DE BESTE
DEAL
Leiden sorteert het afval goed
De geschiedenis van de Rotogravure
Schrijvende Lezers
OMBUDSMAN
Soms dekt de kop het artikel in het geheel niet
Maak de Ommedijkseweg weer begaanbaar
Stilstaan bij eigen sulligheid
Audi A4 i.6 Itr. 101 pk
j\/OENSDAG 17 MEI 1995
CHEF ADRIAAN BRANDENBURG.071 -356484,
LEIDSCH DAGBLAD
(Vis Marco een bal aanraakt,
loopt hij drie dagen mank,
stond er op 10 mei als kop bo
ven een verslag waarin een ver
slaggever in Milaan tevergeefs
probeerde er achter te komen
toe het nu gesteld was met de
ilessure van stervoetballer Mar
io van Basten.
De toch interessante tekst van
de kop is nergens in het verslag
terug te vinden. Menige lezer
eal het hebben verwonderd.
Joe is zoiets mogelijk?
Een dag later deed zich het-
telfde euvel voor in het artikel
Jenninga hoopt op dat ene
laatste tikje. Het betrof een in-
erview met oud-international
^rina Benninga, trainster van
de dameshockeyploeg van het
fiderdorpse Alecto. 'Dat ene
aatste tikje' staat alleen in de
i; uit het verslag valt mis-
ehien met de nodige moeite
iog op te maken wat er mee
vordt bedoeld, maar daar is
lan ook alles mee gezegd. Het
loet weer vreemd aan. De re-
lact.ie zet de lezer zo voor puz-
:els en dat moet natuurlijk niet.
Wat is er in deze gevallen nu
jebeurd?
De lezer krijgt dagelijks pagi-
la's onder ogen waarop kop-
>en, teksten en foto's keurig in
iet gelid staan. Maar voor het
o ver is, moet er heel wat ge-
leuren. Voor elke pagina levert
ten deelrubriek, in dit geval de
portredactie, een aantal artike-
en (met suggesties voor de
;oppen) bij de eindredacteur en
Ie opmaakredactie in. Die stuk
en vormen niet mooi afgerond
:en pagina. Meestal moet er
log heel wat aan gedokterd
vorden voordat het geheel slui-
end is. Teksten dienen dan te
vorden ingekort, koppen ver
poot, verkleind of veranderd,
bto's idem dito.
Als een eindredacteur tekst
chrapt, moet hij er natuurlijk
vel op letten dat de kop de la
ling blijft dekken. Haalt hij de
ekst weg waarop de kop in-
peelt dan moet hij het boven-
chrift wijzigen. Wil hij de kop
landhaven dan moet hij zorgen
at hij een ander deel van de
:kst weghaalt. In 98 van de
londerd gevallen gaat dat ook
oed, maar als er haastig moet
/orden gewerkt omdat de slui-
ingstijd van de desbetreffende
tagina nadert dan gaat er wel
ens iets fout. Dan wordt het
stukje tekst wegge
haald waarop nu
juist de kop betrek
king had zonder dat
deze laatste wordt
gewijzigd. Dat was
hier dus twee keer
het geval.
'Legerdebielen'
Een oud-militair is
verbolgen over de
manier waarop de
krant heeft geschre
ven over de wanda
den die door Ne
derlandse blauw
helmen in het voor
malige Joegoslavië zouden zijn
bedreven. „In de krant van za
terdag viel te lezen dat een on
derzoek ter plaatse niets heeft
opgeleverd. Van al die beschul
digingen, van verkrachtingen
van vrouwen en het mijnenveld
insturen van kinderen met
snoep is helemaal niks overge
bleven. Kletspraatjes dus, je
reinste laster. Maar intussen is
het kwaad al geschied en de
naam van het leger besmeurd.
