G7-rijken stichten
noodfonds arme landen
b>ToP
aöncz hoeft niet op tegenstand te rekenen
Buitenland
)uizenden betogen tegen
acistische moord Portugal
Dodental aardbeving
Griekenland stijgt
Tsjetsjeense strijders laten twee kinderen vrij
Rel in Frankrijk over nieuw bankbiljet
Britse Lotto brengt
winnaars veel ellende
Ex-RAF-lid
Maier-Witt
vrijgekomen
Frans protest tegen De Bom
ftTERDAG 17 JUN11995
Veertien doden bij busongeluk Spanje
tarracona Een aanrijding tussen een bus, vrachtwagen en een
personenauto op een snelweg 85 kilometer ten zuiden van de
Spaanse stad Tarragona heeft gisteren aan veertien inzittenden
van de bus het leven gekost, aldus de politie. Er raakten 31 men
sen gewond. De bus was met veertig gepensioneerde Spanjaar
den op weg naar de badplaats Peniscola, twintig kilometer ten
zuiden van Tarragona. foto reuters marcella aguillo
Oekraiense straaljager verongelukt
3EV» Een straaljager van de Oekraiense luchtmacht is tijdens
en trainingsvlucht in het westen van het land neergestort.
Daarbij zijn de twee piloten om het leven gekomen en raakte
een vrouw op de grond licht gewond. Het vliegtuig kwam don
derdag in een riviertje terecht bij Bovsjin, 480 kilometer ten wes
ten van Kiev. De oorzaak van het ongeluk is niet bekend.
Vliegtuig stort neer: twaalf doden
lOSKOUIn het Russische verre oosten zijn gisteren twaalf inzit-
enden van een klein passagiersvliegtuig om het leven gekomen
oen het toestel neerstortte. Het vliegtuig maakte een lokale
ducht van Polina Osipenko naar Nikolajevsk-aan-de-Amoer, bij
Ie grens met China. Het had elf passagiers en twee beman-
lingsleden aan boord. Slechts een van hen overleefde het onge-
uk
Levenslang voor moord op Bakhtiar
arus Een speciale anti-terrorisme rechtbank in Parijs heeft gis-
eren zes Iraniërs bij verstek veroordeeld tot levenslang voor de
noord op de Iraanse ex-premier Bakhtiar in 1991. Bakhtiar werd
der jaar geleden samen met een bediende doodgestoken in zijn
joedbewaakte villa in de Parijse voorstad Suresnes. De ex-pre-
nier, die in die tijd 77 jaar was, was een felle tegenstander van
iet regime in Teheran.
Chinezen gedood voor BTW-fraude
hjing In de zuidelijke Chinese provincie Guangdong zijn don-
erdag zes mensen terechtgesteld die handel hadden gedreven
vervalste BTW-formulieren, heeft het officiële persbureau
[inhua gisteren bericht. Twaalf andere verdachten kreeg levens-
ange celstraf opgelegd of een voorwaardelijke doodstraf, die
ventueel omgezet kan worden in levenslang.
loodse kolonist neergestoken
eruzalem Een joodse kolonist is gisteren in Hebron op de
Westoever neergestoken door een Palestijn. Andere kolonisten,
lie getuige waren, gooiden uit wraak marktkramen van Pales-
ijnse kooplui omver totdat het Israëlische leger orde op zaken
telde. De Palestijn wist te ontkomen.
Nazi verhuist naar Antwerpen
openhagen De Duitse nazi Christophersen, die jarenlang in
)enemarken ongestoord een extreemrechts blad kon uitgeven,
s verhuisd naar Antwerpen, meldt de Deense krant Ekstra Bla-
iet. De 77-jarige Christophersen wordt in Duitsland gezocht we
ens het aanzetten tot rassenhaat en geweld. Hij woonde sinds
Denemarken en maakte gebruik van de liberale Deense
lerswet om zijn publicaties uit te geven, waarin hij ondermeer
e massamoord op de joden door de nazi's ontkende.
