Motie van wantrouwen
tegen Tsjernomyrdin
De Afrikaanse vluchteling telt niet rtieer mee
Buitenland
Russen geschokt door
zwakheid autoriteiten
Kaper wil vrijlating
Japanse sekteleider
Dialoog met FIS toont
verdeeldheid Algerije
WOENSDAG 21 JUN11995
rendsburg Het honderdjarig bestaan van het Noord-Oostzeeka
naal, dat van het Duitse Brunsbüttel loopt naar Kiel, is gisteren ge
vierd met een vlootschouw van oude en nieuwe schepen. In kielli-
nie varen onder andere het Duitse zeilschip Gorch Fock en het Brit
se koninklijke jacht Britannia. foto ap
Oppositie wint verkiezingen Grenada
saint george'S De oppositie heeft gisteren de verkiezingen op
het Caribische eiland Grenada gewonnen. De New National Par
ty, die onder leiding staat van Keith Mitchell, veroverde acht van
de vijftien zetels in het parlement. Het National Democratie
Congress (NDC) van premier George Brizan moest zich tevreden
stellen met vijf zetels. Mitchell, een vroegere hoogleraar aan de
universiteit van Grenada, wordt de nieuwe premier.
Peter Townsend overleden
parus Peter Townsend, de Britse oorlogsheld die in de jaren
vijftig niet mocht trouwen met prinses Margaret, is maandag
avond in de buurt van Parijs op 80-jarige leeftijd gestorven.
Townsend was van 1944 tot 1952 adjudant van koning George VI
en werd verliefd op prinses Margaret, de jongste dochter van de
koning. Het koninklijk huis, politici en kerkelijke leiders verzet
ten zich tegen een huwelijk, omdat hij was gescheiden. De prin
ses kondigde in oktober 1955 aan van een huwelijk af te zien.
Leakey begint oppositiepartij in Kenya
nairobi De blanke Kenyaanse natuurbeschermer en antropo
loog Richard Leakey (50) heeft samen met andere tegenstanders
van de regering van president Daniel arap Moi een opositiepartij
opgericht en gisteren om officiële registratie verzocht. De partij
heet naar de Ark van Noach of Safina in het Swahili. Moi maakte
de blanke Leakey voor buitenlander en racist uit, die het kolo
nialisme opnieuw wil invoeren en hij suggereerde dat Leakey's
politieke ambities door buitenlandse machten gefinancierd wor
den.
Cel voor moord op Oosttimorezen
denpasar Een soldaat van het Indonesische leger heeft gisteren
vier jaar gevangenistraf gekregen wegens de moord op zes Oost
timorezen in januari van dit jaar. Zijn commandant kreeg maan
dag viereneenhalf jaar celstraf opgelegd. Beiden werden uit de
dienst ontslagen. De zes Oosttimorezen waren gevangen geno
men door een legerpatrouille die vergeefs jacht had gemaakt op
een guerrillaleider, Antonio Alves.
Hongaar breekt 1215 maal in
Boedapest De Hongaarse politie heeft een 21-jarige man gear
resteerd die ervan wordt beschuldigd in acht maanden tijd 1215
inbraken te hebben gepleegd. Het Hongaarse persbureau MTI
meldt dat de man alle inbraken heeft bekend. Een van de wo
ningen waaruit hij spullen stal, was die van zijn moeder.
Franse politie pakt moslims op
parijs De Franse politie heeft gisteren tijdens een razzia tegen
vermeende Algerijnse en Tunesische fundamentalisten 140
mensen opgepakt. De arrestaties hadden onder meer plaats in
en rond Parijs, Marseille, Orléans, Tourcoing en Perpignan. De
politie vond tijdens de operatie 'wapens en ander materiaal'.
Einde maximumsnelheid in VS
Washington De Amerikaanse Senaat heeft gisteren de landelij-
ke maximumsnelheid voor personenauto's buiten de stad opge
heven. Voor vrachtwagens blijft de nationale limiet van kracht.
Krachtens de wet kan elke Amerikaanse staat voortaan zijn eigen
maximumsnelheid bepalen voor personenauto's. Tot nu toe
gold binnen de bebouwde kom een snelheid van hoogstens 55
mijl (90 km/uur) en daarbuiten 65 mijl (105km/uur).
