'Vliegende Hollander' mist vleugels
Killing Zoe: Bankoverval als een heroïne-trip
Film
Aankomende artsen spelen
net dood in 'Flatliners'
'Femme fatale' Nicole Kidman
zorgt voor pseudospanning
ONDERDAG 11 MEI 1995
Costner worstelt met 'Waterworld'
t^Belï lPLLYWOOD De lijdensweg voor Kevin Costners water-epos Wa-
i\ mi'orldis nog steeds niet voorbij. Met de eindstreep in zicht
Jasper heeft regisseur Kevin Reynolds zijn ontslag ingediend bij Cost-
ier, producent en hoofdrolspeler van de film. Voor Costner kon
atTN' n'euwe tegenslag niet op een slechter moment komen. Zijn
uur R( wec 'aatste films Wyan Earpen The IVrirzijn geflopt. Het futu-
U.D.l.i istische Waterworld, waarin de wereld is ondergelopen na het
S smelten van de poolkappen, moet een enorm succes worden wil
Ton* je investering van 160 miljoen dollar worden terugverdiend.
lEveni
Amste i
Kapitein Stelling loopt vast in modder van de Middeleeuwen
ILMS IN LEIDEN
cience-fiction filmmarathon in LAKcinema
1/5 Filmmarathon From Science to Fic-
Runner 12.30 uur; Flatliners
Akira 17.00 uur; Metropolis
10-12
het kader van het 48ste lus-
im van de Leidse universiteit
laat LAKcinema een half et-
laal lang in het teken van de
lekomst. De vijf science-fic-
onfilms die te zien zijn, passen
entoon itstekend bij het feestmotto
ri geldw 'ernieuvving als traditie'.
Blade Runner (1982) van re-
isseur Ridley Scott, tevens be-
end van de latere A/Ze/t-cyclus,
ijt het spits af. Ook in Blade
luimer draait alles om het heel-
Bekende acteurs, onder wie
larrison Ford, Rutger Hauer en
elden laryl Hannah, zijn verwikkeld
i een verhaal over zich misdra-
pnde replica's die in het jaar
iBOLifOl1' voor werkzaamheden in
iet sterrenstelsel worden ge-
13,1 mill Ken paar van deze ge-
aarlijk veel op mensen lijkende
ns keren terug naar de aar-
n moeten vernietigd wor-
Hauer is de leider van de
tplica's en Ford de man die ze
chterna zit.
In Flatliners wagen studenten
ineeskunde Julia Roberts en
efer Sutherland zich aan een
experiment: onder bege-
i anderen eventjes
tan en dan weer tot leven
De doktoren in spe
ken al snel de moraliseren
de conclusie 'wees goed en
daag de dood niet uit'. Akira
van Katsuhiro Otomo is een
bloederige en gewelddadige sf-
tekenfilm, gebaseerd op een Ja
pans stripalbum. In Tokyo pro
beert een groep gemotoriseerde
tieners een aanhanger tegen te
houden die zich verzet tegen
een proef van de overheid, die
over telekinetische macht be
schikt.
De klassieker Metropolis uit
1927 is de oudste film in de ma
rathon van LAKcinema. In een
gigantische ondergrondse fa
briek rond het jaar 2000 komen
de arbeiders, opgehitst door een
duivelse robot, in opstand tegen
de heersende intellectuele elite
uit de bovenstad. Helaas werd
dit schitterend expressionis
tische meesterwerk van regis
seur Fritz Lang voor de Ameri
kaanse première danig ingekort.
Sindsdien bestaan er van Me
tropolis alleen nog maar onvol
ledige versies.
Wim Wenders' reis om de we
reld in Until the End of the
World uit 1991 sluit de mara
thon af. Het was een film die in
Nederland een half jaar op de
planken bleef liggen om vervol
gens slechts in twee theaters te
worden uitgebracht. Until the
End of the World is een road-
movie met schitterende beelden
die de kijker in ruim tweeënhalf
uur van West-Kuropa via de
Oekraïne naar Australië voert,
om daar in 1999 het einde van
de wereld af te wachten.
