Turks parlement stelt
misstanden aan de kaak
Bom maakt 'einde aan onze onschuld'
Eind van een droom: niemand in VS is veilig
Buitenland
ETA-bom mist Spaanse
oppositieleider maar net
Gas in Yokohama was
geen sarin of fosfeen
Europol-verdrag lijkt
nu binnen handbereik
Joe
DONDERDAG 20 APRIL 1995
rs Diensten RTR Reuter UPI
Tadic komt naar Joegoslaviëtribunaal
münchen/den haag Er zijn geen juridische belemmeringen meer
voor de overdracht van de vermeende Servische oorlogsmisda
diger Dusko Tadic aan het internationale tribunaal in Den Haag.
Dat tribunaal is belast met het berechten van mensen die mis
daden hebben gepleegd in het voormalige Joegoslavië. Het
Beierse ministerie van justitie meldde gisteren dat de in Mün-
chen gevangen zittende Serviër instemt met zijn overbrenging.
Rechter: Documenten zijn waardeloos
pEN haag De documenten die de overgelopen Servische ge
heim agent Cedomir Mihailovic aan het VN-Tribunaal over oor
logsmisdaden in het voormalige Joegoslavië heeft overhandigd,
hadden geen enkele waarde. Daarom heeft het Tribunaal in de
cember vorig jaar besloten de betrekkingen met de Servische
overloper te verbreken. Dat heeft de aanklager van het Tribu
naal, de Zuidafrikaanse rechter Richard Goldstone, gisteren la
ten weten.
Portugeesjes beschuldigd van moord
lissabon Twee broertjes van 11 en 6 jaar zijn gisteren formeel
in staat van beschuldiging gesteld inzake de moord op een 6-ja-
rige medescholier. De politie zei dat het lichaam van het slacht
offer, Nuno Filipe Augusto, zondag door zijn moeder was gevon
den nadat hij enkele uren eerder zijn woning in Oporto had ver
laten om met beide broertjes te gaan spelen. Het jongetje lag
met zijn gezicht in een modderpoel en een telefoondraad was
om zijn nek gedraaid. Volgens een deskundige van de politie is
sprake van een gewelddadige dood.
Rwanda ontruimt vluchtelingenkamp
kigali Rwandese militairen hebben gisteren het grootste vluch
telingenkamp in het land ontruimd en de meer dan 100.000 be
woners opgedragen terug te keren naar huis. De ontruiming ver
liep zonder geweld, nadat dinsdag tien mensen om het leven
waren gekomen toen er bij het begin van de legeractie in het
kamp in Kibeho in het zuidwesten van Rwanda paniek was uit
gebroken.
Rapport: Staat heeft geen gezag meer in zuidoosten van het land
ISTANBUL.JESSICA LUTZ
„De Turkse staat heeft geen gezag meer in het zuidoos
ten van het land." Dat is de schokkende conclusie van de
Turkse parlementaire commissie die zich over 1.209 on
opgeloste moorden in Zuidoost-Turkije heeft gebogen.
Gisteren ontstond onenigheid tussen de leden van de on
derzoekscommissie over de uiteindelijke formulering van
het rapport. Een deel van hen weigerde zich achter de
beschuldigingen aan het adres van de staat te scharen.
ning aan het elektriciteitsbe
drijf, banken durven de afbeta
lingen van leningen niet op te
eisen uit angst voor geweld.
Burgers durven niet naar het
politiebureau te gaan omdat ze
daar uitgescholden worden en
beschuldigd van PKK-lidmaat-
schap. De uitzonderingstoe
stand (noodtoestand onder bur
gerlijk gezag) die in de regio van
kracht is, dient nergens anders
toe dan ambtenaren een hoger
salaris verschaffen. Deze situa
tie moet onmiddellijk opgehe
ven worden".
Gehekeld wordt ook het
dorpswachtensysteem, waar-
CORRESPONDENT
„Naar de Koerdische provincies
in Zuidoost-Turkije worden
sinds jaar en dag ambtenaren
gestuurd die in West-Turkije
onbekwaam verklaard of ge
straft zijn. Zij proberen hun
gram op de lokale bevolking te
halen. De burgers hebben dan
ook geen vertrouwen in de au
toriteiten", aldus het 200 pagi
na's dikke rapport. Het is de
eerste serieuze poging van deze
regering om de situatie te ana
lyseren en liegt er niet om.
