'Een blote voet kon echt niet'
Rietveld-paviljoen Venetië
in oude glorie hersteld
Choreografie van onuitputtelijke originaliteit
Cultuur Kunst
IENSDAG 7 JUN11995
BIOSCOPEN
LIDO 1, 2, 3, 4 en STUDIO tel: 071
124130/133210. Steenstraat 39.
LIDO 1
Boys on the Side 16 jr., dag. 18.45;
wo ook 14.30.
Rob Roy al., dag. 20.45
LIDO 2
101 Dalmatiërs al., t/m ma en wo
14.30.
Pret-è-Porteral.. dag. 18.45, 21.15
LIDO 3
Richie Rich al t/m ma en wo 14.30.
Nostradamus 16 jr., dag. 19.00,
21.15.
LIDO 4
Streetfighter 12 jr., dag 18.45; t/m
ma en woook 14.30.
Forrest Gump al., dag. 20.45.
STUDIO
Jungle Book al., dag 19.00, 21.15;
t/m ma en wo ook 14.30.
LUXOR tel: 071-121239, Stationsweg
19.
Outbreak 12 jr., dag. 18.45, 21.30;
TRIANON tel: 071-123875, Breestraat
31.
Don Juan t/m wo 19.30, 21.45.
Immortal Beloved t/m wo 19.30,
21.45.
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrouwen
kerksteeg 10.
Nell t/m wo 19.30, 21.45.
Interview with the Vampire di 20.00,
22.15.
Conquest of Paradise wo 20.00.
ALPHEN AAN DEN RIJN
EUROCINEMA tel 01720-20800, Van
Boetzelaerstraat 6.
Streetfighter 12 jr., dag. 18.45,
21.15;ma wo ook 13.45;ma ook
16.15
Nell al dag. 18 45. 21 15; mawo
ook 13.45; ma ook 16.15.
Outbreak 12 jr.. dag. 18.45,21.30;
ma wo ook 13.45; ma ook 16.15
Forrest Gump al., dag. 20.30
101 Dalmatiërs al dag. 18.30;ma
wo 14.00; ma ook 16.15
VOORSCHOTEN
KINDERBIOSCOOP CC tel: 071
790698, Prinses Marijkelaan 4.
Blinky Bill, het koalabeertje al., Ne-
derl. gespr ma di wo 14.00.
Kuifje en het Haaienmeer al ma di
wo 15.30.
DEN HAAG
ASTA 1 tel 070-3463500, Spui 27.
Don Juan al., dag. 13.15, 16.00,
18.45.21.30.
ASTA 2
Kiss of Death 16 jr.. dag. 13.15.
16.00, 18.45.21.30.
ASTA 3
Rob Roy 16 jr., dag. 13,15, 16.30,
20.30.
Legends of the Fall 12 jr., dag.
21.30.
BABYLON 1 tel. 070-3471656, naast
Centraal Station.
Pret-a-porteral., dag. 13.15, 16.00,
18 45,21.30.
BABYLON 2
Fannelli il Castrato 16 jr., dag.
13.15, 16.00, 18.45, 21.30.
BABYLON 3
ForrestGump 12 jr., dag. 20.30
De Tasjesdief al., za t/m wo 13.15,
16.00.
METROPOLE 1 tel. 070-3456756, Cat
negielaan 15.
Rob Roy 16 jr., dag. 13 15, 17.00,
20.30.
METROPOLE2
Nostradamus 12 jr., dag. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30.
METROPOLE 3
Outbreak 12 jr.. dag. 16.00, 18.45,
21.30
Richie Rich al., t/m wo 13.15.
METROPOLE4
Boys on the Side 12 jr., dag. 16.00,
18.45, 21.30.
101 Dalmatiërs al., t/m wo 13.15.
METROPOLE5
Muriel's Wedding al., dag. 21.30
101 Dalmatians al., dag. 13.15,
16.00, 18 45.
MOVIEWORLD Kurhausweg 2. tel: 070-
3515738, reserveren tel: 070-
3515778
Rob Roy 16 jr.. dag 13.10, 16 20.
18.25,21.20.
