Doorbraak in
overleg VS
met N.-Korea
Buitenland
latcher
J>g over
jpenexport
Parlement en president
Oekraïne tekenen vrede
Wel berouw, geen excuses Japan
Doodstraf
Z.-Afrika
verboden
Kohl bekent schaamte
Proces over plas scrabble-speler
Benelux-beraad boekt eerste succesje
Gifgasaanval op metrostation in Tokyo was bedoeld als afleidingsmanoeuvre
tNSDAG 7 JUNI 1995
grootmoefti keurt zweepslagen goed
IZweepslagen zijn volgens het islamitisch recht als straf
Bfj irloofd. Dit heeft de grootmoefti van Egypte, Tantawi, giste-
erklaard. Onlangs liet een Egyptische arts in Saudi-Arabië
>n dat hij tachtig zweepslagen had gekregen wegens laster.
weer bij Allah dat het rechtssysteem in Saudi-Arabië is ge-
erd op recht en waarheid", aldus de hoogste islamitische ju
li Egypte.
inbow Warrior naar Stille Oceaan
land» De milieuorganisatie Greenpeace keert zich tegen het
ise voornemen de kernproeven in de Stille Oceaan te hervat-
Het vlaggeschip van de organisatie, de Rainbow Warrior,
eind deze maand vreedzaam actie voeren, aldus een Green-
e-woordvoerder in het Nieuwzeelandse Auckland. In de ha-
van die stad pleegde de Franse geheime dienst in de jaren
lig een aanslag op de voorganger (en naamgenoot) van de
bow Warrior. Daarbij kwam toen een Nederlandse fotograaf
iet leven.
uters sterven door verstikking in auto
Twee kinderen, 1 en 2 jaar oud, zijn gisteren in de
1 rikaanse staat Tennessee overleden nadat ze acht tot tien
ipgesloten hadden gezeten in een auto. Die stond gepar-
d voor een motel waar hun 20-jarige moeder met vrienden
feestje vierde.
32.
24 uwtrekwedstrijd kost tweede leven
iRBURGEen mislukte poging om het record touwtrekken te
gen, heeft gisteren het leven geëist van een tweede Duitse
inder. Hij stierf aan de verwondingen die hij zondag opliep
het touw knapte tijdens de recordpoging in het Zuidduitse
lernohe. Een 9-jarige jongen was al gestorven nadat hij was
tffen door het gebroken vuistdikke nylon koord.
itserse sekteleden blijken vergiftigd
ii in_! De meeste Zwitserse sekteleden die vorig jaar oktober
tei Dod vonden, blijken vergiftigd. In ruim 20 lichamen zijn
en gevonden van medicamenten op basis van morfine en
enuwgif curare. Dat maakte de politie gisteren bekend. In
fn rland en Canada kwamen in totaal 53 leden van de Orde
le Zonnetempel om. Het onderzoek gaat nog voort.
n"Hl-minister Italië gearresteerd
ik( Li De voormalige Italiaanse minister van binnenlandse za-
\ntonio Gavu is gisteren gearresteerd. Hij zou steekpennin-
en zou aangenomen in samenhang met bouwprojecten in de
eving van Napels. In een van de zaken zou Gava, die in 1994
"al werd gearresteerd wegens het onderhouden van banden
de maffia, omgerekend 196.000 gulden hebben aangeno-
van drie bedrijven die betrokken waren bij de bouw van
J liekenhuis.
ropa gaat praten over Rushdie
Het struikelblok in de betrekkingen tussen de Europese
(EU) en Iran, het doodvonnis tegen de Britse schrijver Sal-
Rushdie, is op 22 juni onderwerp van discussie in Parijs,
pese en Iraanse functionarissen praten dan over de inspan-
en van de EU om de Iraanse veroordeling van de auteur op-
ven te krijgen, aldus een woordvoerder van het Franse mi-
rie van buitenlandse zaken.
jé
dental Sachalin loopt nog steeds op
fouHet officiële dodencijfer van de aardbeving die het
Stadje Neftegorsk op het Russische eiland Sachalin met de
>c?Rd gèlijk maakte, is opgelopen tot 1.632 en stijgt nog steeds,
s zaterdag zijn geen overlevenden meer gevonden. In totaal
ir 406 overlevenden onder het puin vandaan gehaald, van
mkelpn later alsnog zijn overleden.
