De politie laat zich niet
in de maling nemen
Welvarend Japan dobbert stuurloos rond
Jeltsin wil
extremisten
slag voor zijn
Premie op
koopwoning fiscaal
gunstig behandeld p
Feiten &Meningen
VRIJDAG 28 APRIL 1995
Tweede-Kamervoorzitter Wim Deetman
had eigenlijk een behoorlijk positief gevoel
overgehouden aan de vele gesprekken die
hij met Russische politici had gevoerd.
„Vijf jaar geleden was ik hier in de Op
perste Sovjet, zoals het parlement toen nog
heette, en er waren zeker door de perestroj
ka van Gorbatsjov duidelijke veranderingen
merkbaar. Nu is het parlement, de Doema,
nog opener en onbevangener geworden.
Dat proces is van grote betekenis", zei hij
begin deze week in de Russische hoofdstad
Moskou.
„Het is een groot misverstand de Doema
te identificeren met figuren als Zjirinovski",
zei Deetman. Maar het was hem ook opge
vallen dat men het in Moskou met de in
Nederland normale strikte scheiding tussen
wetgevende en uitvoerende macht niet zo
Dinsdag bevestigde de Russische presi
dent Boris Jeltsin Deetmans these met de
mededeling dat er twee nieuwe grote poli
tieke blokken zullen worden gevormd. Het
ene zal worden aangevoerd door minister
president Viktor Tsjernomyrdin, het andere
door parlementsvoorzitter Ivan Roebkin.
„We hebben besloten op deze manier de
extreem linkse en rechtse krachten de pas
af te snijden bij de verkiezingen van decem
ber", liet Jeltsin weten.
Het is in een democratie, hoe pril ook,
nogal ongebruikelijk dat een staatshoofd
beslist dat er twee nieuwe partijen komen
en en passant ook maar meteen de lijsttrek
kers aanwijst. Jeltsin heeft zich gebaseerd
op de overweging dat premier Tsjernomyr
din goed ligt bij het volk en respect geniet
bij de machtige financiële en industriële
kringen.
Nog belangrijker lijkt dat de premier zich
buiten de omstreden Tsjetsjeense operatie
heeft weten te houden. Sinds 1992 is de
man, die carrière maakte in de energiesec
tor, minister-president en hij is zonder
meer loyaal aan Jeltsin.
Hij wordt gezien als een garantie voor
stabiliteit en een rustig hervormingsbeleid.
Tsjernomyrdin wil een blok vormen van
„mensen die een stabiel, machtig en zelfbe
wust Rusland willen. Ons land heeft al ge
noeg schokken en revoluties moeten ver
werken".
De wat liberale hervormers en de iets
meer links staande democraten zouden in
de beweging rond parlementsvoorzitter
lvan Roebkin een politiek thuis moeten vin
den. De vroegere communist heeft al jaren
geleden afscheid genomen van zijn dogma
tische vrienden uit vroeger dagen.
Hij speelt nu een pragmatische rol in de
Russische politiek. Roebkin is een uiterst in
telligent politicus, die respect heeft afge
dwongen door de manier waarop hij de
vaak tumultueuze vergaderingen van de
Doema in goede banen weet te leiden.
Jeltsin en Tjsernomyrdin lijken de les van
de parlementsverkiezingen van 1993 te
hebben geleerd. Toen hielden ze zich afzij
dig, in de verwachting dat de hervormings-
gezinden van de toenmalige premier Gaidar
een daverende verkiezingsoverwinning
zouden behalen. Het waren echter de extre
misten rond Vladimir Zjirinovski en de
communisten die er met de buit vandoor
gingen.
Thans heeft het Kremlin blijkbaar beslo
ten Ruslands politieke toekomst te garande
ren door de verkiezingstouwtjes zelf in han
den te nemen. Maar of dit draaiboek, dat er
zo veelbelovend uitziet, ook in de praktijk
zal werken wordt door menigeen betwijfeld.
Er zijn te veel tegenstrijdige belangen en
een van bovenaf opgelegde partijen-demo
cratie heeft nog nooit gewerkt.
moskou hans hoogenduk
BELASTING BELICHT
Als gevolg van een uit
spraak van de Hoge Raad
van een jaar geleden
moeten gehuwde eigena
ren van een premiekoop
woning voortaan hun
jaarlijkse premie in de
meeste gevallen gesplitst
opgeven voor de aangifte
inkomstenbelasting. Voor
de meeste mensen brengt
deze uitspraak een leuk fi
nancieel voordeeltje mee.