'n tienduizend mensen heb-
n gisteren in het centrum van
ssabon gedemonstreerd tegen
:isme in Portugal. Aanleiding
de moord op een jonge
farte man afgelopen weekein-
door skinheads. Zwarten en
inken liepen gearmd over
at terwijl ze leuzen riepen
'We zijn allemaal verschil
den allemaal hetzelfde'.
De tocht voerde door de
lalle straatjes van de wijk
irro Alto, waar de 27-jarige
Kaapverdië afkomstige Al-
1 ido Monteiro zondag in coma
j :rd geslagen. Hij bezweek
J aandag aan zijn verwondin-
n. Er zijn negen skinheads ge-
esteerd. Het was de eerste
er dat een georganiseerde ra-
'ongaarse presidentsverkiezingen eigenlijk formaliteit
cistische aanval werd uitge
voerd in Portugal. De etnische
spanningen zijn gestegen door
de economische recessie en de
toenemende werkloosheid en
misdaad.
Een groep zwarten heeft in
een metrostation van Lissabon
twee blanke Portugese soldaten
en een burger mishandeld, ken
nelijk üit wraak voor de moord
op een Monteiro. De drie raak
ten licht gewond. Volgens mili
taire functionarissen werden de
soldaten per abuis aangezien
voor skinheads omdat ze ook
hun haar kort drogen.
De Portugese president Mario
Soares en TëicTers uit de zwarte
gemeenschap hebben er bij
zwarten op aangedrongen geen
vergeldingsacties uit te voeren.
In het fonds moet 90 miljard galden
EGION Rtr/AFP
De leiders van de zeven rijkste industrielanden in de we
reld (de G-7) zijn het gisteren eens geworden over de vor
ming van een speciaal noodfonds, dat gebruikt kan wor
den om landen te helpen die plotseling in een financiële
crisis dreigen te raken. In het fonds komt 58 miljard dol
lar (90 miljard gulden) maar het is nog niet duidelijk welk
land hoeveel gaat bijdragen.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De noodzaak voor zo'n fonds is
gebleken bij de financiële crisis
van begin dit jaar in Mexico. De
internationale financiële ge
meenschap reageerde daar veel
te laat op. De crisis kon alleen
maar worden bezworen doordat
de Amerikaanse president Bill
Clinton besloot, ondanks veel
binnenlandse kritiek, 20 miljard
dollar uit te trekken om Mexico
uit de put te helpen. De G-7 be
staan uit: de VS, Canada, Japan,
Duitsland, Frankrijk, Engeland
en Italië.
Maar op de top van de Ge
leiders in het Canadese Halifax
maakte Clinton duidelijk dat hij
niet bij elke financiële crisis
weer als 'redder in nood' wil
worden beschouwd. De VS dra
gen het meeste bij aan instellin
gen als het Internationaal Fonds
en de Wereldbank, maar nu de
Amerikanen voor drastische be
zuinigingen staan, is er geen
animo om veel geld in zwakke
buitenlandse economieen te
steken.
Het Internationale Monetaire
Fonds heeft al een noodmecha-
nisme, waarvoor 29 miljard dol
lar (43 miljard gulden) beschik
baar is. Maar dat heeft in het
geval van Mexico niet gefunc
tioneerd. De leiders van de G-7
vinden dat afspraken moeten
worden gemaakt over voorstel
len op grond waarvan de inter
nationale financiële instanties
sneller kunnen reageren. Maar
concrete besluiten zijn nog niet
genomen.
Hoe het fonds zal worden op
gezet en waar het geld vandaan
moet komen, zal worden uitge
werkt door de G-10, de overleg
groep waarin behalve de Ga
landen ook Nederland, België
en Zwitserland deelnemen. De
G-7-leiders waren het er over
eens dat landen die een beroep
doen op die financiële nood
hulp, aan strenge eisen moeten
voldoen om hun economie ge
zonder te maken.
In Halifax werden geen maat
regelen genomen om de zwakke
Amerikaanse dollar te steunen.
