'We moeten meer lachen
en succes uitstralen'
Westen bepaalt welke landen kernwapens mogen hebben
Feiten &Meningen
Ziektekostenplan
d66 levert in de
praktijk niets op
VRIJDAG 12 MEI 1995is;
NIEUWSANALYSE
Voor de gezonde yup betekent een eigen risico van 200 gulden
niet meer dan een paar pilsjes en CD'tjes minder. „Maar voor
ziekenfondspatiënten is het eigen risico een struikelblok voor
kwalitatieve gezondheidszorg." Aan het woord is zomaar een bo
ze lezer. Zomaar een chronisch zieke met een 'riant' pensioen
(bruto ongeveer 40.000 gulden) die vanwege alle kosten slechts
450 gulden per maand overhoudt om van te leven.
Hen eigen risico van 200 gulden per jaar, 16,70 per maand, dat
lijkt niet veel. Maar voor zieke en arme mensen is het heel wat.
Flet is terecht dat zowel PvdA als D66 al maanden aan het naden
ken zijn over een manier om onder het verplicht eigen risico voor
ziekenfondspatiënten uit te komen. In de gezondheidszorg wor
den de lasten immers al verzwaard, door de eigen bijdrage voor
thuiszorg, de particuliere tandartsrekeningen en de extra kosten
voor fysiotherapie en bepaalde medicijnen.
Die opvatting wordt ook gedeeld door oppositiepartij CDA. Al
leen de VVD houdt tot dusverre stevig vast aan de 200 piek. In het
voordeel van de tegenstanders pleit dat ziektekostenverzekeraars
weinig in een verplicht eigen risico zien en talloze deskundigen
reeds hebben geroepen dat het door volksgezondheidsminister
Borst ingeboekte 'remgeld'-effect achterwege blijft. Ook de mi
nister zelf ziet de zwarte zijde van haar eigen voorstel wel. Ze wil
echter alleen maar over alternatieven praten als alle coalitiepar
tijen er achter staan en er de benodigde miljoenen mee worden
bezuinigd.
De PvdA opperde begin dit jaar een 'solidariteitspremie' in te
voeren. Huisarts en kamerlid Rob Oudkerk stelde voor om men
sen voortaan naast de gangbare verzekering een percentage van
het inkomen als 'solidariteitspremie' te laten betalen. D66 nam
dat idee over en heeft de sociaal-democraten inmiddels de kaas
van het brood gegeten door met veel tromgeroffel een heus plan
te presenteren, waar de andere coalitiepartners vooralsnog wei
nig in zien.
Een-nul voor D66. Beter goed gejat dan zelf slecht verzonnen.
Het voorstel van Roger van Boxtel en Bert Bakker van D66 behelst
een aparte klasse in het ziekenfonds, zonder eigen risico of eigen
bijdragen voor mensen met een inkomen onder de 30.000 gul
den. Wie daarboven zit in het ziekenfonds moet per verrichting
een eigen bijdrage van 10 procent betalen, tot een maximum van
1 procent van het bruto-inkomen. Aangezien D66 de zieken
fondsgrens wil bevriezen op 58.000 gulden, kan dat maximum
variëren van 300 gulden tot 580 gulden. Particulier verzekerden
krijgen een verplicht eigen risico van minimaal 200 gulden.
De bedoeling van het plan is duidelijk: wie een laag inkomen
heeft, wordt ontzien. Het ideaal van de PvdA, gehaaid gekaapt
door de democraten. Zoals D66-fractievoorzitter Wolffensperger
het onlangs zei in een interview met de Geassocieerde Pers Dien
sten (GPD): „Er zal iets extra's moeten gebeuren voor de laagst
betaalden. Extra banen, extra geld, ik weet nog niet precies wat,
maar ik kies specifiek voor die groep."
Er is de partij namelijk veel aan gelegen om misvattingen over
het sociale hart van de democraten weg te nemen. De 'liberalen'
van D66 zijn voor toenemende martktwerking, maar 'essentiële
sociale waarden in onze samenleving' moeten behouden blijven.
