Serviërs in Kroatië
vechten onderling
Tudjman speelt met vuur
Buitenland
Gevangenen weer aan de ketting
netland blaast gehate
ussische radarbasis op
it
Racisme doodt, Nationaal Front is schuldig'
Mandela vastbesloten Inkatha in
KwaZulu fors aan te pakken
XDERDAG4MEI 1995
jlivia laat vakbondsleiders vrij
Bolivia heeft ongeveer 200 van de 374 twee weken gele-
-I, kort voor het afkondigen van de noodtoestand, opgepakte
bondsleiders vrijgelaten. De vrijlating komt na het zaterdag
de vakcentrale COB ondertekende 'vredesakkoord'. Prési-
jt Gonzalo Sanchez de Lozada beloofde de noodtoestand te
jsoepelen'. De COB verklaarde bij wijze van tegenprestatie de
-- -4s half maart ter ondersteuning van de protesterende onder
iers uitgeroepen algemene staking voor beëindigd.
fsongeluk Turkije eist 21 doden
ftRAEen en twintig mensen zijn om het leven gekomen
jreen busongeluk in de buurt van het toeristencentrum
[rum aan de Turkse westkust. Onder de slachtoffers zijn en-
buitenlandse toeristen. Achttien inzittenden raakten ge-
^d. Het ongeluk gebeurde gisteravond. Waarschijnlijk heeft
1 juschau fleur te hard gereden. De bus, die op weg was naar
slipte en reed in een greppel.
T otief bomaanslag Frankfurt onbekend
:furt De politie van Frankfurt tast nog in het duister over
jerkomst van een pakketbom die gisteren aan een 36-jarige
:beambte het leven heeft gekost. Bij de ontploffing van de
in de sorteerafdeling van het postkantoor werden verder
mensen zwaar- en negen licht gewond. Een politiek motief
j -ld niet aannemelijk geacht. „We zoeken vooral in de crimine-
ter", aldus een woordvoerder.
uw hq
- ^chtmacht Argentinië erkent misdaden
É&é&£"l|ios aires Na het leger heeft nu ook de luchtmacht van Ar-
^^^tinië publiekelijk toegegeven dat tijdens de militaire dicta-
13t r van de jaren zeventig een groot aantal linkse dissidenten
en 6É de strijdkrachten is vermoord. Volgens generaal Paulik is
'leiding van de luchtmacht zich volledig bewust van de foute
poden die zijn gebruikt, evenals de gruwelijkheden die zijn
pan in de strijd tegen het terrorisme."
De ambtenarenbonden in Duitsland zijn akkoord
tan met een aanbod tot salarisverhoging van 3,2 procent. De
leenkomst werd gisteren na tien uur onderhandelen bereikt,
nieuwe CAO voor de 3,4 miljoen ambtenaren in Duitsland
met terugwerkende kracht in per 1 mei.
rkse minister bekogeld
Een boze Griekse menigte heeft gisteren de
jrdvoerder van de Turkse regering bekogeld met stenen en
jenen toen deze het Turkse consulaat in de Noordgriekse
J Thessaloniki wilde binnengaan voor een diner. Yildirim Ak-
4, die tevens onderminister is, had de Griekse gemoederen
pit met uitspraken over de islamitische (volgens Aktuna
rkse') minderheid in Tracië, in het noordoosten van Grieken-
p vlak bij de Turkse grens.
chters willen hoofddoekjes toestaan
Iatsburg Een Franse administratieve rechtbank in Straats-
bheeft achttien islamitische meisjes die hoofddoekjes dra-
nveer toegestaan naar school te gaan. Ze waren daar eind vo-
par weggestuurd omdat zij weigerden zonder hoofddoek de
en te volgen. De rechters waren van mening dat het dragen
hoofddoekjes niet indruist tegen de laïcité, de scheiding van
ij en staat op de openbare scholen. Ook heeft de schoollei-
|niet aannemelijk gemaakt dat de hoofddoekjes hebben ge-
tjtot ordeverstoring, aldus de rechters. Het Franse ministerie
ponderwijs had de scholen opdracht gegeven het dragen van
jfddoekjes te verbieden.
Bestand tussen Zagreb en opstandige Senders
Offensief Kroatië kan leiden tot kettingreactie op Balkan
Radio Zagreb heeft vanmorgen gemeld dat de Kroatische
Serviërs in West-Slavonië onderling slaags zijn geraakt.