De G-7-leiders spraken slechts
over de wens tot een 'ordelijke
ommekeer' in de dollarkoers.
Niemand heeft echter concrete
ideeën over hoe de dollarkoers
kan worden opgekrikt. Boven
dien zien de VS zelf daar mo
menteel nauwelijks de nood
zaak van in. De lage dollarkoers
heeft de Amerikaanse concur
rentiepositie in de wereld juist
een duw in de rug gegeven.
MOSKOU Rtr
Tsjetsjeense strijders hebben gisteren
twee kinderen vrijgelaten die ze samen
met honderden andere mensen in gijze
ling hielden in de stad Boedjonnovsk in
Zuid-Rusland. Dit meldt persbureau Itar
Tass onder aanhaling van plaatselijke au
toriteiten. Er is geen onafhankelijke bron
die het nieuws kan bevestigen.
De strijders, die eisen dat Rusland zijn
bloedige militaire operatie in de afge
scheiden republiek Tsjetsjenië staakt,
houden meer dan duizend mensen vast in
het ziekenhuis van Boedjonnovsk.
De strijd gaat hard tegen hard. Het com
mando stelt keiharde politieke eisen: ver
trek Vein de Russische militairen uit Tsjets
jenië, inrichting van een gedemilitariseer
de zone en rechtstreekse onderhandelin
gen tussen president Jeltsin en (de men
sen rond) Doedajev over hel beëindigen
van de oorlog.
De Russische minister van defensie
voorziet een bloedbad. „Ik ben er niet van
overtuigd dat de terroristen, die het leven
van vele mensen op hun geweten hebben,
bereid zijn tot onderhandelingen", zei Pa
vel Gratsjov in een vraaggesprek met het
persbureau Interfax. Daarom is. hij voor
„een zo snel mogelijke beslissing, waarbij
geweld onontkoombaar is." Premier Vik
tor Tsjernomyrdin had eerder de verzeke
ring gegeven dat de autoriteiten alles doen
om de levens van de gijzelaars te redden.
President Jeltsin zit in het Canadese Ha
lifax, waar hij gast is van de G-7-top. „Jelt
sin moet nu niet naar Halifax reizen, maar
naar Boedjonnovsk. Als het om het redden
van duizend mensenlevens gaat, moet
men met allen onderhandelen", zei de be
kende hervormingsgezinde politicus Gri-
gori Javlinski. „Het is hoog tijd dat we
stemmen over een motie van wantrouwen
tegen de regering."
In heel Rusland zijn de veiligheidsmaat
regelen verscherpt. De politie houdt alle
uit de Kaukasus afkomstige mensen, die
veelal aan een donkerder opslag dan de
doorsnee-Rus herkenbaar zijn, scherper in
de gaten. Bij de Moskouse politie zijn alle
verloven ingetrokken, de bewaking van
overheidsgebouwen en ook het Kremlin is
verscherpt. Een krant repte al van 'een
niet-verklaarde noodtoestand'.
PARUS Rtr/DPA
De centrale bank van Frankrijk
moet waarschijnlijk, miljoenen
nieuwe biljetten van tweehon
derd frank (64 gulden) vernieti
gen nog voordat zij in omloop
zijn gekomen. Aanleiding zijn
politieke protesten tegen het af
beelden op de biljetten van de
gebroeders Lumière, die een
dubieuze rol speelden tijdens
de Duitse bezetting.
De centrale bank had Auguste
en Louis Lumière willen eren als
grondleggers van de bioscoop.
Voormalige Franse verzetsstrij
ders zijn daartegen in opstand
gekomen omdat de broers tij-
flens de Tweede Wereldoorlog
officiële functies hadden onder
het met de Duitsers collabore
rende Vichy-regime. Zij waren
toen al rond de tachtig. Auguste
Lumière behoorde tot een co
mité dat steun gaf aan een
Frans vrijwilligerslegioen voor
de Duitse veldtocht tegen de
Sovjet-Unie.
