'Nederland moet
afspraken nakomen'
Feiten &Meningen
Nijmeegse bestuur
misbruikt fiscus
als verkeersagent
Mede-eigenaar Esso blijft buiten schot bij boycot Shell
G-7-top gaat over olieplatform, kernproef en wisselkoer:
DONDERDAG 15 JUNI 1995
GUSSCHREUDERS
juridisch
medewerker
Het Nijmeegse gemeentebestuur wil verkeersovertreders
niet meer een boete geven, maar een fikse belastingaan
slag opleggen als ze door rood licht of te hard rijden.
Nijmegen is de eerste gemeente die dat doet en.het is
een proef.
Hoe zullen we ze noemen, die nieuwe gemeentelijke
belastingen? Hardrij-belasting? Rood-licht-belasting? Als
het Nijmeegse idee aanslaat, worden wat tot dusver
strafbare feiten zijn, belastbare feiten. De gemeente
Nijmegen verwacht twee voordelen van het plan: een
grotere verkeersveiligheid en een netto geldstroom naar
de gemeentekas. De vraag is echter of de belastingwet
geving wel voor dit doel bestemd is.
Veel mensen ondergaan belasting betalen als een
straf, maar dat is het niet. Belastingen zijn bijdragen aan
de overheid. Iedereen moet ze betalen, ook zonder iets
misdreven te hebben. Wie móet betalen wegens schen
ding van de regels, dus wegens strafbare feiten, heeft
recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke rech
ter. In het Nijmeegse plan wordt met geen woord gerept
over vrije toegang tot de rechter.
Een aantal verkeersovertredingen is in 1989 bij de zo
geheten wet-Mulder uit het strafrecht gehaald om ze op
een eenvoudige manier te kun
nen afdoen. Aan de schender
van de verkeersregels wordt per
acceptgiro een administratieve
boete opgelegd, waartegen men
bezwaar kan aantekenen bij de
officier van justitie. Vervolgens
kan men in beroep gaan bij de
kantonrechter.
Volgens de gemeente Nijmegen
zijn de verkeerszondaars onge
voelig voor de sancties die tot
dusver kunnen worden opge
legd. De maximale boete die de
politie volgens de wet-Mulder
mag uitdelen, bedraagt vijfhon
derd gulden. Dat is te weinig om
echt van invloed te zijn op het
verkeersgedrag. Wie haast heeft,
neemt het risico op de koop toe. Bovendien is de pak
kans laag en heeft de politie wel wat anders te doen dan
het handhaven van de verkeersregels. Als men voldoen
de camera's neerzet om overtredingen te registeren en
de gemeenten kunnen naar believen een belastingtarief
vaststellen (Nijmegen denkt aan duizend gulden bij rij
den door rood licht) zou het verkeer aanzienlijk veiliger
kunnen worden, aldus de redenering.
Maar dat is nu juist een raar argument voor het invoe
ren van gemeentelijke belastingen. Het hoofddoel van
elke belastingheffing is het vergaren van geldmiddelen.
Andere doeleinden, zoals het bevorderen van de ver
keersveiligheid, horen te worden bereikt met directe
maatregelen en niet via de fiscus. Zoiets komt namelijk
neer op oneigenlijk gebruik: de politie kan het niet aan
en daarom moet de belastingontvanger het maar op
knappen.
De enige bedoeling van het Nijmeegse project is de
verkeersovertreder op een wat eenvoudiger manier te
kunnen afstraffen. In feite legaliseert men hiermee ech
ter het hardrijden en het rijden door rood licht. Dat mag
voortaan gewoon in Nijmegen, als je maar betaalt. Er
staat immers geen straf meer op, er volgt alleen een ge
meentelijke belastingaanslag.
De belastingen zijn niet bedoeld als instrurtient voor
normhandhaving. Dat is een principieel verschil met een
boete, ook al is het natuurlijk wel degelijk de bedoeling
de overtreder in zijn portemonnee te treffen. Als de Nij
meegse proef slaagt en landelijk wordt overgenomen,
zullen de tarieven per gemeente uiteen lopen. Voor de
rechtszekerheid zou dat niet bevorderlijk zijn. Een pro
bleem wordt ook hoe de belasting kan worden gevor
derd van buitenlandse toeristen die verkeersovertredin
gen begaan.