Servische strijders zouden hebben geschoten op soldaten
uit de eigen rijen die zich wilden overgeven. Daardoor
raakten vele soldaten gewond.
geen nieuwe terroristische aan
vallen op de burgerbevolking te
doen. In een televisietoespraak
riep hij de opstandelingen op
tot een vreedzame terugkeer
onder de Kroatische soevereini-
ZAGREB-BOEPAPEST DPA-Rtr-GPD
De schermutselingen hadden
plaats in de bossen bij Pakrac,
honderdvijftig kilometer zuid
oostelijk van de Kroatische
hoofdstad Zagreb. Het gaat om
het gebied waar het Kroatische
leger maandag een offensief be
gon tegen de Servische opstan
delingen.
De Kroaten en de Kroatische
Serviërs, die hun eigen 'repu
bliek' hebben (Krajina), waartoe
ook het nu heroverde gebied in
West-Slavonië behoorde, zijn
het gisteren eens geworden over
een staakt-het-vuren. Daarmee
moet een verdere escalatie van
het weer opgelaaide conflict in
Kroatië worden vermeden.
De Kroatische president Fran-
jo Tudjman waarschuwde gis
teravond de Krajina-Serviërs
Beide partijen kwamen over
een dat zowel Servische solda
ten als ook burgers de de door
de Kroaten veroverde gebieden
(VN-sector west) vanaf vandaag
mogen verlaten. Zagreb bood
de internationale gemeenschap
ondertussen aan, waarnemers
naar de heroverde Servische ge
bieden in West-Slavonië te stu
ren.
Met het door de speciale VN-
gezant, Yasushi Akashi, bereikte
akkoord zou een einde moeten
komen aan de raketaanvallen
op Zagreb. De Kroatische Ser
viërs vuurden dinsdag en
woensdag raketten af op de
Kroatische hoofdstad. Daarbij
stierven zes mensen en raakten
er meer dan 170 gewond.
Ondanks het bestand liet de
Servisch-Kroatische 'president'.
Milan Martic, dreigende taal
horen. Na een ontmoeting met
de Bosnisch-Servische leider
Radovan Karadzic zei hij dat
'Zagreb weer ons doel zal zijn'
als de Kroaten opnieuw aanval
len op door Serviërs bezet ge
bied uitvoeren. De Kroatische
president Franjo Tudjman zei
op zijn beurt dat bij een her
nieuwde aanval op de hoofd
stad Kroatië 'zeer besliste stap
pen zal ondernemen'.
Het gevaar blijft groot dat het
opgelaaide conflict in Kroatië
overslaat naar andere delen van
ex-Joegoslavië. Om dat te voor
komen heeft EU-bemiddelaar
Lord Owen de leiders van de
strijdende partijen gevraagd
morgen (vrijdag) naar Genève
te komen voor vredesonderhan
delingen. Beide partijen hadden
hierop gisteravond nog niet ge
reageerd.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
Heeft de Kroatische president
Franco Tudjman maandag de
zoveelste lont in het kruitvat
dat Balkan heet gestoken door
een offensief tegen de Kroati
sche Serviërs in West-Slavonië
te ontketenen? Het is nog te
vroeg om die vraag te kunnen
beantwoorden, maar zeker is
dat Tudjman met vuur speelt.
Strikt militair gezien gezien was
het offensief tegen de Kroati
sche Serviërs in West-Slavonië
een duidelijk succes voor de
Kroaten. Maar het is de vraag
welke prijs Kroatië voor de ge
boekte terreinwinst, enkele
honderden vierkante kilome
ters, moet betalen.
De beschietingen van Zagreb
met fragmentatiebommen door
de Kroatische Serviërs, die in de
regio Krajina hun eigen 'repu
bliek' hebben uitgeroepen, zijn
mogelijk nog slechts het begin
van de rekening die Tudjman
gepresenteerd krijgt. Het is ver
re van denkbeeldig dat het
Kroatisch offensief en de daarop
volgende vergeldingsacties leidt
tot een kettingreactie die voert
tot een grotere en vele malen
gevaarlijkere oorlog dan de rela
tief lokale oorlogen die in 1991
in Kroatië en een jaar later in
Bosnië uitbraken.
Als de Serviërs in de Krajina
doorgaan met het beschieten
van Zagreb en andere Kroati
sche steden die binnen hun be
reik liggen, rest Tudjman, ge
dwongen door de publieke opi
nie. niets anders dan het leger
opnieuw op pad te sturen. De
kans bestaat dat de Serviërs in
Bosnië een nieuw offensief van
betekenis tegen hun broeders in
de Krajina niet over hun kant
zullen laten gaan.