Het biljet had volgend jaar in
omloop moeten komen. De
Franse centrale bank bevestigde
gisteren berichten in de media
dat dat vermoedelijk niet zal ge
beuren. Volgens de krant Libé-
ration is het drukken vorige
week stopgezet en liggen er al
zeventien miljoen biljetten in
de kluizen. De centrale bank
Het dodental van de aardbeving
in Griekenland is gisteren geste
gen tot twintig. Met gaat om
tien Franse toeristen, negen
Grieken en een Italiaanse
vrouw. Speciale teams uit
Frankrijk en Zwitserland werk
ten met macht en macht om
twee overlevenden, een jongen
en een vrouw, uit het puin van
een ingestort flatgebouw in het
Griekse Egion te redden.
In Boedjonnovsk werden gisteren de 36 slachtoffers van de bloedige aanval door de Tsjetsjeense
strijders begraven. foto reuters sergei karpukhin
De 8-jarige jongen, bijge
naamd kleine Andreas, is giste
ren uit het puin gered door
Griekse reddingswerkers. Hij
heeft meer dan veertig uur on
der de puinhopen van een inge
stort flatgebouw gelegen. Hij
werd onder gejuich en geklap
van omstanders naar een ge
reedstaande ziekenwagen ge
bracht. Over de situatie van de
vrouw is weinig bekend.
LONDEN HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
De Britse lotto, met geregeld
een superprijs van rond de 60
miljoen gulden, zaait dood en
verderf. In Liverpool pleegde
een vader van twee kinderen
zelfmoord omdat hij dacht de
hoofdprijs te hebben gewon
nen, maar het loterijbriefje
nietfiad ingeleverd. En twee
Londense huisvrouwen zijn in
het ziekenhuis behandeld
voor 'loterij-ziekte': ze had
den zich ingebeeld de lotto te
hebben gewonnen.
Van alle kanten wordt de Brit
se Lotto-exploitant, Camelot,
onder druk gezet om een eind
te maken aan de waanzinnig
hoge eerste prijs. Niet alleen
het geld speelt daarbij een rol,
ook de vloedgolf van publici
teit die over de winnaars
wordt uitgestort. Maar Came
lot weigert omdat de lotto
volgens het bedrijf juist daar
door een groot succes is.
Voor Timothy O'Brien uit Li
verpool werd de lotto-hysterie
fataal. Zijn echtgenote vertel
de donderdag bij een gerech
telijk onderzoek naar zijn
dood dat haar man er vast
van overtuigd was dat hij bij
een trekking in april alle ge
tallen goed had, maar het
briefje niet ingeleverd.
O'Brien raakte in een gewel
dige depressie, vooral omdat
hij samen met een vriend in
de lotto speelde en dacht ook
deze met zijn fout te hebben
benadeeld. 1 lij pleegde zelf
moord.
O'Briens dood is des te tragi
scher omdat de vriend
meteen ontdekte dat er niet
zes, maar slechts vier getallen
goed waren ingevuld. Zou het
briefje zijn ingeleverd dan
had dit het tweetal 27 pond
(67 gulden) opgeleverd.
Twee Londense vrouwen wer
den slachtoffer van lotto-ma
nie, zoals het in Groot-Brit-
tannië al genoemd wordt. Ze
fantaseerden zich rijk en
beeldden zich in dat hun om
geving hen geld afhandig pro
beerde te maken. Volgens
psychiater dr. I larry Dole ging
het om 'ernstige gevallen' van
lotto-manie. Beide vrouwen
werden met behulp van me
dicijnen van hun afwijking af
geholpen.
Doyle schreef de manie mede
toe aan de geweldige publici
teitsgolf die met de lotto ge
paard gaat. Een van de vorige
winnaars, een immigrant uit
India, liet vorige week weten
dat zijn leven in een hel was
veranderd sinds hij de jackpot
van 45 miljoen gulden bin
nensleepte. I lij is met zijn ge
zin ondergedoken, heeft een
andere naam aangenomen en
probeert een nieuw leven op
te bouwen.