Het is niet te hopen dat de
duurste film uit de Neder
landse filmgeschiedenis
ook de duurste flop gaat
worden. Maar de weergo
den lijken Jos Stelling en
zijn nieuwste film De Vlie
gende Hollander niet echt
gunstig gezind te zijn. Om
maar helemaal niet te
spreken over een aantal
filmcritici, die al ruim voor
de première verontrusten
de schoten voor de boeg
gaven. Een van hen vond
de film zelfs zo gênant dat
hij Stelling zou willen aan
klagen 'wegens belediging
van een cultuur'. Dat is na
tuurlijk onzin, maar het is
wel duidelijk dat De Vlie
gende Hollander zwaar
weer te wachten staat.
henk maurits
De Vliegende Hollander Te zien Tus-
chinski 1, Amsterdam. Metropole 1, Den
Haag
Dat heeft Stelling ook een beetje
over zichzelf afgeroepen, door
al in een heel vroeg stadium tri
omfantelijk rond te bazuinen
dat hij de 'ultieme Vliegende
Hollander' heeft geschapen.
Daarbij grote schrijvers uit het
verleden en ook de componist
Richard Wagner schofferend,
die ooit eerder dezelfde mythe
hebben benut voor een boek of
in het geval van Wagner
een opera. Wie zo hoog wil vlie
gen moet wel sterke vleugels
hebben om niet te vallen als een
baksteen.
Toch is het te simpel om de
film in een enkele zin af te doen
als een dure flop (kostprijs meer
dan tien miljoen gulden!). Dat
onrecht doen aan het soms
fraaie camerawerk van
rt Giltai}, de visuele schoon1
Nicole Kidman: Doortrapte vrouw?
Sinds de hoogtijdagen van de film noir is de fem
me fatale nooit meer helemaal weggeweest uit
Hollywood. De emancipatiegolf en rollendoor-
braak in de jaren zestig en zeventig zorgden voor
een crisis in het klassieke beeld van de in essentie
'onkenbare' vrouw, die tegelijk lust en 'angst op
riep. Maar sinds de jaren tachtig is het type be
gonnen aan een revival. Films als Body Heat en
natuurlijk Fatal Attraction appelleerden sterk aan
de traditie van de film noir en voegden tegelijk
■xtra dimensie toe door de femme fatale
agfessiever te maken dan ze ooit geweest was.
>eur Harold Becker, die vijf jaar geleden met
of Lore een aardige film in dit genre aflever
de, trekt de lijn door in Malice.
Malice draait om een klassieke driehoek: de
keurige decaan Andy (Bill Pullman) is pas ge
touwd met Tracy (Nicole Kidman) en om de kos
ten van hun nieuwe huis te dekken besluiten ze
de oud-student, nu arts Jed (Alec Baldwin) als
huurder te nemen. Dat idee sluit aan bij iets dat
we sinds enkele jaren steeds vaker zien in Holly-
woodfilms: het kwaad dringt het huis binnen. Fa
tal Attraction gaf de aanzet, met Glenn Close die
plotseling aanpapte met de echtgenote van Mi
chael Douglas, en sindsdien wemelt het van de
kindermeisjes, kamergenoten, huisbazen en
huurders die niet deugen (denk aan The hand
that rocks the cradle, Single white female, Sliver
en Desperate Hours). Het commerciële succes
van de figuur van de binnendringer in het eigen
René Groothof als Hollander die op zoek gaat naar zijn vader, de kapitein van De Vliegende Hollander.
heid van de cinemascope-beel-
den, de prachtige muziek van
Nicola Piovani (huiscomponist
van de gebroeders Taviani en
Fellini) en de acteerprestaties
van Rene van 't Hoff (Butkijn),
Gerard Thoolen (de Kop), Willy
Vandermeulen (Netelneck) en
Veerle Dobbelaere (Lotte). De
Vliegende Hollander is in meer
dere opzichten een fascineren
de kijkervaring, alleen kun je als
kijker beter niet proberen te be
grijpen wat er allemaal aan je
oog voorbijtrekt.