Maar, zoals ik al eerder in
de rubriek heb aange
kaart, kan het ook wel
eens nadelig uitpakken.
Voor deze gevallen heeft
staatssecretaris Vermeend
van financiën nu een re
geling getroffen die de na-
het
arrest voor een deel weg
neemt.
Maar wat waren de
voordelige gevolgen van
de uitspraak van de Hoge
Raad? Die doen zich voor
al voor bij mensen die
enerzijds in gemeenschap
van goederen zijn ge
trouwd en anderzijds
reeds voor of op de eerste
datum vein bewoning van
het huis waren getrouwd.
De heer De Vries, de be
lastingbetaler die van de
Hoge Raad gelijk kreeg,
bevond zich in zo'n posi-
Zijn subsidie van 3.600
gulden wilde hij gesplitst
aangeven. Zijn vrouw en
hij gaven dus beiden
1.800 op. Het voordeel is
dat de premie van 1.800
bij mevrouw De Vries on
belast blijft vanwege de
zogeheten invorderings
vrijstelling waardoor ze
onbelast tot een mille of
negen kan bijverdienen.
Als ze maar niet in loon
dienst is. Dat levert in dit
geval een belastingvoor
deel van bijna zevenhon
derd gulden op, want op
geteld bij hetinkomen
van de heer De Vries zelf
had er gewoon belasting
over moeten worden be
taald.
Daarbij komt dat me
vrouw De Vries inclusief
de premie een inkomen
van onder de 6.074 gul
den (de belastingvrije
som van 1995) had, waar
door zij haar belasting
vrije som nog steeds aan
haar man kan overdra
gen, die daardoor minder
belasting hoeft te betalen.
Een van de nadelen van
het arrest was echter dat
als het inkomen van de
minstverdienende door
de bijtelling van de helft
van de premie boven de
belastingvrije som van
6.074 gulden uitkomt, de
belastingvrije som van de
vrouw niet meer kan wor
den gebruikt bij het druk
ken van het belastbare in
komen van de man.
Dit pakt ongunstig uit.
We nemen als voorbeeld
weer de heer De Vries, «7
belastingbetaler van
net. Stel dat zijn vrouL
die er als alfahulp jaarlijp
vijf mille bijklust er doL'
bij telling van de helft vaic
de premie een inkomt
van in totaal meer dan
6.074 gulden (de belaL
tingvrije som van 199)
krijgt. De premie is ingL
volge de invorderingsvrL
stelling bij mevrouw iT
Vries nog steeds onbela#^
Dat levert haar dan oif3
een voordeel van t<F
minste zevenhondef1
gulden op. r
Het nadeel is echter dr
mevrouw De Vries een in'
komen krijgt dat hoger [e
dan 6.074 gulden, en da^
kan je je belastingvrij
som niet meer overdrk
gen. Dit betekent voor (P
heer De Vries een nade6§
van ten minste 2.300 gi|c
den, omdat hij nu nijfe
meer kan profiteren vajj
een dubbele belastingvrij
som. Het echtpaar gaat k
dan 2.300 min 700 guldat
is per saldo 1.600 gulda
op achteruit. L
Zoals hiervoor al opg
merkt, heeft Vermeen'
hier echter wat aange
daan. Hij vindt het namr
lijk niet bevredigend dr
mensen achteraf word#
geconfronteerd met dj1
nadelige gevolgen van dj1
uitspraak van de Hojf
Raad. Daarom heeft Ir
goedgekeurd dat men r
voor de jaren 1992 tot ei
mét 1994 voor kan kiezeL
om de premie niet gö
splitst aan te geven. In dii
gevallen moet dan gfi
woon diegene die op d'
toewijzingsbeschikking
van VROM staat vermeld
(in ons voorbeeld de hef
De Vries) de hele premjé
aangeven. Men moet dajk
wel over de hele premiii
belasting betalen, ma?
men kan daarnaast dal
wel profiteren van de h»
gere belastingvrije
aangezien de minstvefe
dienende haar belasting
vrije som dan aE
meestverdienende
overdragen.
Het is wat jammer d$>
Vermeend nu pas met dé
ze regeling is gekomeije
Niemand heeft hier
namelijk met het invullejc
van het aangiftebiljet c
1994 rekening mee 1
nen houden. Heeft i
de aanslag nog niet thu
gestuurd gekregen
kan men een aanvullin|
op de aangifte sturen
daarbij vragen of diegenl
die op de beschikkinj
staat vermeld alsnog F
hele premie mag aangel
ven. De belastinginspeq
teur zal dit verzoek zekd
inwilligen. Is de aanslag 1
wel opgelegd dan
men verzoeken de
slag te verminderen.