Die D66-boodschap komt met dit voorstel goed over. De PvdA
staat langs de kant en kan dit loffelijk streven alleen maar toejyi-
chen, ook al is zij het verder niet met de uitwerking eens.
Huisdokter Oudkerk ziet D66 mooie sier maken met zijn 'soli
dariteitspremie'. Zonder een woord van overleg. Geen wonder
dat de PvdA zoveel 'minder goede elementen' aan het plan ziet.
En de WD die helemaal niet aan een inkomensafhankelijke bij
drage wil signaleert 'veel haken en ogen'.
Conclusie: in de praktijk levert het hele plan niks op.
En dat is maar goed ook voor die boze lezer waarmee dit ver
haal begon. Want deze chronisch zieke met zijn „riante" pen
sioen schiet niets op met de sociale lokroep van D66. Hij wordt er
zelfs slechter van, omdat zijn eigen risico maar liefst verdubbelt.
Want D66 doet wel wat voor de laagstbetaalden, maar de
modale ziekenfondspatiënt met hoge ziektekosten draait daar
voor op. Laten we die 1-0 maar schrappen. Dat punt krijgt D66
als ze samen met PvdA en WD een echt alternatief voor het
'struikelblok' vindt. Een oplossing waar chronisch zieken en
laagstbetaalden wat aan hebben.
DEN HAAG ANS BOUWMANS
Vreemd genoeg zijn het vooral
de kernwapenstaten en dan
vooral de westerse die het
zwaarst blijken te tillen aan de
mogelijke verdere verspreiding
van kernwapens. Zo riep de
Amerikaanse president Clinton
al maanden voor de conferentie
over het Non-Proliferatie Ver
drag (NPV) die zojuist is beëin
digd, het streven naar een on
voorwaardelijke verlenging van
dit verdrag tot speerpunt van
zijn buitenlandse beleid uit.
En de verdenking dat Noord-
Korea naar het bezit van kern
wapens streeft, betekent nog
steeds een risico op een Noord-
koreaans-Amerikaanse militaire
confrontatie. Een belangrijk
oogmerk van de oorlog tegen
Irak was de mogelijkheden van
het land om kernwapens te ma
ken uit te schakelen. En nog
maar enkele dagen geleden stel
den de Verenigde Staten een
boycot in tegen Iran, omdat dit
land wordt verdacht van kern-
wapen-ambities. De mogelijke
verspreiding van kernwapens
blijkt dus vandaag de dag een
van de belangrijkste oorzaken
van internationale conflicten.
Toch werden bepaalde landen
niet al te zeer gedwarsboomd in
hun streven naar kernwapens
door de kernwapenbezittende
grootmachten. Als het maar in
hun politieke kraam te pas
kwam, staken ze zelfs een hand
je toe. Dat geldt bijvoorbeeld
voor Israël en de Verenigde Sta
ten en Pakistan en de voormali
ge Sovjetunie. En tijdens de
conferentie werd op bijvoor
beeld Egypte door de Verenigde
Staten wel zware politieke druk
uitgeoefend om in te stemmen
met onvoorwaardelijke verlen
ging van het NPV. terwijl Israël
zelfs niet onder druk werd gezet
om het NPV ook maar te teke
nen. Met die vastbeslotenheid
om verdere verspreiding van
kernwapens tegen te gaan, blijkt
het dus in de praktijk wel mee
te vallen.
In feite is het streven naar non-
proliferatie, voor zover het van
het Westen uitgaat, dan ook op
de eerste plaats gericht tegen
PvdA 'ers Rick van der Ploeg en Rund Vreeman in twistgesprek
plaa
i niet
Links-liberaal of ouderwets sociaal-democratisch? Op opiniepagina's, in vlugschriften en in de fractiekamer discussieert de
PvdA steeds luider over de juiste koers. Zó luid dat WD-leider Bolkestein vergenoegd constateert dat de coalitiegenoot in
verwarring is. Eeen gesprek met PvdA-kamerleden Rick van der Ploeg (links-liberaal) en Ruud Vreeman (vakbondsvleugel).
