Werkgevers zetten in op
flexibiliseren van loon
Daling van ziekteverzuim zal doorzetten
Sociale diensten kunnen weer
uit de voeten met verhaalsplicht
Spin in het web
Binnenland
Paars blijft ook over nieuw voorstel orgaandonaties verdeeld
lustitie bekijkt nieuwe
Extreem-rechtse FAP
Protest en gevechten
i haag anp
Dertien jaar geleden ondernam de toen
malige minister van sociale zaken Den Uyl
de eerste pogingen om het ziekteverzuim
terug te dringen. Hij stelde voor om de
wettelijk verplichte doorbetaling van loon
bij ziekte te verlagen van 80 naar 70 pro
cent. Onder een storm van protest ver
dween het plan in de ijskast, maar niet
voor lang. Lubbers en de zijnen verlaag
den het uitkeringspercentage vervolgens
in twee stappen alsnog naar 70 procent.
Op het ziekteverzuim maakte het niet
veel uit, want in de meeste CAO's was en
bleef geregeld dat werknemers bij ziekte
gewoon voor honderd procent werden
doorbetaald. Werkgevers hadden daar ook
weinig moeite mee, want niet zij, maar de
bedrijfsverenigingen namen die doorbeta
ling voor hun rekening.
Sinds de rekening per 1 januari vorig
jaar wél voor een aanzienlijk deel op hun
bord is gelegd - werkgevers moeten dé
eerste ziekteweken tegenwoordig uit eigen
zak betalen - is er veel veranderd. Vorig
jaar daalde het verzuim van 8,1 naar 6,6
procent. Bedrijven controleren onder
meer vaker hun werknemers op de eerste
ziektedag en veel vaker dan vroeger heb
ben werknemers ook een 'eigen risico' in
de vorm van een of meer wachtdagen.
Toch is dat volgens NIA-onderzoeker
Knotter zeker niet de enige reden voor het
dalende ziekteverzuim. Ook bij bedrijven
die sinds jaar en dag zelf het financiële ri
sico dragen van zieke werknemers, is het
verzuim namelijk gedaald. „Blijkbaar is er
sprake van een mentaliteitsverandering",
aldus Knotter.
Dat wordt bevestigd door een eveneens
zeer recent onderzoek naar het ziektever
zuim in de bouw door het Economisch In
stituut voor de Bouwnijverheid (EIB). Het
aantal ziekmeldingen is in 1994 maar liefst
gehalveerd van 10 naar 5 procent. Die ont
wikkeling komt geheel en al voor rekening
van de jonge bouwvakkers, de oudere
bouwvakkers melden zich zelfs vaker ziek
dan voorheen. Ook het EIB schrijft dat de
wet slechts van beperkte invloed is ge
weest. Het kabinet is erin geslaagd een
sfeer te creëren waarin een verzuimper
centage van 8 procent als een probleem
wordt ervaren, aldus het EIB.
Maar ook in de CAO's is veel veranderd.
Eind 1992 waren er nog maar vijf CAQ's
met maatregelen tegen het ziekteverzuim.
Maar eind 1993 viel al 34 procent van alle
werknemers onder een CAO waarin - op
zijn minst - wordt gedreigd met korting op
het loon of bij ziekte. De vakcentrale FNV
schat dat er inmiddels niet één CAO meer
is waarin het ziekteverzuim geen halt
wordt toegeroepen.
Dat zo'n aanpak succes kan hebben, be
wezen tal van individuele bedrijven zoals
Bavaria en Brabantia al. Bij Brabantia in
Valkenswaard zakte het verzuim van 15
procent in 1989 naar 8 procent in 1993
door werknemers bedrijfsgymnastiek te
geven, het werk gevarieerder te maken,
het menu in de kantine 'gezonder' te ma
ken en soortgelijke maatregelen. Bij Bava
ria kregen werknemers tien extra verlofda
gen per jaar, waarvan ze er bij iedere nieu
we ziekmelding ééntje moeten inleveren.
