Frankrijk gaat toch kernproeven nemen Buitenland 'Mitterrand heeft kernproeven veel te snel stopgezet' Frankrijk heeft maling aan de wereldopinie Geen wapens voor Hutu's Gewonde bij ontploffing bombrief Noord-Korea en VS tevreden over akkoord kernreactoren Clinton krijgt uit eigen partij verzet tegen bezuinigingsvoorstel Militaire geheime dienst Spanje luistert koning af VOENSDAG 14 JUNI 1995 Henry Kissinger wordt ridder jonden De Britse koningin Elizabeth zal de vroegere Ameri kaanse minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger 20 juni tot ridder slaan. De onderscheiding voor de 72-jarige Ameri kaanse politicus is een blijk van erkentelijkheid voor zijn bijdra ge aan de Brits-Amerikaanse betrekkingen. De in Fürth in Beieren geboren Kissinger was van 1973 tot 1977 minister onder president Nixon. Hij kreeg in 1973 de Nobelprijs voor de vrede, nadat hij de omstandigheden voor Washingtons terugtrekking uit Vietnam had gecreëerd. Griekse 'kroonprins' gaat trouwen londen Prins Paul (28) van Griekenland heeft gisteren in Lon den bekendgemaakt dat hij op 1 juli in het huwelijk treedt met Marie-Chantal Miller (26). Paul is de oudste zoon van ex-koning Constantijn en ex-koningin Anne-Marie. Kinderen stikken in hete auto mcMinville Een jonge vrouw die haar twee jonge kinderen (1 en 2) in haar afgesloten auto achterliet, terwijl zij zelf naar een feestje ging, is gisteren in Tennessee aangeklaagd wegens moord. De vrouw zegt tijdens het feestje in slaap te zijn gevallen. Buiten werd het echter heet, waardoor de temperatuur in de au to opliep tot 45 graden Celsius. Toen de vrouw haar kinderen in de auto vond bracht zij hen met spoed naar het ziekenhuis, waar zij echter overleden. Ebola maakt nog steeds slachtoffers genéve Het dodelijke ebola-virus blijft zijn tol eisen in Zaïre. De Wereld-Gezondheidsorganisatie maakte gisteren bekend dat in middels 220 mensen an de ziekte zijn overleden en dat het aan tal officieel bevestigde patiënten 280 bedraagt. De WHO zei er desondanks van overtuigd te zijn dat de epidemie op haar retour SAS-piloten weer in staking Oslo» De loononderhandelingen met de Noorse piloten van de Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS zijn gisteren op nieuw vastgelopen, waarop de piloten vandaag voor de derde keer binnen een week het werk neerlegden. Vorige week vrijdag bleven SAS-toestellen aan de grond door een staking van Deense piloten en maandag staakten de Zweedse SAS-piloten. Duitsland weert Iraanse oppositieleidster bonn» De Duitse regering weigert een inreisvisum te verstrek ken aan Maryam Rajavi, de in Parijs woonachtige leidster van de Iraanse Nationale Raad van Verzet. Rajavi zou vrijdagavond in Dortmund een oppositiebijeenkomst toespreken. Volgens de Nationale Verzetsraad heeft de Duitse regering Maryam Rajavi de toegang geweigerd onder druk van Iran. Doden na zinken Thaise aanlegsteiger bangkok Elf mensen zijn vandaag omgekomen toen de drij vende aanlegsteiger waarop ze stonden, zonk in de rivier de Chao Phraya in Bangkok. Dat heeft de politie meegedeeld. Het ongeluk gebeurde tijdens spitsuur toen de opvarenden elkaar verdrongen om van boord te gaan. Meer dan tien iftensen wor den nog vermist. Israëlische leger doodt Palestijnen rafah» Het Israëlische leger heeft vanmorgen in de Gazastrook Idrie Palestijnen gedood, onder wie twee leden van de persoonlij ke garde van PLO-voorzitter Yasser Arafat, de zogenoemde Strijdmacht 17. Dat gebeurde tijdens een schietpartij aan de Egyptische grens, zo heeft de Palestijnse politie meegedeeld. PARIJS»JAN VAN ETTEN „Onzin. We gaan helemaal niet door met de