Akkoord over atoomprogramma gemeld
De Verenigde Staten en Noord-Korea hebben een door
braak bereikt in hun gesprekken over het Noordkoreaan-
se nucleaire programma. Dat hebben beide partijen van
morgen gemeld. Hoewel nog niet alle geschilpunten uit
de weg zijn geruimd, werd over een aantal belangrijke
punten een principe-akkoord bereikt, aldus Amerikaanse
delegatieleider, Thomas Hubbard.
KUALA LUMPUR» AP
Een akkoord zou de spanningen
op het Koreaanse schiereiland,
die verband houden met het
nucleaire programma van het
communistische Noord-Korea,
doen verminderen. Noord-Ko
rea heeft gedreigd 8.000 uitge
werkte splijtstofstaven op te
werken wanneer de onderhan
delingen in de Maleisische
hoofdstad Kuala Lumpur mis
lukken. Daarmee zou Py
ongyang in bezit komen van ge
noeg plutonium om drie of vier
kernbommen te maken. Noord-
Korea wordt er al van verdacht
voldoende plutonium te heb
ben voor ten minste een kern
bom.
De doorbraak in de bespre
kingen is kennelijk gisteravond
tot stand gekomen. Volgens het
Noordkoreaanse staatspersbu-
reau werd onder andere een
principe-akkoord bereikt over
het type kernreactor dat in de
plaats moet komen van de oude
reactoren, die Noord-Korea
moet ontmantelen op grond
van een vorig jaar met de VS be
reikt akkoord. Daarmee zou het
grootste struikelblok in de on
derhandelingen uit de weg zijn
geruimd. De VS hebben steeds
geëist dat de reactoren worden
geleverd door Zuid-Korea, dat
als enige bereid is het grootste
deel van de ruim 6,3 miljard
gulden belopende kosten te be
talen. Noord-Korea echter wilde
dat niet, naar eigen zeggen uit
veiligheidsoverwegingen, maar
volgens de VS uit trots.
KIEV Rtr-DPA
Het parlement van Oekraïne
heeft vanochtend een akkoord
gesloten met president Koetsj-
ma. Daarmee is een einde ge
komen aan hun slepende on
derlinge machtsstrijd. Het
staatshoofd trekt nu zijn plan
in om een referendum over
zijn beleid te houden.
stemden
met 240 tegen 81 stemmen voor
een 'constitutioneel verdrag',
dat Koetsjma ruimere bevoegd
heden geeft om economische
hervormingen door te voeren.
,,Het verdrag zal ons uit de poli
tieke crisis halen", zei de presi
dent. Koetsjma en parlements
voorzitter Moroz tekenen het
akkoord morgen tijdens een for
mele ceremonie.
Met het akkoord wordt de
Wet Betreffende de Macht van
kracht, waarin de vergrote be
voegdheden van Koetsjma zijn
vastgelegd. Het parlement nam
de wet al in mei aan maar wei
gerde haar definitief te passe
ren, waardoor Koetsjma de
maatregelen niet kon uitvoeren.
Om de al maanden durende
impasse te doorbreken, kondig
de Koetsjma vorige week een
referendum aan voor 28 juni.
Daarin kon de bevolking laten
weten aan wie ze het vertrou
wen gaf, president of parle
ment.
TOKYO .JUDITH STALPERS
Zuidkoreaanse oorlogsveteranen protesteerden vanochtend bij de Japanse ambassade in Seoul. De Japanse
minister van buitenlandse zaken, Watanabe, had de vroegere Japanse bezetting van Korea goedgepraat. Dat
het parlement in Tokyo een sterk verwaterde resolutie over de Tweede Wereldoorlog heeft aangenomen, kan
in Zuid-Korea evenmin op veel sympathie rekenen. foto anp
met name de Aziatische landen tijdens 'koloniaal
bewind en agressieve handelingen in de moderne
geschiedenis'.
Zuidkoreaanse media reageerden vanochtend
negatief. ,,De tekst valt tegen, want Japan ver
mijdt eenduidig verontschuldigingen aan te bie
den en spreekt ook niet over een agressieve oor
log", aldus het dagblad Chosun Ilbo.
De Japanse regeringspartijen hadden zich tij
dens de formatie verplicht dit jaar, vijftig jaar na
het einde van de Tweede Wereldoorlog, een reso
lutie op te stellen. Eigenlijk wilde de conservatie
ve Liberaal-Democratische Partij geen resolutie,
maar de Socialistische Partij en de Pionierspartij
dreigden de coalitie op te blazen als er geen reso
lutie zou komen.