Resultaat van deze en andere maatrege
len: het verzuimpercentage dook van 11
procent naar 5,4 procent en vervolgens
naar 3 procent.
NIA-onderzoeker Knotter verwacht dat
het aantal ziekmeldingen nog veel verder
omlaag kan als het kabinet de ziektewet
volledig privatiseert. Dat betekent dat
werkgevers het zieke personeel niet alleen
de eerste weken moeten doorbetalen,
maar gedurende het hele ziektejaar. Tegen
dat financiële risico kunnen bedrijven zich
verzekeren bij particuliere verzekeraars.
„Zodra die een belangrijke rol gaan spe
len, kan het verzuim opnieuw flink dalen",
voorspelt Knotter. „Particuliere verzeke
raars krijgen belang bij zo min mogelijk
zieken. Dus zullen ze zich inspannen ziek
te op de werkvloer te voorkómen. Daar
door kunnen ze hun premie verlagen en
worden ze de meest gewilde verzekeraar".
De gemeentelijke sociale dien
sten zijn tevreden over de re
cente versoepelingen van de
verhaalsplicht in de bijstand.
Het probleem van de oude ge
vallen, mensen die jaren na de
scheiding alsnog in het onder
houd van hun ex-partner moe
ten voorzien, is zo goed als op
gelost. Voor nieuwe gevallen
speelt het probleem veel min
der. Mensen die willen schei
den, weten bij voorbaat dat de
sociale dienst de bijstand op de
onderhoudsplichtige partner
kan verhalen.
Dat zegt voorzitter Gert-Jan
Rombout van Divosa, vooraf
gaande aan het debat over de
verhaalsplicht vandaag in de
Tweede Kamer. Divosa is het
samenwerkingsverband van de
directeuren van gemeentelijke
sociale diensten.
Sinds 1 augustus 1992 moe
ten gemeenten de kosten van
bijstandsuitkeringen aan ge
scheiden cliënten verhalen op
de ex-partner. Deze verhaals
plicht geldt met terugwerkende
kracht vanaf de datum van in
schrijving van het echtschei-
dingsvonnis voor een periode
van twaalf jaar. Op deze manier
wilde de overheid voorkomen
dat steeds meer mensen op kos
ten van de gemeenschap gingen
scheiden. Het kwam steeds va
ker voor dat gescheiden part
ners afzagen van alimentatie
maar in plaats daarvan een be
roep deden op de bijstand.
Volgens Rombout leverde
vooral de terugwerkende-
krachtbepaling grote weerstan
den op. Ex-partners vonden het
onredelijk ads een sociale dienst
jaren na dato alsnog geld Wflde
zien. Ook de rechter kwam in
een aantal gevallen tot deze
conclusie. Dit kwam de motiva
tie om oude gevallen op te spo
ren bepaald niet ten goede.
Daar kwam nog bij dat sociale
diensten al voor relatief kleine
bedragen (vanaf vijftig gulden
per maand) actie moesten on
dernemen. In de praktijk waren
de kosten van de operatie al
gauw vele keren hoger dan de
opbrengsten.
De terugwerkende kracht is
wel gehandhaafd, maar alle
rechtbanken zijn het er inmid
dels over eens dat ex-partners
de dans niet meer kunnen ont
springen enkel en alleen omdat
de sociale dienst een paar jaar
niets van zich heeft laten horeri.
Bovendien zijn nagenoeg alle
oude gevallen opgespoord en
behandeld. De Divosa-voorzit-
ter is ook tevreden over het feit
dat de verhaalsplicht pas ingaat
bij bedragen boven de honderd
gulden per maand.
Een resterend probleem be
treft de situatie waarin de bij
standsgerechtigde met eep
nieuwe partner samenwoont.
De ex-partner is dan al gauw
van mening dat de sociale
dienst de bijstand niet langer op
hem mag verhalen. Er kan in
die situatie zelfs sprake zijn van
een ten onrechte verstrekte uit
kering.
Volgens Rombout is dit meer
een probleem van de Bijstands
wet dan van de verhaalsplicht.