Een paar dagen eerder liet u een
hulpverlener anoniem aan het
woord die het over 'legerdebie-
len' had en net deed of alles al
vaststond. Nederlandse VN-sol-
daten hebben al heel lang vre
selijke dingen gedaan, zei hij
letterlijk, ook tegenover kinde
ren. Waar blijft zo'n man dan
eigenlijk? En hoe zit het met de
krant die de kletspraatjes af
drukt van iemand die kennelijk
niet de moed heeft om zijn
naam te noemen? Is dat nu ver
antwoorde journalistiek? Ik vind
het weerzinwekkend, zoals het
is gegaan. Vroeger wachtte men
tot een onderzoek was voltooid
en schreef er dan over. Dan
werd je tenminste niet met
kletspraat opgezadeld, maar
met de feiten".
Ik kan de woede van deze
oud-militair wel begrijpen, wat
niet betekent dat ik het verwijt
aan de krant deel. De geruch
ten/beschuldigingen, uit welke
bron dan ook, werden door mi-
De ombudsman van het Leidsch Dagblad is van maandag tot en
met vrijdag bereikbaar van 9.30-11.30 uur onder
telefoonnummer (071)-356215. Brieven kan men richten aan het
adres: Ombudsman Leidsch Dagblad, Postbus 54,2300 AB
Leiden. Het werk van de ombudsman valt buiten de
verantwoordelijkheid van de hoofdredactie.
Voor klachten over de bezorging gelieve men te bellen (071) -
128030.
nister Voorhoeve zo
ernstig bevonden
dat hij een officieel
onderzoek gelastte.
Men kan dan niet
verwachten dat de
krant dat negeert.
De lezer kan wel
vinden dat de krant
maar eerst het on
derzoek moet af
wachten, zoals dat
vroeger misschien
gebruikelijk was,
maar de tijden ver
anderen en anders
de journalistiek wel.
Zo gaat dat niet
meer. De krant heeft de zaak op
de voet gevolgd en ook royaal
de resultaten van het onderzoek
weergegeven. Ik acht dat een
correcte gang van zaken.
De lezer ergert zich aan de
anonimiteit van de hulpverlener
die de geciteerde beschuldigin
gen uitte. Gebrek aan moed,
vindt hij dat. Dat hoeft het niet
te zijn. Kranten werken vaker
met anonieme bronnen. Amb
tenaren wijzen journalisten wel
eens op bepaalde toestanden
onder voorwaarde dat hun
naam niet wordt genoemd. Zij
hebben namelijk geheimhou
dingsplicht en als zij als zegs
man traceerbaar zijn dan kan
hun dat hun baan kosten. De
journalist zal hun die bescher
ming vrijwel altijd bieden. Waar
hij zich wel op de een of andere
manier van moet overtuigen is
dat zijn bron betrouwbaar is en
dat hij mag afgaan op de infor
matie die hem wordt geboden.
De geloofwaardigheid van de
krant hangt hier immers ook
nauw mee samen.
Of de hier aangehaalde ano
nieme hulpverlener betrouw
baar was, weet ik niet, evenmin
of hij enig bewijs voor zijn uitla
tingen in handen had. Het lijkt
er niet op. Ik verbaas mij er in
elk geval over dat hij beweert
dat een aantal militairen al is te
ruggestuurd door de leiding in
Bosnië omdat ze zich misdroe
gen, ook tegenover kinderen,
dat ze al heel lang vreselijke
dingen hebben gedaan en dat
het onderzoek niets van dit alles
vermeldt. Een zeer onbevredi
gende situatie. Het is nu een
wel heel schimmige zaak ge
worden.
Waren het allemaal maar in
dianenverhalen (en uit wiens
koker kwamen ze dan?) of was
het onderzoek in Bosnië niet
grondig genoeg?
Onderscheid
Een aardig zaakje kreeg de
Haagse rechtbank vorig week
voorgelegd. Door middel van
een kort geding poogde de KRO
voor de rubriek Brandpunt toe
stemming af te dwingen om de
tot vijf jaar veroordeelde drugs
baas Charles Zwolsman te inter
viewen. Zwolsman zelf was al
akkoord gegaan, maar de ge
vangenisdirecteur weigerde met
als argument dat Zwolsman
daarmee 'wel een heel breed fo
rum krijgt om zijn mening te
etaleren'. Eerder had hij wel
HP/De Tijd, Vrij Nederland,
Nieuwe Revu en NRC/Handels-
blad toestemming gegeven om
met de crimineel te praten. De
televisie ging de gevangenisdi
recteur dus te ver.