The Jungle Book al., dag. 13.30,
16 10. 18.35,21 00
Don Juan al., dag. 12.40, 15.00,
17.10, 19.30, 22.05.
Stargate 12 jr., dag. 13.50, 18.40.
Outbreak 12 jr., dag. 13.20, 16.00,
18.50,21.40.
Streetfighter 12 jr., dag. 14.10,
16 50., 19.20, 21.55.
Malice 16 jr., dag. 21.15
Kiss of Death 16 jr., dag 12.30,
14.40. 17 00. 19.10.21.45.
Muriel's Wedding al dag. 14.00,
16.30. 19.00, 21.30.
Affair Play al., dag. 16.25
Richie Rich al., za zo 12.40, 15.00.
101 Dalmatiërs za zo 12.40, 14.50.
ODEON 1 tel. 070
3462400/3462401. Herengracht
13.
The Jungle Book al dag. 13.15,
16.00, 18.45,21.30.
ODEON 3
Demon Knight 16 jr., dag, 16.00,
18.45, 21.30.
101 Dalmatiërs al., wo 13.15.
ODEON 4 Riksbioscoop
Jurassic Park al., dag. 11.45, 14.15,
16.45, 19.15,21.45.
Hans van Manen en An-
■Teresa de Keersmaeker is
usch dit jaar de centrale cho-
8 igraaf. Met. haar Tanztheater
ippertal brengt ze behalve
ifé Müller' uit 1978 ook 'Das
ihlingsopfer' uit 1975, 'Die
a ben Ïodsiinden/Fürchtet
2j ch nicht' uit 1976 en 'Nelken'
p 1982. Festival-directeur Jan
s Vlijmen heeft er sterk op
ngedrongen dat ze ook haar
a tste werk 'Danzon' zou uit-
1 eren, maar om organisatori-
ie redenen is dat niet gelukt.
voorkeur voor oude
I ikken toont tegelijk dat
usch haar twijfels over nieu-
II choreografieën nog steeds
i it is kwijt geraakt. Ondanks
ntallen jóren ervaring is een
j ik voor haar niet gauw af. Bij
i premiere heet een werk ge-
j "onlijk neutraal 'Tanzabend I,
of 111 en krijgt pas een eigen
am als Bausch tevreden is.
arzelingen
usch werd op 27 juli 1940 ge
ren in Solingen. Ze aarzelde
1973 langdurig toen haar
ird gevraagd de leiding op
h te nemen van het Tanzthe-
ir in het naburige Wuppertal.
was bang of ik dat wel zou
nnen", vertelt ze nog vaak.
i beloofde tenslotte het te
oberen. En dat proberen doe
nog steeds." Op de vraag
tar wie ze is verwijst Bausch
fevast naar haar choreografie-
Na acht jaar afwezigheid in Nederland biedt het Holland Festival gelegenheid opnieuw kennis te maken met de werken die Pina Bausch haar we
reldfaam bezorgden. foto gpd
en: „Probeer me niet te begrij
pen maar kijk naar mijn werk."
Ook haar foto's zeggen echter
veel. Grote ernstige ogen in een
intens bleek gezicht met scher
pe kaaklijn doen vermoeden dat
Bausch een vrouw met een tur
bulent emotioneel leven is. Het
uiten van gevoelens is een we
zenskenmerk van haar dans
kunst, waarin ze overigens niet
alleen haar eigen zieleroerselen
verwerkt. Bausch staat erom be
kend dat ze haar dansers altijd
het hemd van het lijf vraagt om
tenslotte een voor elk mens her
kenbaar autobiografisch web
van emoties te kunnen weven.
„Ik breng theater van het ge
voel", vat ze haar streven sa
men.
Met het Tanztheater Wupper
tal zou Bausch op de expressio
nistische dans een eigentijds en
hoogst persoonlijk stempel
drukken. In het overbrengen
van angst, verdriet en wanhoop
sluit ze naadloos aan bij een
modern levensgevoel waarin
geen plaats is voor hoop dat het
ooit nog eens bergopwaarts met
de mens zal gaan. Ze laat haar
dansers zo ver mogelijk gaan bij
het uitbeelden van geweldda
digheid en heeft daar een dui
delijke bedoeling mee: „Ik wil
dat het publiek zo het lijden ook
echt voelt."