be wapeningsrace, maar wil de Franse kernmacht over een paar jaar nog geloofwaardig zijn, dan zijn die acht nieuwe proeven nodig." Dat heeft de voorzitter van de Franse kamercommissie voor defensie, Jacques Baumel, vanmorgen gezegd in een reactie op president Chiracs beslissing de on dergrondse proeven op het atol Mururoa te her vatten van september tot mei volgend jaar. In de herfst van het volgend jaar tekent Frankrijk „zonder aarzelen" aldus Chirac het voorgeno men verdrag tegen de verspreiding van kernwa pens en dat tegen het nog verder nemen van kernproeven. In 1992 heeft president Mitterrand volgens Bau mel veel te snel besloten de proeven op te schor ten. Hij zou er spijt van hebben gehad de militai re experts toen niet te hebben geraadpleegd, en toen meteen een rapport van die experts hebben besteld. Dat is nu gekomen in de vorm van een aanbeveling tot hervatting van de proeven. Voor alsnog zijn de Franse computers nog niet in staat kemproeven te simuleren, staat in een rapport van chef-staf admiraal Lanxade, aldus Baumel. „Bovendien zat er een electoraal tintje in de be slissing van Mitterrand," vond Baumel voorde radio. Hetzelfde kan worden gezegd van de huidi ge beslissing van Chirac. Komende zondag vindt in Frankrijk de tweede ronde plaats van de ge meenteraadsverkiezingen. In tenminste honderd gemeentes van meer dan 30.000 inwoners hangt de schaduw van het ex treem-rechtse Front National boven die verkie zingen. Het Front heeft de eigen, onafhankelijke Franse besluitvorming, identiteit en verdediging hoog in het vaandel staan. Chiracs besluit de kernproeven te hervatten, kan bijdragen hel Front de wind uit de zeilen te halen, bij voorbeeld in Toulon en de voorsteden van Parijs, Lyon en Marseille waar extreem-rechtse kandidaten soms meer dan 40 procent van de stemmen in de eer ste ronde op hun naam hebben gekregen. Heel andere geluiden komen er uit de linkse en uit de groene hoek. Oud-premier Fabius ziet wer kelijk niet in wat de acht nieuwe proeven nog kunnen bijdragen aan de 172 die Frankrijk al heeft gehouden in de Stille Oceaan. Zowel hij als zijn partijgenoot, ex-presidentskandidaat Lionel Jospin, vindt dat Frankrijk zo zijn internationale geloofwaardigheid verliest. De belofte van Chirac te bekijken of het Plateau d'Albion nog van waar de is, maakt op hen al even weinig indruk. Op dat plateau in Zuid-Frankrijk op de rand van de Alpen staan achttien lange-afstands-kernra- ketten opgesteld in betonnen putten. Met de re gelmaat van de klok komen plannen boven water die putten te vervangen door een minder kwets bare. mobiele opstelling van die raketten, bij voorbeeld op vrachtwagens. President Mitterrand heeft dat afweten te houden: hij wilde dat Frank rijk niet voortdurend zou worden doorkruist door konvooien met kernbommen. Baumel noemde het besluit van Chirac „moedig, verlicht en realistisch". Hij wees erop dat China zich nooit heeft gehouden aan het in 1992 inge stelde moratorium, en dat er een aantal „terroristische staten" zijn als Irak, Iran en Libië die op alle manieren proberen aan het kernwa pen te komen. Goed functioneren van de Franse kernmacht zou hen afkunnen schrikken als dat nodig mocht zijn. Tien jaar na het opblazen van de Rainbow War rior van Greenpeace in de haven van het Nieuw- Zeelandse Auckland door Franse geheime agen ten waardoor de Nederlandse fotograaf Fernando Pereira om het leven kwam, staan Nieuw-Zeeland en Australië opnieuw op hun achterste benen. Parijs wijst bezwaren van de omliggende landen van Mururoa tegen de kernproeven zonder meer van de hand. Daar bestaat angst voor vervuiling, maar