Zuid-Korea levert Noord-Korea rijst
seoul Zuid-Korea zal het communistische Noord-Korea gratis
50.000 ton rijst leveren. De eerste 10.000 ton gaat nog deze
maand naar de noordelijke buurstaat, de rest wordt volgende
maand geleverd. Delegaties-van de twee landen hebben daartoe
in Peking een overeenkomst gesloten.
Tsjetsjeense strijders tluiis, gijzelaars vrij
Het gijzelingsdrama in de Zuidrussische stad Boedjon
novsk en de vrije aftocht voor de Tsjetsjeense islami
tische fundamentalisten staan vandaag centraal bij een
debat in het Russische parlement, de Doema. Meerdere
fracties hebben een motie van wantrouwen ingediend te
gen de regering-Tsjernomyrdin. Er bestaat een goede
kans dat de motie wordt aangenomen.
moskou hans hoogenduk
correspondent
Veel zal afhangen van het on
voorspelbare gedrag van de
rechts-extremistische leider Vla
dimir Zjirinovski. Onduidelijk is
wat president Jeltsin met de
motie zal doen indien deze
wordt aangenomen. Hij kan de
motie naast zich neerleggen,
maar waarschijnlijker is dat hij
het parlement enigszins tege
moet zal komen door bepaalde
ministers te ontslaan.
De kritiek van het parlement
richt zich minder op premier
Tsjernomyrdin dan op de drie
zogenaamde machtsministers,
Gratsjov (defensie), Tsjerin
(binnenlandse zaken) en Viktor
Stepasjin, de directeur van de
FSK, de opvolger van de KGB.
Zij worden ervoor verantwoor
delijk gesteld dat de Tsjetsjeen
se strijders ongehinderd Boed-
jonnovsk binnen konden vallen
om daar meer dan duizend gij
zelaars te nemen.
Bijna anderhalve dag nadat
zij hun gijzelaars in Boedjon-
novsk hadden vrijgelaten in ruil
voor een vrijgeleide, keerden de
meer dan 70 Tsjetsjeense strij
ders gisteren terug in Tsjetsje
nië. Hun 'menselijke schilden',
zoals de 123 vrijwillige gijzelaars
werden genoemd, hadden ze in
het Tsjetsjeense dorp Zandak
vrijgelaten. Daarna verdwenen
de islamitische fundamentalis
ten, aangevoerd door de nieuwe
Tsjetsjeense held Sjamil Basa-
jev.
In de Tsjetsjeense hoofdstad
Grozny verzamelden zich dins
dagavond ongeveer 1000 men
sen voor het gebouw waar Rus
sen en Tsjetsjenen een akkoord
bereikten over een driedaagse
wapenstilstand en over de te
rugtrekking op termijn van het
grootste deel van de Russische
troepen. De demonstranten
zwaaiden met Tsjetsjeense vlag
gen en riepen: „Tsjetsjeens
bloed kan niet uit Russische
vlaggen worden gewassen",
„Sjamils eisen zijn onze eisen"
en „Vrijheid voor Tsjetsjenië".
Basajev en zijn zwaar bewa
pende aanhangers hadden het
dorpje Dargo, niet ver van het
onlangs door de Russen ver
overde Tsjetsjeense bolwerk Ve-
deno, als eindbestemming ge
kozen. Vedeno, aan de rand van
de Kaukasus, is de geboorte
plaats van Basajev. Bij een
bombardement van het dorp
kwamen op 4 juni negen van
zijn familieleden om het leven.
Daarna zwoer hij te zullen ster
ven voor de Tsjetsjeense zaak,
net als de vermaarde 19de
eeuwse Tsjetsjeense leider
Imam Sjamil, naar wie hij is ge
noemd.
In een radio-interview zei hij
dat hij eigenlijk naar Moskou
had gewild om aanslagen te
plegen, maar dat hij niet genoeg
geld had om alle politiecontro
les op die lange weg om te ko
pen. Zijn aanhangers waren er
van overtuigd te zullen sterven
bij deze missie. Een jonge strij
der verklaarde gisteren dat de
gijzeling in Boedjonnovsk ei
genlijk puur toeval was. „We
wilden diep Rusland intrekken,
maar de politie bij Boedjon
novsk ontdekte ons. Toen
moesten we daar wel iets begin
nen".