'Das Frühlingsopfer' is een
van de stukken waarin ze haar
visie op de desastreuze invloed
van erotische driften laat zien.
Verlangen naar geborgenheid is
daardoor vergeefs en mannen
zijn meestal onderdrukkers en
uitbuiters. De fundamentele
eenzaamheid van man en
vrouw leidt als een rode draad
door haar werk, al haalt ze af en
toe ook de druk van de ketel
door scenes vol ironie en hu
mor.
Totaaltheater
Bausch ontwikkelde een totaal
theater waarin naast dans ook
mime, gesproken teksten, zang,
muziek en beeldende kunst een
essentiële plaats hebben. Een
verhaallijn ontbreekt, zodat de
toeschouwer vooral zelf aan het
werk moet door associatieve
emotionele verbanden te leg
gen.
Met haar aanpak heeft ze vele
collega's beïnvloed. „Haar imi
teren is echter gevaarlijk",
waarschuwde de befaamde
Britse regisseur Peter Brook
ooit. „Dat komt omdat ze als
geen ander haarscherp aanvoelt
wat er in de hedendaagse sa
menleving speelt." Vooral haar
onuitputtelijke originaliteit
zorgt daarbij voor een meester
schap dat na meer dan twee de
cennia Tanztheater Wuppertal
nQg steeds op een onbetwiste
hoogte staat.
De voorstelling 'Die sieben
Todsünden/Fürchtet Euch
Nicht' is te zien op 13, 14 en 15
juni; 'Cafe Müller'/Das
Frühlingsopfer' op 20, 21 en 22
juni en 'Nelken' op 27, 28 en 29
juni. Aanvangstijd: 20.15 uur.
Plaats: Theater Carré, Amster
dam.
Houtrot in de puien, mierenko
lonies in de dorpels, schimmels,
blazen en zoutuitslag in het
pleisterwerk, een gescheurde
terrazzovloer, .water wat niet
buiten blijft maar naar binnen
sijpelt. Veertig jaar nadat het
Rietveld-paviljoen op het bien-
nale-terrein in Venetië opende,
was het een en al verval wat de
klok sloeg.
Net als bij voorbeeld architect
Duiker met het sanatorium
Zonnestraal in Hilversum, pro
beerde collega Gerrit Th. Riet
veld met het Nederlandse pavil
joen in de Giardini di Castello
geen werk van eeuwigheids
waarde te scheppen.
De cultuurgeschiedenis oor
deelde anders. Twee jaar gele
den besloot Nederland tot een
ingrijpende restauratie van het
Rietveld-paviljoen. Vorige
maand is die na een half jaar
gereedgekomen. Staatssecreta
ris Nuis van cultuur kan het Ne
derlands architectonisch monu
ment morgen heropenen, drie
dagen voordat de Biennale haar
hekken voor de 48e keer in hon
derd jaar voor het publiek
opent.
Een klein gebouwtje, zoals ar
chitect Gerrit Th. Rietveld
(1888-1964) het zelf noemde.
Rietveld kreeg in 1953 van het
ministerie van onderwijs, kun
sten en wetenschappen de op
dracht voor een permanent Ne
derlands gebouw in de bomen-
rijke Giardini, het park in de la
gunestad dat voor de tweejaar
lijkse internationale manifesta
tie van moderne kunst is gere
serveerd. Een jaar later ging het
open.
Hoewel Rietveld in die perio
de veel internationale erken
ning ten deel viel, zou het zijn
enige werk in het buitenland
blijven. Die erkenning leidde
wel tot veel opdrachten in Ne
derland, zoals het beeldenpavil
joen voor het Arnhemse Sons-
beek (1954) en De Zonnehof in
Amersfoort 1958)
De nu voltooide restauratie
heeft rond een miljoen gulden
gekost. Het project is uitgevoerd
onder leiding van restauratie
architect Wessel de Jonge van
het Rotterdamse bureau Leode-
jonge.
In de eerste jaren van zijn be
staan heeft het paviljoen vooral
groepspresentaties gehuisvest.
