Pronk kijkt nu Vat anders'
tegen drama Rwanda aan
Het genadebrood van de president
Buitenland
Duitse president belijdt schuld
Vier doden op Dag van de Vrijheid in Zuid-Afrika
Surinaamse
iresident
bnder druk
Berlusconi eens met
uitstel verkiezingen
feiJDAG 28 APRIL 1995
sraël onteigent land in Jeruzalem
ruzalem De Israëlische regering heeft besloten op twee ver-
iifchillcnde locaties in het Arabische deel van Jeruzalem 53 hecta-
grond te onteigenen. Het ministerie van huisvesting wil op die
laatsen huizen voor Israëliërs bouwen en het hoofdbureau van
ilitie uitbreiden. Het gaat om gebieden in Oost-Jeruzalem, dat
1967 door Israël is bezet en in 1980 geannexeerd.
gt 5
,10
Asiel voor vrouwen met sluiers'
raatsburg Seksuele discriminatie van vrouwen, zoals het ver-
licht dragen van een sluier, moet een reden kunnen zijn voor
et krijgen van asiel in de 34 lidstaten van de Raad van Europa,
lit verlangden de parlementariërs van de organisatie gisteren
jdens hun lentebijeenkomst in Straatsburg. De vergadering
oemt meer discriminerende omstandigheden die voor vrou
wen een asielverzoek rechtvaardigen, zoals het verbod voor
rouwen onderwijs te volgen of bepaalde beroepen uit te oefe-
/N verontrust over organendiefstal
enéve De VN zijn verontrust over de mogelijke diefstal van or-
anen uit geëxecuteerde gevangenen in China. Maar Peking
ntkent de beschuldigingen dat gevangenissen in het land orga-
en uit criminelen verwijderen zonder toestemming. Tijdens
en vergadering in Genève vernamen VN-delegaties dat artsen
it Hong Kong nieren kregen aangeboden, die mogelijk van Chi-
gevangenen stamden.
L
[ournalist Sprenkels verongelukt
en haag De Nederlandse journalist Rob Sprenkels is woens-
ag bij een verkeersongeval in Mexico om het leven gekomen,
'lij is 38 jaar geworden. Van 1979 tot 1991 was hij correspondent
oor Midden- en Zuid-Amerika voor de GPD, waarbij deze krant
k i aangesloten. Sprenkels vertrok naar Mexico in een periode dat
e burgeroorlogen in Nicaragua en El Salvador intens in de Ne-
erlandse belangstelling stonden. Hij maakte naar deze landen
iverse reportage reizen.
sraëlische leger doodt twee mannen
n feuzALEMEen Israëlische soldaat heeft gisteren bij een wegver
in Jeruzalem een Palestijnse man doodgeschoten, zo
Jieldde de Israëlische radio. Het leger onderzoekt de zaak. In het
hlrabische dorp Kalansua in Israël werd eveneens een man ge
door een soldaat. Het slachtoffer reed in een gestolen auto
in weigerde te stoppen bij een wegversperring. De man vluchtte
:n verborg zich in een huis. Een soldaat die de auto had achter-
folgd, betrad het huis en schoot de man dood.
)onoren verkleinen Palestijns tekort
Israël, de Palestijnen en diverse donorlanden hebben
hsteren in Parijs een overeenkomst gesloten die het financie-
ingstekort van de Palestijnse Autoriteit moet verkleinen. De af-
praken voorzien in een bevriezing van de lonen tot het einde
5 jan dit jaar, in een verbetering van het belastingsysteem maar
Hok in versoepeling van het grensverkeer tussen de Palestijnse
gebieden en Israël.
Platform stort in: vijftien doden
tvELUNGTON Door het instorten van een uitzichtplatform op een
pif aan de Nieuwzeelandse westkust zijn vandaag vijftien stu
denten omgekomen. Het ongeluk gebeurde op een afgelegen
plek in het Paparao National Park bij de plaats Greymouth op
net Zuid-Eiland van Nieuw-Zeeland.
Sobere herdenkingsplechtigheid Bergen-Belsen
BONN PETER VAN NUUSENBURG
De herdenkingsplechtigheid in Bergen-Belsen werd ook bijgewoond door Helmut Kohl (derde van links), pre
sident Roman Herzog en de Israëlische ex-president Chaim Herzog. foto reuter reinhard krause
CORRESPONDENT
Voor 500 overlevenden en 4.500 andere toehoor
ders, heeft de Duitse president Roman Herzog
gisteren in een sobere plechtigheid het voormali
ge concentratiekamp de schuld van de Duitsers
beleden aan de grootste georganiseerde massa
moord in de geschiedenis.