De film roept herinneringen
op aan de eerdere
'Middeleeuwse' films van Stel
ling, Mariken van Nieumeghen,
Elckerlyc en Rembrandt Fecit
1669. Stelling heeft iets met de
zestiende/zeventiende eeuw en
de ruwe zeden en gewoonten
uit die tijd. Mensen die worden
onthoofd, verkracht, in diepe
waterputten gesmeten, of on
dergedompeld in e
beerput. Een wereld van ketters
en moordenaars, dictatoriale
hereboeren en machteloze
lijfeigenen. Ofwel een cliché-
beeld van de Middeleeuwen dat
meer iets van de sfeer dan van
de werkelijkheid weergeeft.
Stelling begint zijn film in het
Vlaanderen van 1568 in de be
ginjaren van de Tachtigjarige
Oorlog, maar laat de historische
lijn al gauw los in ruil voor een
vaag verhaal over een Hollander
(René Groothof) die op zoek
gaat naar zijn vader, die volgens
de Italiaanse rondtrekkende ar
tiest Ridotto (niemand minder
dan de Italiaanse acteur Nino
Manfredi) onsterfelijk is en ka
pitein is van De Vliegende Hol
lander, een groot schip dat ook
kan vliegen. Het is de enige link
die Stelling legt met de oude le
gende van De Vliegende Hol
lander en die hij verder eigenlijk
volledig aan zijn laars lapt.
Wel gebruikt hij er bepaalde
elementen uit, zoals de onster
felijkheid van 'de Hollander' en
de kunst om te kunnen vliegen,
een metafoor voor de ultieme
vrijheid, vermoed ik. 1 let ver
haal is opgedeeld in drie akten
De beerput, Het schip, De
Vliegende Hollander vooraf
gegaan door een proloog waarin
we getuige zijn van de geboorte
van de Hollander. Maar veel
houvast geeft die poging tot
structurering niet. Stelling is
meer een impressionistische
filmmaker met Felliniaanse
trekjes. Het schouwspel staat bij
hem voorop en het verhaal lijkt
er niet toe te doen. En dat kan
soms desastreus zijn. Want op
de vleugels van zijn eigen fanta
sie heeft Stelling een film ge
componeerd die als een on
grijpbaar, stuurloos schip rond
dobbert. Een Vliegende Hollan
der zonder kapitein, die alle
kanten uitzwalkt en steeds ver
der verwijderd raakt van de oor
spronkelijke mythe. Wat de film
ontbeert, is een goed en eendui
dig verhaal dat de romp vormt
voor het schip dat Stelling wil
bouwen. Het gevolg is een fasci
nerende barrel die vermoedelijk
snel schipbreuk zal lijden in de
bioscoop. En dat is toch jam
mer voor het vele geld, de ener
gie en de moeite.
Roger Avery mist handigheid en humor van Quentin Tarantino
huis, wordt verklaard vanuit de trends van het
yuppiedom en het cocooning van de jaren tach
tig: de individualisering van de maatschappij gaf
een enorme waarde aan het eigen huis als laatste
bastion. Bovendien bracht het AIDS-virus nog
eens de angst voor alles wat vreemd is met zich
Dat zijn fundamentele sociaal-psychologische
tendensen, die van groot belang zijn voor de film
industrie; Hitchcock zou er wel raad mee zou we
ten. Het is in het Hollywood van vandaag echter
treurig gesteld met de inventiviteit. De makers
van Malice hebben hun verhaal bijna volledig los
gekoppeld van reële angsten en wat resteert is
niet meer dan een film waarin allerlei rare scena
riobochten de spanning er in moeten houden.
De arts leidt als huurder in de woning een luid
ruchtig seksleven, wat de echtgenote van de de
caan op gedachtes brengt. Dan wordt de arts be
trokken bij een spoedoperatie van de echtgenote
en hij adviseert om allebei haar eierstokken te
verwijderen. Eenmaal bij kennis beslist de vrouw
de arts en het ziekenhuis te laten vervolgen. Haar
echtgenoot wordt inmiddels verdacht van een
moord in de buurt (een volkomen onnodig zij
spoor dat enkel pseudo-spanning creëert) en na
tal van andere omwegen belanden we toch weer
bij het cliché van de doortrapte vrouw die alles
vooraf met haar minnaar heeft gepland.
