'Deze zetel maakt me jaren jonger'
Afgang Maxwell-broers begint morgen
Feiten Meningen
Levendiger
debatten in
Eerste Kamer
Ouderenpartijen verspelen zetel in Senaat
DINSDAG 30 MEI 1995
152
NIEUWSANALYSE
Met nieuwelingen als Flans Wiegel, Gijs van
Aardenne, Hannie van Leeuwen, Thijs
Wöltgens en Elske ter Veld telt de gisteren
verkozen Eerste Kamer een aantal 'groen
tjes' die voor het publiek bepaald geen on
bekenden zijn. CDA, WD en PvdA hebben
politici met ervaring ingezet, die wel eens
geneigd zouden kunnen zijn tot levendiger
debatten in de Eerste Kamer dan tot nu toe
gebruikelijk was.
Veel senatoren in de nieuwe Eerste Ka
mer moeten elkaar nog van vroeger ken
nen. De CDA-senatoren Braks en Van Dijk
waren collega-bewindslieden van de W-
D'ers Van Eekelen, Korthals Altes en Dees
in het tweede kabinet-Lubbers (1986-1989).
Dezelfde Braks diende als minister in het
eerste kabinet-Van Agt (1977-1981) samer)
met de WD'ers Wiegel, Van Aardenne, Gin
jaar en Van Eekelen. Hannie van Leeuwen
genoot tijdens dit kabinet haar laatste da
gen als kamerlid, een functie die zij tussen
1966 en 1978 uitoefende.
De nieuwe PvdA-senatoren zijn meest
van een jongere lichting, maar ook zij heb
ben net zo goed flink wat politieke ervaring.
Zo was Thijs Wöltgens fractievoorzitter in
het derde kabinet-Lubbers, terwijl Cohen
en Ter Veld in dat kabinet zaten als staats
secretaris, samen met de nieuwe CDA-
senator Hirsch Ballin als minister.
Hirsch Ballin is overigens één van de
slechts drie nieuwe CDA-gezichten in de
Eerste Kamer, samen met Hannie van
Leeuwen en oud-CNV-bestuurder Hofste
de. Een mate van vernieuwing die nogal
schril afsteekt tegen die bij de WD en de
PvdA, waar respectievelijk veertien en acht
nieuwelingen hun intrede doen.
De beperkte vernieuwing bij het CDA is
niet alleen het gevolg van een behoudende
kandidaatstelling bij die partij, maar ook
van de onfortuinlijke uitslag van de verkie
zingen. Daardoor hebben de lager op de
lijst geplaatste nieuwe gezichten het niet
gehaald. Het CDA moest gisteren acht van
zijn 27 zetels in de Senaat prijsgeven. Het
grote aantal nieuwkomers bij de WD heeft
een omgekeerde oorzaak: die partij kreeg er
elf zetels bij en kon daardoor een ruim aan
tal nieuwelingen toelaten.
De PvdA is in dit rijtje de enige partij, die
expliciet voor vernieuwing van de senaats
fractie heeft gekozen. Vooral partijvoorzitter
Rottenberg had dat geëntameerd. Niet ie
dereen heeft hem dat in dank afgenomen.
Met name senaatsvoorzitter Tjeenk Willink
en zijn collega-senator Van den Berg heb
ben de afgelopen tijd laten vveten dat wel
erg veel zittende PvdA-senatoren bij de
vuilnisbak zijn gezet.
Twee senatoren zijn overigens inmiddels
gered van de schoonmaakactie van Rotten
berg. Het PvdA-congres schoof sociale-ze-
kefheidsdeskundige Van de Zandschulp
naar een verkiesbare plaats op de lijst. Een
zelfde actie ten faveure van de Gelderse
oudgediende Pit mislukte toen, maar giste
ren bleek Pit zoveel voorkeurstemmen van
zijn Gelderse partijgenoten te hebben ge
kregen, dat hij zijn plaats in de senaat als
nog kan behouden.