„Samenwonen is verschrikkelijk
moeilijk te bewijzen. De Bij
standswet zegt niet uitputtend
wanneer er sprake is van een
partner en wanneer niet, Dat is
ook bijna niet te doen. Spreek je
van partners als je elkaar een
avond in de week ziet? Als je sa
men op vakantie gaat of 's zon
dags naar de dierentuin?"
openbaar ministerie in Arn-
■Km is gisteren samen met cle
Witie in de Gelderse hoofstad
m gerechtelijk vooronderzoek
Igonnen naar de mogelijke
00 fafbaarheid van de Funda-
entalistische Arbeiders Partij
AP). De FAP is twee weken
Ij Jleden opgericht door drie he
llichte rechts-extremisten, on-
q Hf wie de Arnhemmer Kusters.
Ipustitie zal in eerste instantie
1995lt partijprogramma Manifesto
en ivragen om te kijken of hierin
plapgelijk strafbare uidatingen
i: kan. Kusters en Hermsen zei-
in bij de oprichting van hun'
k C%tij dat zij het programma
pwe)or een jurist hebben laten
irspitten op met name over-
idingen van artikel 137 van
it Wetboek van Strafrecht, dat
sidei^der meer aanzet tot rassen-
it verbiedt. Volgens beide
nnen 'heeft justitie geen
n9e1ot om op te staan.'
rcXamer weigert
Je dienst eerder
"te schaffen
Tweede Kamer voelt er niets'
07l|or de dienstplicht vervroegd
4) te schaffen en enkel nog jon-
mannen die vrijwillig in
:nst willen op te roepen. Een
QCflktie van die strekking van de
MA'er Zijlstra haalde gisteren
:n meerderheid. Het parle-
int riep de bewindslieden van
fensie op sociale afspraken
id de bezuinigingen in het le-
over een langere periode uit
meren.
'koÉn zijn motie stelde Zijlstra
„1 flor per 1 juli alleen nog maar
*nstplichtigen op vrijwillige
kraisis op te roepen. Volgens de
idige plannen moet de laatste
fÜHg per 1 april 1996 opko
pt fn, maar de PvdA, Groen-
Inks, het AOV en de SP achten
onjuist dat slechts één op de
n dienstplichtigen daadwer-
'ijk wordt opgeroepen. Een
irderheid van CDA, WD en
verwierp echter het voor-
14%
'e vakbond voor dienstplich-
:n WDM zet een kort geding
>r om Defensie te dwingen
oproepen van dienstplichti-
te staken.
geldermalsen Als een spin in het web staat vogelkeerder Sterkenburg uit Beusichem van 's morgens vroeg tot aan zonsondergang op tien meter hoogte spreeuwen en andere ker
senliefhebbers te verjagen. Dat doet hij door om de haverklap aan een van veertig lijnen te trekken die vanaf het platform over de boomgaard lopen, voorzien van rammelbussen.
foto anp cor de kock
De paarse coalitie blijft verdeeld over de rol van
nabestaanden bij orgaandonaties. PvdA en D66
kunnen het niet eens worden met de WD over
het compromisvoorstel van het kabinet. Daarbij
mogen nabestaanden besluiten om overledenen
die niet geregistreerd staan als donor, toch voor
transplantatie in aanmerking te laten komen. Op
positiepartij CDA heeft nog geen standpunt be
paald, zodat het onduidelijk is of het kabinet het
met dit gewijzigde voorstel wel haalt.
Eerder al kregen de ministers Borst van volks
gezondheid en Sorgdrager van justitie geen ka
mermeerderheid voor hun plan om uitsluitend
orgaantransplantatie toe te staan als de betrokke
ne via een codicil daarvoor toestemming geeft.
Een kamermeerderheid van PvdA, D66 en het
CDA voelt daar niets voor en wil een 'geen-be
zwaarsysteem' invoeren. Hierbij is iedere Neder
lander een donor, tenzij hij of zij uitdrukkelijk
aangeeft dat niet te willen zijn. De bewindsvrou
wen zijn daar echter tegen en besloten het kabi
net te raadplegen.