„Niemand betaalt zijn reke-
door burgers een wapen en een
salaris van de staat krijgen om
aan de zijde van leger en gend
arme tegen de PKK te strijden.
„Veel dorpswachten zijn be
trokken bij wapen- en drugs
smokkel, of ze vechten hun ei
gen bloedvetes uit. Vaak ontrui
men zij dorpen om die zelf in te
pikken. Of ze werken samen
met de PKK. Maar hun misda
den worden door de autoritei
ten in de doofpot gestopt."
Dat geldt ook voor de misda
den van spijtoptanten van de
PKK, die in ruil voor informatie
strafvermindering of kwijtschel
ding krijgen. Velen van hen ver
blijven illegaal in de politieloge-
menten en houden zich onledig
met het afpersen van de lokale
middenstand. Andersom maakt
de PKK gretig gebruik van de
misstanden om propaganda te
gen de Turkse staat te maken.
Het gebeurt dat strijders zich
vermommen als soldaat of ge
ndarme en wandaden begaan
om dit negatieve imago te ver
sterken.
Wat de geheime inlichtingen
dienst van de gendarme uit
spookt is volstrekt onduidelijk.
Deze luistert niet naar de natio
nale geheime dienst MIT. Sterke
geruchten dat de gendarme de
fundamentalistische terreuror
ganisatie Hezbollah de hand
boven het hoofd houdt, konden
niet bevestigd worden omdat de
gendarme weigerde informatie
te verstrekken aan de onder
zoekscommissie.
Het verslag is een treurige op
somming. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat de enige par
tij die unaniem achter het rap
port staat, (fillers sociaaldemo
cratische coalitiepartner CHP is.
Deze overweegt, niet voor het
eerst, om uit de regering te
stappen als er geen stappen on
dernomen worden om de toe
stand in de Koerdische provin
cies te verbeteren.
Rus: BND zette
atoomsmokkel
zelf op touw
BONN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Een hoge Russische functiona
ris heeft de Duitse inlichtingen
dienst BND er van beschuldigd
een geruchtmakende smokkel
van plutonium zelf te hebben
georganiseerd.
In een artikel voor het Duitse
weekblad Die Woche heeft de
woordvoerder van het Russi
sche ministerie voor kernerner-
gie, Georgi Kaurov, ook ten stel
ligste ontkend dat het materiaal
uit Rusland afkomstig was. Des
kundigen gaan er echter nog
steeds van uit dat het plutoni-
waarmee kernwapens kun-
nen worden gemaakt, in Russi
sche laboratoria is geprodu-
26ceerd. Een woordvoerder van
"bondskanselier Kohl heeft de
beschuldigingen van Kaurov
een 'kwaadaardige en valse
'oorstelling van zaken' ge
noemd.
Op 10 augustus van het vorig
jaar onderschepte de politie op
de luchthaven van München
een koffer met ruim 363 gram
plutonium. Ze arresteerde twee
Spanjaarden en een Colum-
biaan die met een Lufthansa-
vlucht uit Moskou waren aan
gekomen. .De vangst van de
grootste hoeveelhejd illegale
plutonium die ooit in beslag is
jenomen, werd gevierd als een
groot succes in de strijd tegen
de Russische 'atoommaffia'.
Vorige week publiceerde het
weekblad Der Spiegel een arti
kel wdaruit zou blijken dat de
smokkel op touw was gezet
door de BND.
Egypte wacht met
sturen vliegtuigen
voor pelgrims
CAIRO AFP/DPA
De Egyptische luchtvaart
maatschappij Egypt Air heeft
'als gevolg van de laatste ont
wikkelingen' besloten voor
lopig geen vliegtuigen naar
Libië te sturen voor het
transport van Libische pel
grims naar Mekka. De maat
schappij wacht totdat de si
tuatie duidelijk wordt, aldus
een medewerker van Egypt
Air die anoniem wilde blij
ven.