Vanaf 1966 ging het veelal om
eenmanstentoonstellingen van
kunstenaars als Constant, Jan
Dibbets, Ger van Elk, Armando,
Reinler Lucassen, Rob Scholte
en Henk Visch. Dit jaar is Chris
Dercon, per 1 januari volgend
jaar directeur van museum Boy
mans-Van Beuningen in Rotter
dam, verantwoordelijk voor de
Nederlandse inzending. Hij
koos voor drie (vrouwelijke)
kunstenaars: Mariene Dumas,
Maria Roosen en Marijke van
Warmerdam. Het sluit goed aan
bij de drie ruimten, waarin het
gebouw is verdeeld.
Het is de bedoeling het Riet
veld-paviljoen ook buiten de
biennaleperiode te gaan gebrui
ken voor culturele manifesta
ties. Dat sluit aan bij de plannen
van het Venetiaanse gemeente
bestuur een eind te maken aan
de anderhalfjaarlijkse winter
slaap van de Giardini. Het zou
de tuinen graag in een perma
nent centrum voor moderne
kunst zien veranderen. Met alle
toeristen die daarbij horen.
Eeuwfeest met vier tentoonstellingen
Het Stedelijk Museum in Am
sterdam viert 14 september zijn
honderdste verjaardag met vier
tentoonstellingen. Op één daar
van is het werk te zien van jon
ge, vooral Europese kunste
naars. Ook is er aandacht voor
de privéverzamelaar Regnault.
Die bevat werk van onder ande
ren Chagall, Picasso, Redon,
Kandinsky en Zadkine. Kunst in
het digitale tijdperk komt even
eens aan bod. Op de vierde ten
toonstelling, Honderd jaar typo
grafie, wordt de geschiedenis
van het museum geschetst aan
de hand van posters, catalogi,
foto's en ander materiaal. Tot
slot biedt museumdirecteur Ru-
di Fuchs in de erezaal een per
soonlijke visie op het verzame
len van de moderne en heden
daagse kunst van het Stedelijk.
De tentoonstellingen duren tot
29 oktober.
Expositie over menselijk lichaam
venetie anpVenetië. De expositie omvat 600
werken uit de laatste honderd
jaar. Lichamen en gezichten,
mooi, verwrongen, geschonden,
realistisch en abstract. Zij moe
ten een beeld geven van deze
turbulente en vaak bloedige
Een mammoet-expositie die
onder de titel 'Identiteit en an
ders zijn' „een kleine geschiede
nis van het menselijk lichaam"
moet weergeven, markeert het
eeuwfeest van de Biennale van
Phil Bloom en het losbreken uit de benauwdheid
ia na Bausch ook zelf te zien tijdens voorstelling Holland Festival
terdam francoise ledeboer
Müller is een kille ruimte
iar tr tientallen lege stoelen het
'geefse zoeken naar warmte
i een handjevol bezoekers
ïboliseren. Hun opgekropte
essie komt tot ontploffing en
stoelen worden lukraak door
3 café gesmeten. In een dun
3 jurkje staat geïsoleerd ook
2 wereldberoemde choreogra-
'ina Bausch, die met gekwel-
armbewegingen en li-
lamskrommingen de een-
2 imheid van de mens indruk-
l kkend verbeeldt. Het is de
ge rol die de 54-jarige nog
ij ïst en gelukkig is ook dit
1 rk opgenomen in het komen-
3 Holland Festival-program-
eni
Internationaal Woonkunstfestival
pen/leiderdorp Het Woonkunstfestival is een Europese sa-
hiwerking tussen woonwinkels en kunstenaars in Nederland,
Istenrijk, Hongarije, Zweden, Denemarken, Noorwegen en
[itserland, opgezet door de Centrale Branchevereniging Wo-
lar (h In samenwerking met Ars Aemula Naturae zijn negen re-
)llar|nale kunstenaars benaderd om te exposeren in de zaken van
mei Meubelplein Leiderdorp. De expositie is van 10 tot en met 29
tandi te zien op maandag tot en met vrijdag. In Leiden doet Jan
zo éitveld Interieur aan de Nieuwe Rijn 24 mee aan het interna-
andjnale Woonkunstfestival. Hier exposeren de schilderes Mariet
tzot lkema en de keramiste Betty de Groot. Hylkema zal aanstaan-
zaterdag een kunstwerk in de zaak zelf maken en De Groot
gisi it op zaterdag 24 juni aan het werk bij Bentveld. Deze exposi-
bijn duurt tot 8 juli en kan van dinsdag tot en met zaterdag en tij-
is de donderdagse koopavond bezocht worden.