Niemand uit de aanvankelijke driehoek blijkt
precies wie hij was, maar dat démasqué heeft
niets met de echte angsten van doen waar het ge
geven toch op speculeert. Zo is Malice niet meer
dan een aaneenschakeling van losse scena
riotrucs die met vallen en opstaan aaneen zijn
geregen.
film recensie
Killing Zoe is het regiedebuut
van scenarist Roger Avery. Hij
schreef mee aan het scenario
van Quentin Tarantino's Pulp
Fiction. Op zijn beurt trad Ta
rantino op als producent voor
Killing Zoe. Avery en Tarantino
behoren dus tot dezelfde 'stal'
van jonge Amerikaanse filmers
die vooral via de betere vi
deotheken kennis hebben
genomen van alle mogelijke
filmgenres, waaronder de Eu
ropese film. Dat is aan hun pro-
dukten af te zien. In Killing Zoe
herken je zowel de invloed van
Goddard als van Fassbinder.
Verder deelt Avery Tarantino's
obsessie voor geweld, veel ge
weld.
De Amerikaanse brandkast-
kraker Zed (Eric Stoltz) krijgt in
een Parijse taxi een meisje aan
geboden voor de nacht. Er
wordt aan de deur van zijn ho
telkamer geklopt en het meisje
(Julie Delpy) stapt binnen. Ze is
beeldschoon en heet Zoe. Zed
en Zoe beleven een nacht van
jewelste. Zed is de held van de
ze film (hem volgen we van het
begin tot het einde), maar Stoltz
speelt niet de eigenlijke hoofd
rol. Delphy evenmin, al is de
film naar haar personage ver
noemd. Nee, de echte hoofdrol
is weggelegd voor Eric (Jean-
Hugues) Anglade, die opeens
komt binnenstormen en Zoe op
hardhandige wijze van Zeds ho
telkamer aframt. Zoe verdwijnt
voorlopig uit de film, maar door
de titel weten we dat ze terug
komt en kunnen we vermoeden
Eric (Jean-Hugues) en Oliver (Gary Kemp) intimideren hun gijzelaars.
wat ze dan zal doen.
Eric heeft zijn oude vriend
Zed laten overkomen om sa
men de Franse staatsbank te
beroven. Eerst sleept hij hem
mee op een naargeestige kroe
gentocht door nachtelijk Parijs.
Zed ontdekt dat Eric en zijn
vrienden in feite een stelletje
flippo's zijn, totaal verslaafd aan
de heroïne. Omdat we hun lie
derlijkheden gadeslaan via de
ogen van Zed, blijven we op af
stand. Tegelijkertijd maken de
bizarre kleuren en het dito ca
merawerk ons deelgenoot van
Erics geestelijke toestand: één
grote trip. Dat is knap gedaan
door Avery.
Met dit zootje ongeregeld
moet de kraak wel in het hon
derd lopen. Ze gijzelen het
bankpersoneel en schieten er
lukraak een paar dood. Vooral
Eric blijkt een onevenwichtige
sadist. En regisseur Avery ont
popt zich als een slimme regis
seur. Net als Tarantino weet hij
dat je de kijker niet op het
puntje van zijn stoel krijgt door
hel vertonen van expliciet ge
weld, maar door de timing er
van. Het uitstellen van een exe
cutie (voor een paar seconden)
is zenuwslopender dan het la
ten zien van rondspattende her
sendeeltjes. Helaas mist Avery
voor het overige de briljante
vakkundigheid van Tarantino.
Hij mist diens greep op de ca
mera en de enscenering. Hij
mist vooral diens nonchalante
gevoel voor humor. Dat maakt
van Killing Zoe een nogal een
dimensionale film.
O ja, opeens herkent Eric ie
mand onder de gijzelaars: Zoe.
Hij besluit haar niet meteen de
kogel te geven. Misschien had
hij dat beter wel kunnen doen.