Partijvoorzitter Rottenberg kan de actie
van zijn partijgenoten in de Gelderse Staten
niet waarderen. Hij vindt dat zij zich aan de
door het PvdA-congres vastgestelde volgor
de op de kandidatenlijst hadden moeten
houden. „Het gaat hier niet om een voor
keursactie onder kiezers, maar om een actie
van partijleden die het kennelijk niet met
een democratisch genomen besluit in de
partij eens waren. Ik geef toe dat men dat
staatsrechtelijk kan doen maar ik vind het
tegenover de partij moreel onwaardig."
DEN HAAG ANP
Het Algemeen Ouderenverbond
(AOV) krijgt twee zetels in de
Eerste Kamer. De Ouderen-
Unie 55+ die afspraken met het
AOV had gemaakt om een der
de zetel voor de ouderenpartij
en in de wacht te slepen, loopt
de Senaat door één 'verkeerde'
stem mis. Een Brabants staten
lid van Unie 55+ stemde giste
ren onverwacht op AOV-kandi-
daat Batenburg. Deze stond op
een onverkiesbare achtste
plaats, maar vergaarde voldoen
de voorkeurstemmen voor een
plekje in de Eerste Kamer.
Dat blijkt uit de voorlopige uit
slag van de Eerste Kamerverkie
zingen. Doordat de ouderen
partijen een zetel verspeelden,
gaat de restzetel naar het CDA.
Die partij komt met negentien
senatoren in de Eerste Kamer.
De Eerste Kamer wordt indirect
samengesteld, door een stem
ming onder de statenleden die
in maart in de provinciale be
sturen zijn gekozen. Op basis
van de afspraken was verwacht
dat vier nieuwe partijen hun in
trede in de Eerste Kamer zou
den maken. Dat is het AOV, de
Socialistische Partij en de
naamloze combinatie van Loka
len en Groenen ook gelukt. De
Ouderen-Unie 55+ echter niet.
Uit de officieuze uitslag blijkt
zoals verwacht dat de WD met
23 zetels de grootste fractie in
de Eerste Kamer wordt. De
PvdA krijgt veertien zetels, twee
minder dan nu. Het CDA zakt
van 27 naar 19 zetels. D66 moet
het met zeven zetels (min vijf)
doen.
De officiële uitslag wordt mor
gen bekendgemaakt tijdens een
openbare vergadering van de
Kiesraad. De Eerste Kamer
wordt 13 juni geïnstalleerd.
De nieuwe Eerste Kamer ziet er
als volgt uit:
WD 23 zetels (was 12) - herko
zen: Korthals Altes, Van Graafei-
land, Heijne Makkreel, Ginjaar,
Verbeek, Van den Broek-Laman
Trip, Hilarides, Talsma, Heij-
mans, alsmede nieuw: Wiegel,
Van Aardenne, Van Eekelen,
Dees, Varekamp, Loudon, De
Jager, De Haze Winkelman,
Roscam Abbing-Bos, Ketting,
Van Heukelum, Rensema, Luij-
ten en Lodewijks. CDA 19 zetels
(was 27) - herkozen: Steen
kamp, L.M. van leeuwen, Ron
gen, Grol-Overling, Glasz, Braks.
Postma, Van Dijk, Baarda,
Luimstra-Albeda, Wemer, Van
Gennip, Boorsma, Eversdijk,
Michiels van Kessenich-Hoog-
endam, Stevens alsmede nieuw:
J. van Leeuwen, Hirsch Ballin en
Hofstede. PvdA 14 zetels (was
16) - herkozen: Tjeenk Willink,
Van den Berg, Jaarsma-Buij-
serd, Van de Zandschulp, K.