De zitting leverde een kijkcij
fers-gevecht op. De KRO meen
de dat de oplage van de tijd
schriften al hoger was dan de
gemiddelde uitzending van
Brandpunt. Bovendien lag er de
klemmende vraag: mag er on
derscheid gemaakt worden tus
sen de audiovisuele media en
de schrijvende pers?
Een wonderlijke zaak. Ik
meende dat je als gedetineerde
aan het maatschappelijk ver
keer werd onttrokken en dus
geen gelegenheid zou krijgen
een hele serie interviews af te
werken. Blijkbaar een heel naïe
ve gedachte van mij.
Een gevangenisdirecteur zal
ongetwijfeld grote bevoegdhe
den hebben om dingen toe te
staan of af te wijzen, maar daar
moet natuurlijk wel een zekere
lijn in terug te vinden zijn. Die
lijkt mij nu te ontbreken. Om na
alles wat hij al heeft toegelaten
plotseling bevreesd te zijn dat
Zwolsman 'een wel heel breed
forum' krijgt, doet in elk geval
nogal zonderling aan. Ik ben
heel benieuwd naar het oordeel
van de rechter.
)e Ommedijkseweg is nog nauwelijks begaanbaar vanwege de grote betonnen palen die in het wegdek zijn geplaatst.
FOTO HOLVAST/MARK LAMt
Enige tijd geleden heeft de gemeente Zoe-
terwoude de Ommedijkseweg tamelijk
drastisch afgesloten: er ligt nu een aantal
blokken beton waar alleen tweewielers tus
sendoor passen. Deze afsluiting ging ge
paard met aardig wat protesten: handteke
ningenacties, brieven en bezwaarschriften.
Ook ondergetekenden gingen een briefwis
seling aan met de gemeente. Helaas be
stonden de antwoorden van 'de gemeente
steeds uit standaardbrieven, men ging niet
in op onze argumenten.
Afgelopen donderdag 11 mei brak er een
schoorsteenbrandje uit in een pand aan de
Nassaulaan (LD van vrijdag 12 mei: Brand
je in Zoeterwoude zorgt voor veel overlast
Doordat de brandweer de Nassaulaan
blokkeerde, was het gedeelte van de wijk
tussen de brand en de Ommedijkseweg ge
durende een uur niet bereikbaar. De blok
kade op de Ommedijkseweg zorgde dus
voor aardig wat overlast.
Het cynische is nu dat wij in onze brief
wisseling met de gemeente steeds op dit ri
sico hebben gewezen. Tevens was het dit
argument, waarop we van de gemeente
maar geen reactie kregen.
In een gemeentelijke raadscommissie
donderdagavond werd er gelijk over het
voorval vergaderd: volgens het kranteartikel
werd er geopperd een wegversmalling bij
de Pancratiusstraat weg te halen en wet
houder Ringersma stelde gerust dat bij ech
te calamiteiten het paaltje uit de Omme
dijkseweg kan worden weggehaald. Over
welk paaltje zou dit gaan? Er liggen alleen
vier loodzware blokken beton waar met
geen auto langs te komen valt. Verder heeft
de wegversmalling bij de Pancratiusstraat
niets met dit voorval te maken, de brand
vond namelijk ergens anders in de wijk
plaats. Wel hebben wij deze wegversmalling
Beledigend voor inwoners Leiden
In uw krant stond laatst een
stukje van Theo Bakker, Maag
delijk China genaamd. Als hij
aan Leiden denkt, haat hij elke
Leidenaar, hij heeft het over de
volgevreten koppen, ontevre
denheid, hangende mondhoe
ken. Nee, in China zijn de men
sen goed, lief, want volgens ge
noemd artikel kijkt hij die vol
liefde aan. Dat u dergelijke on
zin, beledigend voor de inwo
ners van Leiden, plaatst, is voor
mij antireclame voor uw blad.
Weet u ook hoe hoog men daar
bouwt om negen miljoen men
sen te laten leven op een stukje
grond, iets groter dan Leiden.
Mijn opinie voor dit stukje is in
één woord samen te vatten:
minderwaardig ook voor uw
blad.