„We keken de andere kant op toen onze joodse
medeburgers werden weggehaald en hebben ons
nooit afgevraagd waarom ze niet terugkeerden.
Laat dit de les zijn die we nooit mogen vergeten.
We zijn niet alleen verantwoordelijk voor wat we
doen, maar ook voor wat we nalaten", zei Herzog.
Het was een ondubbelzinnige afrekening met de
verklaring die vele oudere Duitsers nog vaak voor
hun passiviteit wensen af te leggen: 'We hebben
het niet geweten'.
Bergen-Belsen werd op 15 april door het Britse
leger bevrijd, maar de joodse gemeenschap in
Duitsland wilde gisteren haar doden herdenken.
dezelfde dag dat in Israël de zes miljoen slachtof
fers van de holocaust worden herdacht. En het
thema dat zowel Herzog als de leider van de Cen
trale Raad der Joden. Ignatz Bubis, aanroerde,
was: de ons komende generaties mogen nooit
vergeten wat er gebeurd is.
In Bergen-Belsen zijn ongeveer 40.000 mensen
om het leven gekomen. Onder hen was Anne
Frank, die een paar weken voor de bevrijding net
als vele lotgenoten aan typhus is overleden. Een
monument en de begraafplaats moeten in een
idyllische omgeving de herinnering aan de trage
die levend houden.
Nederlanders die in Bergen-Belsen gevangen
zaten, hebben gisteren in Tröbitz, op zestig kilo
meter van Leipzig, hun bevrijding herdacht. Het
ging om mensen die door de Duitsers vanuit Ber
gen-Belsen op een trein waren gezet. De Russen
bevrijdden hen. Velen waren zo ziek dat ze bin
nen enkele maanden overleden. Aan deze her
denking namen 180 Nederlanders deel.
Minister hoopt financiële steun spoedig te hervatten
Minister Pronk voor ontwikkelingssamenwerking hoopt
de financiële steun aan de regering van Rwanda spoedig
te kunnen hervatten. De minister liet de Tweede Kamer
maandag in een brief weten de hulp op te schorten naar
aanleiding van de slachtpartij het voorgaande weekeinde
in het vluchtelingenkamp Kibeho. Maar inmiddels kijkt
hij wat anders tegen dat drama aan.
Washington/Amsterdam/Nairobi ste instantie door Artsen zonder
anp/dpa/afp
Pronk zei gisteren in Washing
ton, waar hij was voor de half
jaarlijkse vergadering van de
Wereldbank: „Wat er is ge
beurd, is werkelijk afschuwelijk,
maar uit gegevens van de afge
lopen dagen blijkt dat het
Rwandese regeringsleger niet
volledig verantwoordelijk is.
Mensen die het kamp wilden
verlaten zijn door milities en
jeugdbendes in de rug gescho
ten of met messen vermoord.
Wel is er daarna een overreactie
geweest van het leger", aldus
Pronk. Volgens de minister
blijkt bovendien dat het in eer-
Grenzen genoemde aantal
slachtoffers van 8.000 veel te
hoog is. „We horen nu cijfers
rond 2.000."
Pronk was eerder deze week
in New York om te praten over
de hulp aan de regering van
Rwanda via een fonds van de
Verenigde Naties. Nederland
heeft langs die weg al een mil
joen dollar gegeven. Toevallig
werd maandag, pal na de slach
ting, een akkoord getekend voor
nog eens elf miljoen dollar aan
Nederlandse steun via de VN.
Daarvan heeft Pronk de helft in
gehouden.
Volgens directeur De Milliano
van Artsen Zonder Grenzen
vanmorgen op een persconfe
rentie op Schiphol is het bloed
bad in Kibeho geen incident ge
weest. Hij arriveerde vanmor
gen rechtstreeks vanuit
Rwanda.
De Milliano zei dat vanaf vo
rige week dinsdag „een opbouw
van terreur" plaats had gevon
den in het kamp. „Het bloedbad
is niet plots gebeurd. Het was te
verwachten dat er iets stond te
gebeuren", zei de AZG-direc-
teur.
De hulporganisatie gaat er
vooralsnog van uit dat bij het
bloedbad zeker 5.000 doden
zijn gevallen, tenzij er harde be
wijzen zijn dat het aantal
slachtoffers geringer is. De vol
kerenorganisatie sprak van
2.000 doden, de Rwandese rege
ring houdt het op 300 slachtof
fers.
De regering van Rwanda wil
de overgebleven groep van on
geveer 2.000 vluchtelingen in
het kamp Kibeho uithongeren.
De autoriteiten hopen dat de
groep Hutu's met dat vooruit
zicht het opgeheven kamp ver
laat en terugkeert naar huis.