CORRESPONDENT
Het Japanse parlement heeft gisteravond een ver
waterde resolutie aangenomen over de Tweede
Wereldoorlog. Na weken van scherpe onderhan-'
delingen hebben de drie coalitiepartijen een ak
koord bereikt over een tekst zonder verontschul
digingen, zonder compensatie voor slachtoffers
en zonder intentie om af te zien van oorlog voe
ren. Met dit compromis is een kabinetscrisis afge
wend.
De resolutie roept op tot samenwerking tussen
Japan en andere landen om duurzame vrede te
bereiken. Het Japanse parlement spreekt verder
wel 'berouw' uit over al het leed, veroorzaakt in
JOHANNESBURG AP-Rtr
Het nieuwe Constitutionele
Hof van Zuid-Afrika heeft
de doodstraf verboden. Met
de uitspraak maakt het eer
der dit jaar gevormde hof
gisteren een einde aan de
onzekerheid waarin 453 tot
de strop veroordeelde ge
vangenen verkeerden.
De afschaffing van de
doodstraf was de eerste be
langrijke uitspraak van het
hof dat eerder dit jaar is op
gezet om de wetgeving aan
de nieuwe grondwet te
toetsen. Het uit elf rechters
bestaande hof achtte de
doodstraf onverenigbaar
met het in de grondwet ver
ankerde recht om te leven.
De voorzitter van het hof,
Chaskalson, merkte overi
gens op dat bestraffing van
verraad in oorlogstijd bij de
toetsing buiten beschou
wing is gebleven.
Het vroegere blanke
apartheidsbewind had uit
voering van de doodstraf in
februari 1990 opgeschort
toen ANC-leider Nelson
Mandela na 27 jaar uit ge
vangenschap werd vrijgela
ten. Omdat het ANC en de
door blanken gedomineer
de Nationale Partij het in de
daarop volgende onderhan
delingen niet eens konden
worden of de doodstraf in
de nieuwe Zuidafrikaanse
grondwet moest worden
opgenomen, werd de kwes
tie aan de rechter overgela
ten. Vice-president De
Klerk zei in een eerste reac
tie dat een „overweldigende
meerderheid" van de Zuid-
afrikanen vanwege het gro
te aantal moorden voor
stander is van de doodstraf
en dat zijn Nationale Partij
zich zal inzetten voor het in
ere herstellen van die straf.
De liberale Democratische
Partij liet weten dat Zuid-
Afrika een nieuwe 'passen
de straf voor moordenaars
moet invoeren, zoals le
venslang zonder voorwaar
delijke invrijheidstelling.
President Mandela gaat
overigens vandaag in debat
met het parlement, nadat
hij eerder had toegegeven
vorig jaar opdracht te heb
ben gegeven om te schieten
op demonstrerende Inka-
tha-aanhangers.
il bret Thatcher heeft eind
tachtig, in haar functie als
premier, ten onrechte
ard dat het verbod op de
nexport naar Irak naar de
werd nageleefd. Dat heeft
int The Independent van-
gemeld,
w krant citeerde uit een rap-
an rechter Richard Scott,
september verschijnt en
staat dat de richtlijnen
iet verbod op de wapen-
naar Irak in 1988 door de
ng-Thatcher in het
werden opgerekt. Een jaar
'shield Thatcher in schrifte
verklaringen vol dat er
was veranderd.
letzelfde rapport staat dat
m Waldegrave, destijds
secretaris van buitenland-
iken, valse verklaringen
het parlement stuurde,
ihn Major, nu premier en
89 minister, zou brieven
:n getekend waarin stond
regering zich aan het ex-
erbod hield. Major zou
geen blaam treffen, om-
ij door een hoge ambte-
injuist was ingelicht.
I krant The Times noemt
riport van Scott een poli
tijdbom. De oppositie
inmiddels het aftreden ge
il an Waldegrave, minister
andbouw is in de huidige
ng-Major.
I
- H i
Jeruzalem De Duitse bondskanselier Helmut Kohl (foto) heeft giste
ren bij een bezoek aan het holocaustmonument Yad Vashem in Jeru
zalem gezegd dat hij zich schaamt voor het verleden van zijn land. In
de Zaal der Nagedachtenis ontstak Kohl symbolisch opnieuw de Eeu
wige Vlam, waarna hij luisterde naar een herdenkingsgebed voor de
zes miljoen joden die door de nazi's werden vermoord.