foo anadese band in 'Bar en Boos'
De Canadese band Rhytm Activism treedt vanavond op
n iet Leidse activiteitencentrum Bar en Boos aan de Koppen-
De groep speelt politiek getinte punk- en folkmu-
.2k. Het concert begint om 22.00 uur.
:hilderijenveiling bij Christie's
Is er één minuut in de tele
visiehistorie van het Ne
derlandse amusement die
meer indruk heeft gemaakt
dan toen Phil Bloom haar
krant liet zakken en het va
derland haar boezem toon
de? Niet alleen de kijkers
waren er bijna dertig jaar
geleden van onderstebo
ven, de gebeurtenissen lie
ten ook diepe sporen na in
het leven van Phil Bloom.
Het onschuldig ogende
meisje dat de tv-kijker zo
onbekommerd haar li
chaam toonde, schildert
nu als vijftigjarige bloed
stollende taferelen vol rot
tende lijken en afgehakte
ledematen. Van Hoepla tot
'war paintings', een groter
contrast lijkt nauwelijks
denkbaar. Komende week
verschijnt het boek 'Phil
Bloom, de jaren zestig'.
Daarin wordt de gerucht
makende Hoepla-episode
in het perspectief van
Blooms artistieke loopbaan
geplaatst.
amsterdam ben koster
Anno 1995 staat Bloom nog
steeds achter haar Hoepla-op
tredens. Kort tevoren was ze
vanuit Den Haag, waar ze stu
deerde aan de kunstacademie,
naar Amsterdam gekomen. In
de hoofdstad zocht ze 'het age
ren, het losbreken uit de be
nauwdheid'. „Op school bij de
nonnen voelde ik die beklem
ming aan den lijve. Als je een
splinter in je voet had, mocht je
je sok niet uittrekken. Want een
blote voet, dat kon echt niet. In
.Amsterdam zocht ik ook een
persoonlijke bevrijding.
Ze ging studeren aan de Riet
veld Academie en kwam in con
tact met mensen als Willem de
Ridder (Hitweek) en Hans Ver
hagen. Het opstandige en het
speelse van Hoepla bevielen
haar. „Mijn optreden was de
keurigheid ten top, absoluut
niet seksgericht. Het ging mij
om de schoonheid van het li
chaam. Maar we wilden ook
shockeren, om de verstilddng te
doorbreken. Het was een spel."
Dank zij Hoepla was haar
naam tot in alle hoeken van het
Het onschuldig ogende meisje dat de tv-kijker zo onbekommerd haar lichaam toonde, schildert nu als vijftigjarige bloedstollende taferelen vol rot
tende lijken en afgehakte ledematen. foto gpd
land bekend. Maar voor die be
kendheid moest ze een hoge
prijs betalen, spel of niet. „Door
alle publiciteit ging het de ver
keerde kant op. Allerlei mensen
die geld wilden verdienen kwa
men op mij af. De een wilde een
grammofoonplaatje met me
maken, de ander wilde posters
uitgeven. Ik werd vaak gevraagd
voor een interview, maar steeds
ging het over Hoepla. Mijn werk
wilde niemand zien."
Wedergeboorte
In 1978 werd het tijd om af
stand van Nederland te nemen.
Ze ging naar New York om ver
der te studeren. Daar legde ze
de basis voor haar 'wederge
boorte' als kunstenares. „Het
was ook een tijd waarin de
kunst op een dood punt was
aangeland. Na Andy Warhol en
pop-art was er eigenlijk alleen
nog maar herhaling. De Riet
veld Academie had vakken als
anatomie en kunstgeschiedenis
geschrapt. Dat vonden ze niet
meer interessant. Ik dacht pre
cies tegenovergesteld. Ik wilde
terug naar de traditonele tech
niekvan het schilderen."