Indien u reageert op een artikel in deze krant, wilt u
dan in uw ingezonden brief de datum vermelden waar
op het betreffende artikel werd gepubliceerd?
Brieven worden in het algemeen in deze krant onderte
kend met naam en woonplaats.
Plaatsing van ingezonden brieven betekent niet dat de
redactie net eens is met de inhoud ervan.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden
brieven in te korten en plaatsing van brieven te weige
ren.
In uw blad van 3 mei jl. heeft de
heer Pim Fortuyn uitgerekend
vlak voor de vierde en vijfde
mei, geschreven, dat wij eens
per jaar stil zouden moeten
staan bij onze eigen sulligheid.
Een regelrechte belediging voor
de gevallen verzetsmensen en
een grofheid voor de nabe- weinig goede smaak, om juist
staanden. Gelukkig heeft Ne- nu, terwijl duizenden veteranen
derland overtuigend blijk gege- ons land bezoeken en wij de
ven een geheel andere en betere 25.000 gevallenen van ons ko-
mening te.hebben. Het getuigt ninkrijk gedenken, zulke war-
op z'n zachtst uitgedrukt, van taal uit te slaan. Het gebeuren
in de Ridderzaal, Wageningen
en Carré geeft een beter beeld
van onze gevoelens, dan de
heer Fortuyn ons probeert aan
te praten. Smakeloos!
Het voormalige Rotogravuregebouw.
FOTO ARCHIEF
Met belangstelling en met ge
voelens van nostalgie heb ik uw
bijdrage gelezen over de ge
schiedenis van de Nederlandse
Rotogravure Maatschappij, die
ook een beetje meetelt in de ge
schiedenis van Leiden. Ter aan
vulling van hetgeen u schreef
diene het volgende:
De Rotogravure was sinds de
Tweede Wereldoorlog een ge
mengd bedrijf, zowel drukkerij
als uitgeverij. Aanvankelijk was
die laatste activiteit opgezet om
de lege uren van de drukpersen
te vullen, maar gaandeweg de
jaren 50 werd uitgeven, met na
me van het vrouwenblad Eva,
ook een commercieel aantrek
kelijke bezigheid. Toen ik in fe
bruari 1960 bij de Roto kwam
als chef redactie trof ik een pak
ket van drie bladen aan: Eva, Vi
zier en het kinderblad Fix en
Foxi. Eva deed het erg aardig op
de markt, Vizier krabbelde rond
het nulpunt en het kinderblad
diende als aanvulling voor het
bezorgapparaat om het hele ge
zin te kunnen bedienen. In de
loop van dat jaar 1960 slaagden
we er in de oplage van Vizier op
te krikken tot zo'n 60.000 exem
plaren! Die zomer was het
Weekblad TV in moeilijkheden
gekomen en verscheen het nog
slechts met een noodeditie.
Overleg met de toenmalige
groep uitgevers die deze nood-
uitgave financierden leidde ten
slotte tot de overname van titel,
adressen en redactie door de
Roto. Per 8 oktober 1960 ver
schenen de samengevoegde
bladen onder de titel TeleVizier,
aanvankelijk in een oplage van
80.000, die in enkele jaren tot
600.000 zou oplopen.
TeleVizier was dus een uitga
ve van de Roto en niet zoals u
schrijft, van de AVRO. TeleVizier
was een onafhankelijk week
blad, waarvan ik dertig jaar lang
de redactionele en de laatste
twintig jaar ook de commerciële
leiding mocht hebben.
Er moest in de jaren die volg
den na de lancering van TeleVi
zier veelvuldig geprocedeerd
worden over het (pseudo)au-
teursrecht op de programmage
gevens, dat de omroepen voor
zich opeisten. Inmiddels ver
scheen de overheid met wetge
ving over de omroep, die resul
teerde in de Omroepwet van
1967. Behalve de omroep werd
daarin ook hel auteursrecht op
de programmagegevens 'gere
geld'. dat wil zeggen men draai
de de bewijslast voor dit (pseu-
do)-auteursrecht om, nadat
men in de wet had vastgelegd
(overigens met grote, maar net
niet voldoende, tegenstand in
de Kamer), dat de omroepen
het (pseudo)auteursrecht op die
gegevens hadden. In de praktijk
betekende zulks dat je als re
dactie moest aangeven hoe en
van wie je aan de in vrije
niéuwsgaring verzamelde pro
gramma-informatie kwam. Ui
teraard zou de bron vervolgens
opdrogen.