WIM STEVENHAGEN
De stad Kobe lag in puin na de aardbeving één van de ontwikkelingen die het schip
van de Japanse samenleving uit het roer deden lopen. foto Reuter
meer gepraat, laat staan over partijpro
gramma's.
Volgens sceptici is dit de wortel van alle
kwaad. Hadden de politici niet alleen
aan eigen gewin gedacht, dan was er
geen corruptie. Was er geen corruptie,
dan was er geen politieke onrust. Was er
geen politieke onrust, dan zat er nu geen
incompetente regering. En dan was er
ook geen slecht financieel-economisch
beleid. En dan was ook niet sprake van
wantrouwen en ontevredenheid onder
het volk. Teleurstelling in en verachting
van de gevestigde orde vormen een uit
stekende voedingsbodem voor spirituele
sekten (a la Aum Shinrikyo) en andere
vormen van extreem gedrag, zo gaat de
redenering.
Anderen zien de gewelddadige uitspat
tingen van de laatste tijd als een normaal
rijpingsproces. Japan is een welvarend
en geïndustrialiseerd land geworden en
vertoont net als andere landen dezelfde
kwetsbare plekken: geld, politiek, na
tuurkrachten en criminaliteit. Japan kan
zich niet meer verschuilen achter het
imago van het unieke eilandenrijk: veilig,
homogeen, met een eigen cultuur. Het is
eenvoudig op weg een normaal land te
worden.
Maar eerst moet Japan zich nog bevrij
den van de vaderlijke hand van de Vere
nigde Staten. Niet alleen beschermt het
Amerikaanse leger de Japanse archipel
tegen eventuele vijanden. De VS hebben
Japan ook min of meer zijn binnen- en
buitenlandse politiek voorgeschreven.
De VS willen en kunnen deze rol niet
ger meer spelen. Japan heeft nu
veel economische invloed, dat het r
ook zelf zijn politiek moet bepalen. De
Japanse leiders weten daar echter niet z
veel raad mee. Het ontbreekt aan ideeën]
De rampen van de laatste tijd brengen
de stuurloosheid duidqfijk aan het licht.
Er is geen organisatie die in werking
treedt bij een grote natuurramp, zoals dé
trage reddingsacties na de aardbeving ii
Kobe bewijzen. Er is geen degelijke bin
nenlandse veiligheidsdienst die poten
tiële terroristen opspoort, getuige het fei
dat Aum Shinrikyo zich massief kon be
wapenen en jarenlang criminele praktij
ken uitoefenen. Er is geen economische
visie die het beste voor heeft met de Ja- i
panse consument en tegelijkertijd een
eerlijke wereldhandel voorstaat. En er
ontbreekt een politiek systeem waarbij
i niet functionerende regering door
alternatief kan worden vervangen.
Politiek Japan bestaat uit individuen die
t elke prijs allemaal een keer mi
president willen zijn.
Het wordt tijd dat persoonlijke belangen
plaats gaan maken voor een echte par-
tijenpolitiek. Want instabiele regeringen
zijn niet in staat harde maatregelen t
nen. Het is te hopen dat dit democra
tische rijpingsproces snel uitkristalli
seert. Hier en daar hoort men al de roep
een sterke leider. Iets dat grote weer
klank kan vinden onder een bevolking
vol angst en onzekerheid. Dat gebeurde
ook in de jaren '30. We weten vijftig
na W02 maar al te goed waar dat
absolute autoritaire stelsel toe heeft ge
leid.
TOKYO «JUDITH STALPERS
correspondent
Minister Dijkstal wil onder meer VUT en FLO afschaffen
„Het land is in een crisis", zegt Hiromu
Nonaka, Japans minister van binnen
landse zaken en daarmee voorzitter van
de commissie voor binnenlandse veilig
heid. Hij is de laatste tijd vaak, te vaak,
op de Japanse TV te zien. Hij moet na
melijk de premier op de hoogte houden
van de wederopbouw van het door een
aardbeving verwoeste Kobe; van het on
derzoek naar de gifgasaanslag in de me
tro van Tokyo; van de bevindingen naar
de moord op de directeur-generaal van
de Nationale Politie; of men al weet wie
welk gas in het station van Yokohama
heeft verspreid en wat de ware motieven
zijn van de moord op een Aum-leider.
Geen wonder dat de arme minister wat
wanhopig is. Tot voor kort was zijn de
partement het summum van rust en or
de. Japan was immers het schoolvoor
beeld van veiligheid op straat en de tech
nologische meester over de natuur.