Fiscalisering van verkeersboetes is niet helemaal
nieuw. De gemeentewet maakt het mogelijk belasting te
heffen in het kader van het parkeerbeleid. Tegenover de
parkeerheffingen staan echter allerlei gemeentelijke
voorzieningen. De enige voorziening die Nijmegen wil
financieren met de nieuwe hardrij-belasting is de aan
schaf van de verrijdbare camera's om het toezicht te
kunnen verscherpen. Een soort doelheffing dus.
Om het plan te kunnen verwezenlijken moet de wet
worden gewijzigd. Als dat op grond van de Nijmeegse
argumenten gebeurt, staan ons nog heel wat verrassin
gen te wachten. Zeggen de hoofdcommissarissen dat de
oorlog tegen de drugs is verloren? Geen nood, we voeren
een hard-drugsbelasting in. Komt het toerisme in Am
sterdam in de knel als gevolg van het toenemende aantal
zakkenrollers? Dan sturen we de daders een aanslag van
de dievenbelasting. Te denken valt ook aan vandalenbe-
lasting voor een bepaald soort voetbalsupporters en de
volgende rechter die een conducteur een klap geeft,
krijgt te maken met mishandelingsbelasting.
Zullen we de belastingwetgeving toch maar niet liever
voor fiscale doeleinden reserveren?
WIM STEVENHAGEN
Chinese vice-minister van buitenlandse zaken Jiang Enzhu duldt geen gemarchandeer over Taiwan
„China en Nederland zijn midden vorige maand tot overeenstemming gekomen over de vliegverbindingen tussen Nederland en Taiwan. Wij vei
wachten van de Nederlandse regering dat die afspraken strikt worden nagekomen." De Chinese vice-minister van buitenlandse zaken, Jiang Enzl i®
klinkt ineens als een strenge schoolmeester. Zonder het met zoveel woorden te zeggen, maakt hij duidelijk dat Peking geen enkel gemarchandei
duldt in de activiteiten van andere landen met Taiwan.
„Het standpunt van de Chinese
regering is kristalhelder: Er is
maar één China in de wereld en
dat is de Volksrepubliek. Tai
wan is een provincie van China
en maakt onafscheidelijk deel
uit van het Chinees grondge
bied. Wij zijn fel gekant tegen
alle soorten uitwisselingen van
officiële aard en ook tegen de
verkoop van wapens aan Tai
wan", herhaalt Jiang de alom
bekende opvattingen van China
over dit eiland dat ooit van
1620 tot 1662 Nederlands be
zit is geweest.
De 56-jarige topfunctionaris is
overigens heel vriendelijk tij
dens het interview, dat bij uit
zondering werd toegestaan om
dat gisteren het zevendaags be
zoek van premier Kok en minis
ter Van Mierlo van buitenlandse
zaken aan China is begonnen.
De Nederlandse minister-presi
dent, die een hoogstaande dele
gatie van meer dan dertig groot
industriëlen meebrengt, zal in
Peking onder meer officieel zijn
handtekening zetten onder de
politieke voorwaarden die zijn
overeengekomen voor het vlie
gen op Taipeh. De weg ligt nu
open voor de daadwerkelijke
onderhandelingen over een
luchtvaartverdrag met Peking,
dat naar verwachting volgend
jaar de eerste directe vlucht van
de KLM op China mogelijk
maakt.
De stugge verhoudingen tussen
Nederland en China worden
sinds begin jaren tachtig gedo
mineerd door de kwestie 'Tai
wan'. Het leveren van twee on
derzeeboten aan de 'opstandige
provincie' betekende een soort
van Koude Oorlog in de relaties
met Peking. Pas sinds een jaar
of twee is sprake van vlottere
betrekkingen en groeien de eco
nomische activiteiten.
Uit de woorden van Jiang valt
op te maken dat 'Taiwan' uiter
mate gevoelig blijft, maar dat de
onderzeebotenkwestie niet
meer speelt. „Van Nederlandse
zijde is beloofd dat geen wa
pens meer geleverd zullen wor
den aan Taiwan. Wij zijn er vast
van overtuigd dat Nederland
die belofte gestand zal doen. Op
die manier kunnen de bilaterale
verhoudingen zich soepel ver
der ontwikkelen, zonder obsta
kels", zegt Jiang, die speciaal is
belast met West-Europa.
De eerste grote reis van premier
Kok, waarbij hij in elf dagen tijd
in een moordend tempo Viet
nam, China en Hong Kong aan
doet, staat sterk in het teken
van het nauwer aanhalen van
de economische banden en het
aanprijzen van het dNederlands
bedrijfsleven.
De status van de regeringsleider
moet de positie van de Neder
landse bedrijven met name in
China een duw in goede rich
ting geven. „Doel van het be
zoek is contacten te leggen voor
het Nederlandse bedrijfsleven.