op tafel ligt een „onafhankelijk rapport van ene professor Atkinson, dat stelt dat noch dc bo dem van het atol, noch het water er omheen heb ben geleden van de ondergrondse proeven. De milieu-organisatie Greenpeace bestrijdt dat. Australië en Nieuw-Zeeland vinden dat Frankrijk kernproeven maar thuis moet houden als het dat zo nodig vindt, en niet bij hen om de hoek. Chirac wil nog acht proeven houden Frankrijk hervat het nemen van kernproeven. Dat heeft president Jacques Chirac gisteren besloten. Chirac wil acht proeven laten doen. Daarna zal Frankrijk een ver drag tekenen dat verdere kernproeven verbiedt. De eer ste kernproef zal al in september plaats vinden, aldus Chirac, de laatste 'niet later dan mei 1996'. Plaats van handeling is zoals gewoonlijk het eiland Mururoa in Frans Polynesië. loop der geschiedenis'. Frank rijk deed kernproeven tot april 1992, toen president Mitterrand het testprogramma bevroor. Kort daarna volgden de Vere nigde Staten en Rusland het Franse voorbeeld. Chirac nam het besluit tot hervatting van de kemproeven geheel alleen. Er ging geen en kel debat in het parlement aan vooraf. De regeringen van Nieuw-Zeeland en Australië werden volgens Parijs slechts luttele uren tevoren ingelicht. Chirac zei dat de proeven noodzakelijk waren om de ge loofwaardigheid van het Franse atoomzwaard te behouden. „Ik heb civiele zowel als militaire deskundigen geraadpleegd", zei de president. „Zij waren una parijs cees van zweeden correspondent Nieuw-Zeeland en Australië, die respectievelijk de militaire sa menwerking met Parijs stopzet ten en opschortten, hebben bij zonder fel en boos gereageerd. Andere afwijzingen kwamen van het vijftien leden tellende Forum van landen in de Stille Zuidzee, van de Cook-eilanden en Samoa, en van Japan. Minis ter Kono (buitenlandse zaken) zei dat Frankrijk 'het vertrou wen van de atoommogendhe- den heeft beschaamd'. Het besluit ontlokte ook kri tiek van de Franse oppositie. Voormalig premier Laurent Fa bius sprak van een 'onverstan dig besluit dat haaks staat op de Filipijnen Indonesië Nieuw-Guinea' niem in hun oordeel dat we het testprogramma moeten afma ken als we onze kernmacht op peil willen houden". Volgens de minister van de fensie, Charles Millon, zouden de kernwapens zonder de ko mende tests in de jaren 2010 Australië en Nieuw-Zeeland woedend SYDNEY-WELLINGTON AFP-Rtr-DPA Het Franse besluit om in september de kernproeven op het atol Muroroa in de Stille Zuidzee te hervatten, heeft tot een aantal fel afwij zende reacties geleid. De Nieuwzeelandse premier Jim Bolger maakte als reactie bekend dat Nieuw-Zeeland zijn militaire samenwerking met Frankrijk heeft beëin digd. In de praktijk betekent dat dat vloot- en luchtmacht- bezoeken over en weer wor den afgezegd, waaronder een voorgenomen bezoek van de Nieuwzeelandse vloot aan Nieuw-Caledonië. Bolger zei in een verklaring aan het par lement in Wellington dat Frankrijk 'maling heeft aan de wereldopinie'. Minister McKinnon (buitenlandse zaken) ontken de dat Frankrijk zijn land te voren van de hervatting op de hoogte heeft gebracht en zei dat Wellington zich daar 'be hoorlijk beledigd' over voelt. Aan de Nieuwzeelandse pers vertelde hij dat hij de Franse ambassadeur, die excuses wilde komen maken, oncere monieel buiten de deur had laten zetten. De Australische premier Paul Keating maakte het be sluit om de militaire betrek kingen met Frankrijk op te schorten diplomatieker be kend. Hij noemde de Franse beslissing, die werd genomen ondanks stappen van de Australische regering, 'uiter mate betreurenswaardig' De diplomatieke regerings verklaring werd