Zijlstra, Pit alsmede nieuw: Gre-
1995
1991
II 4 4
SAMENSTELLING EERSTE KAMER
nieuw in de
Eerste Kamer
M CM pIA m u-
1 1 1 1_
gpv mm
AOV Hl Lijst-
Kuperus
wel, Wöltgens, Cohen, Le Poole,
Linthorst, Ter Veld, Jurgens en
Lycklama a Nijeholt. D66 7 ze
tels (was 12) - herkozen: Glastra
van Loon, Staal, Schuyer, Vrise-
koop.Gelderblom-Lankhout,
Tuinstra alsmede nieuw: Hes-
herkozen: De Boer, Pitstra als
mede nieuw: Zwerver en
Schoondergang-Horikx. SGP 2
zetels (was 2) - herkozen: Hol
dijk alsmede nieuw: Van den
Berg. GPV 1 zetel (was 1) - her
kozen: Veling. RPF 1 zetel (was
1) - herkozen: Schuurman. AOV
2 zetels - nieuw: Hendriks en
Batenburg. SP 1 zetel - nieuw:
De Wit. Lijst-Kuperus 1 zetel -
nieuw: Bierman.
DEN HAAG GPD-ANP
Batenburg klaar voor nieuwe gevechtsronde in AOV
Hoezo te oud voor het werk als lid van de Eerste Kamer? Martin Batenburg (76) is 'als herboren' tevoorschijn gekomen uit zijn bittere strijd om een
plaats in de Senaat. „Deze zetel maakt me jaren jonger", zegt hij opgelucht. „Het klinkt misschien gek, maar het conflict in het Algemeen Ouderen
Verbond heeft me niet afgemat, maar juist jeugdiger gemaakt. Ik ben er scherper van geworden."
De commissaris
van de koningin in
Noord-Holland,
Van Kemenade,
neemt een van de
stembiljetten in
zijn provincie in
ontvangst.
FOTO ANP ARTHUR
BASTIAANSE
's Ochtends vroeg was Baten
burg al naar het provinciehuis
van Noord-Brabant gereisd om
te zien hoe de grootste fractie
van het AOV in Nederland (vier
statenleden) zou stemmen. Drie
van de vier stemmen gingen
naar hem, de nummer acht op
de kieslijst. Ook het statenlid
van Unie 55+ gaf hem zijn voor
keurstem. In de rest van het
land volgden er nog dertien.
Meer dan genoeg voor een
plaats in de Eerste Kamer.
Batenburg toont zich niet echt
verrast. „Er is de afgelopen we
ken uitgebreid campagne voor
mij gevoerd. Ik wist wel dat ik in
Brabant op uitgebreide steun
kon rekenen. Maar het is toch
bevrijdend als je merkt dat on
danks een onverkiesbare plaats
op de lijst zoveel mensen achter
je staan. Men heeft veel vertrou
wen in mij gesteld en dat moet
ik nu gaan waarmaken. Dat
schept een zware verplichting."
SCHOON SCHIP
De oprichter van het Algemeen
Ouderen Verbond maakt zich
nu, zoals hij al had beloofd, op
voor een tweede ronde in het
gevecht om de macht binnen de
ouderenpartij. Als senator en te
vens partijvoorzitter denkt Ba
tenburg sterker te staan bij zijn
streven schoon schip te maken.
Resoluut: „In mijn hart leeft
geen haat. Maar fractievoorzit
ter Nijpels en haar getrouwen,
zoals het fractielid Boogaard,
horen in het ouderenverbond
niet thuis. De algemene leden
vergadering die op 10 juni
wordt gehouden zal hen aan de
kant moeten zetten".
Juist de onverkiesbare plaats
van Batenburg op de kieslijst
voor de Eerste Kamer was een
van de belangrijkste oorzaken
voor de ernstige verdeeldheid in
de partij. Het Tweede-Kamerlid
Van Wingerden werd geschorst
nadat hij het voor de partijop
richter had opgenomen en te
vens een 24 pagina's tellende
klaagnota over Nijpels had ver
stuurd. Omdat het AOV-kamer-
lid Verkerk zich aan de kant van
Van Wingerden schaarde, ont
stonden twee kampen in de
fractie: het kamp pro-Nijpels en
het kamp contra-Nijpels.
Batenburg stelt nuchter vast dat
er geen kans is dat beide kam
pen npg de vrede zullen teke
nen. „Het is een onwerkbare si
tuatie. Zo scherp staan we in de
partij nu tegenover elkaar. Eén
van beide kampen zal dus moe
ten vertrekken."