In het gewijzigde kabinetsvoorstel dat de mi
nisters morgen in de Tweede Kamer toelichten,
wil de regering van iedereen boven de achttien
jaar weten of men organen wil afstaan of niet. Alle
personen die hun toestemming of weigering niet
registreren, laten daarmee automatisch de keus
voor transplantatie over aan hun nabestaanden.
De WD is hier 'principieel' op tegen, omdat ieder
mens zelf moet kunnen bepalen of hij of zij orga
nen afstaat.
PvdA en D66 gaan wel akkoord met het com
promis. Overleg om als coalitiepartners op één
lijn te komen waartoe ook premier Kok had
opgeroepen liep stuk op de halsstarrige hou
ding van de liberalen. „Zo'n belangrijk maat
schappelijk probleem moet worden opgelost met
een zo breed mogelijk draagvlak", aldus hot
PvdA-kamerlid Oudkerk. Hij verwijt de WD dat
het 'roomser wil zijn dan de paus'.
De positie van het CDA in de discussie is cru
ciaal, maar ook onduidelijk. De christen-demo
craten waren altijd voorstander van het dragen
van een codicil, maar gingen onverwachts ak
koord met het 'geen-bezwaarsysteem'. Later liet
woordvoerder Lansink weten wellicht ook hier
weer van af te stappen. Lansink wacht op de toe
lichting van het kabinet over het nieuwe voorstel,
voordat hij een definitief standpunt bepaalt.
Hoerenloper
zonder condoom
hoort cel eisen
Een 39-jarige man uit Dronten
heeft gisteren een jaar cel, waar
van drie maanden voorwaarde
lijk, horen eisen wegens de ver
krachting van drie heroïnepros-
tituées vorig najaar. De ver
krachting bestond er volgens de
Zwolse officier van justitie
Rosingh onder meer uit dat de
hoerenloper tegen de zin van de
vrouwen geen condoom wilde
gebruiken.
De man pikte de vrouwen op
achter het Centraal Station in
Amsterdam. Hij sprak met hen
een prijs en voorwaarden af.
Volgens de vrouwen dreef de
man vervolgens zijn zin door
door met hen gemeenschap te
hebben zonder condoom. Daar
door vreesden de vrouwen voor
hun gezondheid. Na afloop zet
te de man de prostituées mid
den in de nacht ergens in de
polder uit de auto.
De man heeft seks met twee
van de drie vrouwen toegege
ven, maar ontkent dat hij daar
bij enige vorm van geweld heeö
gebruikt. Het drietal zou hem
een loer hebben gedraaid door
op verzoek van de politie aan
gifte te doen terwijl alle hande
lingen volgens hem vrijwillig
zijn gebeurd.
De strafzaak tegen de man is
tweemaal aangehouden, onder
meer wegens de geboorte van
zijn tweede kind in zijn derde
huwelijk en voor psychiatrische
en psychologische rapportage.
De Drontenaar wordt vermin
derd toerekeningsvatbaar ge
acht. Samen met zijn vrouw
staat hij nu op een wachtlijst bij
de Riagg voor gezinstherapie.
(VOENSDAG 14 JUNI 1995
Eis drie jaar tegen pyromaan
nfn bosch Voor de Bossche rechtbank is gisteren drie jaar cel
geëist tegen een 21-jarige Vlijmenaar die vorig jaar zomer en be
gin dit jaar een hele reeks branden zou hebben gesticht in zijn
woonplaats en omgeving. Een 18-jarige vriend en mededader
hoorde een jaar eisen, terwijl de zaak tegen de 20-jarige broer
van de Vlijmenaar is uitgesteld. De broers schoven elkaar de
schuld in de schoenen. De hoofdverdachte, die al eerder is ver
oordeeld, is volgens een deskundige licht zwakzinnig en vermin-
I derd toerekeningsvatbaar.