Pas toen, we schrijven dan
einde 1966, kwam de AVRO in
beeld. Er kwam een overeen
komst tot stand tussen de aan
TeleVizier gelieerde adspirant-
omroep RTN en de AVRO over
een gezamenlijk programma en
tevens werd een overeenkomst
gesloten tussen de Rotogravure
en de AVRO. Die voorzag erin
dat de AVRO formeel uitgeefster
werd van TeleVizier en dat bleef
voor de Avrobode, de exploita
tie geschiedde echter als deel
van de joint venture door de
Roto. In 1968 zag de VNU in dat
de positie van TeleVizier-Avro
bode met een gezamenlijke op
lage van rond een miljoen
exemplaren per week onaan
tastbaar was geworden en werd
de Roto door VNU gekocht.
in onze brieven genoemd, omdat op deze
plek hetzelfde kan gebeuren. Alleen is dan
een groter gedeelte van de wijk afgesloten.
Mits de leant de woorden van de raads
commissie goed heeft weergegeven, blijkt
dat de betrokken politici geen idee hebben
waar ze het over hebben. Op één of andere
manier doet ons dit denken aan de manier
waarop de afsluiting tot stand kwam.
Daarom doen we alsnog (weer) een drin
gende oproep aan de Zoeterwoudse politici:
voorkom dit soort overlast en maak de Om
medijkseweg weer begaanbaar voor alle
verkeer. En vooral: wees voortaan niet zo
koppig en luister naar wat de bewoners wil
len. Zoeterwoude was toch ook een demo
cratie?
Fam. M. Huisman-van Leeuwen,
Zoeterwoude Rijndijk.
In het artikel 'Leiden: afval op
grote hoop' (Leidsch Dagblad
dd 24 april jl) wordt een onge
fundeerd oordeel uitgesproken
over het afvalscheidingsgedrag
van burgers in Leiden en om
streken. Naar aanleiding van
een door de Gevulei (Gemeen
schappelijke regeling vuilver
werking Leiden en omstreken)
opgesteld overzicht van afval-
produktiecijfers heeft de jour
naliste in kwestie de cijfers
overgenomen in een artikel,
zonder een poging te hebben
gedaan de Gevulei te vragen om
mogelijke verklaringen van de
verschillen. Met in de kop van
het artikel de tekst 'Leiden: afval
op grote hoop' en in de subkop
'Alkemade sorteert keurig' is de
toon gezet en heeft de journalis
te appels met peren vergeleken.
In het artikel wordt ten onrech
te de conclusie getrokken dat
'verschillen in afvalproduktiecij-
fers betekenen dat de ene bur
ger minder braaf zijn afval
scheidt dan de ander'. Uit het
artikel zou men zelfs kunnen
opmaken, dat dit een mening
van de Gevulei zou zijn, rrlaar
het is louter een vooronderstel
ling van de journaliste, die niet
op enig inzicht in de praktijk
gebaseerd is.
Resultaten over scheiding van
afval in een middelgrote stad als
Leiden en een landelijke ge
meente als Alkemade laten zich
echter maar moeilijk onderljng
vergelijken. Men kan daaruit
niet simpeltjes conclusies trek
ken over het gedrag van de bur
gers. Een oude binnenstad, een
universiteit met veel studenten,
veel bedrijven en een grote ver
scheidenheid aan woningtypen
zijn allemaal factoren, die aan
het realiseren van afvalschei
ding in een stad als Leiden ge
heel andere eisen stellen dan in
een landelijke gemeente als
Alkemade.
De bewoners van de Leidse
binnenstad kunnen nog niet
eens hun GFT van ander huis
houdelijk afval scheiden. Dat
mogelijk maken is bijzonder
moeilijk, zowel door de weinige
ruimte die in de binnenstad be-
schikbaar is als door het gege
ven dat eerst de stroom be
drijfsafval onder controle moet
worden gebracht. Het zijn pro
blemen die in meer oude bin
nensteden spelen en dit heeft
dus niets te maken met het ge
drag van de individuele burger.