De directeur van de lucht
vaartmaatschappij had enke
le uren eerder aangekondigd
dat donderdag de eerste
vluchten met pelgrims vanaf
de luchthavens van de Libi
sche steden Tripoli en
Benghazi naar Jeddah in
Saudi-Arabië zouden begin
nen. De sanctiecommi§ie
van de VN-Veiligheidsraad
gaf gisteren vergunning voor
45 vluchten via de Egypti
sche maatschappij. Daarmee
zouden 6000 pelgrims naar
Saudi-Arabië kunnen reizen.
Het vliegverbod tegen Libië
werd voor deze ene keer op
geheven.
Maar de Libische televisie
liet beelden zien van jube
lende pelgrims die met twee
Libische vliegtuigen naar
Jeddah zouden zijn gevlogen.
Dat zou in strijd zijn met het
vliegverbod. In Washington
wordt echter gezegd dat de
Libische vliegtuigen wel zijn
opgestegen, maar kort daar
op op Libisch grondgebied
zijn geland.
Een overzicht van de
chaos die gisteren
werd veroorzaakt door
de bomaanslag op het
kantorengebouw in
Oklahoma City.
FOTO REUTER
Een brandweerman
brengt een kind in vei
ligheid dat gewond is
geraakt door de bom
aanslag op het kanto
rengebouw in het hart
van Oklahoma City.
FOTO AP
WASHINGTON HANS DE BRUIJN
CORRESPONDENT
„Ik dacht eerst dat het een aardbeving was", zei
een man die werkte in het kantoor op de hoek
van Robinson Street en Fifth Street in het hart
van Oklahoma City. Het gebouw schudde op zijn
grondvesten, daarna kwam het plafond naar be
neden en stortten de muren in. Negen verdiepin
gen zakten op elkaar.
Maar de aarde beefde niet, al was de dreun van
de explosie die het Alfred Murrah Building ver
woestte tot vijftig kilometer verderop te voelen.
Terroristen maakten gisterochtend om negen uur
plaatselijke tijd, net nadat iedereen aan zijn werk
was gegaan, 'een einde aan onze onschuld', zoals
een van de overlevenden het cynisch noemde.
En een einde aan het leven van tientallen, mo
gelijk zelfs honderden mensen. „Ik zat in mijn
kantoor op de zevende verdieping", vertelde een
vrouw. „Plotseling werden de ramen naar binnen
geblazen. Het werd heel donker en toen begon
het plafond naar beneden te komen." Zij kon zich
nog maar net in veiligheid brengen.
Een man vertelde hoe hij vijf verdiepingen naar
beneden was gevallen. Maar hij overleefde het.
Een andere man was minder gelukkig. Hij viel ze
ven verdiepingen, recht in de krater die de auto
bom in de straat had geslagen. Voor de deur van
het gebouw kwam een vrouw om in haar auto.
Duizenden renden de straat op, sommigen be
bloed en met gescheurde kleren, anderen onge
deerd maar in paniek. Straten ver van het gebouw
verwijderd waren de bloedsporen op het wegdek
te zien. „Wie dit op zijn geweten heeft zou een
hele pijnlijke dood moeten sterven", zei een rade
loze man.
Vooral de beelden van baby's en peuters die
dood of zwaar gewond uit de puinhopen werden
gehaald, maakten diepe indruk. Zij bevonden
zich in een kinderdagverblijf in het gebouw en
waren net door hun ouders afgezet. Een voor een
werden ook volwassen slachtoffers uit het puin
lij een vrouw moest haar onderbeen worden
geamputeerd om haar onder het beton vandaan
te kunnen halen. Langer wachten was wegens het
instortingsgevaar onmogelijk. Vier verdiepingen
hoger zat, duidelijk zichtbaar vanaf de straat, een
dode man op een stoel. Reddingswerkers hadden
een laken over hem gelegd.
Die reddingswerkers hadden grote moeite om
zich in het gebouw te bewegen, omdat elk mo
ment muren konden instorten. Overal troffen zij
lichamen en lichaamsdelen aan. Toen kwam het
bericht dat een nieuwe bom was ontdekt en
moesten de redders zich noodgedwongen terug
trekken, soms gewonde mensen achterlatend.
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De bomaanslag van ruim twee jaar gele
den op het World Trade Center in New
York had de Amerikanen al doen besef
fen dat terreuracties niet alleen meer
buiten de grenzen van de VS gebeuren.