De twee eigenaren van een
glasbedrijf die vorige week 22
miljoen pond wonnen, zoch
ten in tegenstelling tot de In
diase immigrant zelf de publi
citeit. Een van hen, Mark Gar
diner, zal dat nu ongetwijfeld
betreuren. „Ik hoop dat hij
zich dooddrinkt", liet zijn
adoptief moeder de pers we
ten en dat was meteen de kop
over de hele voorpagina van
The Sun. Een van zijn ex-
vrouwen eiste meteen de helft
van Gardiners helft op en zei
dat Mark een schurk was.
En de Daily Mirror bracht een
exclusief interview met een
striptease-danseres, die be
weerde dat de 'lotto-rat' niet
met zijn handen van haar kon
afblijven. Geld wilde ze niet,
maar Groot-Brittannië moest
wel weten dat Mark een gore
viezerik was.
Moldavische
vrouwen blokkeren
landing legerchef
CHISINAU Rtr
HANNOVER AP
neemt 22 juni een definitief be
sluit.
In plaats van een portret de
gebroeders Lumière zal het bil
jet vermoedelijk een beeltenis
gaan dragen van ingenieur
Gustave Eiffel, de bouwer van
de gelijknamige toren. Het was
oorspronkelijk de bedoeling
hem te laten figureren op een
nieuw biljet van honderd frank
dat een jaar later in omloop
moet komen.
Het voormalige RAF-lid Silke
Maier-Witt is gisteren na vijf
jaar vroegtijdig uit de gevange
nis ontslagen. Het ministerie
van justitie van de deelstaat Ne
dersaksen liet weten dat de vijf
jaar die ze nog had moeten zit
ten in een voorwaardelijke straf
zijn omgezet, wegens goed ge-
drag.
In 1991 werd Maier-Witt on
der andere wegens de moord op
werkgeversvoorzitter Hanns
Martin Schleyer veroordeeld tot
tien jaar cel. De strafverminde
ring was in 1991 reeds in het
vonnis van de rechtbank in het
vooruitzicht gesteld, omdat
Maier-Witt slechts zijdelings bij
de RAF betrokken zou zijn ge
weest.
Vijfhonderd Moldavische vrou
wen hebben gisteren verhin
derd dat een vliegtuig met de
opvolger van generaal Aleksan-
dr Lebed kon landen op een mi
litair vliegveld. Zij deden dat
door massaal op de landings
baan te gaan liggen.
Het militaire toestel met ge-
neraal-majoor Valeri Jevnevitsj
vloog enkele rondjes boven het
vliegveld Tiraspol, waarna het
in Oekraïne landde. Generaal
Lebed, die in 1996 vermoedelijk
kandidaat is voor het president
schap van Rusland, nam ontslag
nadat Moskou bekendmaakte
de status van het 14e legerkorps
te verlagen. Dat korps is in het
gebied Dnjestr, dat zich van
Moldavië wil afscheiden, gesta
tioneerd maar het moet binnen
drie jaar vertrekken. Lebed is
reuze populair bij de Molda-
in
verkiezing van de nieuwe Hongaar-
president is maandag in wezen een
rmaliteit. 's Morgens komen de poli
ce partijen in het bombastische par-
mentsgebouw aan de Donau bij el-
W, brengen de afgevaardigden hun
ïm uit, drinken ze een kop koffie, feli-
teren ze de winnaar en gaan ze over
tde orde van de dag. De oppositie
n eenvoudigweg niet met een serieu-
rivaal op de proppen komen. De eni-
formele tegenkandidaat, de 64-jarige
rist Ferenc Mddl, heeft geen schijn
nkans.
j geniet enige bekendheid als voorma-
minister van onderwijs en cultuur,
aar zijn kandidatuur geldt als voor
ek en bonen. De vraag is ook of er so-
eso een kandidaat te vinden was die
zittende en gedoodverfde nieuwe pre-
lent Arpad Göncz voorbij kon streven,
pad Göncz is sinds jaar en dag de po-
Jairste politicus van het land, zo blijkt
'de wekelijkse populariteitspolls van
diverse kranten. Zijn integriteit en
plichtsbesef hebben hem als president
de koosnaam Arpi bdsci (oompje Arpi)
opgeleverd. De wijze oom die iedere
Flongaar zich zou wensen.