VERDEELD
Het is niet uitgesloten dat het
Algemeen Ouderen Verbond
straks ook in de Eerste Kamer
intern verdeeld zal zijn. Baten
burg wijst erop dat zijn collega
senator en nummer één op de
Martin Batenburg:
„Door het conflict
ben ik sterker ge
worden".
ARCHIEFFOTO
lijst, Jan Hendriks, een 'fan' van
Nijpels is. Batenburg: „Ik hoop
rust te creëren in de Eerste-Ka-
merfractie, ik zal mijn uiterste
best doen de zaak werkbaar te
maken. Maar Hendriks heeft
gezegd dat hij zijn zetel zal inle
veren als ik in de Eerste Kamer
word verkozen. Wil hij nog wel
met mij samenwerken?"
Hendriks is daar nog niet uit,
meldt hij vanuit zijn auto, op de
terugweg van een AOV-be-
stuursvergadering. „Ik had
graag een andere collega ge
wild", geeft hij toe. „Ik heb twee
dagen bedenktijd gevraagd om
me te bezinnen over de vraag of
ik wel met Batenburg overleg
moet voeren. Hij is gezien zijn
leeftijd de oudste en dus, zou je
verwachten, de wijste. Ik ver
wacht dat hij het initiatief gaat
nemen als er dan zo nodig moet
worden samengewerkt.
Hendriks stelt dat Batenburgs
actie tegen Nijpels nog een ern
stig probleem kan vormen,
'want ik kan me wel vinden in
de manier waarop Jet Nijpels
opereert'. Bovendien heeft Hen
driks zo zijn twijfels over de in
zet van Batenburg als Eerste-
Kamerlid. „Hij heeft vaak pro
blemen met het bijwonen van
vergaderingen. Over het alge
meen woont hij ze maar voor
de helft bij, omdat hij dan weer
bepaalde verplichtingen elders
heeft."
DEN BQSCH PAUL KOOPMAN
WIM STEVENHAGEN
Geruchtmakend fraudeproces in Londen tegen nazaten krantenmagnaat
Het leven leek alles in petto te hebben voor Kevin en
Ian Maxwell. Maar in plaats van rijkdom, roem en aan
zien wacht de twee zoons van de in 1991 onder myste
rieuze omstandigheden omgekomen mediagigant Ro
bert Maxwell morgen in Londen de vernedering van
een proces wegens miljoenenfraude.
Zo'n 25.000 gepensioneerden van Maxwells voormalige
Daily Mirror-concern zal dat een zorg zijn. Die hebben
vier jaar lang op een door de liefdadigheid aangereikt
houtje moeten bijten, omdat Maxwell senior de pen
sioenkas van de Mirror plunderde teneinde zijn rijk van
vierhonderd bedrijven gaande te houden en uit te brei
den.
Het Mirror-pensioenfonds bleek meer dan een miljard
gulden lichter toen Robert Maxwell in november 1991
bij de Canarische Eilanden van zijn jacht Lady Ghislai-
ne in zee raakte en verdronk. Nooit is opgehelderd hoe
dat in zijn werk ging, maar zeker is dat de dood van de
magnaat met linkse sympathieën een kettingreactie
veroorzaakte waarvan het proces tegen zijn zoons een
(voorlopig) einde lijkt.
Kevin (36) en lan (38) staan samen met twee voormali
ge directeuren van Maxwell-bedrijven terecht voor sa
menzwering bij zwendel, vermoedelijk voor een bedrag
van meer dan een miljard gulden. De tekst van de offi
ciële aanklacht zou pas vandaag bekend worden.
Uitgelekt is al dat hoofdverdachte Kevin met zijn vader
betrokken was bij de verkoop van aandelen in een Is
raëlische computerfirma, die in bezit waren van het
Mirror-pensioenfonds. Het vrijgekomen geld werd in
andere Maxwell-bedrijven gestoken.