Dat 'iets' leverde niet alleen
meer dan 100 doden op, maar
heeft ook de Russische samen
leving diep geschokt. In Boed
jonnovsk werd gerouwd. De be
woners begroeven hun doden;
de 5.000 Tsjetsjenen daar zijn
vertrokken. Uit angst voor
wraak. „We besloten dat het
niet de moeite waard was wraak
te nemen. We gaven ze. een ge
leide naar Tsjetsjenië. Wij willen
niet zulke beesten worden als
zij", verklaarde de plaatselijke
politiecommandant in een in
terview.
bombay Met temperaturen die al dagen achtereen boven de veertig graden uitkomen is elke plek die verkoeling kan bieden welkom. Dat
moet dit jongetje ook hebben gedacht toen hij van de pauze van wegwerkers gebruik maakte om zich te baden. Bombay hoopt dat de moes
sonregens, die in New Delhi inmiddels al voor afkoeling hebben gezorgd, snel komen. foto ipa
moskou hans hoogenduk
correspondent
Voor vele miljoenen Russen is
in Boedjonnovsk een nacht
merrie waarheid geworden.
Geschokt zijn ze doordat de
regering concessies aan de
Tsjetsjeense strijders heeft ge
daan en dat deze nu vrij rond
lopen, terwijl ze het leven van
tientallen onschuldige Russen
op hun geweten hebben. En
geschrokken zijn ze door het
publiekelijk gestuntel van hun
hoogste leiders. Het toch al
geringe vertrouwen in de po
litiek heeft een nieuwe knauw
gekregen.
Een aantal politieke partijen
heeft direct ingespeeld op de
onrust onder het volk. Zij ei
sen het aftreden van de rege
ring-Tsjernomyrdin. De com
munisten willen zelfs een po
ging doen Jeltsin uit zijn ambt
te zetten. De populistische
rechts-extreme leider Zji-
rinovki hoonde de regering:
„Vroeger namen we steden, ja
hele landen in. Nu kunnen we
niet eens een ziekenhuis op
terroristen veroveren. Deze
regering moet weg".
De wonden die Boedjonnovsk
heeft geslagen zijn heel diep.
In vrijwel afie Russische kran
ten wordt vastgesteld dat de
regering en de president geen
concept hebben om de vele
crises het hoofd te bieden.
'De Russen leven vandaag-
de-dag in een zwakke staat',
concludeerde de Izvestia.
De liberale Sevodnja schreef
dat Boedjonnovsk voortaan
niet alleen het symbool zal
zijn van een vreselijke trage
die, maar ook van de diepe
vernedering van de Russische
staat. In een analyse komt de
krant tot de conclusie dat de
ze spiraal van geweld en offi
ciële incompetentie uiteinde
lijk tot een politiestaat zal lei
den.
„De top van het leger en de
'machtsministeries' (departe
menten met eigen (para)mili-
taire eenheden-red) zullen tot
de conclusie komen dat ze de
verantwoordelijkheid voor de
toestand in het land moeten
overnemen en moeten probe
ren de in hun ogen incompe
tente politici te verwijderen",
aldus Sevodnja.
Volgens de krant zal een be
langrijk deel van de bevolking
bereid zijn minder vrijheid,
censuur en gewapende pa
trouilles op straat te aanvaar
den indien dat de prijs is voor
de beveiliging tegen aansla
gen door terroristen en fana-
tokyo Rtr-AFP-ANP
Het gekaapte Japaanse ver
keersvliegtuig heeft nieuwe
brandstof gekregen. Het toe
stel heeft nu voldoende kerosi
ne voor een vlucht van tweeën
eenhalf uur. Dat hebben ver
scheidene media in Japan ge
meld. De kaper had gedreigd
het toestel van de luchtvaart
maatschappij All Nippon Air
ways op te blazen, als het niet
werd bijgetankt.
