Sarajevo in wurggreep
11
Non-Proliferatieverdrag
zonder meer verlengd
Buitenland
Bestand Tsjetsjenië
wordt niet verlengd
Reddingswerkers bergen 37 doden
Bierdrinkers
in opstand
Zaken zijn Zaken!
WHO noemt schattingen aantal
Ebola-slachtoffers onjuist
Rechter
verhoort
Willy Claes
Advocaat Tadic vecht
bevoegdheid tribunaal
ex-Joegoslavië aan
(RIJDAC 12 MEI 1995
Schelde wordt zuiver riool
tMTWERPENDe steur zal niet terugkeren in de Schelde. Maar van
het riool dat de in Noord-Frankrijk ontspringende Schelde nu is
kan wel een zuiver riool worden gemaakt. De Fransman M.
Grandmougin zei dit gisteren in Antwerpen na de officiële in
stallatie van de internationale commissie inzake bescherming
van de Schelde. In deze Scheldecommissie hebben Franse, Bel
gische en Nederlandse vertegenwoordigers zitting.
Materiaal bommen in huis verdachte
Oklahoma city In het huis van 'ferry Nichols, de tweede ver
dachte van de bomaanslag in Oklahoma City vorige maand,
heeft de politie materiaal voor het maken van bommen gevon
den. Dat staat in een verklaring die gisteren openbaar is ge
maakt voor de rechtbank in El Reno, waar Nichols werd voorge
leid. Volgens de verklaring zijn onder meer kabels en patronen
aangetroffen waarmee explosieven kunnen worden ontstoken.
Doden bij demonstratie in Ghana
accra» Bij gevechten t
i tegenstanders van de Gha-
Mat nese regering zijn gisteren in de hoofdstad Accra vijf doden e
gewonden gevallen. De onlusten braken 's och-
tijdens een betoging van de Alliantie voor Verandering
nde i legen de hoge prijzen, de werkloosheid en de lage lonen. De de
monstranten werden aangevallen door militanten van de Comi
tés voor de Verdediging van de Revolutie, die het bewind van
tot et president Jerry Rawlings steunen.
Bush verlaat uit protest gewerenclub
Washington De vroegere Amerikaanse president George Bush
heeft uit protest tegen belediging van regeringsfunctionarissen
door de machtige lobby van Amerikaanse wapenliefhebbers, zijn
^lidmaatschap opgezegd van de National Rifle Association (NRA).
brief waarin om bijdragen werd gevraagd, had een leider
van de NRA regeringsfunctionarissen onder andere
met militaire laarzen' en 'nazi's' genoemd.
Kaper Deense veerboot geeft zich over
kopenhagen De gewapende man die gisteren de Deense veer
boot Anholt met 21 passagiers en acht bemanningsleden aan
boord had gekaapt, heeft zich zonder geweldpleging overgege
ven, nadat hij de bemanning en een vakbondsbemiddelaar had
vrijgelaten. Aan het begin van de middag liet de met een geweer
gewapende man na een radiogesprek met de politie alle passa
giers vrij.
Fruitvlieg heeft reusachtige zaadcel
ionden De kleine fruitvlieg blijkt de nieuwe recordhouder in de
categorie lengte van een zaadcel. De staart van zijn spermato
zoon meet zes centimeter, twintig keer de lengte van het diertje
zelf. Deze opzienbarende ontdekking van een Amerikaanse bio
loog staat in de nieuwste uitgave van het gerenommeerde Britse
wetenschapstijdschrift Nature. De zaadcel van de mens is onge
veer zes micrometer, dus tienduizend keer kleiner dan die van
een fruitvlieg.
Onderzeeër uit burgeroorlog gevonden
charleston Onderzoekers hebben voor de Amerikaanse kust
het wrak gevonden van de Hunley, de eerste onderzeeboot die
een oorlogsbodem tot zinken bracht. Dit gebeurde in 1864, tij
dens de Amerikaanse Burgeroorlog. „Hij is intact en bedekt met
alg. Met een beetje geld kan het schip misschien aan de opper
vlakte worden gebracht", verklaarde een woordvoerder van de
l/lmerikaanse dienst onderzeeboten gisteren.
Dakloze jongens gedood bij brand
ELD
Bij een brand in een opvangcentrum voor daklo-
Johannesburg zijn gisteren zes jongens van 8 tot 17 jaar
oud gedood. Zij lagen in een kamer te slapen. In het gebouw
wonen meer dan zestig mensen, voornamelijk kinderen. De oor
zaak van de brand is onbekend.