Kohl vindt dat Israël een speciale relatie met de Europese Unie moet
krijgen. Deze betrekkingen kunnen bij een voortschrijdende vrede in
het Midden-Oosten uitgebreid worden tot de gehele regio. Dat zei de
Duitse bondskanselier gisteren in een onderhoud met de Israëlische
premier Rabin. foto isaac harari
LONDEN HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Al vijf jaar verkeert voormalig
Brits scrabble-kampioen Mike
Goldman op voet van oorlog
met de Britse scrabble-bond.
Inzet is een plasje dat Gold
man volgens eigen zeggen in
1990 de winst in een nationaal
scrabble-toernooi kostte.
Goldman moest tussen twee
wedstrijden hoognodig. Bij te
rugkeer van het toilet ontdekte
hij dat de scheidsrechter zijn
klok had aangezet. Goldman
verloor vier minuten en zegt
dat dit hem de wedstrijd kost
te. Voor de Londense rechter
eiste hij gisteren 5.000 pond
(12.500 gulden) schadevergoe-
ding.
De bondsleiding betoogde
dat het wedstrijdschema strak
was en dat aan de deelnemers
was meegedeeld dat de klok
onherroepelijk zou worden ge
start op de aangekondigde
tijdstippen. Volgens de 61-jari
ge Goldman kwam dat neer op
ruim drie uur zonder pauze
spelen. Onmogelijk, vond hij.
Maar bondsvoorzitter Thomas
wierp tegen dat het hem geen
enkele moeite had gekost.
Goldman klaagde ook over
de slechte organisatie. De
speelzaal was te ver van de toi
letten verwijderd. Bovendien
werd in het hotel waar het
toernooi plaatsvond, tevens
een Wild-Westfestijn gehou
den, zodat Goldman zich door
drommen cowboys en -girls
had moeten heenworstelen en
ook nog eens lang had moeten
wachten op een vrijkomend
toilet.
Bij terugkeer ontdekte hij
dat zijn opponent al 76 punten
had gescoord. „Zonder tijd-
straf had ik, met mijn superi
eure vakmanschap, de wed
strijd gemakkelijk gewonnen",
aldus Goldman, van beroep
advocaat. De rechter kwam er
gisteren niet uit. Waarschijn
lijk doet hij vandaag uitspraak.
De rechtszaak, de eerste in
het 46-jarig bestaan van de
scrabble-bond, trok zoveel be
langstelling dat gisteren op de
tweede procesdag, moest wor
den uitgeweken naar een gro
tere zaal.
BRUSSEL ALY KNOL
Tot nu toe was het gebruikelijk dat de Benelux-
leiders elkaar slechts op de ochtend van Europese
toppen 'vluchtig bij het ontbijt' zagen, zoals
Dehaene het gisteravond zei. De contacten moe
ten vanaf nu 'grondiger' worden, zowel op regë-
rings- als ambtelijk niveau. Gedrieën staan de Be-
nelux-landen nu eenmaal sterker.
Het gezamenlijke standpunt over Europol, dat
er vooral op Nederlandse aandrang is gekomen,
is het eerste concrete besluit van de Benelux-lei-
ders. Ze zullen het Europol-verdrag niet goedkeu
ren, als het Europese Hof van Justitie niet het vol
le pond krijgt. In het hof zien de drie een 'waar
borg voor de rechtszekerheid'. Andere Europese
landen verzetten zich tegen te veel zeggenschap
van het hof over de acties van Europol.
CORRESPONDENT
Het Europese Hof van Justitie moet waken over
Europol, de Europese politie-inlichtingendienst
in wording. Voor Nederland, België en Luxem
burg is dat een voorwaarde om het Europol-ver
drag te onderschrijven. Dat verdrag moet tijdens
de Europese top op 26 en 27 juni in Cannes zijn
beslag krijgen.
De premiers Kok, Dehaene en Juncker waren
gisteravond voor hun eerste Benelux-top in Brus
sel. Na zijn aantreden als premier sprak Kok vorig
jaar met Belgfë en Luxemburg af om het Benelux -
overleg nieuw leven in te blazen. De drie landen
willen voortaan zoveel mogelijk met één stem in
Europa spreken.