President Bizimungu en ver
scheidene ministers probeerden
gisteren tevergeefs de vluchte
lingen tot een aftocht te bewe
gen. Minister van binnenlandse
zaken Seth Sendashonga sprak
een half uur met de Hutu's,
maar de groep jouwde hem uit
eindelijk uit, meldde de Britse
omroep BBC.
De groep, onder wie vrouwen
en kinderen, krijgen sinds da
gen geen levensmiddelen en
water. Temidden van ontbin
dende lijken leeft de groep van
een geringe voedselvoorraad en
regenwater. De vluchtelingen
verlangen een vrijgeleide naar
Zaïre, maar de regering weigert
dat. Volgens de autoriteiten be
staat een deel van de overgeble
ven kampbewoners uit extre
mistische Hutu-strijders. Zij
zouden de vluchtelingen als le
vend schild gebruiken.
Opvallende rust
a wapenstilstand
Tsjetsjenië
itePSKOU HANS HOOGENDIJK
itepRRESPONDENT
ie eenzijdig door Rusland afge-
indigde wapenstilstand in de
itepstandige republiek Tsjetsje-
•fë wordt behoorlijk* nageleefd,
inmorgen was slechts sprake
Sn incidentele schotenwisse-
gen, zo deelde het Russische
lk iperbevel in Grozny mee.
Het persbureau Interfax
eldde vanochtend dat Russi-
he en Tsjetsjeense comman-
29inten in de loop van de dag
jeen zullen komen om te pra-
n over de mogelijkheid het
Onzijdige Russische staakt-het-
0 iren om te zetten in een tijde-
k bestand.
De door president Jeltsin af-
o^kondigde wapenstilstand is
gelopen nacht ingegaan en zal
161 12 mei duren. Dan zijn de
1 estelijkheden rond de herden-
ng van de capitulatie van na-
Duitsland afgesloten.
31
iramaribo» anp
let bestuur van de Vooruitstre-
gj ;nde Hervormings Partij (VHP)
46 loet het parlement vragen aan
looi dringen op het aftreden van
onald Venetiaan als president
94 an Suriname. De adviesraad
86 an de VHP heeft zich daar in
26 en motie voor uitgesproken.
e VHP heeft negen vertegen-
si 'oordigers in de regeringscoali-
!04 e Nieuw Front die in het parle-
lent kan rekenen op 30 van de
3^1 zetels.
De adviesraad van de VHP wil
ok dat het bestuur zich inzet
tor algemene verkiezingen
innen vijf maanden. Die moe-
is :n worden georganiseerd door
"en andere regering dan de hui-
si ige.
90 Het ambt van president moet
'olgens de adviesraad uit de
96 artijpolitieke sfeer worden ge
en aald. Hiermee doelt hij kenne-
5;jk op een wijziging van de
g irondwet. In de samenleving is
6i aker kritiek geuit op het feit dat
enetiaan geen afstapd heeft
edaan van het voorzitterschap
an de Nationale Partij Surina-
te (NPS). In die hoedanigheid
hij ook één van de leiders van
regeringscoalitie Nieuw
ront. De Nieuw-Frontleiding
reedt op als 'superregering'.
PRETORIA AP
Terwijl de rest van Zuid-Afrika
op de nationale Dag van de Vrij
heid een jaar democratie her
dacht, zijn bij incidenten in de
Zuidafrikaanse provincie
KwaZulu-Natal vier mensen ge
dood en evenveel mensen ge
wond geraakt.
De gewelddadigheden von
den plaats nadat zo'n 20.000
aanhangers van de Inkatha Vrij
heidspartij met schilden, knup
pels en zwepen in een demon
stratie voor autonomie voor de
Zulu's door de straten van de
oostelijke stad Durban mar
cheerden. Volgens de politie
werd bij een van de incidenten
vanuit een trein vol terugkeren
de demonstranten geschoten en
werd ook op een politiewagen
geschoten. Zuid-Afrika vierde
een nationale feestdag, omdat
een jaar geleden voor het eerst
in de geschiedenis van het land
multiraciale verkiezingen wer
den gehouden. „Als een dag de
overgang markeert van het con
flict en de verdeling van het ver
leden naar de mogelijkheid van
eenheid en vrede, van de onge
lijkheid naar gelijkheid, van een
geschiedenis van onderdruk
king naar een toekomst van vrij
heid, is het 27 april 1994", zei
president Nelson Mandela in
een speech voor de deur van de
Union Buildings in Pretoria.