Dat is allemaal verleden tijd. Natuurram
pen, terrorisme en moordaanslagen heb
ben Japan bereikt. Deze ellende gaat ge
paard met economische onrust. De pijl
snel stijgende yen werkt moordend op
het bedrijfsleven en bedreigt de werkge
legenheid. Het land komt maar moei-
Tel daarbij de al twee jaar durende poli
tieke instabiliteit. De veertig jaar duren
de hegemonie van de Liberaal-Demo
cratische Partij ging ten onder aan een
opeenstapeling van corruptieschanda
len. Daarmee verdween het vertrouwde
politieke plaatje. Politieke partijen vielen
uit elkaar, nieuwe partijen werden ge
vormd, weer opgeheven, geallieerd, weer
opgeheven, enzovoort, zodat nu nie
mand meer weet wie bij wie hoort. Over
politieke ideeën wordt al helemaal niet
De politie voelt zich gepakt door minister Dijkstal van binnenlandse zaken. Voor
al het dreigende verlies van de vaste maandelijkse toelage voor nacht- en week
endwerk is de agent in het verkeerde keelgat geschoten. 'We krijgen stank voor
dank', wordt er op de bureaus geroepen. Dijkstal is op zoek naar een bemidde
laar in het conflict met zijn werknemers. De burgemeester van Groningen waar
schuwde zijn ambtgenoten deze week te waken voor escalatie.
/Hoêjen «coieu Ais ve soezen
tfA<qEf\) W Pt OCéfiT PgEföT V\J6É}
TtftTTEKJ »E£?- N°U, 4
AS Moer STexöt
_..7AT ZE lt0P€NW4<q GAHbUMVAT
HUM üB/ejjKJejSKoSTje Mier meefl
-TE K£l"
AMpekS EEVJÊ
JS
KWlTT,,-
,Q0 IS...'
eo AAkVApfELEM
V 0EU 2e PAAR wier..
Het zal voor de burger vermoedelijk niet
zonder gevolgen blijven, de dreigende
achteruitgang in arbeidsvoorwaarden
en/of volume bij de politie. Onrust is er
al volop in de diverse korpsen. Gaan de
bezuinigingen in volle omvang door? In
dat geval moet rekening worden gehou
den met een herhaling van de gerucht
makende actiejaren 1987 en '88. Ze ga
ven een ongemotiveerde politie te zien,
die voornamelijk met haar eigen rechts
positie bezig was. De politiezorg ver
schraalde. De burger betaalde het gelag.
Dat risico zit er nu weer in. Zeker zo kort
na de ingrijpende fusie tussen rijks- en
gemeentepolitie. Die haalde veel over
hoop; leidde ook hier en daar tot grote
persoonlijke teleurstellingen. Politie
mensen zijn net bezig weer hun draai te
vinden.
„Navrant is het dat de overheid ons
meteen na de omschakeling laat vallen
als een baksteen", schreef een lid uit Pa-
pendrecht aan de Algemene Christelijke
Politiebond ACP in Leusden. Hij was ge
schokt over de mogelijke inkomensach
teruitgang. „En dat in een steeds harder
wordende maatschappij, in een samen
leving die steeds meer onder druk komt
te staan van de zware criminaliteit. Ze
maken het er in Den Haag zelf naar dat
we gillend weglopen".
Minister Dijkstal zou volgens geruchten
vanuit Den Haag op zoek zijn naar een
bemiddelaar om de patstelling in de
CAO-onderhandelingen met de bonden
te doorbreken. Intussen adviseerde de
Groningse burgemeester H. Ouwerkerk
deze weekzijri collega-korpsbeheerders
per brief, er met elkaar op toe te zien dat
het conflict tussen overheid en politie de
komende weken niet verder escaleert.
Ouwerkerk is voorzitteT van de commis
sie arbeidsvoorwaarden van het beraad
van korpsbeheerders.
Krachtens het regeerakkoord moet de
minister van binnenlandse zaken op
jaarbasis zo'n 90 miljoen gulden op de
politie bezuinigen. Daarnaast heeft hij
voor de individuele politieman of-vrouw
enkele impopulaire maatregelen in ge
dachten. Zoals afschaffing van de vaste
maandelijkse toelage voor werkzaamhe
den 's nachts en in de weekenden. Dat
zou een teruggang in inkomen beteke
nen van bruto 1500 tot 5000 gulden per
jaar.
