Kleinood over Texelse natuur
Natuur Milieu
PEN tevreden over
IJsselmeermolens
bENS
iENSDAG 10 MEI 1995
ïith
IP
er Texel en de rijke na-
ir op dit waddeneiland
al heel wat boeken ver
benen. Onder supervisie
ni lEcomare, centrum
|]jj >r wadden en Noordzee
Texel, is er dit voorjaar
kleinood aan toege-
igd: Texel- de Hoge
;g en het Lage Land',
i beeldend kunstenaar
nlcvan Ommen. Het boek
130 aquarellen, teke-
gen en etsen, van voor-
ogels en landschappen,
rk dat Van Ommen be-
1994 op het 'Gouden
Itje' heeft gemaakt.
^el
id
flipi
schijl
Smit
zakk i
ent,,
plas
schaa
el me
flipp
zijn
mei
c' 'a8fhi
tl- de Hoge Berg en het La-
and' geeft een beeld van
»een dit eiland anno 1995
natuurschoon heeft te bie-
Dat is nog heel wat. Na-
rlijk, sinds natuurvorser Jac.
lijsse het beroemde Verka-
Jbum over Texel schreef
7), is er veel veranderd. En
niet altijd ten goede. Toch
'ben de eilanders {net) op
ingezien dat de natuur een
arrelkip is die gouden eieren
Daar moet je zuinig op
Veel toeristen komen im-
s naar de waddenparel -
^ral in voor- en naseizoen -
wege de rijke en gevarieerde
uur.
boek beschrijft een route
langs een aantal kenmer-
de plekken van Texel voert:
af de Mokbaai en de Petten,
landschapsreservaat de
ge Berg, langs de weidevo-
eservaten Waal en Burg en
Kleine vuurx'linder
Zuinig onkruid bestrijden
De waterleidingbedrijven, ver
enigd in de Vewin, onderzoe
ken in samenwerking met de
Nederlandse Spoorwegen, de
gemeente Eindhoven en het
ministerie van defensie of een
nieuwe spuittechniek bij de
bestrijding van onkruid zo ef
fectief is als de fabrikant be
weert. Volgens de producent
kan de hoeveelheid bestrij
dingsmiddel met 95 procent
worden verminderd.
Bestrijdingsmiddelen vervui
len in ernstige mate het op
pervlaktewater. De waterlei
dingbedrijven moeten kostba
re zuiveringstechnieken toe
passen bij de produktie van
drinkwater. Daarom is hen er
veel aan gelegen om die ver
ontreiniging te verminderen.
De nieuwe apparatuur detec
teert onkruid, waarna het ge-
riGht wordt bestreden met een
chemisch middel. Het onder
zoek richt zich op de prakti
sche bruikbaarheid van deze
nieuwe methode. De NS past
de techniek toe langs enkele
baanvakken en op perrons. De
gemeente Eindhoven heeft en
kele proefvelden aangelegd, en
het ministerie van defensie
probeert de techniek uit op
parkeerterreinen op de vlieg
basis Eindhoven.
Gifpieper op zijn retour
Op Texel zijn 33 soorten dagvlinders waargenomen, waaronder zeer schaarse dwaalgasten. Op de aquarel
van Erik van Ommen staan afgebeeld de duinparelmoervlinder, kommavlinder, heideblauwtje, klein geaderd
witje, hooibee^tje, distelvlinderen de kleine vuurvlinder.
de Bol, door het kweldergebied
van de Slufter, en via de Eyer-
landse duinen naar de vuurto
ren bij de Cocksdorp. Bij de illu
straties van Erik van Ommen le
verde Wilma Brinkhof de bege
leidende teksten, die zijn geba
seerd op een interview met de
Texelse natuurkenner Adriaan
Dijksen.
'Texel- de Hoge Berg en het La
ge Land' is een uniek boekje ge
worden, passend in de rij:
'Texel', Verkade-album van Jac.
P. Thijsse, 'Texel het vogelei1
land' van Jan Drijver, 'De vogels
van Texel' en 'Gids voor de vo
gels van Texel' van Adriaan
Dijksen e.a., en 'Texel, uniek vo
gelparadijs' van Jan P. Strijbos.
Erik van Ómmen heeft als na-
tuurillustrator zijn sporen al
ruimschoots verdiend. En wei
nigen kennen de Texelse natuur
beter dan Adriaan Dijksen. Lijs
ten van op Texel waargenomen
vogels, waaronder een aparte
lijst van heel zeldzame soorten,
en van waargenomen vlinders,
geven het boek (gebonden, uit
gegeven op half-formaat) een
toegevoegde waarde.