De president beloofde ter ge
legenheid van de Dag van de
Vrijheid strafkwijtschelding of -
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
In de Italiaanse politiek lijkt de
vrede uit te breken als gevolg
van het verlies dat het rechtse
blok leed bij de lokale verkie
zingen van afgelopen zondag.
Ex-premier Berlusconi heeft
zijn obstinate houding laten
varen en, voor het eerst, toege
geven dat parlementsverkie
zingen in juni niet haalbaar
zijn.
Berlusconi zei gisteren ook
een 'constructieve oppositie'
te willen voeren en niet langer
de positie van president
Scalfaro ter discussie te zullen
stellen.
De klap is hard aangekomen
bij de 'Pool van de Vrijheid'.
Niet alleen werd verlies gele
den in de regio's (zes van de
vijftien besturen gingen naar
het rechtse blok), maar ook in
de provincies en de gemeen
ten. Van de 21 provincievoor
zitters die bij de eerste stem
ronde werden gekozen dankzij
een absolute meerderheid,
zijn slechts twee afkomstig uit
Berlusconi's gelederen.
Bij de burgemeesterverkie
zingen ging het niet veel beter:
centrum-links veroverde in de
eerste ronde tien provincie
hoofdsteden tegen de 'pool'
een. De gelukkige, zittend bur
gemeester van de Zuiditali-
aanse stad Sorrento, vierde
overigens zijn overwinning in
de gevangenis, waar hij was
beland vanwege het aanne
men van steekpenningen voor
de aanleg van een kerkhof. De
leiders van de 'pool' zijn onge
rust, ook omdat centrum-links
de beste papieren heeft om in
de overige steden en provin
cies op 7 mei de ballotage te
winnen. Berlusconi en zijn
'post-fascistische' partner Fini
lieten gisteren tijdens een
persconferentie weten een
meer gematigde koers te zul
len varen. „We zijn wat de ver
kiezingen betreft niet van ge
dachten veranderd, maar we
zijn realistisch", aldus Berlus
coni. De ex-premier wil 'zo
snel mogelijk' naar de stem
bus, maar lijkt akkoord te zul
len gaan met een dag in okto
ber, zoals secretaris D'Alema
van de linkse PDS heeft voor
gesteld.
Berlusconi zei het zaken-ka
binet van premier Dini, dat
gesteund wordt door centrum
links, te zullen gedogen tijdens
de afwerking van zijn beperkte
programma. Dini kondigde
deze week aan dat hij na de
hervorming van de staatspen
sioenen - het heetste hangijzer
- bereid is af té treden. Berlus
coni liet gisteren weten dat hij,
in plaats van het zakenkabi
net, een 'electorale' regering,
eventueel onder leiding van
Dini, wenselijk acht. Hij toon
de zich ook bereid te onder
handelen over een anti-trust-
wet voor de media om zo het
in juni geplande referendum
te voorkomen.
Berlusconi hoopt in de ko
mende maanden terrein terug
te veroveren, maar kreeg gis
teravond een nieuwe, per
soonlijke tegenslag te incasse
ren. De door hem zo gehate
magistraten van Milaan stuur
den hem een dagvaarding
vanwege geconstateerde be
lastingontduiking bij de aan
koop van grond voor een van
zijn villa's. Berlusconi zei dat
hij niets met deze operatie van
doen heeft gehad.
Getuigen zagen hoofdverdachte
van aanslag VS wegracen
el rondo-oklahoma city
vermindering aan iedereen die explosieven of munitie. Daaren- kindermishandeling, een straf- Een Zuidafrikaan viert feest voor
vóór 6 december 1993 is veroor- boven krijgen alle gevangenen, vermindering van 25 procent, de Union Buildings in Pretoria,
deeld wegens het om politieke met uitzondering van degenen met een maximum van zes foto»epa
redenen bezitten van wapens, die zijn veroordeeld wegens maanden.
De FBI heeft getuigen, die
hoofdverdachte Timothy
McVeigh en een andere man
kort voor de aanslag op het fe
derale overheidsgebouw in
Oklahoma City acht dagen gele
den zagen wegracen in een au
to.
Dit verklaarde een agent van
de Amerikaanse federale re
cherche gisteren voor de federa
le rechter in El Reno. Volgens de
onderzoekers huurde McVeigh
de bestelwagen waarmee de
aanslag is uitgevoerd en zijn
sporen van explosieven op zijn
kleding gevonden. Door de aan
slag vielen volgens de jongste
gegevens zeker 104 doden. Het
aantal vermisten blijft 94, hel
aantal gewonden 467.
Rechter Ronald Howland
vond dat voldoende bewijs be
staat voor McVeighs betrokken
heid bij de aanslag. Hij beval
een vooronderzoek tegen hem
voor een zogeheten Grand Jury,
wat in de VS gebruikelijk is bij
ernstige strafzaken.