echter verge zeld van oproepen van de overkoepelende raad van vak verbonden om een boycot van Franse produkten in te stellen, te zorgen dat de Fran se ambassade geen post meer krijgt en om de diensten van Air France in Australië te on derbreken. Ook in Nieuw- Zeeland is opgeroepen tot een boycot. aan betrouwbaarheid beginnen in te boeten. Volgens de Franse president zijn kernproeven niet slecht voor het milieu. Green peace denkt daar anders over en heeft de Rainbow Warrior 11 naar Frans Polynesië gestuurd. De Rainbow Warrior I werd door agenten van de Franse ge heime dienst tot zinken ge bracht. Daarbij kwam een Ne derlandse fotograaf om het le ven. Critici menen dat het Franse initiatief een slecht voorbeeld geeft aan de wereld. In Ameri kaanse legerkringen zou ook al op een hervatting van de kern proeven worden aangedrongen. Een woordvoerder van de Ame rikaanse regering zei gister avond dat de VS teleurgesteld zijn over Chiracs besluit. Oudste landmassa In Australië ïydney dpa Onderzoekers hebben in Australië de oudste samenhan gende landmassa ter wereld ontdekt. De uit vulkaan- en af-» fettingsgesteente bestaande S)tsen zijn rond 3,5 miljard lar oud, meldt het Britse vak- lad Nature in zijn jongste uit gave. I De geoloog Buick en colle ga's van de universiteit van West-Australië vonden het oer oude gesteente in de droge sa vannen van Pilbara in het wes ten van het land. Het gesteente Strekt zich uit over 75 kilome ter. De ouderdom van de Aar de wordt algemeen geschat op jussen 4,5 tot 5 miljard jaar. 3,5 miljard jaar geleden Vormden de continenten nog het gezamenlijke oer-conti- nent Pangaea. Pas 225 miljoen |aar geleden begonnen de zui delijke continenten zich los te fnaken. De betekenis van de vondst gaat verder dan een vermel- ng in de recordboeken. De wetenschappers hopen uit het ;esteente nieuwe inzichten te 'ergaren over de samenstelling ran de toenmalige atmosfeer. bonn» Een fractiemedewerker van de sociaaldemocratische SPD in de Duitse stad Lübeck is gisteren ernstig gewond geraakt, toen een bombrief bij het openen ontplofte. De explosieven zaten vermoede lijk in een brief uit Oostenrijk die gericht was aan de loco-burge meester van de stad, Szameit. Bij de explosie raakte de fractiemedewerker aan beide handen ge wond en liep hij een zware shock op. Hij is inmiddels geopereerd. Burgemeester Boutieller vermoedt dat de aanslag het werk is van neonazi's en verband houdt met de brandstichting in de synagoge van Lübeck. Op de foto neemt een politieman papieren en verband in ogen schouw buiten het kantoor van de SPD in het stadhuis van Lübeck. FOTO REUTER tokyo - judith stalpers Er ontstonden moeilijkheden over de overeen komst van oktober vorig jaar toen Noord-Korea de leverantie van Zuidkoreaanse reactoren wei gerde. Noord-Korea dreigde tevens zijn nucleair programma te hervatten. Zuid-Korea wilde echter per se de reactoren leveren, omdat het het over grote deel bijdraagt van de 4 miljard dollar die nodig zijn om alle grafietreactoren te vervangen. Nu is er een diplomatieke oplossing gevonden, waarbij Noord-Korea zijn gezicht niet verliest. In de overeenkomst is Zuid-Korea niet de leveran cier, maar KEDO (de Organisatie voor Energie- Ontwikkeling op het Koreaanse Schiereiland). KEDO is gemachtigd het soort reactor uit te kiezen en te bepalen wie de bouw uitvoert. KEDO is een samenwerkingsverband tussen Zuid-Korea, de VS en Japan. Zowel in Zuid-Korea als Japan werd enthou siast gereageerd op de laatste overeenkomst. Bei de landen denken dat de relaties met Noord-Ko rea nu snel kunnen verbeteren. Men blijft echter terughoudend over de