FILMS AMSTERDAM
ALFA 1 (020)6278806
13, 15.45. 18.45,21.30: Muriel's
Wedding
ALFA 2
13.30, 16, 19.30, 22: Killing Zoe
ALFA 3
13.30, 16. 19.30 en 22: Bullets over
Broadway
ALFA 4
13, 15 45, 18.45: 101 Dalmatiërs
21.30 Amateur
ALHAMBRA 1 (020) 6233192
20.30 do. vrij, ma. di ook 13.15,
16.30: Forrest Gump
ALHAMBRA2
13, 16, 20: Pulp Fiction
BELLEVUE CINERAMA (020)
6234876
13.15. 16. 19.15, 22 Streetfighter
CINERAMA 2
13.15, 16. 18.45,21.30 Legends
of the Fall
CALYPSO 1 (020) 234876
13.15. 16. 18.45, 21.30. Pret-a-
Porter
CALYPSO 2
13.15. 16. 19.15, 22: Nell
CINECENTER CORALINE (020)
6236615
13.45, 16.30, 19.15, 22, zo ook 11:
PEPPE NAPPA
14, 16.30, 19.45, zoook 11 Moe
der Dao
22: Heavenly creatures
PIERROT
16.30, 22: Cul-de-Sac
14,19.30 zo ook 11 Hoogste Tijd
JEANVIGO
13.45. 16.30. 19.30, 22, zoook 11:
Les Silences du Palais
CINEMA 1 (020)6151243
19.15,21.45: Streetfighter
CINEMA 2
20: Forrest Gump
CINEMA OSCAR (020) 5475175
vr. za. 20.30 Bandit Queen
ma. di 20.30: Bab El-Qued City
CITY 1(020)6234579
13.15, 16, 18.45, 21.30 Stargate
CITY 2
13.15, 16, 18.45,21.30: Malice
CITY 3
13.15, 16. 18.45, 21 30 The River
Wild
CITY 4
18.45, 21.30. do, vr,ma,di.ook
13.15, 16: Shallow Grave
CITY 5
13 15, 16. 18.45, 21.30: Dumber
and Dumber
CITY 6
13.15, 16. 18.45, 21.30. Drop Zone
CITY 7
16 45. 21.30: Highlander 3
DESMET (020) 6273434
19. 21 zoook 14.15: Ludwig 1881
21 30 (behalve wo) Une été inoubli-
21.30 (behalve wo i Pulp Fiction
wo 19 30 The Kingdom 1
wp 22: The Kingdom 2
KRITERION 1 (020) 6231708
18. 22.15 (di niet om 22.15: Muriels
Wedding
20 15. Za en zoook 15: Jourde Fête
di 22.15 Sneak Preview
KRITERION 2
za, zo 15: Les Vacances de n
Hulot
ma 21.45: Kaos
17.30: Once were Warriors
19.30: Killing Zoe
21.45: Amateur
THE MOVIES 1
17, 19.30, 22, zoook 14.30 Pret-a-
Porter
THE MOVIES 2
17.30, 19 30, zoook 15.30: Bullets
over Broadway
21 30, vr en za ook 00.16 PulpFic-
THE MOVIES 3
1 7 30, zo ook 15.15: What's eating
Gilbert Grape?
19.45. 22: Heavenly Creatures
THE MOVIES 4
17 .15, vr en za00.15 Reservoir
Dogs
RIALTO 1 (020)6753994
22(behwo) Lamerica
20.15 (behalve wo) Monkeys in Pa-
18 (behalve wo> Vive I'amour
wo 22: White hunter, black heart
RIALTO 2
20, 22.15: Tres Ormaos
17.45: A Idade Maior
TUSCHINSKI1(020)6262633
13.45.16.15,20.15 DeVliegende
Hollander
vr nacht 12 en zat nacht 13 mei
Weekend of terror 12
TUSCHINSKI 2
13.15, 16. 18 45,21.30 Malice
TUSCHINSKI 3
13.15. 16, 18.14, 21.30. Outbreak
TUSCHINSKI 4
18 45, 21.30: Immortal Beloved
TUSCHINSKI 5
18.45, 21.30. do, vr, ma. diook
13.15 en 21.30: Disclosure
TUSCHINSKI CINEAC
11.45. 14 15, 16.45, 19.15en
21.45: The Specialist
DE UITKIJK (020) 6237460)
15, 18,20,22 Priest
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de kunstpagina.