De vermoedelijke daders van
de aanslag wilden gelijktijdig in
andere Amerikaanse steden ex
plosies veroorzaken. Dit blijkt
uit het dagboek van hoofdver
dachte Timothy McVeigh.
Een Texaanse krant meldde
gisteren de vondst van de aan
tekeningen door de politie. De
autoriteiten spraken het bericht
tegen.
In het dagboek schreef de ex
treemrechtse McVeigh over
aanslagen in onder meer Phoe
nix (Arizona) en Omaha (Ne
braska). De daders bleken ech
ter over te weinig tijd te be
schikken om voldoende spring
stof te vergaren. Zij besloten
zich te concentreren op
Oklahoma-City, waar zij vorige
week een overheidsgebouw ver
woestten.
Wetteloosheid op Franse wegen grenst dezer dagen aan anarchie
PARUS CEES VAN ZWEEDEN
correspondent
Een leider die zijn onderdanen liefheeft,
kastijdt ze. Op die regel vormt de Franse
president geen uitzondering. Maar de tradi
tie wil dat hij in de begindagen van zijn re
gime eerst wat genadebrood aan het gepeu
pel verstrekt.
Om te beginnen kondigt de nieuwe heer
ser een groot feest aan, waarvoor hij enkele
duizenden belastingbetalers uitnodigt. Dan
geeft hij naar het wijze voorbeeld van Gis-
card en Mitterrand de vele tienduizenden
onderwijzers en leraren een extraatje door
een jaarlijkse vrije dag in te stellen, waar
mee hij tegelijkertijd de sympathie verwerft
van enkele miljoenen toekomstige kiezers.
Maar het ruimhartigst betoont de nieuwe
president zich ten aanzien van het gevange
nispersoneel. Om hun werkdruk te verlich
ten, opent de nieuwe president de poorten
van de Bastille, en laat duizenden crimine
len ontsnappen.
Zoals alles in Frankrijk werd ook deze bi
zarre traditie ingevoerd door 'le grand gé-
néral' (1.90 meter). Maar alle presidenten
sinds De Gaulle hebben na hun verkiezing
zijn voorbeeld gevolgd, en ook de huidige
kandidaten voor het hoogste ambt hebben
weer een amnestie in het vooruitzicht ge
steld.
Mitterrand liet in 1981 6.000 criminelen
ontsnappen, toen hij genade toonde voor
gevangenen die waren veroordeeld tot cel
straffen van een half jaar of minder. Uitge
zonderd waren slechts een paar categorie
ën, zoals bijvoorbeeld verkrachters.
Zijn ruimhartigheid werd hem niet in
dank afgenomen door rechtse politici, zo
dat hij na zijn herverkiezing in 1988 iets
voorzichtiger te werk ging. Uitgezonderd
waren nu ook terroristen en drugshandela
ren, en de amnestie gold alleen nog voor
lieden die tot maximaal vier maanden cel
straf waren veroordeeld. Niettemin stroom
den 5.000 criminelen naar buiten.
Vanzelfsprekend is het ondemocratisch
om verkrachters en bankrovers vrij te laten,
maar tegelijkertijd wel foutparkeerders en
wegpiraten hun boetes te laten betalen. Dus
scheldt de president naar goed gebruik mil
joenen burgers ook maar hun boetes kwijt.
Maar het gevolg is dat de maanden voor
de verkiezingsdag worden gekenmerkt door
een wetteloosheid die zelfs naar Franse
maatstaven grenst aan anarchie. Rechts in
halen, accelereren bij nadering van een ze
brapad, snijden, andere weggebruikers de
middelvinger laten zien; alles komt uit de
kast. En zoals in 1981 en 1988 is ook dit ver
kiezingsjaar het aantal verkeersdoden
scherp gestegen.
De kwijtscheldingvan boetes behoort
echter tot de populairste decreten die een
president kan uitvaardigen. En een presi
dentskandidaat die de traditie niet wenst
hoog te houden, moet rekening houden
met de mogelijkheid het presidentieel pa
leis nooit van binnen te zien.
Voor dit jaar heeft Jacques Chirac derhal
ve de kwijtschelding toegezegd van straffen
voor 'kleine delicten'. Jospin beloofde een
'strikte voortzetting van de republikeinse
traditie'.
SLA*T MNTINÊ KORT KZXIN
Vie KAN WEL TtUlTON N/IAR
Z N CARRlCRO
Brengt de gezondheid ernstige schade toe. k.bi 4.10.1994 Stb.720.