En het hoeft dan nog maar een
heel kleine stap te zijn naar een
volgende fase. waarin rest-Joe-
goslavië (Servië en Montenegro)
zich direct in de strijd mengt.
Het uiteindelijke resultaat kan
een grootschalige en zeer bloe
dige oorlog zijn waarin Servië
het met de 'broeders' in Bosnië
en Kroatië opneemt tegen de
Bosnische en Kroatische rege
ringslegers.
Weliswaar probeert de Servi
sche president Milosevic, die
met zijn uiterst nationalistische
retoriek de Servische minderhe
den in Bosnië en Kroatië tot re
bellie aanzette, zich al maanden
als vredesduif te profileren in de
i<
id heeft vanmorgen een
'an een Russisch radarsta-
n Skrunda opgeblazen om
onafhankelijkheidsverkla-
vijf jaar geleden, te her
in. Het voornemen heeft
itatie van de Russische in-
es gewekt.
e blazen een gebouw op
le Sovjet-militaire macht
'enwoordigde", aldus
dvoerder Rihard Mucins
iet ministerie van buiten-
e zaken. Het 19 verdiepin-
ïoge gebouw van gewa-
beton torende boven het
vlakke Letse platteland uit bij
het dorpje Skrunda. Het Russi
sche leger gebruikt de rest van
de radarbasis nog. Tijdens de
rechtstreeks door de TV uitge
zonden ceremonie noemden
president Ulmanis en premier
Gailis het gehate gebouw een
symbool van een halve eeuw
Sovjetbezetting.
De Letten herdenken vandaag
de eenzijdige onafhankelijk
heidsverklaring van 4 mei 1990.
Pas op 21 augustus 1991, enkele
dagen na de mislukte Sovjet-
coup, werd Letland ook daad
werkelijk weer onafhankelijk.
huntsville De Amerikaanse staat Alabama heeft een gro
te stap teruggezet met de herinvoering van de kettingen
waarmee gevangenen met de enkels aan elkaar zijn vastge
maakt. Ongeveer 400 gevangenen in het plaatsje Athens
worden in groepjes aan elkaar geketend. Vervolgens wor
den ze naar de snelweg gebracht om in de berm vuil te ra
pen. De herinvoering van de kettingen is onderdeel van een
decreet van gouverneur Fob James. James voerde de
dwangarbeid weer in, verbood de gevangenen nog langer
televisie te kijken en schrapte ook andere voorzieningen.
Het doel is het verblijf in de gevangenis zo onplezierig te
maken, dat niemand er nog terug wil keren. Foto reuter
terrand brengt vermoorde Marokkaan eerbetoon
CEES VAN ZWEEDEN
le dagen voor het einde
rijn presidentschap heeft
fois Mitterrand een eerbe-
gebracht aan de jonge
kkaan die maandag door
r\ leads werd vermoord. Het
>e staatshoofd begaf zich
ren naar de plek waar
im Bouarram in de Seine
[egooid, nam een ogenblik
in acht en wierp een boe-
lies in het water.
na Mitterrands dramati-
gebaar stonden op dezelf-
ik in Paijs meer dan 10.000
ien, die betoogden tegen
ieo-fascistische Front Na-
Racisme doodt; het Na-
ktmet^ Front 's schuldig', was
,e est op een spandoek.
29-jarige Bouarram was
van twee kinderen. De
A Jieads maakten deel uit van
2jL groep die zich had losge-
t van een grote demon-
e van het Nationaal Front,
rider van de partij, Jean-
Le Pen, waste zijn han-
an onschuld. Hij omschreef
loord als een 'betreurens-
Üg incident'.
(enstanders van Le Pen
LEU ven de moord echter toe
tie racistische retoriek van
Nationaal Front, dat alle
danders over de grens wil
De scheidende Franse president herdenkt met een dramatisch gebaar de in de Seine verdronken Marokkaan
Jacques Chirac en Lionel
de twee overgebleven
'enters aan de race naar
Bouarram.
het presidentschap, brachten
een eerbetoon aan de Marok
kaan. Beide politici stuurden
delegaties naar de betoging van
anti-racisten.
Gisteren werd ook duidelijk
dat de moord op Bouarram niet
het enige incident was tijdens
de demonstratie van het Natio
naal Front. Een grote groep met
ijzeren staven gewapende skin
heads had ook een drietal Ara
bieren nagejaagd, om de ach
tervolging pas te staken toen zij
merkten dat ze gefilmd werden.
Daarop eisten de skinheads de
film op van de twee man sterke
filmploeg. Toen die dat weiger
den, werden zij door de skin
heads tegen de grond gewerkt.