„Over de doelen zijn we het 100 procent eens, maar niet altijd over de instrumenten."
staten die om uiteenlopende re
denen de westerse mogendhe
den lees de Verenigde Staten
niet goed liggen. Dat zijn dan
speciaal de staten die in Ameri
ka worden aangeduid als 'rough
states', staten die worden ver
dacht van steun aan terroristi
sche aktiviteiten tegen de VS en
hun bondgenoten. En alle ande
re landen die niet tot de vrien
den van de VS kunnen worden
gerekend.
Met het streven naar universele
kernontwapening lijkt het ook
tegen te vallen. We zien juist dat
de officiële kernwapenstaten in
het NPV een legitimatie probe
ren te vinden voor hun kernwa-
penbezit en een eventueel ge
bruik daarvan. Het NPV ver
wordt al met al tot een verdrag
dat in feite is gericht op hand
having van de monopoliepositie
van de bestaande kernmachten.
Ook de Nederlandse regering is
de opvatting toegedaan dat uit
het NPV een recht op bezit en
gebruik van kernwapens voor
de officiële kernwapenstaten
valt af te leiden. Er is hier vol
gens de Nederlandse regering
sprake van een exclusief recht,
dat alleen de in het NPV erken
de kernwapenstaten toekomt.
Op de conferentie was Neder
land een warm pleitbezorger
van onvoorwaardelijke verlen
ging van het bestaande NPV.
Dat betekent dat Nederland er
dus voor is dat vijf landen het
recht op kernwapens eeuwig
zullen monopoliseren.
Blijkbaar is de regering van me
ning dat dit ook op de lange
duur een werkbaar politiek con
cept is. Bij de kwalificatie hier
van aarzel ik tussen politieke
naïviteit en extreem politiek cy
nisme. Want de regering is of
wel de mening toegedaan dat
alle andere staten in de wereld
zich in de komende decennia
wel als makke schapen naar het
NPV-regime zullen voegen, óf
de regering trekt op voorhand al
een wissel op een eventuele
toepassipg van geweldsmidde
len tegen in het Westen onwel
gevallige staten die het bestaan
de kernwapenmonopolie wagen
uit te dagen.
Een bevriezing van de ongelijk
heid wat betreft het recht op
kernwapens is allereerst in strijd
met een van de basale principes
van het volkenrecht, namelijk
de gelijkberechting van staten.
Alleen al daarom is deze positie,
zeker op de lange duur, on
houdbaar. Bovendien is deze
stellingname hopeloos ontoe
reikend. Zij geeft geen enkel
houvast hoe de inmiddels ont
stane niet-officiële kernwapen
staten tegemoet moeten wor
den getreden. Voor de regering
is hun kernwapenbezit illegaal.
Moeten zij niettemin worden
gedoogd? En moet dan tegen in
de toekomst nieuw te ontstane
kernwapenstaten via de Veilig
heidsraad of anderszins gewa
pend worden opgetreden? Maar
dat zou dan de willekeur ten top
zijn en van het gelijkheidsbe
ginsel in het volkenrecht hele
maal geen spaan meer heel la
ten.
Wat bovendien te doen met de
staten die het NPV niet teke
nen? Waarop baseert de Neder
landse regering de opvatting dat
die staten geen recht zouden
hebben op kernwapens en met
welk recht zouden zij daar
eventueel kunnen worden afge
houden? Het recht van de sterk
ste?
Duidelijk is dus dat de onvoor
waardelijke verlenging van het
NPV meer problemen schept
dan oplossingen geeft. Een fun
damenteel andere benadering is
noodzakelijk. Allereerst is daar
voor de erkenning nodig dat
kernwapens, evenals chemische
en biologische wapens, massa
vernietigingswapens zijn die
wereldwijd moeten worden uit:
gebannen, in plaats van in be
paalde handen te moeten wor
den gemonopoliseerd. Als dit
uitbannen voor B- en C-wapens
haalbaar wordt geacht, moet
dat ook voor A-wapens kunnen
gelden.