Britten ontmantelen porno-netwerk
londen De Britse politie heeft een groots opgezet netwerk ont
manteld dat pornografische produkten produceerde voor een
niet nader genoemd bedrijf in Nederland. Twintig mensen zijn
aangehouden. De politie heeft honderden videocasettes, CD-
roms en diverse publikaties in beslag genomen in Londen, Bir
mingham en andere steden. Ook is video-opname- en -duplica-
tieapparatuur in beslag genomen tijdens de raz;
meer dan tweehonderd agenten meededen.
Voor onbepaalde tijd, onvoorwaardelijk
hansdebruun
correspondent
Een VN-conferentie van 178
landen heeft gisteren in New
York het een kwart eeuw oude
verdrag tegen de verspreiding
van kernwapens, het Non-
Proliferatieverdrag (NPV), voor
onbepaalde tijd en onvoor
waardelijk verlengd. Daarmee
is voorgoed vastgelegd dat al
leen de VS, Rusland. Frankrijk,
Engeland en China wettig
kernwapens mogen bezitten.
Deze landen hebben be
loofd harder te zullen werken
aan nucleaire ontwapening.
Bovendien is nu het recht van
alle landen op nucleaire tech
nologie voor vreedzame doe
len vastgelegd.
Aan het slot van de confe
rentie, die bijna een maand
heeft geduurd, werd niet ge
stemd. Daardoor is onduide
lijk gebleven hoeveel landen
voor de onvoorwaardelijke
verlenging waren en welke
landen voorkeur geven aan
een verlenging voor kortere
tijd. Een groep niet-gebonden
landen wilde liever een verlen
ging met 25 jaar, om zo de vijf
kernmachten onder druk te
houden om verder te ontwa
penen.
De Maleisische minister
Hasamy bin Agam, een van de
voorstanders van beperkte
verlenging, sprak van 'vrijbrief
voor de kernmachten'. Hij zei
dat hiermee het bezit van
kernwapens wordt gerecht
vaardigd en dat de vijf nu tot
in de eeuwigheid als enigen
over kernwapens mogen be
schikken. Hij bekritiseerde ook
dat de ontwapeningsbeloften
Belgrado neemt afstand van Bosnisch-Servische nationalisten
De Bosnische Serviërs halen hun toch al strakke wurg
greep rond Sarajevo steeds verder aan. Terwijl het vlieg
veld van de Bosnische hoofdstad al weken gesloten is en
de enige verbinding met de buitenwereld voortdurend
onder vuur ligt, wierpen de Serviërs gisteren en de afge
lopen nacht nieuwe belemmeringen voor de VN-vredes-
macht op.
wond toen hij door een Servi
sche sluipschutter in het hoofd
werd geschoten. In dezelfde
buurt werd een Frans pantser
voertuig door een granaat ge
raakt. Met name de Franse
blauwhelmen zijn steeds vaker
het doelwit van Servische be
schietingen.
Dat heeft te maken met het
feit dat er in Frankrijk al enige
tijd een discussie gaande is over
het terugtrekken van de blauw
helmen. Tot nu toe hebben al
36 Franse soldaten het leven
verloren in Bosnië. Frankrijk is
met ruim 4.500 soldaten de
grootste leverancier van blauw-
correspondent
De Serviërs willen nu dat de VN
voortaan elke beweging van
voertuigen door de linies 24 uur
tevoren melden. Gezien de gro
te aantallen Servische controle
punten in en rond Sarajevo zal
die eis verlammend werken op
de toch al moeilijke werkzaam
heden van de blauwhelmen in
het gebied.
Een Franse blauwhelm raakte
gisteren in de buurt van 'Sniper
Alley', de belangrijkste door
gaande route van de Bosnische
hoofdstad, levensgevaarlijk ge-
helmen in Bosnië. Als Frankrijk
zijn contingent terughaalt, zul
len veel andere landen geneigd
zijn te volgen. De VN-vredes
macht in Bosnië telt ruim
24.000 soldaten.
De rol van de VN-vredes
macht staat vandaag zowel in
Parijs als in Londen ter discus
sie. In Parijs praat VN-secreta
ris-generaal Boutros Boutros-
Ghali met de leiding van de VN-
vredesmacht in het voormalige
Joegoslavië over de steeds nij
pender wordende situatie in
Kroatië en Bosnië. De vijf lan
den van de zogeheten contact
groep (het Verenigd Koninkrijk,
Duitsland, Frankrijk, Rusland
en de VS) bespreken de politie
ke situatie in Londen.