Mitterrand zat gisteren zijn
laatste ministerraad voor. De
socialistische president heeft tij
dens zijn politieke leven meer
dan 1.200 van die ministerraden
bijgewoond, de eerste in 1947
foto epa pierre verdy
als minister. Mitterrand blijft
formeel nog enige dagen presi
dent, nadat de natie zondag zijn
opvolger heeft gekozen. Maar
hij was met Balladur overeenge
komen dat gisteren zijn laatste
ministerraad zou zijn.
Jean-Marie Le Pen heeft giste
ren gezegd dat hij zondag noch
voor de conservatief Chirac,
noch voor de socialist Jospin zal
kiezen, maar een blanco stem
zal uitbrengen.
'Desnoods staat van beleg
eenheid kan alleen functioneren als de minder
heidspartijen niet het gevoel hebben dat ze
slechts een aanhangwagen zijn. Maar als de situ
atie in KwaZulu-Natal voortgaat, zal ik niet aarze
len, en ik wil dat iedereen dat weet, om alles te
doen om het leven van onschuldige mensen te
beschermen. En als ik daar nu niet de legale mo
gelijkheden voor heb, zal ik de grondwet veran
deren".
„In mijn hele carrière heb ik altijd vermeden
om in termen van macht te denken bij het bena
deren van problemen", zei Mandela. „Wat we be
reikt hebben in dit land, en dat is toch een bijna-
wonder, is bereikt dankzij onderhandelingen,
dankzij overreding. Maar als je toestaat dat de.
spanning oploopt, drijven de verkeerde mensen
naar boven. Mensen met talent functioneren niet
in een klimaat van onrust. Daarom is het mijn
plicht te zorgen dat de spanningen verdwijnen".
Stopzetting van de financiering van de provin
cie heeft daarbij duidelijk zijn voorkeur. „IFP-lei-
der en minister van binnenlandse zaken Buthele-
zi heeft de oproep aan de Zulu's gedaan om de
centrale regering omver te werpen. En daarvoor
worden de fondsen van de provincie gebruikt.
Geen regering ter wereld kan dat tolereren". Als
de wet hem nu niet toestaat KwaZulu-Natal fi
nancieel af te knijpen, dan moet de wet volgens
Mandela maar worden veranderd.
Hij zegt zich te realiseren dat ook onschuldige
mensen van een dergelijke politiek de dupe wor
den, omdat ook zaken als onderwijs en gezond
heidszorg in gevaar komen. „Dat is spijtig, maar
de overweging om mensenlevens te sparen, gaat
boven alles". Dat hoort bij regeren, meent hij. En
de financiële drooglegging heeft de voorkeur bo
ven een staat van beleg, die te zeer doet denken
aan de maatregelen die dé apartheidsregering
ook nam. „Maar als het niet anders kan, dan
moet het", aldus Mandela.
CORRESPONDENT
„Het politieke geweld is een diepe tragedie en ik
ben vastbesloten alles te doen wat in mijn macht
ligt om die slachting te stoppen. En als ik daar
voor de staat van beleg moet verklaren, zal ik dat
doen, al probeer ik dat te vermijden".
Al zijn haast spreekwoordelijke mildheid ver
dwijnt als de Zuidafrikaanse president Mandela
over de situatie in KwaZulu-Natal komt te spre
ken. Twintigduizend doden door politiek geweld
in de afgelopen tien jaar, sluipschutters rond een
stadion in Umlazi waar de president op 1' mei een
toespraak hield en onlangs een toespraak van In-
katha-leider Mangosuthu Buthelezi die de Zulu's
opriep om de centrale regering omver te werpen:
de maat is voor Mandela duidelijk vol.
Critici hebben hem de afgelopen dagen aange
vallen op de harde wijze waarop hij afgelopen
maandag uitviel naar IFP-voorman Buthelezi en
dreigde de geldstroom naar de provincie stop te
zetten. Zo'n houding is ongrondwettelijk en
brengt volgens parlementaire oppositieleiders al
leen maar de breekbare vrede in Zuid-Afrika in
gevaar.
Maar tijdens een bijeenkomst van de Kaapse
Persclub maakte Mandela gisteren duidelijk dat
hij zich van die kritiek weinig aantrekt. „Orde en
recht moeten overheersen. Sinds ik uit de gevan
genis kwam, heb ik met de IFP gepraat hoe we
het politieke geweld kunnen stoppen. Maar ik
heb jarenlang geen antwoord gekregen van dege
nen die verantwoordelijk zijn voor dat geweld. Ik
kan deze situatie niet langer toestaan". Als het
nodig is, is Mandela bereid de sterke positie te
gebruiken die het ANC in het parlement en de re
gering heeft.