Kevin en de drie anderen zouden tevens aandelen die
het pensioenfonds bezat in een Israëlisch farmaceu
tisch bedrijf aan een bank hebben aangeboden als on
derpand voor een lening. Veel meer is nog niet bekend,
maar het staat vast dat het hier om het topje van een fi
nanciële ijsberg gaat.
Vandaar misschien dat de Britse pers zich meer met de
randverschijnselen heeft beziggehouden dan met de
zaak zelf. Er zijn al vergelijkingen gemaakt met het pro
ces tegen O.J. Simpson in de VS. De aard van het mis
drijf mag anders zijn, de entourage komt op veel pun
ten overeen.
Verdediging en openbaar ministerie behoren tot de
crème de la crème van de Britse juristerij. Het kostte
grote moeite om een jury samen te stellen, omdat er
maar weinig kandidaten waren die zich voor minimaal
een halfjaar konden vrijmaken. Er is sinds de arrestatie
van de twee broers in 1993 een onafgebroken stroom
publiciteit geweest en dat werpt de vraag op of de ver
dachten nog wel op een eerlijk proces kunnen rekenen.
Veel sympathie is er niet voor de broers. De conserva
tieve media hakken er lustig op in vanwege de linkse
sympathieën van de Maxwells. En links voelt zich vre
selijk bedrogen omdat eenvoudige gepensioneerden
het slachtoffer werden. De anti-gevoelens werden nog
eens aangewakkerd toen bekend werd dat de belasting
betaler aan het eind van het proces de rekening krijgt
gepresenteerd voor de verdediging van de broers: naar
verwachting meer dan 25 miljoen gulden.'
De, overigens inmiddels enigszins gewijzigde, Britse
wet maakte het de Maxwells mogelijk een succesvol be
roep te doen op door de staat betaalde advocaten. Ke
vin Maxwell gold als armlastig, nadat hij in 1992 alle
Britse financiële records brak door bankroet te gaan
met een schuld van een miljard gulden. Ian verging het
iets beter. Hij wist op het nippertje aan faillissement te
ontsnappen doordat moeder Betty de miljard gulden
schuld aan de beheerder van het Mirror-pensioenfonds
ophoestte vlak voor de rechter uitspraak zou doen.
Nadien is breed in de pers uitgemeten hoe de brof
met 'a little help' van familie en vrienden alle tegel
gen te boven kwamen. Kevin woont met echtgend
een zestiende-eeuws landhuis (gekregen van schoj
papa) en drie van zijn vijf kinderen gaan naar de cj
ste kostscholen. Ian schijnt wat eenvoudiger te levj
een appartement in een van de betere wijken van|
den.
Bij de negatieve publiciteit hoort ook de suggestiel
list en bedrog. Kevin en Ian zijn op borgtocht in v
gesteld en zouden nu als 'adviseurs' in dienst vanl
Londens bedrijf niet meer dan 20.000 pond (zo'n f
45.000 gulden) per jaar verdienen. Maar dat bedrif
wel eigendom van de voormalige privé-secretarest'
van Maxwell senior. En niet onvermeld bleef dat c
broers regelmatigna eerst keurig toestemming!
hebben gevraagd op het vliegtuig stapten voor!
tenlandse zakenreizen. Ze vlogen business class, aT
de schandaalpers.
De advocaten lieten op een gegeven moment zelf®
kostbare opiniepeilingen uitvoeren om hun argurT
kracht bij te zetten dat het proces wegens al die pil
teit diende te worden geannuleerd. Een manoeuvf
overigens mislukte.
Moeder Betty publiceerde intussen haar memoird
waarin 'de jongens' worden afgeschilderd als slac»
fers van een lichamelijk en geestelijk brute vader, f
veel medelijden riep dat niet op. Zeker niet nadat f
73-jarige weduwe, met kasteeltje in Frankrijk en td
andere bezittingen, aanspraak meende te mogen I
ken op een Mirror-pensioen van zo'n 600.000 guld
per jaar.
LONDEN HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