"Peuter omgekomen bij brand
-,-iiddelburg Bij een brand in een woning in Middelburg is een
~T3-jarige peuter omgekomen. Het jongetje was bij het uitbreken
]van de brand alleen thuis en speelde op zijn slaapkamer op de
perste verdieping. Volgens de brandweer is de brand vermoede-
ijk ontstaan, doordat het jongetje met een aansteker speelde,
'oorbijgangers hebben nog geprobeerd het jongetje uit het
iand te halen, maar werden op de trap al door het vuur tegen-
;ehouden. De ouders waren het zusje van de peuter van school
;aan halen.
Cel geëist na misbruik gehandicapten
jutphen De Zuthphense officier van justitie heeft twee jaar ge-
jëist tegen een 36-jarige groepsleider uit Aalten wegens seksueel
(misbruik van drie verstandelijk gehandicapte mannen. De offi-
i hcier eiste verder dat de man zich laat behandelen bij de Riagg en
Jdat hij drie jaar niet als hulpverlener mag werken. Het misbruik
Jspeelde zich voornamelijk af in het gezinsvervangende tehuis
[waar de verdachte als groepsleider werkte.
Van Blerck nieuw kamerlid VVD
Üjen haag Ank van Blerck-Woerdman (51) is gisteren beëdigd als
-hieuw kamerlid voor de WD. Van Blerck volgt Dick Dees op, die
tverd geïnstalleerd als lid van de Eerste Kamer. Van Blerck,
1 Woonachtig in Tilburg, was tussen 1990 en 1994 wethouder van
sociale zaken en gezondheidszorg in haar woonplaats en sinds
(ie laatste gemeenteraadsverkiezingen wethouder van onderwijs,
iport en gezondheidszorg. Zij is tevens lid van het dagelijks be-
ituur van de GGD in Midden-Brabant en plaatsvervangend lid
an de regionale arbeidsvoorziening in die regio. Van Blerck is
iet 51ste vrouwelijke kamerlid; de Tweede Kamer heeft nooit
feerder in haar geschiedenis zoveel vrouwelijke leden geteld.
jppolitie pakt caravan-kraker
Parderen De Barneveldse politie heeft een 52-jarige junk aan
gehouden die van december tot mei overnachtte in caravans.
3 Hij brak ze open, gebruikte daar opgeslagen voedsel en drank en
ging er de volgende dag weer vandoor met wat gestolen spullen,
ioms op een fiets die in de caravan stond. In totaal bezocht de
pan 56 caravans op de Veluwe, in de Achterhoek en in de Flevo-
—polder. Een beheerder van een camping in Garderen hield de
pan eind april aan toen hij hem uit een caravan zag komen.
CD royeert Arnhems raadslid
^Liirnhem De Centrumdemocraten hebben gisteren het Arnhem
se raadslid Selhorst geroyeerd nadat hij maandag voor de twee
tje maal door de politie opgepakt werd wegens handel in hard
drugs. Selhorst was net op 2 juni door het Arnhemse gerechtshof
lferoordeeld tot zes maanden celstraf voor eenzelfde feit. Het
ID-bestuur schorste Selhorst enige tijd geleden al als lid, in af
wachting van de afloop van de rechtszaak. Nu het raadslid ver-
ïordeeld is en tien dagen later weer werd opgepakt wegens
irugshandel, wil de partij niets meer met hem te maken heb
ben.
-Arbeiders moeten aan de macht komen
Blankert: Loon moet mee-ademen met bedrijf'
Nu het in een groot aantal collectieve arbeidsovereen
komsten is gelukt de arbeidstijden te versoepelen, gaan
de werkgevers in Nederland op weg naar verdere flexibi
lisering van de lonen. Dat valt op te maken uit de van
daag gepresenteerde evaluatie van het werkgeversver
bond VNO-NCW van het, overigens nog niet helemaal af
geronde, CAO-seizoen. Volgens vice-voorzitter Blankert,
is dit jaar 'nog steeds niet de weg gevonden naar werke
lijk flexibele vormen van beloning'.
