Onverwachte schatten
Toerisme
ATERDAG 17 JUNI 1995
N DEN DOBBELSTEEN
EtSBOEKEN
lyrië/Jordanië
e betrouwbaarheid van de
iminicusrreisgidsen was al
toen ]o 'The
rand Old Man' Dominicus ze
elf schreef. Alleen zijn ver
in leegsters-stijltje werd gaarne
l( hekeld. Sinds zijn verschei
en, enkele jaren terug, namen
ideren het werk van de Alk-
iaarse geschiedenisleraar over'.
kwam de tekstbehandeling
veel gevallen danig ten goede
omdat de uitgever de uitvoe-
jjng van de boekjes ook nog
;ns flink onder handen nam,
pnden er zowaar nieuwe 'Do-
linica' op, die er op alle gebied
ogen wezen. Het deeltje Sy-
l/Jordanië (geschreven door
leke de Haan-Van de Wiel)
iderstreept die stelling.
neJJordanië (Dominicus-reeks), uitge
dij Gotmmer, prijs 34,90. In dezelfde
ie verschenen (prijs f32,90): Wales,
ordoost Italië, Tsjechië/Slowakije,
ioedapest
Stergidsen van Agon zijn
loral geschikt voor een be-
lald soort, toerist. Wie wil we-
hij zich het beste te
ste kan leggen en hoe hij per
lenbaar vervoer het makke-
ist van Boedapest naar het in
yenoord-kringen wereldbe-
emde Tatabdnya kan reizen,
iet er verstandig aan zich een
der reisboek aan te schaffen,
ie zich echter van tevoren op
hoogte wil stellen wat Tata-
nya de toerist allemaal te bie-
i heeft (niets!), zal zich met
boek niet bekocht voelen.
:ker nog 'Boedapest' laat
al in de leunstoel uitste-
nd lezen. Auteur Wolfgang
lal kent niet alleen het land
or en door, hij kan nog uit-
';end schrijven ook. Cultuur
geschiedenis vormen de
fdmoot en dat zijn precies
onderwerpen waarin ook de
stergidsen uitblinken.
r.st (Stergids), uitgeverij Agon,
ink 59,90. In dezelfde serie
USfcheen New York.
Jaterland
ion Carmiggelt zou Frans
[om een 'rusteloos tiep' heb-
genoemd. De Zaanse kun-
naar zwierf (en zwerft) de
e wereld over, maar lijkt z'n
rt niettemin aan z'n geboor-
treek te hebben verpand.
eerste boek dat hij enkele
in geleden maakte, handelde
ir het tussen Koog/Zaandijk
Westzaan liggende Guisveld;
tweede over De Zaan. Het
geleden verschenen derde
rk heeft het aan de Zaan-
?ek zeer verwante Waterland
onderwerp. Room maakte in
e vooral door Nescio
laantjes') zo onnavolgbaar
ichreven streek een aantal
vige etsen en voorzag die
i een uitgebreide, historische
ilichting. De Stichting Uitge-
lij Noord-Holland vervaar
de er een boekje van en
;d dat op de bekende (prach-
wijze.
I en aroog in Waterland, door Frans
<m. Uitgever Stichting Uitgeverij
vd-Holland, prijs f 30,00.
EISBERICHTEN
ln amson en Gert
:f lEfteling
Venijnige reuzencactussen en lange spitse
agaven-tongen vormen hagen langs de
slingerwegen in de
Serrania de Ronda. Vanuit de verte lijken
de heuvels gedrapeerd met vale
vloerkleden. De groene dotten zijn
dichterbij gekomen knoestige olijfbomen,
verspreid wortelend in de kurkdroge
aarde. Dit is Andalusië, het stille
binnenland van zuid-west Spanje.
DOOR THEO VAN DER KAAIJ
Hoog in de strakblauwe lucht cirkelen arenden
zonder een enkele vleugelslag op de thermiek.
Witgekalkte huizen van een tegen de rotswand
gekleefd dorpje kaatsen de felle zon terug. Het
is vrijwel zeker dat dit pueblo blanco onver
wachte schatten herbergt die de moeitevan
een wandeling waard zijn. Een ooievaar op
een nest met jongen bijvoorbeeld, een fontein
op een fraai betegelde patio en vast en zeker
een kerk vol kunstzinnige pracht.