De orginele aquarellen en tekeningen
die gebruikt zijn voor het boek zijn
tol en met 8 juni te zien in Art Gallery
'Het Poslhuys, Brink 16 in De Koog.
Openingstijden dinsdag, donderdag,
zaterdag en zondag van 14.00 tot
17.00 uur, en in Ecomare, Ruyslaan
92 in De Koog, openingstijden dage
lijks van 09.00 lot 17.00 uur. Het
boek is te koop bij Ecomare en in de
boekhandel (ISBN 90-75318-01-4).
Het kost 25.
De 'gifpieper' lijkt op z'n retour.
Hoewel daarover nog geen
exacte cijfers beschikbaar zijn,
is er volgens milieuorganisaties
en de aardappelsector bij het
terugdringen van het bestrij-
dingsmiddelengebruik sprake
van een positieve trend. Zo wor
den er bij de teelt van aardap
pels veel minder grondontsmet-
tingsmiddelen gebruikt. Specta
culair minder zelfs: ten opzichte
van de periode ,1984-1988 was
de reductie vorig jaar 89%.
Een groot probleem is de nog
onveranderde afhankelijkheid
van veel aardappelrassen van
bestrijdingsmiddelen, ter voor
koming van phytophtora. Een
beruchte schimmelziekte. Bo
vendien blijft de produktie en
verkoop van biologische (zon
der gif) geteelde aardappels
achter bij de verwachtingen.
Vorig jaar besloten milieuorga
nisaties en aardappelsector niet
langer als kemphanen tegen
over elkaar te blijven staan. Ze
sloten een unieke
kingsovereenkomst. De toen ge
maakte afspraken zijn een dezer
dagen geevalueerd. Ondanks
hun kritiek op, en teleurstelling
over de tot nu bereikte resulta
ten, erkennen de milieuorgani
saties dat er stappen op de goe
de weg zijn gemaakt. De sa
menwerking zal daarom voort
gezet worden.
De milieuorganisaties rekenen
er wel op dat dit jaar meer werk
gemaakt zal worden van het
marktgericht promoten van
biologisch verbouwde aardap
pelrassen, en van het promoten
van rassen die minder gevoelig
zijn voor phytopthora. Op de
minder gevoelige rassen hoeft
veel minder gif gesproeid te
worden. Die taakstelling voor de
aardappelsector is een zware
klus. Want Nederland eet nog
massaal bintjes, bildstars en ei-
genheiemers, en dat zijn nu
juist voor pieperziekten gevoeli
ge rassen.
'andeling door
lomkruinen
Hortus Botanicus Amster-
n beschikt over een nieuwe
actie: een loopbrug door de
te drie-klimatenkas. De brug
akt het mogelijk als het ware
wandeling te maken door
boomkruinen van een sub-
pisch en een tropisch bos. De
jöb i pbrug, 33 meter lang, stond
r' uime tijd op het verlang-
van het Hortus-bestuur,
kon door geldgebrek niet
der worden gerealiseerd.
z.oekers die van de brug ge-
uik/naken, zullen ontdekken
het (sub)tropi-
dimensies
Geheel in de stijl van de
matenkas zijn geavanceerde
hnieken voor dragende glas-
istracties toegepast. De Hor-
Botanicus is gevestigd aan
Plantage Middenlaan 2a in
isterdam. Op werkdagen ge-
09.00 tot 17.00 uur,
de weekeinden van 11.00 tot
00 uur.
GELI
Het Provinciaal Energiebedrijf
Noord-Holland (PEN) is in z'n
nopjes met de vier windmolens
(kosten 9,2 miljoen gulden) in
het IJsselmeer bij Medemblik.
Ze doen het volgens het PEN
boven verwachting. Na krap ne
gen maanden draaien heeft Ne
derlands eerste buitengaatse
windpark al 90% van de ver
wachte jaarproduktie (3,5 mil
joen kilowattuur elektriciteit)
gehaald. Het kwartet molens
produceert voldoende schone
elektriciteit voor 1300 huishou
dens.