„Maar in Oklahoma?", vroeg de vertwij
felde gouverneur van die staat, Frank Ke
ating, zich gisteren af.
De vraag hoe zoiets kon gebeuren in de
oersaaie hoofdstad van de even saaie
staat in Amerika's midden-westen hield
gisteren iedereen bezig. New York of
Washington zijn wereldcentra met volop
doelwitten voor terreur, daar kun je zo
iets verwachten. Maar gisteren werd dui
delijk dat heel Amerika niet meer veilig
is. Tegelijk met de aanslag ging een
schokgolf door de VS. Miljoenen Ameri
kanen zullen er steeds meer rekening
mee moeten houden dat dit ook hen kan
overkomen, onaangekondigd, op plaat
sen waar je het niet verwacht.
De Amerikanen hebben lang gedacht in
eigen land gevrijwaard te zijn van ter
reuracties. Bomaanslagen gebeurden in
maar niet in Amerika. Zij voelden zich
veilig, ook al waren elders in de wereld
vaak Amerikaanse installaties en mensen
het doelwit van terroristen. Zoals in
1983, toen Palestijnse zelfmoordcom
mando's een bomaanslag uitvoerden op
het hoofdkwartier van de Amerikaanse
mariniers, die in de Libanese hoofdstad
Beiroet probeerden vrede te stichten. In
een op die van Oklahoma City lijkende
puinhoop kwamen toen 245 mariniers
om. Maar dat waren soldaten in een oor-
log.
Amerika is een open samenleving, waar
in, ondanks de ogenschijnlijk strenge
immigratieregels, jaarlijks honderddui
zenden illegaal hun toevlucht zoeken.
Vuurwapens zijn net zo gemakkelijk te
koop als een broodje bij de bakker. Aan
vuurwapengeweld zijn Amerikanen al
lang gewend. Maar niet aan bomaansla
gen.
Het misplaatste gevoel van veiligheid
werd in 1993 voor het eerst geschokt,
toen islamitische extremisten een bom
aanslag uitvoerden op het World Trade
Center in New York. Daarbij kwamen zes
mensen om en raakten er duizend ge-
torens liepen voor meer dan een miljard
dollar schade op.
De daders van die aansfag staan nog
steeds in New York terecht. En vorige
maand werd in Pakistan het meester
brein achter die aanslag, Ramzi Ahmed
Youssef, aangehouden. Hij werd meteen
aan de Verenigde Staten uitgeleverd.
Aanhangers zworen wraak tegen de VS.
Uiteraard werd dus gisteren meteen
druk gespeculeerd over Palestijnse of an
dere islamitische terroristen.
Oklahoma City heeft een grote islami
tische gemeenschap, die vooral uit stu
denten bestaat. In de stad zijn de laatste
maanden diverse bijeenkomsten ge
weest van extremistische islamitische
groeperingen, waarbij vertegenwoordi
gers van de Islamtische Jihad en de Ha-
mas-beweging aanwezig zouden zijn ge
weest.
In 1992 werd in Oklahoma een bijeen
komst van islamitische extremisten ge
houden, waar zesduizend mensen
schreeuwden om de dood van alle joden
en alle 'ongelovigen'. Een terreur-expert
noemde Oklahoma City gisteren 'een
centrum voor radicale islamitische acti-
MADRID/DEN HAAG
DPA/AFP/Rtr/ANP
In Spanje is met verontwaar
diging gereageerd op dé zwa
re bomaanslag gistefochtend
in Madrid op oppositieleider
José Maria Aznar van de con
servatieve Volkspartij (PP).
Volgens de Spaanse veilig
heidsdiensten heeft de Baski-
sche afscheidingsbeweging
ETA de aanslag gepleegd om
te voorkomen dat Aznar pre
mier zou worden. De PP-lei-
der raakte slechts licht ge
wond bij de aanslag.
Door de aanslag en door de
ontploffing erna van de
vluchtauto raakten zeker zes
tien mensen gewond. De bom
van 25 kilo vernielde Aznars
gepantserde auto vrijwel to
taal. De artsen vroegen Aznar
enkele uren ter observatie in
het ziekenhuis te blijven,
maar zij maakten zich geen
zorgen over zijn gezondheids
toestand.