„Ik heb tot nu toe geaarzeld mijn meerderheid
te gebruiken, want een regering van nationale
hoop de internationale sancties
legen Servië ingetrokken te krij
gen. Maar zijn strategie is door
gaansonvoorspelbaar.
In kringen rond Milosevic wordt
dezer dagen opnieuw gefluis
terd dat hij het met Tudjman op
een akkoordje heeft gegooid.
Hij zou zijn grote rivaal het nu
veroverde terrein in West-Slavo
nië hebben gegund in ruil voor
andere, voor Servië belangrijke
re gebieden. Maar geruchten
over dit soort 'deals' doen gere
geld de ronde.
Zelfs als die geruchten op waar
heid berusten, blijft Milosevic
een potentieel gevaar voor Tud
jman. Als de vijandelijkheden
tussen het Kroatische leger en
de Krajina-Serviërs niet snel ge
staakt worden, en vooral als de
Serviërs aan de verliezende
hand zijn. kan Milosevic onder
druk komen te staan van Servi
sche ultra-nationalisten als Vo-
jislav Seselj. Die riep dinsdag al
op om diverse Kroatische ste
den met de grond gelijk te ma
ken.
Aan Kroatische zijde dreigt Tud
jman met een soortgelijk proces
te maken te krijgen. Hoewel de
Kroatische president van begin
af aan geroepen heeft dat het
offensief tegen West-Slavonië
van beperkte aard was, groeit in
Zagreb de druk om voor eens en
voor altijd een einde te maken
aan de mogelijkheid dat Kraji
na-Serviërs met hun raketten
dood en verderf kunnen zaaien
in de Kroatische hoofdstad.
Tudjman speelt kortom met
vuur en het risco van een uit
slaande brand op de Balkan is
groter dan ooit.
Conservatieven
staan voor
grote nederlaag
LONDEN DPA
De Britse Conservatieven moet
vandaag ernstig rekening hou
den met zware verliezen bij de
gemeenteraads- en districtsver
kiezingen in Engeland en Wales.
De jongste peilingen laten een
duidelijke winst zien voor de
oppositionele Labourpartij en
de Liberaaldemocraten.
Volgens politieke kringen kan
de positie van John Major als
premier en partijvoorzitter in
gevaar komen. Zijn partij moest
ook al een zware klap incasse
ren bij de lokale verkiezingen
op 6 april in Schotland. De eer
ste uitslagen volgen naar ver
wachting in de loop van de
nacht.
'Tsjetsjenen
openen op 9
mei offensief
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De pogingen van de Russische
president Jeltsin om tijdens de
festiviteiten rond 9 mei in
Tsjetsjenië de wapens te laten
zwijgen, lijken te mislukken.
Steeds vaker worden uit het
opstandige gebied schendin
gen van het eenzijdig door
Moskou algekondigde bestand
gemeld. Volgens het persbu
reau Tass is het bestand dat
vorige week donderdagnacht
van kracht werd, al 92 keer ge
schonden door de Tsjetsjenen.
De aanhangers van de
Tsjetsjeense leider Doedajev
voeren volgens de Russen da
gelijks overvallen uit op Russi
sche eenheden. Een militaire
zegsman verklaarde tegenover
het persbureau Reuter dat de
Tsjetsjenen op 9 mei een grote
aanvaJ op de hoofdstad Groz
ny willen uitvoeren. Zij zou
den ten zuiden van de stad 19
tanks en artillerie hebben ge
concentreerd en 800 man de
stad binnen hebben gesmok
keld.
Volgens de Russische voor
lichtingsdienst heeft Doedajev
gezworen dat de negende mei,
wanneer meer dan 50 staats
en regeringsleiders in Moskou
zijn, een 'nacht van de lange
messen' zal worden. Aan Rus
sische zijde wordt gevreesd
dat de aanhangers van Doe
dajev inderdaad tot terreur
aanslagen zullen overgaan om
op die manier de aandacht
van de wereld op de oorlog te
vestigen. Moskou wil juist alles
doen om te voorkomen dat
het conflict in Tsjetsjenië de
plechtigheden ter herdenking
van de ondergang van nazi-
Duitsland zal overschaduwen.
In en rond Bamoet, het laatste
bolwerk van Doedajev, zouden
zich nog tussen de 2.000 en
5.000 gewapende strijders be
vinden. Volgens het Russische
persbureau Interfax wordt hier
het staakt-het-vuren wel nage
leefd.