Zo geeft Ronda haar geheim pas middenin het
stadje prijs. Daar ontvouwt zich onaangekon
digd een 160 meter diepe, nauwe kloof in de
rotsen. Het is bijzonder om hier neer te kun
nen kijken op de ruggen van vliegende vogels.
Drie over elkaar heen gebouwde bruggen hou
den de historie levendig. De Romeinen wisten
deze vestingstad al te vinden. Islamieten en de
Spanjaarden zelf hebben zich erop stuk gebe
ten.
Net als overal in Spanje ademt ook in deze
streken de geschiedenis mee, want men is hier
niet geneigd iets dat geen direct nut meer
heeft te slopen. Talrijke stadjes in dit gebied
hebben De la Frontera achter hun naam. Met
elkaar vormden ze vroeger de grens tussen het
Moorse en Spaanse rijk. Vroeger zal het land
schap er nauwelijks anders uitgezien hebben,
want het binnenland is nog steeds dunbevolkt.
De tocht kan lang en warm zijn, zeker in hartje
zomer, maar als edelstenen liggen de dorpen
en steden voor het oprapen in het stoffige
land. De kleine witte dorpen als Vejer en Atcos
de la Frontera, het indrukwekkende Sevilla, dat
als een oase in de hete vlakte ligt en het oude,
op een landtong in de oceaan gelegen Cédiz.
Tijdens de jaarlijkse feria zijn de steden en
dorpen vol leven. Dat betekent kermis met
muziek, dans en gezang en in de mooiste kle
ren flaneert de hele bevolking aan elkaar voor
bij. Bij Tarifa, de zuidelijkste punt van Spanje,
is het zelfs mogelijk om dromerig naar de don
kere kust van Afrika te staren.
Met de eerbied voor de geschiedenis houden
de Spanjaarden een reeks tradities in ere, waar
de reiziger niet omheen kan. Het dier speelt
daar vaak een voor noorderlingen onbegrijpe
lijke hoofdrol in. Met liefde fokt de Spanjaard
stieren op tot gespierde vechtjassen. De wel
doorvoede dieren zijn vaak te zien achter ste
vige hekken op uitgestrekte landerijen, waar ze
een uitstekend leventje leiden. Maar onherroe
pelijk wacht elke stier na enkele jaren de dode
lijke steek van de torero in de arena.
Met het paard heeft de Spanjaard eveneens
een bijzondere verhouding, zeker in Andalusië.
Jerez dala Frontera heeft geen manege, maar
een Real Escuela Andalüza del Arte Ecuestre.
Op de tonen van klassieke muziek draaien de
ruiters hier hun sierlijke rondjes. Anders dan
de stier hoeft het paard natuurlijk niet dood,
maar het dient wel exact te doen wat de berij
der wil. Dat kunnen circus-achtige nummers
zijn van achteruit en zijdelings stappen tot
danspasjes en luchtsprongen toe.
Smeulende takkenbossen
Zelfs de vis dient na de vangst nog een rol te
spelen voor de mens. De levenloze, maar nog
puntgave dieren worden vlak voor de maaltijd
trots aan de hongerige gasten in het restaurant
getoond. Op een aparte manier vis eten kan in
de Salinas, de voormalige zoutpannen in de
Baai van Cadiz. De zoutwinning is niet langer
rendabel, maar de vis die daar nog steeds arge
loos vanuit zee binnenzwemt, wordt in netten
uit het ondiepe water gehaald, op smeulende
takkenbossen geroosterd en opgediend.
De Spanjaarden houden dat leldcer primitief.
Op de patio van een twee eeuwen oude ha
cienda, gelegen temidden van de uitgestrekte
Salinas, wordt de goudbaars of de paling met
de vingers vanuit een dakpan gegeten en weg
gespoeld met een glas sherry. In het gebied
van Jerez de la Frontera is deze drank nu een
maal meer dan een aperitief.
Sherry
Een verblijf in Andalusië of aan de Costa de la
Luz, de Kust van het Licht, zou niet compleet
zijn zonder een bezoek aan een bodega, een
pakhuis, hoog en koel als een kathedraal, waar
de sherry in reuzenvaten ligt te rijpen. Alleen
in deze uithoek van Spanje waaien winden
waarvan de warmte en vochtigheid de druiven
sherry laat voortbrengen. Echter pas na lange
en zorgvuldige behandeling in de bodega. De
temperatuur daar mag nooit boven de 22 gra
den komen. Daarom blijven de raamloze pak
huizen in de hete zomer potdicht. Alleen bij
zonsopgang, als er buiten een verkoelend
windje waait, gaan de luiken open.