Een aanknopingspunt hiervoor
is te vinden in het feit dat kern
wapens ook naar het bestaande
volkenrecht al gelden als verbo
den wapens. Deze opvatting is
niet in strijd met het NPV, om
dat ook dat verdrag het uitban
nen van kernwapens tot uit
gangspunt heeft. Zowel door de
Algemene Vergadering van de
VN (AWN) als de Wereldge
zondheidsorganisatie (WHO) is
het Internationaal Gerechtshof
inmiddels na een lange cam
pagne van een wereldwijde vre
desbeweging om een oordeel
gevraagd over de rechtmatig
heid van zowel het bezit als het
gebruik van kernwapens.
Een dergelijke uitspraak is vol
gend jaar te verwachten. De
westerse staten hebben, onder
aanvoering van de VS, zich er
met alle kracht tegen verzet dat
daartoe strekkende resoluties in
de AWN en de WHO zouden
worden aangetroffen. Ook Ne
derland heeft zich tegen deze
resoluties, om het Internatio
naal Gerechtshof om een uit
spraak te vragen, heftig verzet
Hetgeen voor een land dat altij
de indruk wil wekken een groot!
voorstander te zijn van juridi
sche beslechting van intematic
nale geschillen, hoogst curieus
is.
MR.N.M.P. STEUNEN»
SECRETARIS VAN DE VERENICING VAN i
JURISTEN VOOR DE VREDE
Hoe onderscheid je een ouder
wetse sociaal-democraat van
een links-liberaal? Vraag hem
naar de tekst van de Internatio
nale. Vreeman: „Eh, stukjes en
beetjes. Als ik meezing met de
rest dan kan ik er redelijk uitko
men." Van der Ploeg: „Ik kan
helemaal niks zingen. Alleen
wat oude Engelse kerkliedjes
die ik als kind gehoord heb,
want ik ben in Engeland opge
groeid."
Van der Ploeg (38) en Vreeman
(47) zijn dè exponenten van de
twee vleugels die binnen de ver
nieuwde PvdA-fractie in de Ka
mer steeds sterker opgeld doen.
Van der Ploeg is econoom,
Vreeman arbeidspsycholoog.
De lange links-liberaal is extra
vert, de voormalige vakbonds
leider bedachtzaam. De één be
gon enthousiast aan het paarse
experiment met de liberalen
van D66 en WD, de ander had
net zo lief met het CDA gere
geerd.
Jullie partijgenoot Martin Zijl
stra wil dat alle PvdA 'ers de vak
beweging koesteren als natuur
lijke bondgenoot, dus ook de
links-liberalen.
Van der Ploeg: „Dat doe ik ook.
Maar dat laat onverlet dat wij de
vrijheid nemen om over een an
dere rol van de vakbond te pra
ten. En soms voor andere be
langen opkomen."
Vreeman waarschuwt: „Er is
geen behoorlijke sociaal-demo
cratie zonder vakbeweging,
maar ook andersom. Het belang
van een sterke progressieve
stroming in Den Haag moet de
vakbeweging niet onderschat
ten. Een partij die oog heeft
voor organisaties van werkne
mers, voor een solidair klimaat,
zo'n factor is cruciaal. Wat je nu
in de vakbeweging wel eens
hoort, is dat 'Den Haag' alle
maal lood om oud ijzer is. 'We
doen het allemaal zelf wel', hoor
je dan. Zo'n triomfantelijke
houding vind ik getuigen van
Rick van der Ploeg en Ruud Vreeman flankeren het borstbeeld van wijlen Joop den Uyl. foto gpd
grote naïviteit."
„Neem nou zo'n Bé van der
Weg, de voorzitter van de In
dustriebond, die voor de Staten
verkiezingen zegt: 'waar ik op
stem, weet ik nog niet." Als je
het belang van een sterke soci
aal-democratische stroming in
Den Haag zo relativeert, dan
trek je, om het in vakbondster
men te houden, een te grote
broek aan. De vakbeweging be
oordeelt onvoldoende precies
de krachtsverhoudingen in de
Nederlandse politiek. De com
promissen die wij hier sluiten
zou ik als ik hun was heel zorg
vuldig op hun waarde bestude
ren. De inbreng van de PvdA
bagatelliseren is zeer riskant.