De PP doet het heel goed in
de opiniepeilingen. De kans
op vervroegde verkiezingen is
aanwezig omdat de regerende
socialistische PSOE van pre
mier Gonzélez (53) door cor
ruptieschandalen wordt ge
teisterd. De regionale en ge
meenteraadsverkiezingen op
28 mei vormen een belangrij
ke test voor de politieke
krachtsverhoudingen in
Spanje. De ETA legde eerder
al een voorkeur voor aansla
gen in verkiezingstijd aan de
dag.
Aznar behoort tot de politi
ci die er eerder dooi de ETA
van zijn beschuldigd het ge
wapende conflict rond Bas
kenland door hun onbuigza
me houding te laten voortdu
ren. Aznar wil dat alle ETA-le-
den in de gevangenissen hun
straf uitzitten, terwijl Gonzé-
lez voorstander is van het
weer in de samenleving inte
greren van gedetineerde ETA-
leden. Ook is Aznar minder
dan Gonzalez geneigd de Bas-
ken en de Catalanen meer au
tonomie te geven.
De 42-jarige Aznar was op
weg naar een partijcongres in
het centrum van de Spaanse
hoofdstad. De bom ontplofte
toen de oppositieleider langs
reed. Een bejaarde vrouw
raakte zwaargewond toen
door de enorme explosie een
muur van haar woning in
stortte. Zij ligt in coma. Een
cafetaria bij een naburig zie
kenhuis stortte in. In een om
trek van 300 metêr sprongen
de ruiten. De daders vlucht
ten in een auto, die zij later
opbliezen, waarschijnlijk om
sporen te vernietigen.
Een Spaanse politieman is
gisteren omgekomen door <fc
ontploffing van een bom in
een voormalige kazerne van
de Guardia Civil in de plaats
Endarlatza (Navarra). Aange
nomen wordt dat de 38-jarige
politieman het slachtoffer is
geworden van een val van de
ETA op het moment dat hij de
kazerne wilde inpecteren.
Japan in staat van alarm na aanslagen
TOKYO JUDITH STALPERS
CORRESPONDENT
De politie is er nog niet in ge
slaagd te bepalen welk gas gis
teren is verspreid in een trein in
de Japanse stad Yokohama. In
totaal 466 mensen werden on
wel; twaalf van hen liggen nog
in het ziekenhuis.
Aanvankelijk werd gemeld dat
het ging om het zeer vluchtige
gifgas fosfeen, dat tijdens de
Eerste Wereldoorlog werd ge
bruikt. Die verklaring werd ech
ter ingetrokken. De angst van
de Japanners voor nieuwe aan
slagen na de aanslag met het
gifgas sarin in de metro van
Tokyo op 20 maart, is daarmee
nog niet weggenomen. Toen
kwamen twaalf mensen om het
leven en moesten meer dan
5.500 mensen in ziekenhuizen
worden behandeld.
Of er een verband bestaat tus
sen het gas in Yokohama en de
sarin-aanslag in Tokyo, is nog
onduidelijk. Aanvankelijk ging
de politie uit van een defect in
het luchtverversingssysteem. Er
werd verband gelegd met een
vergelijkbaar incident op 5
maart dit jaar, toen ook enkele
treinpassagiers in Yokohama
onwel werden van een aceton-
achtige lucht. Het onderzoek
toen leverde niets op.
De politie zei nog niet te we
ten hoe de gaswolken zijn vrij
gekomen. Niemand heeft de
verantwoordelijkheid opgeëist.
Reizigers zeiden niets verdachts
te hebben gezien, maar volgens
andere berichten zou de brand
weer zakjes hebben aangetrof
fen met een witte vloeistof.
Japan verkeert sinds het
weekeinde in een hoge staat
van alarm uit angst voor een
tweede gifgasaanslag. De politie
heeft een sterk vermoeden dat
de religieuze sekte Aum Shin-
rikyo achter de metro-aanslag
in Tokyo zit. Sinds 22 maart
doet de politie massale invallen
in gebouwen van de sekte,
waarbij tonnen chemische stof
fen in beslag zijn genomen. Bij
de invallen is de politie ook op
een chemisch laboratorium en
een wapenfabriek gesttiit. Met
dit materiaal kon Aum in prin
cipe sarin-gas en andere biolo
gische wapens produceren, ge
noeg om vele miljoenen men
sen om te brengen.