In Belgrado, de hoofdstad van
Servië en klein-Joegoslavië,
nam het parlement gisteren
duidelijk afstand van radicale
nationalisten. Het parlement
veroordeelde in een motie de
Kroatische herovering van
West-Slavonië vorige week,
maar deed tevens een oproep
aan de Serviërs niet terug te
slaan. „De nationalisten willen
Servië in een totale oorlog met
de rest van de wereld storten.
Dat zal niet gebeuren", zo zei
Milorad Vucelic, een naaste ad
viseur van de Servische presi
dent Milosevic.
Milosevic zette de Bosnische
en Kroatische Serviërs in 1991
en 1992 aan tot afscheiding en
gaf hen aanvankelijk belangrijke
militaire steun. Dankzij die
steun zagen de Serviërs kans
een derde van Kroatië en bijna
tweederde van Bosnië te ver
overen. Milosevic heeft de afge
lopen maanden echter steeds
meer afstand van de Servische
rebellen in Bosnië en Kroatië
genomen in de hoop dat daar
mee een eind komt aan de ver
lammende internationale sanc
ties tegen Servië.
De Russische president Jeltsin
heeft het eenzijdig afgekondig
de bestand in de afvallige Kau-
kasus-republiek Tsjetsjenië,
dat in de nacht van donderdag
op vrijdag is afgelopen, niet
verlengd. Dat heeft het bureau
persvoorlichting van het
staatshoofd bevestigd. Giste
ren was er in Kremlin-kringen
nog gezegd dat Jeltsin een ver
lenging van het staakt-het-vu-
ren overwoog.
Het bestand ging op 28 april
in, mede geïnspireerd door de
wens de viering van het einde
van WO II niet te bederven.
Voor die festiviteiten waren
talrijke westerse leiders naar
Moskou gekomen. De Russi
sche troepen mochten alleen
schieten als de Tsjetsjenen
hen aanvielen. In de afgelopen
nacht kwam het tot bloedige
gevechten met talrijke slacht
offers aan beide kanten, zoals
Johannesburg* Reddingswerkers hebben
gisteren en vandaag 37 lichamen geborgen
van de vermoedelijk in totaal 106 mijnwer
kers die zijn omgekomen bij een ongeluk in
de goudmijn Vaal Reefs bij Johannesburg.
Een gebarsten waterleiding en stenen die
van de schachtwand vallen bemoeilijken de
berging. Volgens de directie van de mijn
kan het twee dagen duren voor alle lijken
uit de 2.300 meter diepe mijn zijn gehaald.
De ramp is één van de ernstigste in de ge
schiedenis van de Zuidafrikaanse mijn
bouw. Het ongeluk vond plaats toen een
locomotief die onbestuurbaar was gewor
den door de afgrendeling reed. Het twaalf
ton zware voertuig viel samen met een aan
hanger in een liftschacht en drukte een lift
kooi 500 meter naar beneden.
FOTO AP IOHN MOORL
gedurende de hele duur van
het bestand. Russische troe
pen waren gisteren begonnen
delen van de opstandige repu
bliek Tsjetsjenië af te grende
len. Zij sloten de wegen af van
de hoofdstad Grozny naar Ve-
deno, waar de opstandelingen
hun hoofdkwartier hebben.
Terzelfdertijd zei luitenant-ge
neraal Egorov, de Russische
bevelhebber in Tsjetsjenië, dat
het twee weken durende be
stand 'uit militair oogpunt
niets heeft opgeleverd'. „Wan
neer het eenmaal om midder
nacht is afgelopen, zullen wij
doorgaan de illegale gewapen
de eenheden te ontwapenen
en te vernietigen", zo citeerde
het persbureau Interfax hem.
De zware gevechten in de
opstandige republiek duurden
gisteren voort, net als alle da
gen sinds het begin van het
bestand. Tsjetsjenen voerden
aan diverse delen van het front
in totaal twaalf aanvallen uit.
Bierdrinkers in de Beierse
hoofdstad München dreigen
met een 'revolutie'. Zij zijn woe
dend over een gerechtelijke uit
spraak die het drinken van bier
in de open lucht beperkt.
Volgens een rechtbank moet
de traditionele Biergarten Wald-
wirtschaft, een uitgestrekt
open-luchtcafé onder grote kas
tanjes, 's avonds om, half tien
dicht. Klachten van omwonen
den, die hun nachtrust wilden
hebben, leidden tot de opzien
barende uitspraak. 4
De directeur van het toeris
tenbureau in München ziet de
faam van de spreekwoordelijke
Beierse Gemütlichkeit in gevaar
komen. Liberale politici spotten
over de hoofdstad, die om tien
uur naar bed moet. Allen vrezen
dat het hek van de dam is, wan
neer ook aanwonenden van an
dere Biergarten gaan klagen.