Blankert erkent dat de opbloei
ende economie zich mede zal
vertalen in looneisen, maar hij
wijst erop dat deze loonsverho
gingen blijven bestaan ook al de
conjunctuur weer slechter
wordt. Het systeem van auto
matische prijscompensatie, dat
in een enkele CAO nog voor
komt, moet er daarom wat hem
betreft als eerste aan geloven.
Maar afschaffing van dat stel
sel is VNO-NCW niet genoeg.
Vooropgesteld dat er ruimte is
voor loonsverhogingen (lage ar
beidskosten blijven volgens de
werkgevers 'essentieel voor de
werkgelegenheid'), dan moet
die eenmalig zijn en gerelateerd
aan het bedrijfsresultaat. „De
loonkosten moeten als het ware
kunnen mee-ademen met de
marktpositie en de financiële
positie van het bedrijf', aldus
Blankert. Hij verwijt de vakbon
den met hun 'conservatieve
denken in sommige sectoren
noodzakelijke vernieuwing in
de weg te staan'.
Hoewel de werkgevers tevre
den constateren dat versoepe
ling van de andere arbeidsvoor
waarden 'werkelijk ingang'
heeft gevonden, is het einde wat
VNO-NCW betreft niet in zicht.
Met name verdere flexibilisering
van de arbeidstijden zal 'boven
aan de agenda blijven staan'.
De werkgevers willen daarbij af
van toeslagen voor werk in de
weekeinde- en avonduren.
Blankert tamboereert erop
dat de loonkosten in Nederland,
ondanks de aanhoudende loon
matiging nog steeds hoog zijn
vergeleken met andere geïndus
trialiseerde landen. Lagen de
loonkosten hier in 1990 nog 6
7 procent hoger dan in andere
EU-landen, dat percentage be
draagt nu 20.
Blankert is overigens de eer
ste om deze gegevens te relati
veren. Het voornaamste deel
van de stijging was al in 1993
geboekt. Bovendien zijn Duits
land, Zwitserland en de Scan
dinavische landen duurder dan
Nederland. En daar komt nog
bij dat de arbeidsproduktiviteit
in Nederland nog steeds gunstig
afsteekt bij die van de concur
rentie.
De vakcentrale FNV heeft
grote moeite met loonstijgingen
die winstafhankelijk zijn, omdat
de onkosten van werknemers
gelijk blijven. Met voorzitter
Westerlaken van het CNV valt
wel te praten over nieuwe vor
men van beloning.
De FAP wil dat de arbeiders
aan de macht komen in een zo
genoemde massacratie naar de
ideeën van de Libische leider
Khadaffi. Volgens Hermsen on
derhouden verschillende leden
van extreem-rechts innige ban
den met Libië. CP'86-secretaris
Mudde is eronlangs op bezoek
geweest. De oprichters van de
FAP vinden dat zij geweld mo
gen gebruiken als anderen het
hen onmogelijk maken hun
ideologie te spuien.
Kusters en Hermsen willen de
FAP bekendheid geven door
met 'politieke soldaten te mar
cheren op straat'. Een dergelijke
mars door Rotterdam, die ver
boden was door burgemeester
Peper, liep vorige week zaterdag
al uit op aanhoudingen onder
de 'politieke soldaten'. Het is
niet bekend of leden van de
nieuwe extreem-rechtse partij
zaterdag ook Breda zullen be
zoeken, waar CP'86 een demon
stratie aangekondigd heeft.
Dordrecht» Bij gevechten aan boord van het drijvend asielzoe
kerscentrum Bibi Progress in Dordrecht zijn gisteravond drie men
sen gewond geraakt, van wie één ernstig. Twee bewoners van de
boot werden aangehouden. Bewoners hielden gisteren en vandaag
een protestactie tegen de lange asielprocedures. Zij hadden daar
vanmiddag een gesprek over met onder andere het ministerie van
justitie. De actie en de gevechten hadden volgens een woordvoer
der niets met elkaar te maken. foto anp