De premier opent daarbij deu
ren op een hoog politiek niveau
die anders gesloten blijven. De
bedrijven kunnen daar op de
langere termijn de vruchten van
plukken", luidt het op de am
bassade in Peking.
Nederland is bereid om China
de komende zeven jaar voor
1,25 miljard gulden steun te ge
ven voor ontwikkelingsprojec
ten in de volksrepubliek. Een
bedrag van 500 miljoen gulden
wordt geschonken, de rest is
een lening onder gunstige voor
waarden, zo werd gisteren be
kendgemaakt.
Een handjevol Nederlandse be
drijven zal deze dagen contrac
ten officieel bezegelen waarover
de afgelopen maanden is on
derhandeld, zodat na afloop
zoals gebruikelijk ook een or
derportefeuille kan worden ge
presenteerd en een 'waarde' in
guldens aan de reis van Kok kan
worden gekoppeld. Zo wordt de
komende maand onderhandeld
over het vliegen van de KLM op
China. Het reisprogramma z !c'
overigens uitermate ongeluk ','P
in elkaar. Door eerst vier dai
naar Vietnam te gaan, wordt
indruk gewekt dat premier K :n
naar China komt omdat hij
toevallig in de buurt is. Dat
niet zo goed vallen bij de Ch j
zen van wie algemeen beken
dat ze lange tenen hebben.
Verder brengt het Nederlanc do
gezelschap slechts 24 uur do I
in China's industriële en fina o
ciële centrum Sjanghai en di m
nog wel midden in het week sb
de van zaterdagmiddag tot z in
dagmiddag. „Het is zo gereg in
dat de premier toch alle hoo >c
waardigheidsbekleders kan
moeten", heet het op de am
bassade. „Het is een beledig
voor de functionarissen in d /c
stad", zegt een betrokkene d j^j
er veel zaken doet en vindt d
Nederland zich over het alge ')U
meen weinig diplomatiek op ,r
stelt in de relaties met China l0
In het gesprek van veertig m
nuten met Jiang Enzhu is va ej
ongenoegen aan Chinese ka
als dat er al zou zijn, niets te
merken. Integendeel, hij ber F
drukt dat China grote waard
hecht aan goede relaties mef^
Nederland dat „een van onzin
belangrijkste handelspartne IC
West-Europa is."
Hij roemt sterke punten van13
Nederland, de landbouw, ch -
mische industrie, scheeps-1
machinebouw. „Dat zijn uit
rekend de terreinen waarop
China zich bij voorrang wil q
wikkelen. De voorwaarden tL-
dus gunstig en de vooruitzie»,
tèn voor economische same[
werking en handel zijn zontiH
Het bezoek van Kok zal de ri~
ties zeker verder stimuleren: 1
besluit de vice-minister vrieke
delijk. di
'c
peking yvonne van der heupen
correspondent j
Schoolkinderen in actie bij benzinestations, ra
diozendtijd om het publieke ongenoegen te ui
ten, posters achter de ramen, de paginagrote ad
vertentie van de oliemagnaat op de post naar de
reclamecodecommissie, een heuse boycot van de
benzinepomp en een inzakkend aandeel op de
beurs. Shell wordt na Duitsland, nu ook in Neder
land massaal gedumpt door het publiek. Mensen
laten er zelfs hun zegeltjes voor schieten.
Het imago van 'de schelp' heeft met de affaire
Brent Spar ernstige deuken opgelopen. De feiten
rond het dumpen van het platform hebben zich
vermengd met een stortvloed van emoties. De
'opinie van Shell' in de peperdure advertentie
campagne in alle landelijke dagbladen en een
groot aantal regionale bladen lijkt daar weinig
aan te kunnen veranderen. Een wanhoopsdaad,
zo kenschetsen milieuorganisaties de poging van
Shell de publieke mening weer op haar koers te
krijgen. „Bekende feiten, oud nieuws en onjuiste
voorstelling van zaken", zegt Greenpeace. „Je
hebt die rommel gewoon niet in zee te gooien,
het is geen vuilinisbak. Vroeg of laat komt het
toch weer op ons bord", zegt M. Smeitink die blij
verrast is door de golf van 'spontane en creatieve'
reacties die bij de milieuorganisatie binnenstro
men.