Het PEN d.enkt dat windmolen
parken buitengaats - in de
Noordzee - de toekomst heb
ben. Op land is voor echt groot
schalige ontwikkelingen onvol
doende plaats. Het windpark in
het IJsselmeer is bedoeld om er
varing op te doen met offshore-
Z E L
stroomopwekking, opdat vol
gende plannen beter beoor
deeld kunnen worden. Daarom
is er aan het project een uitge
breid onderzoeksprogramma
Onder andere zal komende zo
mer door het Nipo onderzocht
worden hoe gebruikers van het
IJsselmeér (beroeps- en plezier-
vaar) over de wentelwieken in
hun vaarwater denken. Ook
Rijkswaterstaat en omwonen
den mogen hun mening ken
baar maken. Een ander onder
zoek moet antwoord geven op
de vraag of de visstand in het
IJsselmeer last heeft van de
windmolens, bij voorbeeld van
wege lichtschitteringen van de
bladen, of trillingen van de fun
daties. Onder diverse weersom
standigheden zullen proefvang-
sten gedaan worden rond de
IPGAVE
OPLOSSING
UISW00RDRAADSEL
s nzontaal:
1 militair; 2. lekkernij, plant; 3.
3Ü bels profeet, zijrivier v.d. Rijn;
s aanvankelijk; 5. fruit, deel v.d.
3}j at;6. bloeiwijze; 7. drijftil, me-
'l;8. troep; 9. Noorse godheid,
ifdier; 10. gerecht, aange
goten; 11. zoldering.
ticaal:
3 wreed heerser, schoollokaal;
toverheks, handgreep, waswa-
;3. kruisboog, boom; 4. mu-
kpoot, verdieping, familielid;
bijwoord, de onbekende; 6.
orzetsel, gevecht, tegenover;
uitgelezen gedeelte, telwoord;
Plezier, een zekere, bejaard;
geestdrift, stilte.
SLEUTELWOORD
Horizontaal:
1. symfonie; 2. clochard; 3. hup
pelen; 4. alpinist; 5. therapie-, 6.
thriller; 7. identiek; 8. generaal.
De woorden op de eerste en der
de verticale regel zijn: SCHAT
TIG en MOPPEREN. Het sleutel
woord luidt: PSYCHIATER.
turbines, door een onderzoeks-»
bureau.
Eerder al is gemeten op welke
hoogte eenden en ganzen vlie
gen die vanuit het IJsselmeer
naar de Wieringermeer vliegen,
of vice versa. Dit onderzoek
helpt mee een antwoord te vin
den op de vraag hoe gevaarlijk
windmolens voor vogels zijn,
vooral als ze drukke vogelroutes
kruisen.
s
Heer Ollie hoorde dat de voetstappen
van de onbekende zich verwijderden.
Hij was geheel verslagen door de
sombere voorspellingen, die deze
hem had toegevoegd, maar het viel
hem moeilijk te berusten.
,,Hela!" riep hij met tranende ogen.
„Laat me hier niet zo staan. Ik kan
niets zien! Ik wil me wassen, als u be
grijpt wat ik bedoel."
„Arme verblinde", mompelde de an
der, al voortlopende. „Men kan de
tekenen niet afwassen. Men moet
berusting leren." Heer Bommel be
greep, dat hij van deze kant geen
hulp te wachten had en daarom be
gaf hij zich, blindelings tastend, naar
de keuken waar een kraan was.
De vreemdeling vervolgde intussen
zijn weg door de tuin en kwam zo
doende Joost tegen.
De trouwe bediende duwde een krui
wagen mfest voort, die hij voor de ka
le plek tussen de paddestoelen be
stemd had. Doch toen hij het vreem
de figuurtje zag hield hij verbaasd de
pas in. „Wie bent u?" vroeg hij, de
wenkbrauwen optrekkend. Zoekt u
iets, met uw welnemen?"
„Ik ben Hobbel Hachelbout", ant
woordde de ander, „en ik kom u een
raad geven: Stort iets van die mest op
de drempel van uw slaapkamer!"
„W-watblief?" stamelde de knecht
geschokt. „Wat moet ik in mijn
slaapkamer storten, als ik zo vrij mag
zijn?"
„Mest", hernam de onbekende.
„Dan wordt u misschien niet meege-
sleurd.door het onheil van uw mees
ter. Want diens toestand is hachelijk:
er wacht hem niets dan kommer."
Met deze woorden vervolgde hij zijn
wandeling en Joost keek hem ver
ward na. Juist wilde hij hem nalopen
om enige opheldering te vragen, toen
lawaai uit de keuken zijn gedachten
afleidde.
H
W
E R
Weersvooruitzicht
DONDERDAG 11 MEI
DOOR HANS VAN ES
De meeste landen in West- en
Midden-Europa gingen dinsdag
gebukt onder fris, bewolkt weer.