De eigenaar van de bodega schenkt niet zo
maar een glaasje in. Hij dompelt een pipet op
een lange steel in het vat en schenkt de wijn
met een straal van een halve meter feilloos in
om hem beter te laten geuren. Overigens kan
er dan fino in het glas zitten, amontillado,
manzanilla of oloroso, maar dat legt de bode-
guero wel uit terwijl hij de tapas laat aanruk
ken, de stukjes ham, gefrituurde vis, kaas en
olijven.
Het prettige van Andalusië is dat de kuststrook
westelijk van Tarifa, een verademing is verge
leken bij de volgebouwde Costa del Sol in de
richting van Malaga. Hier zijn nog talloze on-
Middenin Ronda gaapt een in de
rotsen een kloof van 160 meter
diep.
FOTO THEO VAN DER KAAIJ
bedorven plekken waar bos of bouwland pas
ophoudt pal aan zee. Het massatoerisme is
hier ver vandaan. De Spaanse overheid wil dat
het liefst zo laten. Er zijn strenge bouwveror
deningen en natuurgebieden genieten be
scherming. Zo is het aan zee grenzende natio
naal park Coto Dohana nauwelijks toeganke
lijk. Hier hebben de rose flamingo, de lynx, de
kameleon en het wilde zwijn het rijk alleen.
Aan de ongerepte zandstranden is het moge
lijk een hotel aan zee te vinden, zonder dat
daar nog een drukke weg en een spoorlijn tus
sen zitten. Dat kan een zeer luxueus hotel zijn,
temidden van golfbanen of een eenvoudig
hostal in een dorpje aan zee. Door de langdu
rige droogte en het groeiende watergebruik
voor de landbouw bestaat er in grote delen van
Spanje gebrek aan drinkwater. Ook in Andalu
sië is dat een dagelijks probleem. In sommige
steden komt er slechts op gezette tijden water
uit de kraan, omdat de verzamelbekkens zijn
leeggeraakt. Het is dan ook een vreemd ge
zicht dat golfbanen aan de kust kwistig met
water worden besproeid. Navraag leert dat dit
water uit eigen putten afkomstig is. Ook de ho
tels beschildcen over waterputten, zodat de
toerist nooit vergeefs de kraan opendraait. Er
zou overigens genoeg grondwater zijn, maar
de steden beschikken over te weinig putten en
het graven van nieuwe is aan strenge regels ge
bonden.
Het hele jaar door is het aan de Costa de la Luz
aantrekkelijk toeven. Het binnenland kan in de
zomermaanden ondraaglijk heet zijn. Knijp al
rondreizend overigens een oogje dicht bij het
naderen van een grote stad, want de Spanjaar
den kunnen er buitenshuis een geweldige
troep van maken.
Sinds kort vliegt Neckermann Reizen iedere maandag
per Transavia-charter naar Jerez de la Frontera aan de
Spaanse Costa de la Luz. (n de plaatsen Chipiona, Chi-
clana, Novo Sancti Petri, Zahara de los Atunes en Rota
worden hotels en appartementen aangeboden. Fr zijn
vluchten inclusief hotel voor 8 dagen (halfpension)
vanaf 868. Het is mogelijk in Nederland een Spaanse
huurauto te reserveren voor 530 per 8 dagen
(kilometers vrij, inclusief verzekering).
Aantal toeristische
reizen verdubbelt
Het aantal toeristische reizen gaat zich
tussen nu en 2010 verdubbelen. Wordt
aan vakanties op dit moment 5100 mil
jard gulden uitgegeven, over vijftien jaar
zal dat bedrag zijn opgelopen tot 10.800
miljard. Dat is de prognose van de World
Travel Tourism Council (WTTC), die
ook heeft uitgerekend dat het aantal ba
nen in de reisbranche - reeds hoog en
breed de grootste industrie ter wereld -
zal toenemen van 212 miljoen tot 338
miljoen.