Opmerkelijk is dat Esso tot nu toe buiten schot is
gebleven in de protesten tegen de dumping van
het olieplatform. Esso is voor de helft eigenaar
van het platform maar hield zich tot nu toe, met
succes, afzijdig. Zelfs minister De Boer en Wijers
zeiden gisteren dat ze hun tank even niet vullen
bij Shell. De Boer gaat naar het 'onschuldige' Es
so. „Het lijkt inderdaad of het allemaal koek en ei
is bij Esso," geeft ook Greenpeace toe, „maar dat
is niet waar. Het is redelijk toevallig omdat Shell
het platform nu eenmaal runt."
Bij Esso Nederland wordt in eerste instantie
krampachtig geprobeerd de lastige vragen te ver
wijzen naar Shell in Rotterdam. „Uiteindelijk is
Shell verantwoordelijk voor de operatie", aldus
A. Reith van Esso in Breda. Na enig aandringen
kan dan toch het contact worden gelegd met het
hoofdkantoor van Esso in Amerika waar woord
voerster Kate Cochrane van Ex^on International
toegeeft dat Esso de dumping van het platform
'volledig ondersteunt'. „We zijn dok niet van plan
dat te verbergen en hebben geen onenigheid met
Shell over het gevoerde beleid. Ik wil wel zo eer
lijk zijn te zeggen dat we het er mee eens zijn."
Bij Shell wordt ondertussen flink geïncasseerd en
liggen de protesten zwaar op de maag. Bijna wan
hopig wordt nogmaals de Shell-werkelijkheid op
gelepeld. Tientallen rapporten, unanieme conclu
sie van alle partijen, Greenpeace bij de besluit
vorming betrokken, toestemming van de Engelse
regering, conform alle conventies iedereen geïn
formeerd. Niks stiekem gedoe. Wat wil je nog
meer?
„Het is een volkomen onterechte actie. We ver
wijten Greenpeace effectbejag en een onverant
woord alarmerende actie." Woordvoerder
H. Bonder zit op het puntje van zijn stoel, de tele
foon staat roodgloeiend. Hij wil alleen over feiten
praten. En de feiten zijn zoals Shell ze weergeeft
en niet anders. „Milieu en veiligheid staan voor
op. Geld komt op de derde plaats."
Maar die trits van Shell-argumenten lijkt geen
stand te houden. Zelfs de offshorebedrijven die in
eerste instantie hun vingers niet willen branden
aan de grote opdrachtgever Shell, geven na enige
aarzeling toe dat Shell het bij het verkeerde ëind
heeft. Er waren en zijn betere oplossingen. „Je
hoeft alleen maar je gezonde verstand te laten
werken," zegt P. Komen van het offshore bedi u
Bukom in Heerhugowaard. „En dat hebben zqn
Greenpeace ook gedaan. Die zijn buitengewo
goed geïnformeerd. Hun oud-directeur, die n^e
Wijsmüller zit, is notabene zelf een berger vant<
huis uit. Die weet verdomd goed waar ie overk
praat." De grootste platformbouwer ter werelf
Heeremac in Leiden, is nog stelliger. „De comj
motie was niet nodig geweest. Dit hadden ze rr
Shell kunnen bedenken."
Offshoremanager Thor Sterker die in opdrachi
van maatschappijen als Shell en overheden oi.
derzoek verricht naar verwerking van afgedanr
platforms is voorzichtiger. Hij vindt het moeilj
een oordeel te geven, omdat hij verhalen van
de kanten 'speculatief vindt. Hij pleit voor
onderzoek, want nu nee zeggen tegen dumpel
heeft enorme consequenties. „Er komen de
mende jaren nog tientallen veel grotere insti
ties die afgedankt worden. Alles verwijderen
verwerken aan land gaat miljarden bealstini
kosten."
den haag peter de knegt
v mcoTToi jhélL'
J&h ÊPPeV) K.llp/yteTEtó'OVI
7^ A£ we fflÖ&EjT TANfcöJ, L
iyw«2.wrHeeees) iMe A
GXM\ om tfooft
vierWUBU'" X, vV..
De agenda van de top van de
zeven belangrijkste industrie
landen (G-7), die vandaag be
gint in het Canadese Halifax,
wordt met de dag langer. Zo wil
Duitsland de Britse premier
Major bewerken om het afzin
ken van het Shell olieplatform
Brent Spar in zee te verhinde
ren. Ook de hervatting van de
Franse kernproeven komt aan
de orde. Anderzijds heeft het er
alle schijn van dat het Ameri
kaans-Japanse conflict over de
autohandel bijtijds van de
dagorde is afgevoerd.