De gemeente Leiden hoopt
hiervoor de komende tijd met
oplossingen te komen.
Daarnaast vindt men in Alke
made hoofdzakelijk laagbouw-
woningen. In Leiden zijn ver
schillende soorten woningen,
waaronder veel hoogbouw.
Hoogbouw en laagbouw vragen
verschillende inzamelmiddelen
en die middelen hebben hun
invloed op de mogelijkheden
van de bewoners om hun afval
te scheiden- Het is algemeen
bekend dat scheiden van afval
in hoogbouwwoningen bewer
kelijker is dan scheiden van af
val in een laagbouwwoning. De
resultaten van de gescheiden
inzameling in Leiden komen
dan ook ongeveer overeen met
steden met een vergelijkbare
verhouding tussen hoog- en
laagbouw.
Ook lijkt het toch voor de
hand liggen dat men in een
'groene' gemeente als Alkemade
méér tuinafval produceert dan
in Leiden, zodat GFT ook een
relatief groter deel van het tota
le afval zal vormen.
De opmerking dat 'de Leide
naar nauwelijks afval scheidt' is
ook in strijd met de resultaten
van een in 1994 uitgevoerde
sorteerproef van het restafval
(dat deel dat overblijft na schei
ding van GFT, glas en klein che
misch afval). Daaruit bleek na
melijk, dat de Leidse burgers de
herbruikbare delen van het af
val over het algemeen keurig
scheiden, hoewel natuurlijk het
een en ander altijd beter kan. Ik
wil er bovendien op wijzen, dat
Leiden bijvoorbeeld met betrek
king tot het gescheiden inzame
len van glas tot de top-5 van
Zuid-Holland behoort.
Kortom, uit het door de Gevulei
opgestelde overzicht kan men
alleen concluderen dat men een
landelijke gemeente als Alke
made en een verstedelijkte,
middelgrote gemeente als Lei-
den op dit gebied niet of nau
welijks onderling kan vergelij
ken.
Naschrift redactie: De cijfers
over de inzameling van afval in
de Gevulei-gemeenten spreken
wel degelijk voor zich. Leiden en
Alkemade. de twee gemeenten
die in het stuk met elkaar wor
den vergeleken, produceren elk
ongeveer 150 kilo afval per in
woner per jaar. In Leiden gaat
van dal afval (het exacte jaarcij
fer is 462 kilo), ongesorteerd 302
kilo de afvalverwerking in. In
Alkemade komt van de 438 kilo
slechts 162 kilo 'op de grote
hoop' terecht. De conclusie is
duidelijk: in Alkemade wordt
het afval beter gescheiden.
Een foute conclusie, vindt
Laurier: Alkemade produceert
gewoon meer groenafval en
gooit daarom ook meer weg. Hij
'vergeet' dat Voorschoten en
Oegstgeest ook twee keer zoveel
groenafval gescheiden weggooi
en (beide dik 100 kilo tegenover
een schamele 50 kilo van de Ix'i-
denaars).
Leiden scheidt wel goed. zegt
Laurier. Immers, de stad heeft
veel hoogbouw en een histori
sche binnenstad. Da's waar,
maar een verklaring voor een
verschijnsel geven tast niet de
waarheid van dat verschijnsel
aan.
Nog wat meer cijfers. Gooit
een Leidenaar gemiddeld per
jaar zo'n 46 kilo papier in de pa
pierbak, de inwoner van Alke-
inacle brengt ruim anderhalf
keer zoveel (74) kilo weg. Ook
met glas gaat het niet best. Alke
made (24 kg), Oegstgeest (27 kg)
en Wassenaar (27 kg) halen
meer afzonderlijk op dan de
Sleutelstad (20 kg).
Kortom: Alkemade sorteert
keurig en Leiden gooit afval op
een grote hoop is een terechte
conclusie.
operationele lease, 4 jr/80.000 km.
ƒ1.189 per maand excl. BTW