De tong koude lucht van polaire
origine had zich uitgebreid tot
over Zuid-Frankrijk.
Onze regio werd bezocht door en
kele buien, die in de onstabiele
lucht vanuit zee kwamen aandrij
ven. De zon liet zich amper zien
en bij een krachtige noordwes
tenwind daalde het kwik soms tot
onder 10 graden; een uiterst kille
ervaring na zoveel warme dagen.
Tussen een wegtrekkende de
pressie boven West-Rusland en
hogedruk in de regio IJsland
komt de stroming ook vandaag
uit een gure hoek, maar doordat
de wind flink in kracht is afgeno
men voelt het niet meer zo koud
aan. Bovendien komen er gelei
delijk bredere opklaringen en val
len er minder buien. De drukver
schillen nemen verder af, zodat
er de komende 24 uur niet veel wind staat. Als het komende nacht
wat langer opklaart is er landinwaarts kans op vorst aan de grond.
Morgen ziet het weer er vriendelijk uit. Tussen het hemelblauw drij
ven wel stapelwolken, maar afgezien van een enkele bui in het bin
nenland blijft het droog. Het kwik haalt op sommige plaatsen weer 15
graden.
Er lijkt dus een nieuwe weersverbetering aan te komen, maar de
schijn bedriegt. Een kleinè storing loopt zich momenteel ten westen
van Ierland warm voor een Europees avontuur. In eerste instantie is er
Neerslagkans
nog v
i de hand. Het neérslaggebied van de storing trekt don-
Eenmaal boven Zuid-Frankrijk aangekomen volgt een razendsnelle
depressie-ontwikeling. De koude lucht van de oceaan komt in botsing
rpet hete lucht uit de Sahara, die door de depressie wordt aangezo
gen. Boven de Balkan wordt op vrijdag de 30-gradengrens met gemak
overschreden. De warme lucht glijdt boven Midden-Europa tegen de
koude lucht op en er ontstaat een omvangrijk regengebied, dat tijdens
het weekeinde over Nederland schuift. De depressie diept uit tot ca.
980 millibar en neemt een voor ons ongunstige koers. Het systeem
trekt via Duitsland naar het noorden, zodat wij geheel aan de koude
kant van de storing blijven. De noordenwind trekt daarbij wellicht aan
tot hard of stormachtig. Na een tijdelijke opleving neemt de regen
kans vanaf vrijdagavond snel toe. Tijdens het weekeinde moet met
koud, herfstachtig weer rekening worden gehouden bij temperaturen
van'hooguit 10 graden.
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Vandaag enkele opklarin
gen en af en toe wat re
gen. Morgen meer bewol
king en enige tijd regen.
Middagtemperatuur tus
sen 8 en 12 graden.
Zweden:
Vandaag wolkenvelden er
hier en daar regen. Mor
Denemarken:
Overwegend bewolkt en
perioden met regen. Van
daag vooral in de ochtend
ook enkele opklaringen.
Middagtemperatuur circa
10 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland: -
Vandaag wolkenvelden,
noorden ook een enkele
met hagel. In Ierland in de loop van de
dag meer bewolking gevolgd door enige
tijd regen. Morgen trekt de regen via
Wales en Engeland naar het zuiden weg.
Maxima van 8 graden in het noorden tot
14 in het zuiden.
België en Luxemburg:
bui. Middagtemperatuur ongeveer 12
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wolkenvelden en hier en daar een bui.
Morgen later op de dag in het westen
perioden met regen. Middagtempera
tuur tussen 16 en 19 graden, maar
langs de Kanaalkust ongeveer 12 gra-
Wolkenvelden, ook perioden met zon en
vooral in de middag en avond buien,
soms ook onweer, in de loop van morgen
vooral langs de westkust tamelijk veel
wind. Middagtemperatuur 18 tot 23
graden, tijdens buien enkele graden la
ger.
Madeira:
Wolkenvelden afgewisseld met zon.
Overwegend droog. Middagtemperatuur
22 graden.
Spanje:
Zonnige perioden, maar ook wolkenvel-
dagtemperatuur tussen 20 en 25 gra-
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon, aan de noord
kant van de eilanden ook enkele wolken
velden. Middagtemperatuur ongeveer
25 graden.
Marokko:
Westkust: perioden met zon, ook van
tijd tot tijd wolkenvelden en een regen-
of onweersbui.1 Middagtemperatuur
langs de kust ongeveer 22 graden.