De leiders van de Verenigde
Staten, Canada, Japan, Frank
rijk, Groot-Brittannië, Duitsland
en Italië maken er sinds 1975
een jaarlijkse gewoonte van de
koppen bij elkaar te steken.
Aanvankelijk draaide het over
leg alleen om economische
kwesties, maar in de loop van
de tijd gaat het ook om politieke
kwesties.
De Canadezen, die de eerste top
in het Franse Rambouillet trou
wens misten, spelen gastheer
op een bijeenkomst die leek te
worden overschaduwd door de
dreigende handelsoorlog tussen
Tokyo en Washington. De VS
dreigen met een zware invoer
heffing op dure Japanse auto's
als Tokyo zijn markt voor auto's
en auto-onderdelen niet toe
gankelijker maakt.
De partijen gaan echter volgen
de week in Genève weer om de
tafel zitten, zo bleek gisteren.
Met die afspraak lijkt de kou uit
de lucht voor de Amerikaanse
president Clinton en de Japanse
premier Murayama, die anders
in Halifax waarschijnlijk voort
durend waren lastiggevallen
over hun autoproblemen.
Bilateraal overleg in de wandel
gangen op lager politiek niveau
is echter voorzien. In de voorlo
pige economische slotverklaring
is verder het onderwerp handel
opengelaten, een vingerwijzing
voor de mogelijke conflictstof
die het heikele onderwerp toch
nog kan opleveren.
De top in Halifax buigt zich ook
over de toekomstige rol van in
ternationale instellingen op fi
nancieel en economisch gebied.
Dat is des te urgenter geworden
na het uitbreken van de peso
crisis in Mexico eind 1994. Het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF) werd daarop aangekeken.
Het IMF had de problemen van
Mexico bijtijds moeten signale
ren. In het ontwerp-communi-
qué beveelt de G-7 de middelen
van de zogenoemde Algemene
Leningenovereenkomst (GAB)
te verdubbelen. De GAB is een
jaren geleden gevormde geldpot
van 18,5 miljard dollar van
twaalf rijke landen waaruit het
fonds in noodgevallen een be
roep kan doen. Nederland is
een van die lancfen.
Op de voorjaarsvergadering van
het IMF in april in Washington
bleken Nederland en de meeste
andere Europese landen daar
geen voorstander van te zijn.
Den Haag ziet zulke financiële
steun liever komen uit de bij
dragen van de lidstaten aan het
fonds.
IMF-topman Michel Camdes
sus ziet extra middelen wel zit
ten. Hij wil ook dat de G-7 een
aanzet geeft tot een internatio
naal waarschuwingsysteem om
een tweede financiële crisis
zoals in Mexico te voorkomen.
Er zijn zelfs suggesties om het
IMF als een een soort faillisse
mentsrechtbank op te laten tre
den, waarbij probleemlanden
zoals Mexico uitstel van beta
ling van schulden krijgen om
ondertussen orde op zaken te
stellen.
De Amerikanen, de Britten en
de Canadezen hebben wel oog
voor zo'n grotere rol voor het
IMF. Duitsland belooft net als in
Washington dwars te gaan lig
gen. „We hebben meer toezicht
nodig, maar geen nieuwe in
strumenten, geen nieuwe facili
teiten en geen nieuwe instellin
gen", zei vorige week een reso
lute regeringsfunctionaris in
Bonn. Een eventueel G-7-ak-
koord is in zijn ogen slechts een
basis voor discussie en geen be
sluit. „De G-7 is geen wereldre
gering."
De Zeven zullen hun licht ook
laten schijnen over de ontwik
kelingen op de valutamarkten,
maar waarnemers verwachten
geen schokkende verklaring)
over de goedkope dollar. Deff
dollar is na een forse koersvf
tegenover de yen en de mart2
ook in een rustiger vaarwatff
gekomen. Over het algemeef1
wordt van de G-7-top niet aP
veel daadkracht verwacht, if
ge kwesties staan wel op de jj
agenda maar het nemen vaf
lastige beslissingen is van er
heel andere orde.
De Russische president Jeltsr
ontbreekt opnieuw niet op i
top, ook al zullen de Zeven lr
de oren wassen over de ooit'
in Tsjetsjenië. Jeltsin hunkeft
naar het G-7-lidmaatschap|
Voorlopig mag hij nog steetr
leen deelnemen aan het polr
ke deel van de top, vrijdaga|
en zaterdag. Het economise?1
overleg, dat een deel van var
daag en morgen in beslag
neemt, blijft verboden terref
amsterdam heleen paalvast p