concrete afhandeling van zaken. Tot nu toe heeft Noord-Korea nog nooit echt zijn beloften gehouden. correspondent Noord-Korea accepteert toch lichtwater-reacto ren van Zuidkoreaanse makelij. Bovendien be vriest Noord-Korea zijn nucleaire programma. Dit is het resultaat van drie lange weken van sle pende gesprekken tussen afgevaardigden van Noord-Korea en de Verenigde Staten in de Ma leisische hoofdstad Kuala Lumpur. De overeenkomst tussen de twee landen, die gisteren openbaar werd gemaakt, is eigenlijk een concretisering van een akkoord dat al in oktober 1994 was gesloten. Daarbij stemde Noord-Korea toe zijn huidige grafietreactoren te laten vervan gen door lichtwater-reactoren. Het laatste type reactor levert veel minder splijtstoffen waarmee kernwapens kunnen wor den gemaakt. Noord-Korea wordt ervan verdacht genoeg plutonium te hebben verzameld om min stens één atoombom te maken. Noord-Korea ontkent dit, maar weigert internationale inspec ties die de vermoedens kunnen ontkrachten dan wel staven. Republikeinen vinden voorstellen onvoldoende Jaïre heeft gisteren de beschul- ligingen van Amnesty Intema- ional tegengesproken dat wa- )ens en munitie worden gele- 'erd aan Hutu-extremisten op rijn grondgebied. Bulgarije, dat verd genoemd als een land van lerkomst van de wapens, ont kende eveneens bij de leveran- ies betrokken te zijn. „Dit is desinformatie. Meer _j-an veertig hulporganisaties (8) Werken onder de vluchtelingen n Goma, de Unhcr heeft er kantoren, en niemand heeft wa- )ens gezien", verluidde uit een >ron op het kantoor van de Zaï rese premier die onbekend wil de blijven. Amnesty International zei in een gisteren uitgegeven rapport dat leden van het vroegere Ru- indese regeringsleger die heb ben deelgenomen aan de mass- i Smoorden onder Tutsi's, in het geheim in Zaïre wapens en mu nitie aangeleverd krijgen. Regering stelt onderzoek in madrid dpa-afp De Spaanse militaire geheime dienst (Ce- sid) heeft koning Juan Carlos illegaal afge luisterd. Dat heeft het dagblad El Mundo gisteren onthuld. De dienst heeft gesprekken afgeluisterd en opgenomen die de koning, onder andere met zijn vader, voerde via zijn autotelefoon. Vrienden en zakenrelaties van de koning is hetzelfde overkomen. De zaak heeft in het koningshuis tot 'verbazing' en 'bezorgd heid' geleid, verklaarde hof-woordvoerder Fernando Almansa. Procureur-generaal Carlos Granados heeft een justitieel vooronderzoek gelast te gen het Cesid (Centro Superior de Infor- niación de la Defensa) wegens schending van de grondwet en van het wetboek van strafrecht. Afluisteren zonder rechterlijke toestemming is volgens hem een 'zeer ern stige zaak'. Minister Julian Garcia Vargas (defensie) wil nog deze week tekst en uitleg geven aan de parlementaire controlecommissie voor de geheime diensten. De oppositionele Volkspartij (PP) eist tevergeefs dat premier Felipe Gonzélez de plenaire vergadering van het parlement over het schandaal te woord staat. Het Cesid heeft de afluisterpraktijken in middels toegegeven. De dienst beweert echter dat het afluisteren van mobiele tele foons tot 23 december 1994 legaal is ge weest. Daarbij zouden 'toevallig' ook ge sprekken van Spaanse VIPS zijn opgeno men. De banden zouden inmiddels zijn vernietigd. El Mundo had maandag al onthuld dat de geheime dienst sinds 1984 mobiele tele foongesprekken had afgeluisterd van politi ci, diplomaten, industriëlen, journalisten, magistraten en zelfs van leden van de rege ring. Dat gebeurde met een krachtige scanner. De afluisterploeg, die uit zes per sonen bestond, werd in 1984 in het leven geroepen door de toenmalige