Zonnig, maar geleidelijk ook wolkenvel
den. Vooral morgen grotere kans op een
bui. Middagtemperatuur circa 30 gra-
Zuid-Frankrijk:
Wolkenvelden, maar ook flinke perioden
met zon, Vrijwel overal droog, Middag
temperatuur tussen 20 en 24 graden.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag zonnig, maar ook enkele sta
pelwolken. Morgen meer bewolking en
vooral later op de dag enkele buien.
Middagtemperatuur dalend naar 22 gra-
Italië:
Vandaag zonnig, met in het noorden en
kele stapelwolken en kans op een regen-
of onweersbui. Morgen overal meer be
wolking en toenemende kans op een
bui. Middagtemperatuur van 22 graden
in het noorden tot 29 in het zuiden.
Corsica en Sardinië:
Vandaag vrij zonnig. Morgen flinke sta
pelwolken en een enkele bui. Middag
temperatuur ongeveer 24 graden.
Malta:
Zonnig, morgen enkele wolkenvelden.
Middagtemperatuur rond 27 graden.
het noorden wolkenvelden en een e
kele bui. Middagtemperatuur ongeveer
24 graden, aan de oostkant van het
Griekse vasteland plaatselijk maxima
rond 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Veel zon en droog. Alleen op Cyprus en
in het oosten van Turkije vooral morgen
kans op een regen- of onweersbui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 24 graden
Duitsland:
12 en 15 graden.
Zwitserland:
Wolkenvelden, maar vooral aan de zuid
kant van de Alpen ook perioden met
zon. Van tijd tot-tijd een bui. Middag
temperatuur in het noorden ongeveer 14
graden, in het zuiden rond 18 graden.
Oostenrijk:
Wolkenvelden en vooral in het laagland
enkele regen- of onweersbuien. Middag
temperatuur omstreeks 17 graden.
Polen:
Af en toe zon en enkele buien. Middag
temperatuur ongeveer 12 graden.
Tsjechië en Slowakije:
DONDERDAG 11 MEI 1995
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 0.1.19 13.50 00.52 13.23
Laag 09.15 22.16 08.56 21.57
Weerrapporten 09 m
ei 20 u
station
weer
wind
tem
eersl
Amsterdam
regenbui
9
2.0
De Bilt
zwaar bew.
9
5.0
Deelen
regenbui
13
9.0
Eelde
regenbui
2.0
Eindhoven
14
8
0.2
nw6
12
9
0.6
Rolterdam
zwaar bew.
nw5
12
9
0.8
nw5
13
5.0
nw5
0.9
Maastricht
zwaar bew.
wnw5
13
9
0.2
regen
9
6
8.0
25
17
0.0
z 2
27
16
0,1
Berlijn
regenbui
wnw5
14
8
4,0
Boedapest
2.0
24
0.0
Brussel
nnw5
14
8
0.0
Cyprus
22
13
0.0
half bew.
nw3
12
0.1
licht bew.
15
9
2.0
Genève
12
0.2
i2
10
0.0
half bew.
ono2
16
11
0.3
zzw3
-24
14
0.5
Klagenfurt
regenbui
o2
21
8
1.0
Kopenhagen
n 5
8
0.0
Las Palmas
hall bew.
nno 12
24
19
0.0
nw5
21
14
0.0
w2
25
12
0.0
nnw3
16
6
0.0
Luxemburg
14
6
0.1
Madrid
zwaar bew.
z 2
25
Malaga
zv/7
28
Mallorca
half bew.
30
13
ojo
16
0.0
Moskou
haif'bew.
nno 1
20
0.3
hall bew.
15
10
14.0
onbew.
20
14
0.0
15
3
Parijs
18
12
o!o
Praag
half bew.
14
6.0
22
10
0.0
Spl't
ozo2
11
0.0
Stockholm
nl
10
0
0.0
Warschau
regenbui
13
10
5.0
nnw6
13
0.5
Zurich
half bew.
wnw5
18
8.0
Bangkok
licht bew.
35
26
0.1
Buenos Aires
nw 5
19
13
0.0
Casablanca
half bew.
wnw3
22
16
0.0
Johannesburg
w.s.O
22
0.0
Los Angeles
19
11
0.0
New Orleans
regenbui
wzwö
22
0.0
New York
22
11
0.0
Tel Aviv
nnw2
25
11
Tokyo
24
15
0.0
Toronto
regenbui
o 7
15
8
0.0