Dat is een te grote broek aan
trekken."
„Men onderschat de gevolgen
voor de vakbeweging als die
zich van de politiek afkeert. Niet
op de korte termijn, maar op de
lange termijn. Kijk naar wat de
vakbond nog voorstelt in Groot-
Brittannië, waar Labour al lang
niet meer aan de macht is. Of
naar de Verenigde Staten, waar
geen sterke sociaal-democrati
sche stroming is."
Van der Ploeg: „Moet je eens
kijken wat er gebeurd zou zijn
als de PvdA niet in dit kabinet
gezeten had. Dan werden CAO's
niet meer verplicht opgelegd,
dan was het minimuinloon af
geschaft. Dat dat niet gebeurd
is, is aan ons te danken.
Van der Ploeg: „Ruud en ik zijn
het 100 procenLeens.ovende'
doelen. Dat geldt voor de gehele
fractie. We weten waar we naar
toe willen. Alleen over de instru
menten verschillen we wel eens
van mening. Ik ben in de eerste
plaats een sociaal-democraat,
maar wel eentje met links-libe
rale trekken. Daar schaam ik me
helemaal niet voor, dat is mijn
economische achtergrond. Het
is goed af en toe mee te leunen
met de markt."
Vreeman: „De sociaal-democra
tie heeft altijd die twee vleugels
gekend. Vroeger had je de vrij-
zinning democraten die zich af
zetten tegen sterke overheids
bemoeienis en tegen de natio
nalisatie van bedrijven. Er is dus
niets nieuws onder de zon. We
verschillen alleen in de taxatie
van wat de markt zóu kunnen
doen. Moet de overheid de win
keltijden regelen of kun je dat
aan de markt overlaten? Dat
zelfde speelt bij het milieu
vraagstuk en de sociale zeker
heid. De discussie gaat binneó^s
de PvdA gelukkig niet in sjablo
nen, zo van: jullie zijn markt ei f^°r
wij zijn overheid. Het debat
wordt inhoudelijk gevoerd."
Van der Ploeg: „Van een schei
ding der geesten in de fractie i
geen sprake. Het gaat om mee
markt èn meer overheid. Daa
bij kan de overheid nog flink
verdienen aan de markt. Neer wik
de vergunning voor het tweedi eeftij'
mobiele telefoonnet die onlar en di
is verstrekt. Weet je hoeveel di en be
overheid daarvoor heeft ge- ille b(
vraagd? Helemaal niets, terwij geldk'
die vergunning tientallen mil
joenen waard is. Bij de toewij
zing van etherfrequenties ge
beurt hetzelfde. De overheid
geeft keer op keer geld weg da kéda
voor plantsoentjes of ouderen
gebruikt kan worden."
Van der Ploeg vindt dat er van
grote verwarring en verdeeld
heid bij de PvdA geen sprakei tiachi
„Je moet ons beoordelen op d jjn n
uiteindelijke standpunten. 01 ^hei
het nu over de winkeltijden gi fe' ah
of de AOW, na een fiks intern
debat komt er een eenduidig
standpunt naar buiten waar
niet meer aan geknabbeld
wordt. Fractievoorzitter Walla
heeft die besluitvormingsma-
chine goed op gang gebracht.'
Vreeman: „De PvdA zit in een
overgangsfase. Maar de discüi o .et
sie moet uiteindelijk wel leidE J
tot een richting die we opgaar
Het gaat erom de vrijzinnige 'c
sfeer te combineren met basis c
zekerheden over werkgelegen
héld; inkomen, huren en ge-
zondheidszorg. Want dat ver
wacht onze traditionele achti>.i
ban." Van der Ploeg: „We mo jy/j^
ten ook meer lachen natuurlij -
en ons succes uitstralen.
DEN HAAG WILCO DEKKER EN MAIlitlukti
noto
iet le
xiliti'
ichtg
Het resultaat van Amerikaanse kernwapenproeven in de Nevadawoestijn.