De kaper, die zich Saburo Ko-
bayashi noemt, ging niet in op
een verzoek van de politie om
sommige passagiers vrij te la
ten. Hij wil pas met de autori
teiten onderhandelen, als het
vliegtuig naar Tokyo is terugge
keerd. De man zegt te behoren
tot Aum Shinri Kyo (sekte van
de Opperste Waarheid), die ver
antwoordelijk wordt gehouden
voor de gifgasaanval op de Ja
panse metro in maart.
Hij kaapte het vliegtuig, een
Boeing 747 met 350 passagiers,
onder wie acht baby's, en 15 be
manningsleden aan boord, tij
dens een vlucht van Tokyo naar
Hakodate in het noorden van
Japan. Het toestel staat nu in
Hakodate.
Het ministerie van transport
bevestigde dat de man de vrijla
ting eist van Shoko Asahara, lei
der van de Aum-sekte. Hij nam
een stewardess in gijzeling en
dreigde haar neer te steken met
een ijspriem als niet aan zijn ei
sen werd voldaan. Niet duidelijk
is of de man alleen is, of dat er
nog meer aanhangers van de
sekte aan boord zijn.
De Aum-sekte heeft tegenge
sproken iets met de kaping te
maken te hebben. De Aum-sek
te wordt verantwoordelijk ge
houden voor de aanval met het
zeer giftige gas sarin op de Ja
pans metro op 20 maart. Daar
bij kwamen 12 mensen om het
leven en werden duizenden
mensen gewond. De leider van
Aum, de blinde guru Asahara, is
vorige maand door de politie
gearresteerd.
Fabius: Boycot steden met
extreem-rechtse burgemeester
parus*ap Het Front National kreeg
naast de havenstad Toulon ook
in de Zuidfranse steden Orange
en Marignane een burgemees
terszetel. In Nice won een voor
malig lid van het FN.
De nieuwe burgemeester van
Orange, Jacques Bompard, rea
geerde kwaad op de „stomme"
opmerkingen van Fabius en
Lang en sprak over „anti-demo
cratische praktijken". Bompard
voegde er nog aan toe dat hij
voor de „promotie van alle cul
turen is, maar natuurlijk mijn
eigen tultuur als eerste".
De voormalige premier van
Frankrijk, Laurent Fabius, heeft
gisteren opgeroepen voor een
boycot van de steden die een
extreem-rechtse burgemeester
hebben gekregen na de ge
meenteraadsverkiezingen van
het afgelopen weekeinde. „We
moeten concreet laten zien dat
een stem op het Front National
tegen de mensen zal werken die
erop gestemd hebben", betoog
de de socialist Fabius voor de
radiozender RTL.
ALGIERS AFP-Rtr
De opnieuw op gang gekomen
dialoog met de leider van de
verboden fundamentalistische
partij FIS, roept in Algerije ge
mengde reacties op. Die onder
strepen de diepe tegenstellin
gen in het 27 miljoen inwoners
tellende Noordafrikaanse land.
De autoriteiten in Algiers willen
overigens niet bevestigen dat
generaal Betchin, veiligheidsad
viseur van president Zeroual,
besprekingen heeft gevoerd met
FIS-leider Madani over de be
loofde later dit jaar te houden
presidentsverkiezingen. Maar
het feit dat dagbladen erover
publiceren, terwijl de regering
nieuws over veiligheidszaken
streng censureert, wordt be
schouwd als een bevestiging.
Madani, die tot twaalf jaar ge
vangenisstraf is veroordeeld we
gens activiteit tegen de Staat,
sprak vorig jaar al, toen zonder
succes, met de autoriteiten. Een
krant gaf zondag aan dat voor
uitgang is geboekt bij het over
leg. Al-Khabar sprak van „vol-,
tooiing van het opstellen van
het FIS-standpunt... onder toe
zicht van Madani".
Wettelijk toegestane oppositie
partijen verwelkomen de be
richten van de dialoog met het
FIS. De partijen verloren net als
het regerende FLN de verkiezin
gen in 1991. Het FIS zou die
hebben gewonnen als de auto
riteiten de stemmingen niet na
de eerste ronde had afgelast.
Het hoofd van het machtige
vakverbond UGTA, Benham-
mouda, een krachtig aanhanger
van de regering en van pogin
gen gewapende groepen funda
mentalisten te elimineren, was
echter woedend. „Geen toleran-
tie voor mensen die haat heb
ben gezaaid", zei hij tegen de
krant Le Matin.