Extra hulp VS
voor Oekraïne
De Verenigde Staten gaan hun
hulp aan Oekraïne opvoeren,
zodat deze voormalige Sovjetre
publiek de ontmanteling van
zijn nucleaire wapens kan vol
tooien. Door de extra steun van
27 miljoen dollar dit jaar kan
het land ook verder gaan met de
verandering van zijn oorlogsin
dustrie in fabrieken voor vreed
zame doeleinden.
De Amerikaanse president
Bill Clinton en zijn Oekraïense
collega Leonid Koetsjma maak
ten de overeenkomst gisteren
bekend.
niet bindend zijn.
De Amerikaanse VN-ambas-
sadeur Madeleine Albright
verkocht dat laatste juist als
een groot succes. Zij zei dat de
VS 'weigeren zich tot ontwa
peningsverplichtingen te laten
dwingen die onverstandig en
onrealistisch zijn'. Het ver
drag, waar de Amerikaanse re
gering hard voor gevochten
heeft, maakt het makkelijker
voor de internationale ge
meenschap om maatregelen
te nementegen andere landen
die ervan verdacht worden
kernwapens te maken of te
willen, zoals Iran, Irak en
Noord-Korea.
In het verdrag is een lijst
met niet-bindende toezeggin
gen van de vijf kernmachten
opgenomen, zoals voor de vol
tooiing van een wereldwijd
verbod op kernproeven. Ook
zullen de niet-nucleaire lan
den de druk op de ketel kun
nen houden door jaarlijkse
vervolgconferenties, waarop
de vooruitgang bij ontwape
ningsbesprekingen zal worden
getoetst.
Maar er is geen enkele mo
gelijkheid voor de rest van de
wereld om de vijf nu voorgoed
'erkende' kernmachten tot
concessies of verdergaande
stappen te bewegen.
Behalve Israël hebben ook
Pakistan en India de twee
andere landen die kernwapens
bezitten het verdrag niet
getekend. Dat. gevoegd bij het
feit dat de vijf erkende kern
machten niet gedwongen wor
den hun kernwapens op te ge
ven, maakt dat critici vinden
dat de conferentie niets heeft
opgeleverd.
Philips mobiele telefoon voor maar f 29,95 Maar vraag de Volkswagen-dealer eerst
op zakelijke toon welke 9 luxe extra's er - naast de lichtmetalen velgen - nog
meer in het Vento Atlantic-pakket (t.w.v f 3 000,-) zitten. Blijf koelbloedig en
zég dat u er niet meer dan 895 gulden voor wilt geven.
Het Vento Atlantic-pakket voor f 895,-(i„d btw bpm)
nairobifrans v
correspondent
De autoriteiten in Zaïre zijn er
niet in geslaagd het dodelijke
Ebolavirus binnen de grenzen
van één stad te houden. Na
Kikwit is een tweede epidemie
gesignaleerd in Mosango, 100
kilometer zuidwaarts. Van de 20
gevallen die ciaar tot dusver zijn
geteld, zouden reeds drie pa
tiënten zijn overleden. In Kikwit
ligt het dodental volgens de We
reld Gezondheidsorganisatie
(WHO) rond de 27, veel lager
dan eerder is gemeld.
Eerdere getallen van tussen.
de 100 en 170 doden zijn een
gevolg van misverstanden en
onjuiste diagnoses meent de
WHO. „Sinds het begin van dit
jaar zijn er drie afzonderlijke
epidemieën geweest van drie
verschillende ziekten, ebola, ty
fus en bloedige diarree. De
symptomen zijn voor alle drie
de ziekten echter gelijk, oncon
troleerbaar bloeden en overge
ven. We hebben nu vast kunnen
stellen dat maar 27 patiënten
echt aan het Ebolavirus zijn be
zweken", aldus een WHO-
woordvoerder. Om te voorko
men dat het dodelijke ebola
zich nog verder over Zaïre zal
verspreiden, hebben de Zaïrese
autoriteiten in Kikwit een
avondklok ingesteld en alle kli
nieken en scholen in de stad ge
sloten. Hoewel Kikwit al sinds
dinsdag van de buitenwereld is
afgesloten en haar ruim 600.000
inwoners onder quarantaine
zijn geplaatst, zijn tientallen
mensen er sindsdien toch in ge
slaagd de stad te ontvluchten en
naar de hoofdstad Kinshasa te
gaan. De meesten zouden sol
daten hebben omgekocht die in
en rondom Kikwit zijn gestatio
neerd om ervoor te zorgen dat
niemand de stad verlaat of bin
nengaat.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
NAVO-topman Willy Claes zal
waarschijnlijk vandaag of
maandag door het Belgische ge
recht worden verhoord over zijn
aandeel in het Agusta-smeer-
geldschandaal. De smeergeld
betalingen van de Italiaanse he
likopterfabrikant Agusta aan de
Socialistische Partij zullen daar
door weer een rol gaan spelen
in de campagnes voor de parle
mentsverkiezingen van 21 mei.