Vooral de luchtvaartmaatschappijen
zullen profiteren van de steeds groter
wordende belangstelling. 1 let aantal pas
sagierskilometers, zo is de verwachting,
zal toenemen met 170 procent. Deze
ontwikkeling wordt in de hand gewerkt
door de sterke stijging van lange af-
standsreizen. De WITC voorspelt dat
vooral het toerisme in het Verre Oosten
de komende jaren een spectaculaire toe
name te zien zal geven. De interesse voor
een vakantie in Europa daarentegen zal
teruglopen.
Betere treindiensten
in oostelijk Europa
Duitsland, Oostenrijk en de Tsjechische
republiek gaan de komende jaren de
treinverbindingen tussen Berlijn, Wenen
en Praag verbeteren. Het is de bedoeling
de reistijd lussen de steden aanmerkelijk
te verkorten, onder meer door het inzet
ten van hogesnelheidstreinen en het
electrificeren van het spoor. 1 Iet traject
Berlijn-Praag moet 3 uur gaan duren in
plaats van nu 4 uur en 40 minuten; de
treinen van Praag naar Wenen moeten er
drieënhalf uur over gaan dóen (nu 4 uur
en 50 minuten). De eerste verbeteringen
moeten voor het jaar 2000 hun beslag
krijgen.
Toename aantal
malaria-gevallen
Het aantal malaria-gevallen in Neder
land is in 1994 in vergelijking met het
jaar daarvoor toegenomen van 223 tot
236. In enkele gevallen kende het ziekte
verloop een dodelijke afloop. Volgens
'Tropenzorg' dat deze gegevens naar
buiten bracht, had vijfenzeventig pro
cent van de patiënten een reis naar tro
pisch Afrika achter de rug en leed tachtig
procent aan malaria tropica, de gevaar-
li jksie vorm van deze door muggen over-
geliriióhle ziekte.
In Denemarken alle
kinderen in autoriem
Automobilisten die in Denemarken in
een wagen rijden die is voorzien van vei
ligheidsriemen, moeten er voor zorgen
dat alle kinderen op voorgeschreven wij
ze vastgesnoerd zitten. Tot nu toe gold
die plicht alleen voor kinderen van drie
jaar en ouder.
Noordhollandse
fietsvierdaagse
De Fietsvierdaagse van Noord-Holland
wordt dit jaar gehouden van 27 tot en
met 30 juni. Ook nu beginnen en eindi
gen de routes in Schoorl. Van daaruit
wordt op de eerste dag de Schermer en
de Beemster aangedaan, op de tweede
de Noordkop, op de derde West-Fries
land en op de vierde het duingebied en
de Zaanstreek.
Info en inschrijvingen: telefoon 02205-
1990.
Vlaamse kinderidolen
imson Gert, die via Veroni-
■tv ook de Nederlandse huis-
miers veroverden, treden de-
zomer op in de Efteling. In
n Zomertheater geven baasje
«t Verhulst en zijn hondje
lCtl imson elke dag een voorstel-
rjss "g om 13 en 15 uur (tot en
et 30 juni zijn er geen optre-
'■ns in het weekeinde). Tijdens
'show speelt en zingt het duo
te als 3/Vij zijn bij de brand
eer', de Sainson Rock' en 'Pi-
iten van de Zee'.
ifo: 04167-88111.
Ballonvaarten
VW Utrecht organiseert net als
vorig jaar ballonvaarten. Elke
vrijdag of zaterdag stijgt ergens in |r
de provincie een ballon op. Er
kunnen maximaal vijf personen
mee. De tocht duurt één tot ander
half uur en in die tijd wordt, afhan
kelijk van de windsnelheid, een af
stand van 20 tot 50 kilometer afgelegd.
Een ervaren grondploeg volgt de ballon
over de weg en brengt de passagiers na af-
4 loop weer terug naar Utrecht. Als de weers
omstandigheden op vrijdag niet goed zijn,
wordt de vaart op zaterdag gemaakt. De kosten
bedragen f365 per persoon.