„Ik zal nooit aanvaarden dat
moordenaars die mijn vrienden
hebben gedoog en mijn vak
bondsfamilie en mijn gezin
hebben geterroriseerd, mogen
terugkeren." Benhammouda
was in 1993 met zijn familie het
doelwit was van een aanslag
waarbij niemand letsel opliep.
Ook Algerijnse journalisten uit
ten hun bezorgdheid over een
mogelijk compromis. In het
weekeinde nog kwam een 30-
jarige radioverslaggeefster om
het leven bij een aanslag. „Deze
nieuwe aanslag door de vernie
tigers komt op een moment dat
sommigen illusies koesteren
over een mogelijk compromis
met de plegers van terrorisme",
zei de Vereniging van Algerijnse
journalisten. Er zijn al meer dan
veertig journalisten vermoord
door fundamentalisten.
De hoogste FIS-leider buiten Al
gerije, Rabah Kebir, leverde in
het in Londen verschijnende
dagblad al-Hayat felle kritiek op
de guerrillagroep GIA
(Gewapende Islamitische
Groep).
„Wij weigeren alle gewelddaden
tegen burgerdoelen, of het Alge
rijnen zijn of buitenlanders,
want die zijn in strijd met de is
lam. Daarom roepen wij de GIA
op te stoppen met deze daden
en ze te veroordelen als schen
ding van de sharia." Al-Hayat
meldde eerder dat de Groep vo
rige week twee FIS-leiders uit
haar leiding heeft gezet omdat
ze volgens de GIA verdeeldheid
hadden gezaaid in de gelederen
van de oppositie.
Volgens Kebir wil het FIS een
politieke regeling bereiken voor
de Algerijnse crisis, waarbij
sinds 1991 naar schatting meer
dan 40.000 doden zijn gevallen.
„Wij zijn bereid een klimaat
voor die regeling te scheppen,
waaraan alle politici, het be
wind en de partijen aan kunnen
deelnemen", zei hij.
ALGIERS AFP-Rtr
'Om de problemen op te lossen heb je vrede en stabiliteit nodig'
nairobi frans van den houdt
CORRESPONDENT
„Afrika blijft natuurlijk een heel erg
triest continent. De overbelasting door
vluchtelingen zal voorlopig daarom
wel aanhouden", zegt Peter Kessler
van de vluchtelingenorganisatie van
de VN (Unhcr). „Om aan die proble
matiek een eind te maken, heb je vre
de en stabiliteit nodig, wat in de mees
te Afrikaanse landen voorlopig een il
lusie is. Er zullen steeds wel weer nieu
we crises uitbreken. Hoewel, erger dan
vorig jaar, toen enkele miljoenen
mensen in een paar maanden uit
Rwanda wegtrokken, kan het haast
niet."
Een lichtpuntje. „De huidige vluchtelin-
gensituatie op het continent is min of
meer stabiel", zegt Kessler aan de voor
avond van de Dag van de Afrikaanse
Vluchteling. „We hebben onlangs de re
patriëring afgerond van 1,7 miljoen Mo-
zambikaanse vluchtelingen en staan op
het punt eenzelfde operatie uit te voe
ren met 325.000 ontheemden uit Ango
la die nu nog in Zaïre, Zambia en Con
go verblijven. Dat zijn zeer belangrijke
en hoopgevende gebeurtenissen. Het
zelfde geldt voor de terugkeer van ruim
200.000 Somaliërs die de afgelopen an
derhalfjaar vanuit Kenya zijn terugge
gaan naar hun land."
Onder de 23 miljoen ontheemden in de
wereld bevinden zich een kleine 7,5
miljoen Afrikanen. Dat wil zeggen dat
één op de drie vluchtelingen een Afri
kaan is. Het grootste aantal hiervan is
Rwandees (2,1 miljoen) en verblijft in
Zaïre (1,1 miljoen).
Andere landen die al jaren gebukt gaan
onder gewapende conflicten en hon
gersnood en waardoor enorme aantal
len burgers op de vlucht zijn gejaagd,
zijn Liberia, Somalië, Sudan, Sierra Leo
ne en Burundi. Voor de opvang en uit
eindelijke repatriëring van al die men-
sen zijn honderden miljoenen guldens
vereist. Maar de donoren laten het
steeds vaker afweten. Voor de ont
heemden uit Rwanda en Burundi is dit
jaar 291 miljoen dollar nodig en totnu-
toe is pas een kleine 60 miljoen ontvan
gen.