socialistische minister van defensie, Narcis Serra. Hij is nu vice-premier. Tot de afgeluisterde politici behoren de voormalige (ook socialistische) minister van buitenlandse zaken Francisco Fernandez Ordónez en de voormalige leider van de centrumregering Adolfo Suarez. De hoofd redacteuren van El Mundo en El Pais beho ren ook tot de slachtoffers, evenals de voor zitter van Real Madrid, Ramon Mendoza. Om de bewering te staven, drukte de krant maandag op de voorpagina enkele verslagen van de geheime dienst af. Dins dag volgde een gedetailleerde lijst. Deze be stond uit 93 gesprekken met naam, datum en onderwerp. Het ging om zowel zakelijke als privé-gesprekken. washington hans de bruun correspondent De Amerikaanse president Clinton heeft gisteren de woe de van een belangrijke vleugel van zijn eigen Democratische Partij over zich afgeroepen door een plan in te dienen waarmee het Amerikaanse be grotingstekort in tien jaar vol ledig moet worden wegge werkt. De Democraten vinden dat Clinton daarmee de Repu blikeinse oppositie, die drasti sche bezuinigingen op vooral de sociale uitkeringen wil, in de kaart speelt. In een korte TV-toespraak kon digde Clinton aan dat hij in tien jaar 1100 miljard dollar op de overheidsuitgaven wil bezuini gen. De Republikeinen willen dat in zeven jaar doen. Clinton zei 'dat het natuurlijk vlugger kan, maar dat is de pijn voor de gewone Amerikanen, de bejaar den en de bijstandstrekkers niet waard'. Hij beloofde de Ameri kanen dat met zijn plan de be lastingen niet zullen worden verhoogd, en dat de zwakste groepen in de samenleving zo veel mogelijk zullen worden ontzien. Clinton probeert met zijn plan het politieke initiatief weer naar zich toe te trekken dat sinds hun verkiezingsover winning van november bij de Republikeinen terecht was ge komen. De Republikeinse meerderheid in het Huis van Af gevaardigden en de Senaat heeft de afgelopen maanden begrotingsvoorstellen, aangeno men die veel verder gaan dan wat Clinton nu voorstelt. De president hekelde die Re publikeinse plannen, die uit gaan van een grote belasting verlaging, die echter vooral de hoogste inkomens ten goede komt. Clinton zei niet te kun nen accepteren dat drastisch bezuinigd zou worden op on derwijs en sociale voorzienin gen teneinde de rijkste Ameri kanen een belastingvoordeeltje te geven. De Republikeinen op hun beurt juichten toe dat ook Clin ton nu eindelijk overtuigd is van het belang van een evenwichti ge begroting, maar zij vonden zijn plan 'te weinig en te laat'. Net als de Republikeinen wil ook Clinton de grootste bezui niging 130 miljard halen bij Medicare, het ziektekosten systeem voor bejaarden. Maar de Republikeinen hebben een twee keer zo grote bezuiniging voorgesteld. Clinton zei dat zul ke bezuinigingen echter alleen kunnen als het ziektekostensys teem in de VS grondig wordt hervormd, iets waartegen de Republikeinen zich tot nog toe hebben verzet. Veel Democraten vinden ech ter dat ook de president met zijn plan veel te ver gegaan is. Democratische Congresleden waren woedend over Clintons voorstellen. Volgens hen is er geen begrotingscrisis, ook al is het jaarlijkse tekort 200 miljard dollar. Democratische leiders in het Huis van Afgevaardigden heb ben de afgelopen dagen ver geefs geprobeerd Clinton op an dere gedachten te brengen. Zij wezen erop dat Clinton met zijn bezuinigingen op Medicare een belangrijke groep kiezers de bejaarden van zich zal ver vreemden. Maar de president vond dat hij alleen plan effectie ve kritiek op de Republikeinen kon leveren als hij met een ei gen plan kon.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7