Beleidsadviseurs bij de korpsen spreken
in dit kader van 'dom' en 'kortzichtig'. Ze
wijzen erop dat de politie als gevolg van
de recente reorganisatie de laatste jaren
sterk in beweging was. En naar binnen
gericht. De onzekerheden onder het per
soneel waren groot. Menig agent moest
tegen zijn zin naar een andere werkplek
verhuizen. Vaak met ingrijpende veran
deringen voor het gezin, dat elders in
Nederland woonruimte moest zoeken.
En al jaren merkte men bij de politie
weinig van prijscompensatie. Bezuini
gingen die het politiepersoneel in de
portemonee voelt, zouden de betrokken
heid tot onder het nulpunt kunnen doen
dalen.
Het is 1988; bij de dies-natalisviering van de Rotterdamse Erasmusuniversiteit v
den op de gerezen problemen te wijzen.
Die consequentie zal door de burgers
worden gevoeld, van wie inwoners in
kleinere gemeenten zich toch al gedu
peerd weten door de fusie bij de politie.
Het aantal agenten verminderde er, ten
gunste van de gebieden met een grotere
bevolkingsdichtheid. De politiebureaus
zijn nog maar beperkt open. De politie
laat met voorrijden inmiddels langer op
zich wachten. Hoe gaat dat straks als de
politie alle vertrouwen in zijn werkgever
verloren heeft? Dat belooft weinig goeds,
oordelen de bonden.
De politiebond ACP laat zich momenteel
extern adviseren over de vraag of zij een
gerechtelijke procedure tegen de minis
ter van binnenlandse zaken moet begin
nen of zich zal wenden tot de advies- en
arbitragecommissie-Albeda voor een
bindende uitspraak in het CAO-conflict.
De beslissing valt binnenkort.
De Algemeen Christelijke Politiebond is
zó ontstemd over de opstelling van mi
nister Dijkstal in de onderhandelingen
dat ze de hulp van derden wil inroepen.
Verder praten met de werkgever van de
politie is er voorlopig niet bij. Dat geldt
ook voor de andere politiebonden. En op
de diverse politiebureaus neemt het ver
zet snel toe. „Het is stank voor dank",
meent landelijk voorzitter P. Kruizinga
van de ACP. „De politie mist cle maat
schappelijke waardering. Van alles en
nog wat krijgt de politie de schuld. De
laatste tijd is het helemaal raak. Lang
niet altijd is de kritiek terecht. En nu
moet de diender ook nog inleveren. Dat
is slecht werkgeverschap", stelt hij.
De bonden hebben hun leden opgeroe
pen voorlopig het hoofd koel te houden
en niet het bijltje er bij neer te gooien. Ze
wijzen op de publieksfunctie van de poli
tie.
Op 1 april jl. liep de collectieve arbeids
overeenkomst officieel af die de politie
bonden in 1993 met toenmalig minister
Dales afsloten. Voor de onderhandelin
gen over een nieuwe CAO stelden de
bonden onlangs 2 procent loonsverho
ging voor, en 2 procent erbij voor werk
gelegenheid en secundaire arbeidsvoor
waarden.
Wat de minister daar inmiddels tegen
over heeft gesteld, kan de bonden vol
gens hun respectievelijke voorzitters niet
eens meer met hem om de tafel brengen.
Dijkstal moet volgens het regeerakkoord
op jaarbasis 1,5 miljard gulden op de
rijksoverheid bezuinigen. Het aandeel
van de politie is 6 procent ofwel 90 mil
joen gulden.
Dijkstal wil de VUT en het functioneel
leeftijdsontslag (FLO) afschaffen. Twee
ATV-dagen zouden er bovendien per jaar
af moeten. En verder meent de bewinds
man een streep te kunnen halen door de
vaste vergoeding voor werkzaamheden 's
nachts en in de weekenden. Maar die in
casseerde de politie destijds als verkapte
loonverhoging. De variabele vergoeding
zou volgens het kabinet iets omhoog
kunnen gaan, maar per saldo betekent
dat toch altijd nog een verlies.
„In één woord schandalig", vindt H. van
Duijn, voorzitter van de Nederlandse Po
litiebond NPB. „We zijn er nog lang niet
uit hoe onze acties er uit zouden moeten
zien", geeft hij 'met spijt' toe. Maar er
broeit duidelijk iets. „We hebben op ons
hoofdkantoor in Amsterdam in korte tijd
625 brieven binnen gekregen van veront
ruste leden. Van die 625 wezen er 560
zelfs èlle voorstellen van Dijkstal af. Ze
zijn zó te mobiliseren".