„De zestig miljoen is een erbarmelijk
bedrag", oordeelt Kessler. „De donoren
moeten heel snel reageren willen we la
ter dit jaar niet in grote problemen ko
men. Vooral in het Zaïrese Bukavu ver
wachten we spoedig voedseltekorten.
Vanwege schaarste is in de kampen het
rantsoen voor de vluchtelingen al ge
halveerd. Gelukkig is er nog geen sprake
van ondervoeding omdat vluchtelingen
altijd weer inventief zijn, eigen voedsel
kunnen verbouwen of van de lokale be
volking kopen."
De desinteresse van Westerse donoren
wijt Kessler aan twee factoren. „De mil
joenen vluchtelingen die door de oorlog
in Bosnië zijn ontstaan, zuigen aller
eerst enorme bedragen weg van de cri
ses in Afrika. Dat conflict is dichter bij
huis en krijgt sneller geld. Ook al is de
nood bij vluchtelingen in Afrika meestal
veel groter.
Ten tweede is er ook sprake van donor
moeheid waar het problemen op dit
continent betreft. Dat is heel jammer.
Zo loopt een programma voor de terug
keer van vluchtelingen naar veilige ge
bieden in Somalië erg traag omdat er
geen geld is."
Een ander probleem waarmee de Unh
cr moet zien te schipperen, is de toene
mende onvrede bij de regeringen van
gastlanden die zo snel mogelijk afwillen
van de honderdduizenden 'vreemden'
op hun grondgebied. Eerst was het Ke
nya dat de VN gebood alle vluchtelin
gen uit Somalië, Sudan, Uganda en
Ethiopië onmiddellijk terug te sturen,
onlangs volgden Tanzania en Zaïre, die
de miljoenen Rwandezen en Burunde-
zen beu zijn. Wat doet de VN-organisa-
tie met dit soort druk?
Kessler: „Eerlijk gezegd, niets. We nege
ren ze zo veel mogelijk. Natuurlijk gaan
we wel met de regeringen praten en
zoeken we naar oplossingen, warit we
begrijpen goed dat de enorme mensen
massa's voor nogal wat frustraties in
een gastland kunnen zorgen. Maar des
ondanks blijven we erop hameren dat
vluchtelingen niet tegen hun zin kun
nen worden teruggestuurd. Repa
triëring moet puur op vrijwillige basis
gebeuren."
Alle ogen zijn wat dat betreft al geruime
tijd gericht op de Rwandezen in Zaïre,
Tanzania en Burundi. Vooralsnog gaan
zij slechts in kleine aantallen terug, al is
vanwege de opgelopen spanning in Bu
rundi de laatste tijd vanuit dat land een
gestage stroom richting Rwanda op
gang gekomen. De Unhcr zegt dat da
gelijks zo'n zestig vluchtelingen de offi
ciële grensposten passeren en ver
moedt dat de aantallen elders langs de
grens even groot of groter zijn.
Wat betreft de terugkeer vanuit Zaïre
ziet Peter Kessler een verbetering dank
zij de speciale 1.500 man sterke Zaïrese
veiligheidsdienst die sinds enkele
maanden opereert in de opvangkam
pen. „Het is overdreven te stellen dat er
geen veiligheidsproblemen meer zijn,
maar ten aanzien van de voedseldistri
butie en vrijwillige repatriëring werkt de
dienst zeer goed."
Over de berichten over omstreden wa-
penleverancies aan de vluchtelingen
zegt Kessler: „Er is geen sprake van dat
wapens naar onze kampen gaan op een
schaal die mensenrechteninstanties
hebben aangegegeven. Dergelijke zen
dingen komen terecht in onafhankelijke
in de regio opgezette kampjes. Daar
hebben wij niets mee te maken, dat is
puur de verantwoordelijkheid van de
Zaïrese autoriteiten." En die laatsten
doen vooralsnog niets om een nieuw
militair conflict in de kiem te smoren.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