De president is een beminnelijk, be
scheiden man van 73, schrijver/vertaler
en voormalig dissident. In 1956 kreeg hij
levenslang voor zijn 'contrarevolutionai
re' activiteiten tijdens de Hongaarse op
stand. Uiteindelijk zat hij zes jaar achter
de tralies, in 1962, na de 'normalisatie',
kwam hij vrij. Tijdens de 'zes jaar die ik
schuldig was aan de duivel' leerde hij
Engels. Eenmaal op vrije voeten vertaal
de hij werken van Hemingway, Sytron,
FauUorer en Doctorow.
De overeenkomsten met zijrrTsjechische
collega Vaclav Havel liggen voor de
hand, maar reiken in feite niet verder
dan de professionele achtergrond en
hun dissidentschap. Na een gezamenlij
ke persconferentie tijdens het bezoek
van Havel aan Boedapest stortte de ver
zamelde pers zich massaal op de Tsjech
alsof het een popster betrof. Göncz stond
er bij en keek ernaar, moederziel alleen.
Van hem geen vlammende uitspraken.
Over het algemeen schikt hij zich in zijn
rol als ceremonieel personage.
Toen het parlement Göncz in 1990 tot
president koos, was deze relatief onbe
kend. Als een compromis-figuur gekozen
door de toenmalige regeringscoalitie van
MDF, Kleine Boeren en Christen-Demo
craten en als geste aan de oppositiepartij
Alliantie van Vrije Democraten (Szdsz),
die Göncz kandidaat had gesteld.
Toch is Göncz niet de louter ceremoniële
president die de toenmalige regering
zich had gewenst. Hij logenstrafte die ge
dachte met regelmaat. Zijn weigering de
.omstreden mediawet te ondertekenen
deed wijlen premier József Antall woe
dend door de wandelgangen lopen.
Göncz vertikte het mee te werken aan
een wet die een grotere controle door de
regering op de staatsmedia beoogde.
Van zijn recht wetsvoorstellen in te die
nen, maakte hij slechts zelden gebruik.
Het meest in het oog springend was zijn
voorstel een nieuwe categorie misdaden
toe te voegen aan het Wetboek van Straf
recht: misdaden op racistische gronden.
Göncz is dus de ideale persoon voor
nogmaals vijfjaar presidentschap. Toch
zijn er bij de gang van zaken kantteke
ningen te plaatsen. Allereerst is het een
blamage voor de oppositie dat die niet in
staat is een serieuze kandidaat naar vo
ren te schuiven. Daarnaast kies het par
lement de president en kan de regering
dus in theorie een simpele ziel neerzet
ten die eenvoudigweg alles tekent wat
anderen hen onder zijn neus schuiven.
Het is een democratisch manco dat de
bevolking aan de verkiezing van haar
staatshoofd part nog deel heeft.
Pogingen van de rechts-populistische
voorman JózsefTorgyan het huidige pre
sidentieel verkiezingssysteem in een di
recte verkiezing te veranderen, liepen
stuk op een uitspraak van het Opperste
Gerechtshof. Toch zou het in het geval
van Göncz weinig uitmaken. Uit een opi
niepeiling deze week blijkt dat hij bij di
recte verkiezingen met grote meerder
heid gekozen zou worden.
ULLEIn het Franse Lille is gisteren door dertig leden van De Groenen gedemonstreerd tegen de aangekon
digde kemproeven op het Franse atol Mururoa. De actie vond plaats bij een militair ziekenhuis dat een spe
ciale ontsmettingsruimte heeft in geval van radioactieve besmetting. foto reuters michel spingler