Aum Shinrikyo gaf gisteren
direct een verklaring uit waarin
elke betrokkenheid bij het inci
dent in Yokohama werd afge
wezen. Meer dan 100 leden van
de sekte zijn inmiddels gearres
teerd. Gisteren arresteerde de
politie de nummer twee van de
sekte, Kiyohide Hayakawa, offi
cieel wegens een inbraak die
Hayakawa zou hebben ge-
pleegd.
den daar geen flauw benul van.
De methode - een autobom - deed ook
aan Palestijnse terreur denken. Maar er
zijn meer mogelijkheden. Zo bevond
zich in het gebouw het regionale kantoor
van het Bureau voor Alcohol, Tabak en
Vuurwapens, de federale politie-eenheid
die vooral jacht maakt op wapensmok
kelaars en mensen die illegale vuurwa
pens bezitten.
Het was gisteren op de dag af twee jaar
geleden dat een einde kwam aan de be
legering van de boerderij van de sekte
van de 'Branch Davidians' in Waco in
Texas. De sekteleden, onder leiding van
David Koresh, verschansten zich daar
twee maanden lang zwaarbewapend te
gen een politiemacht van honderden
agenten.
Op 19 april eindigde de belegering toen
de politie de boerderij wilde bestormen
en de sekteleden het complex in brand
staken. Daarbij kwamen 85 sekteleden
om het leven. Eerder hadden sekteleden
vier ATF-agenten gedood. Aanhangers
van de sekte beschuldigden de politie er
van de dood van de 85 op hun geweten
te hebben.
opgeslagen. Frankrijk, dit half
jaar voorzitter van de EU, stelde
als compromis voor dat de EU-
burgers elk op basis van hun ei
gen nationale wetgeving over
toegang tot politiegegevens ook
door Europol moeten worden
bediend.
Anderhalve maand geleden
had de Franse minister van bin
nenlandse zaken Charles Pas-
qua Nederland, Duitsland en
Oostenrijk nog tegen zich in het
harnas gejaagd met een voorstel
om de toegang tot de Europol-
gegevens geheel op Franse leest
te schoeien. Een Fransman
wordt ieder recht op informatie
over zijn politiedata ontzegd.
Hij krijgt niet eens te horen ófer
een dossier over hem bestaat.
Hem wordt hooguit meege
deeld dat de autoriteiten niets
fouts met zijn al o-f niet bestaan
de gegevens hebben gedaan.
PARUS ALY KNOL
CORRESPONDENT
Het wordt steeds waarschijnlij
ker dat Europol, de Europese
politie-informatiedienst, eind
juni op de Eurotop in Cannes
zijn beslag krijgt. Totnutoe
functioneert hel eerste 'filiaal'
van Europol, de drugseenheid
in Den Haag, zonder formeel
verdrag met voorschriften en
gedragscodes.
De ministers van binnenland
se zaken en justitie van de Eu
ropese Unie bereikten gisteren
op een extra bijeenkomst in Pa-
rijs echter een doorbraakje,
waarmee het verdrag na twee
jaar debatteren toch binnen
handbereik komt te liggen.
De ministers werden het in
principe eens over het gevoelige
punt van de toegang van de
burger tot de gegevens die Eu
ropol over hem of haar heeft
FRANKFURT-AP
'Bommen op Japan vergissing'
dere ontwerpers van de atoom
bom kwalijk te nemen de toen
malige president Harry Truman
geen technisch alternatief gebo
den te hebben.
Tijdens een ceremonie in het
museum van de Amerikaanse
luchtmacht op de luchtmacht
basis Wright-Patterson in Ohio
verdedigde de piloot van het
toestel dat de tweede atoom
bom op Nagasaki wierp die ac
tie als noodzakelijk om een ein
de aan de oorlog te mpken.
Edward Teller, de ontwerper
van de waterstofbom, heeft de
atoombombardementen op Ja
pan in 1945 een vergissing ge
noemd. De Amerikaanse lucht
macht had de bom voor de kust
van Japan moeten afwerpen om
de Japanners de werking ervan
te demonstreren en zo tot capi
tulatie te dwingen, zei Teller
gisteren in Frankfurt.
Teller zei het zichzelf en an-