In totaal was ze zo'n tien jaar
'op drift'. Eerst vijf jaar New
York om zich in de schilder
technieken van Michelangelo
en Rubens te bekwamen. Toen
vijfjaar India, om de oosterse fi
losofie en spiritualiteit op te
snuiven. Daarna was de 're-
searchperiode' van studeren en
reizen voorbij. „Ik wist wat ik
wilde, Ik wilde het heden en het
verleden verbinden, in de kunst
en in mijn eigen leven. De tradi
tionele schildertechnieken heb
ik nodig om mijn opvatting over
de wereld over te brengen."
Bizar
Series schilderijen ontstonden,
doeken van vaak monumentale
afmetingen. Met thema's als
Alice in Wonderland, varkens,
Mickey Mouse en, het meest re
cent: oorlog. Schilderijen waar
bij de toeschouwer veelal de ril
lingen over het lijf lopen. On
rustbarende taferelen, waarin
naakte, Rubensachtige mensen
in de meest bizarre situaties te
recht komen.
We zien Alice in Wonderland
zonder slipje, terwijl twee ver
vaarlijke figuren klaar staan
voor de aanval. We zien een
schattig badeendje dat, gadege
slagen door de duivel, wordt
opgevreten door een op een
schedel gezeten kikker. We zien
een roze biggetje, dat aan een
halsband een skelet van een
volwassen varken meezeult. We
zien afgehakte hoofden en lede
maten, waartussen kale engel
tjes zweven, vanuit een hoekje
bekeken door Mickey Mouse.
Schoonheid en gruwel, humor
en ernst.
„Ik vertel steeds hetzelfde
verhaal, van het positieve en het
negatieve. Ik zoek betrokken
heid, in een tijd waarin de per
soonlijke afstand steeds groter
wordt en men in New York en
India gewoon over de lijken
heen loopt. Ik schep die situa
ties om mensen te laten naden
ken. Maar niet om voor te
schrijven wat ze moeten den
ken. Ik wil constateren, be
schouwen, maar niet oordelen
of opvoeden. Ik ben nooit een
wereldverbeteraar geweest.
Bloom voert haar eigen strijd,
met de kijker maar ook met de
kunstwereld. Want echte erken
ning heeft haar werk haar nog
niet gebracht. Het Hoepla
imago speelt haar nog steeds
parten, evenals het 'Nederland
se kunstklimaat'. „In Amerika
word je beoordeeld op je werk.
In Nederland moet je in de juis
te circuits zitten, die bereiken
de galeries en de musea. Ik doe
daar niet aan mee, ik ben altijd
een eenling geweest. Daarom
word ik weinig gevraagd en veel
genegeerd."
Gert Meijerink (red.): 'Phil
Bloom. De jaren zestig1. Uitge
geven door het Amsterdams
Instituut voor de Schilder
kunst. Prijs: f 50.
erdam Christie's in Amsterdam houdt 20 juni voor de
eede keer een algemene schilderijenveiling. Ongeveer 550
P| ïilderijen, aquarellen, tekeningen, prenten en sculpturen van
zeventiende tot en met de twintigste eeuw komen onder de
mer. Hieronder zijn werken van kunstenaars als Herman
rSl )od, Karei Appel, Anton Heyboer, Leo van Gestel, Otto B. de
Van Wijk, Ben Viegers, Evert Moll, Jacob van Strij, Egbert
i Heemskerck II. De kijkdagen zijn 15,16, 18 en 19 juni.
<leatles-mode in Tilburgs museum
0
rjg'BURGOnder de titel 'The Beatles, populaire stof presenteert
t Nederlands Textielmuseum in Tilburg een tentoonstelling
5en er de relatie tussen het fenomeen The Beatles, textiel en mo-
ort Naast de Beatles-stoffen, in 1964 geweven door N.V. Stoom-
OOIiverij Nijverheid in Enschede, worden onder meer sjaals, zak-
iro eken, dekens, panties en kussens getoond. De expositie is tot
imet 24 september te bezichtigen.
eatles dresses' van Stoomweverij Nijverheid geshowd op de
van Enschede in 1964. foto pr/henk brusse
'j
