 16.00.
METROPOLE 5
Nostradamus 12 jr., dag. 13.15, J
16.00, 18.45,21.30.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. tel:
070-3515738, reserveren tel:
070-3515778
Rob Roy 16 jr., dag. 21.20.
The Jungle Book al., dag. 14.00,
16.30, 19.00.
Don Juan al., dag. 16.10,
18.30,21.20.
Outbreak 12 jr., dag. 13.10,
16.00, 18.50,21.40.
Streetfighter 12 jr., dag. 15.50, f
21.10.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 13.00, 15.45, 19.40,
21.30.
Kiss of Death 16 jr., dag. 19.25,
22.00.
101 Dalmatiërs al., dag. 13.30, j
18.20.
Nostradamus 12 jr., dag. 22.10.
De Zwanenprinses al dag.
14.20, 16.40.
Richie Rich al., dag. 13.50.
The Brady Bunch movie al., dag.
12.10, 14.10, 16.50, 19.35.
ODEON 1 tel. 070
3462400/3462401. Heren
gracht 13.
Die Hard with a vengeance 16
jr., dag. 12.45, 15.30, 18.45,
21.30.
ODEON 3
Bad Boys 16jr.dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
ODEON 4 Riksbioscoop
Wayne's World 2 al., dag.
11.45, 14.15, 16.45, 19.15,
21.45.
Extra kaarten laatste Bausch-voorstellingen
amsterdam
De extra verkoop van 400 plaatsen per keer
voor de produktie 'Nelken' is mogelijk omdat het
zicht op het toneel toch goed genoeg blijkt. Aan
vankelijk waren de stoelen geblokkeerd omdat
het publiek de verrichtingen van het Tanztheater
Wuppertal niet goed genoeg zou kunnen zien. Bij
de eerdere voorstellingen van Bausch was Thea
ter Carré tot de nok toe gevuld en moesten vol
gens de woordvoerster veel mensen worden te
leurgesteld.
Wie de afgelopen maand achter het net viste kan
deze week alsnog proberen een kaartje te be
machtigen voor produkties van de wereldbe
roemde Duitse choreografe Pina Bausch. Voor de
laatste reeks Holland Festival-voorstellingen van
Bausch van vandaag, morgen en overmorgen in
Theater Carré zijn gisteren 1200 extra kaarten in
de verkoop gegaan, aldus een woordvoerster van
het festival.