Info en reservering:
VW Utrecht,
telefoon 030 - 317.576.
iC:
1611 auriërs tussen Ems en IJssel
eftf
ide tentoonstelling 'Sauriërs tussen Ems en IJssel' (tot
1 met 3 september te zien in her Natuurmuseum op
Ruyterlaan 2 in Enschede) zijn uiteraard de toppers
rii der de dino's present, zoals de Tyrannosaurus rex en
Triceratops. Maar het accent ligt toch vooral op de
'■•sauriërs die tussen de 208 en 65 miljoen jaar gele-
n de regio domineerden. Die keuze ligt voor de hand:
sauriërvondsten in Nederland en het Duitse grens-
bied bestaan voornamelijk uit resten van reusachtige
iterbewoners. Zee-sauriërs zijn misschien minder be-
Tid dan de dino's die het land beheersten, maar ze
n beslist niet minder imposant. De Brancasaurus en
Nothosaurus, met hun lange nek en poten die op
eispanen lijken, konden een lengte bereikten van
nsi Kien meter.
053-323409.
Nachtdierenhuis
Met het in gebruik nemen van
een compleet nieuw nachtdie
renhuis heeft Artis de renovatie
van het pand 'De Volharding'
afgesloten. Een nachtdierenhuis
is niet nieu w in de Amsterdamse
dierentuin. Artis was zelfs één
van de eerste in de wereld op dit
gebied. In het onderkomen zijn
de laatste ontwikkelingen op het
terrein van huisvesting en pre
sentatie verwerkt. Een Zuidame
rikaans regenwoud, compleet
met boskreek en tempelruïne,
vormt het decor van Artis' nieu
we troef.
Folklore
Onder de titel 'Strekenfestival' neemt Ne
derlandse folklore op dinsdag 20 en 27 ju
ni, donderdag 22 en 29 juiii, zaterdag 24
juni en 1 juli en zondag 25 juni en 2 juli
bezit van het Openluchtmuseum in Arn
hem. Een van de hoogtepunten is ongetwij
feld de Nationale Klederdrachtendag op
zaterdag 24 juni als kostuumverenigingen
uit vrijwel alle streken in ons land de origi
nele klederdrachten en bijbehorende siera
den uit de kast halen om die in Arnhem te
showen. Maar ook voor het optreden op 25
juni van diverse volksdansgroepen, waar
onder het Folkloristisch Danstheater en de
Gerechtendag op donderdag 22 juni wordt
veel bezoek verwacht. Op zondag 2 juli pa
raderen leden van diverse Gilden door het
Spelen met; TV-helden
Met de tentoonstelling 'Spelen met tv-helden'
biedt het Veluws Museum Harderwijk van 17
juni tot en met 19 augustus een chronologisch
overzicht van de tv-jeugdseries die de afgelo
pen veertig jaar de huiskamer werden bin-
nengestraald. Op de expositie ontmoet elke
generatie zijn eigen idolen, van Dappere Do
do (jaren vijftig), Pipo de Clown (jaren zestig).
De Fabeltjeskrant (jaren zeventig), Sesam
straat (jaren tachtig) tot Alfred Jodokus Kwak
(jaren negentig). Swiebertje, Paulus de Boska
bouter, Ti-Ta Tovenaar en de helden uit bij
voorbeeld uit 'Ja zuster, nee zuster'. 'Oebele' en
'Kunt u mij de weg naar Hameien vertellen',
ontbreken evenmin op het appel.
Info: 03410-14468.
DèWIHIèëëütè hepdbliek.
Bombardement van
ANWB-brochures
Per traditie bekogelt de ANWB de Nederlandse vakantieganger in
de maanden mei en juni met een enorm aantal brochures en boe
ken. Dit jaar verschenen nieuwe, bijgewerkte edities van:
Reiswijzer voor Gehandicapten (gratis voor ANWB-leden).
Op Stap in Nederland (gratis).
Attractieparken (gratis).
Nederlandse Transportmusea (gratis).
De Wandelgidsen Veluwe en Oostelijk
Brabant CZ 19,95 per stuk).
Aanrijding en boetes in het
buitenland (gratis)
De Reisgidsen Utrecht, Drenthe en
Oostelijk Brabant 24,50 per stuk).
Zwemwaterkwaliteit in Binnen- en
Buitenland (gratis).
De Wegenatlas van Frankrijk 32,50
voor ANWB-leden).
Op Vakantie met Vouwwagen en/of
Caravan.
Veerdiensten in de Middellandse Zee.
De Reiswijzers voor Scandinavië,
Polen, Roemenië/Bulgarije, Verenigde
mn