Justitie stelde gisteren daar
naast de voormalige SP-secreta-
ris Carla Galle in staat van be
schuldiging wegens valsheid in
geschrifte. In verband met deze
zaak zijn gisteren twee mede
werkers van de SP gearresteerd.
Claes was in 1988 als vice-
premier namens de SP en mi
nister van economische zaken
betrokken bij de aanschaf van
46 legerhelikopters. Agusta zou
die order in de wacht hebben
weten te slepen door 2,7 mil
joen guldens smeergeld te beta
len. In hoeverre er echt van cor
ruptie sprake is, is overigens
nog steeds niet duidelijk, hoe
wel Justitie al drie maanden
met het onderzoek bezig is.
Het verhoor van Claes werd al
geruime tijd verwacht nadat vo
rige maand zijn parlementaire
onschendbaarheid werd opge
heven. Dat Justitie zo lang heeft
gewacht, wordt in België ten de
le als een politieke stunt uitge
legd en ten dele als aanwijzing
dat het gerecht weinig materiaal
tegen Claes in handen heeft. De
NAVO-secretaris-generaal heeft
altijd iedere betrokkenheid bij
het smeergeldschandaal ont
kend.
Advocaat M. Wladimiroff van
de van oorlogsmisdaden ver
dachte Bosnische Serviër Dus-
ko Tadic wil de bevoegdheid
van het VNMribunaal voor ex-
Joegoslavië aanvechten. Hij zei
dat gisteren tijdens een hoor
zitting van het tribunaal.
Wladimiroff stelt bovendien
dat Tadic niet door het tribu
naal kan worden berecht om
dat de gerechtelijke procedure
in Duitsland, waar Tadic vorig
jaar werd gearresteerd, niet of
ficieel is beëindigd. Wladimi
roff beroept zich hierbij op het
rechtsprincipe dat iemand
niet door twee rechtbanken
kan worden berecht. De advo
caat zal ook bezwaar maken
tegen het gebruik van bewijs
materiaal dat de Duitse autori
teiten tegen Tadic hebben ver
zameld.
Tijdens de hoorzitting liet
aanklager Grant Niemann van
het tribunaal weten dat hij be
scherming zal vragen van een
aantal getuigen, waarbij hij
specifiek de vrouw noemde
die door Tadic zou zijn ver
kracht in het 'dodenkamp'
Omarska in het noordwesten
van Bosnië. Het slachtoffer
denkt het niet te kunnen op
brengen om voor het tribunaal
te verschijnen, aldus Nie
mann, terwijl zij de cruciale
getuige is.
Het tribunaal zal mogelijk
nog dit jaar Bosnische Kroaten
aanklagen die zich tussen ok
tober 1992 en mei 1993 in cen
traal-Bosnië zouden hebben
schuldig gemaakt aan 'etni
sche zuiveringen' en massa
moord, op moslims. Het gaat
onder meer om de moord op
114 moslims in het dorp
Ahmici in de Lasva-vallei op
16 april 1993.
Op verdoek van aanklager
Richard Goldstone besliste het
tribunaal gisteren dat de
Bosnische autoriteiten wordt
gevraagd om de justitiële on
derzoeken die zij in deze za
ken hebben uitgevoerd, over
te dragen. Goldstone doet
sinds juni 1994 onderzoek
naar onder meer de gebeurte
nissen in Ahmici en andere
dorpen in centraal-Bosnië. Sa
rajevo heeft laten weten aan
zo'n verzoek tot overdracht te
zullen voldoen.
Goldstones onderzoek is
nog niet ver genoeg gevorderd
om individuele flosnische
Kroaten aan te klagen. Maar
de aanklager zei enkele weken
geleden dat hij Bosnië niet om
overdracht van de onderzoe
ken zou willen vragen als er
geen zicht zou zijn op een
aanklacht.
Hetzelfde geldt voor de on
derzoeken die hij doet naar
onder anderen de Bosnische
Servische leider Radovan Ka
radzic en de Bosnisch Servi
sche commandant Ratko Mla
dic. Goldstone wil dat Sarajevo
het eigen speurwerk naar mo
gelijke oorlogsmisdaden van
deze kopstukken eveneens
aan het tribunaal overdraagt.
Over dat verzoek buigen de
rechters zich maandag.