JUDITH STALPERS
4 5PONDENT
lijk was de aanval met het ze-
as sarin in de metro van Tokyo
oor 20 maart gepland. Het ein
de wereld had Shoko Asahara,
&n moord beschuldigde leider
ie sekte Aum Shinrikyo, voor
voorspeld. Door omstandighe
id de gifgasaanval echter eer-
itgevoerd als afleidingsma-
vre, zo blijkt uit politieverhoren.
Aum-goeroe heeft echter niet
cht op een goddelijke vloek. In
nber dit jaar wilde hij Japan al-
Kat van het Armageddon laten
proeven. Met een speciaal ontwor
pen auto zou saringas in Tokyo wor
den verspreid. De eerste test was al
gelukt in de stad Matsumoto, waar
zeven mensen stierven.
Begin dit jaar ging er echter iets
mis. Op 28 februari hadden zeven
sekteleden notaris Kiyoshi Kariya in
Tokyo ontvoerd. Hij moest opbiech
ten waar zijn zus was ondergedoken.
Ze .was uit de sekte gestapt en had
geweigerd voor tonnen aan onroe
rend goed aan de sekte af te staan.
Zulke ontvoeringen waren voor de
sekte routine. Ditmaal waren er ech
ter te veel ooggetuigen. Bovendien
bleek dat notaris Kariya op kantoor
al had laten weten dat men bij zijn
eventuele verdwijning bij de sekte
moest zoeken. Het politie-onderzoek
ging dan ook in die richting.
Een massale inval bij de sekte was
gepland voor 22 maart. De politie
had zich op gewapende tegenstand
voorbereid, en ook militairen ston
den klaar. Op 19 maart, een dag voor
de sarinaanval in de metro, werd de
inval geoefend.
Bij Aum Shinrikyo waren echter
tips binnengekomen; de sekte had
leden binnen de elite-eenheden van
het leger. Asahara wilde kost wat kost
invallen vermijden. Hij voerde na
melijk het bewind over tal van illega
le activiteiten: wapenproduktie; pro-
duktie en verkoop van stimulerende
middelen; ontvoeringen; afpersin
gen; martelingen; moorden; de pro-
duktie van biologische en chemische
wapens. Half maart stelde hij een
gifaanval in de metro voor om zo de
aandacht van de politie af1 te leiden.
Op 18 maart riep het hoofd van het
'ministerie van wetenschap en tech
niek' van de sekte vijf volgelingen
bijeen, 'uitverkorenen' voor de aan
val. Op 19 maart verpakten drie le
den van de chemische afdeling van
de sekte het saringas in een geïmpro
viseerd laboratorium in Kamikuishi-
ki, een complex waar ook Asahara
woonde. Het echte laboratorium was
al ontmanteld vanwege de dreigende
politie-invallen.
Op dezelfde dag was er een verga
dering met tien volgelingen in Tokyo,
onder wie de vijf uitverkorenen. Ze
werden in vijf groepjes van twee ver
deeld die ieder een trein voor hun re
kening moesten nemen. De volgende
ochtend, om vijf voor acht, moest de
aanval worden uitgevoerd.'
Op 20 maart om twee uur 's och
tends kreeg ieder groepje twee zak
ken gif, een paraplu met scherpe
punt om de zaJcken kapot te prikken
en antigif. De aanval werd volgens
plan uitgevoerd. In vijf treinen in en
rond station Kasumigaseki raakten
duizenden mensen onwel. Twaalf
mensen stierven en 5.500 kwamen in
ziekenhuizen terecht.
Na de aanslag stapten de daders in
gereed staande auto's. In een schuil
plaats in Tokyo namen enkelen van
hen het antigif in, omdat ze onwel
waren geworden door het gif dat aan
de paraplu was blijven zitten. Vervol
gens reden ze naar het complex Ka-
mikuishiki; onderweg verbrandden
ze hun kleren en de paraplu's. In Ka-
mikuishiki brachten ze verslag uit
aan Asahara, die hen prees en ver
klaarde blij te zijn dat ze 'poa' ont
vangen hadden van de god Shiva.
Poa, een speciaal Aum-woord, bete
kent 'dood'.
Op 22 maart voerde de politie als
nog de massale invallen uit die tot de
arrestatie van honderden sekteleden
leidden. Asahara werd op 16 mei ge
arresteerd op verdenking van moord.
Met zijn arrestatie en de gisteren uit
gebrachte officiële aanklacht tegen
hem en zijn belangrijkste kompanen
lijkt het einde van de wereld voorlo
pig even uitgesteld.
