'Het zijn bij Greenpeace
wel tropenjaren geweest
Lionel Jospin, de onzichtbare man
Feiten &Meningen
Kwade reuk rond
Sorgdrager is
zeer voorbarig
Zeehondenjacfy
bij Newfoundlaij!
van levensbelar;
DONDERDAG 20 APRIL 1995
NIEUWSANALYSE
Hier en daar wordt al gesuggereerd dat er een minister
in grote moeilijkheden verkeert. Dat de Tweede Kamer,
na de spectaculaire affaire rond het Amster
dams/Utrechtse Interregionale Rechercheteam (IRT)
zijn tanden kan gaan zetten in een Rotterdamse vari
ant. De Amsterdamse IRT-affaire leidde tot de val van
justitieminister Hirsch Ballin (CDA) en PvdA-bewinds-
man Van Thijn van binnenlandse zaken. Nu zou het
politieke leven van de huidige justitieminister Sorgdra
ger (D66) in gevaar kunnen komen.
De kwalijke geur die zo om haar heen komt te han
gen is onterecht en op zijn minst voorbarig. De gege
vens over de Rotterdamse drugsaffaire en de mogelijke
betrokkenheid van Sorgdrager die tot nog toe naar bui
ten zijn gekomen, zijn namelijk zeer summier. Te sum
mier om er voor Sorgdrager op voorhand negatieve
voorspellingen aan te verbinden.
Vast staat wel dat de minister onderwerp is van dis
cussie over een politiek zeer gevoelig onderwerp. Mo
gelijk door haar gemaakte foutjes, hoe klein ook, zullen
door de Tweede Kamer niet zomaar met de mantel der
liefde worden bedekt, maar eerder worden uitvergroot
en al gauw een zware politieke lading krijgen. De vra
gen om opheldering die PvdA en D66 gisteren hebben
gesteld kunnen dan ook met recht in de categorie zeer
gewichtig worden geplaatst.
NRC Handelsblad bracht dinsdag het bericht dat met
medeweten van Sorgdrager twintigduizend kilo's soft
drugs op de vrije markt zouden zijn toegelaten om in
een criminele organisatie te kunnen infiltreren. Dat
zou begin vorig jaar zijn gebeurd toen Sorgdrager net
procureur-generaal was geworden in Den Haag. Zij zou
ervan op de hoogte zijn gesteld door de onder haar res
sorterende Rotterdamse officier van justitie De Groot.
Meer is er niet bekend, althans niet over de rol van
Sorgdrager. Het is niet veel, maar er valt niet op voor
hand de conclusie uit te trekken dat haar iets te verwij
ten valt. Zo concludeerde de commissie-Wieringa, die
begin vorig jaar onderzoek heeft gedaan naar de Am
sterdamse IRT-affaire, dat de daar gebruikte opspo
ringsmethode naar haar oordeel toelaatbaar was. Die
methode komt overeen met die in Rotterdam: met me
deweten van justitie kwamen ook in Amsterdam soft
drugs op de markt terecht.
Hoewel er in justitie en politiekringen verschillend
over deze methode wordt gedacht, brak in het Amster
damse pas de pleuris uit, toen er plannen werden ge
opperd om deze methode uit te breiden tot harddrugs.
Maar vooral bleek het er een organisatorische bende.
De Amsterdamse procureur-generaal Van Randvvijck is
naderhand niet berispt omdat hij softdrugs op de
markt had toegelaten, maar omdat hij in de algehele
oorlog die er in Amsterdamse en Utrechtse IRT-krin-
gen heerste, onvoldoende doortastend had ingegrepen.
Van Randwijck zelfheeft ook altijd volgehouden dat de
methode waarbij softdrugs op de markt kwamen, door
de beugel kon. Van Thijn en Hirsch Ballin traden ook al
niet af vanwege de opsporingsmethode, maar omdat
zij door onderlinge ruzie de nasleep van de affaire
slecht afwerkten.
Opvallend is ook dat Sorgdrager als procureur-gene
raal eind april vorig jaar in een interview het gecontro
leerd op de markt brengen van softdrugs al evenzeer
toelaatbaar achtte, mits onder strenge begeleiding van
een officier van justitie. De Tweede Kamer had toen
het debat over de IRT-affaire al achter de rug en een
motie aangenomen waarin om een parlementair on
derzoek werd gevraagd naar opsporingsmethoden, we
gens gebrek aan regelgeving.
Een kameruitspraak dat met bepaalde methoden ge
stopt moet worden, is er nog steeds niet geweest. Daar
voor is juist de parlementaire enquêtecommissie naar
opsporingsmethoden ingesteld, en die is pas eind dit
jaar klaar.
Sorgdrager was als procureur-generaal bovendien
geen politica, maar had slechts te maken met haar di
recte baas: Hirsch Ballin. Die heeft in de Tweede Ka
mer altijd de conclusie van de commissie-Wieringa on
derschreven, dat de gebruikte methode door de beugel
kon mits aan bepaalde richüijnen zou worden voldaan.
Ook heeft de werkgroep-Van Traa, voorloper van de
enquêtecommissie, eind vorig jaar gezegd dat het ge
controleerd op de markt brengen van softdrugs niet te
gen dè regels is omdat die zo vaag zijn dat justitie en
politie er alle kanten mee op kunnen.
Zo bezien lijkt er voor Sorgdrager weinig aan de
hand. Maar in de politiek zijn, zeker bij beladen onder
werpen, de meest onveiwachte wendingen mogelijk.
Het kan best zijn dat er toch nog weer nieuwe feiten
aan het licht komen, waardoor de positie van Sorgdra
ger alsnog onhoudbaar wordt.
DEN HAAG HARM HARKEMA
Directeur Greenpeace Van Rooij stapt over naar Wijsmuller:
Greenpeace is groot geworden met spectaculaire acties tegen het doodknuppelen van zeehondjes, de walvisjacht, het dumpen van
radio-actief afval in zee en de ontginning van Antartica. „Na vijftien jaar hebben we op de meeste onderwerpen klinkende successen
behaald. Maar dat betekent ook dat de nieuwe acties en campagnes ingewikkelder worden. Iedereen is tegen het dumpen van kern
afval in zee, maar als we nu actievoeren tegen chloorlozingen fronsen de meeste mensen hun wenkbrauwen. Bij de chloor- en kli
maatcampagnes moeten we meer uiüeggen en lopen de standpunten ver uiteen."
Hans van Rooij (47) schetst in het kort de
problemen waarvóór Greenpeace staat.
Zelf zal de algemeen directeur van
Greenpeace Nederland zich daar niet
meer mee bemoeien. Per 1 mei stapt hij
over naar de bergingstak van Wijsmuller
in het nieuwe kantoor in de Felison Ter
minal, op de kop van de haven in IJmui-
den, en zal hij met bloedend hart
pakken in plaats van de
Alhoewel het gisteren zijn laatste
werkdag bij Greenpeace was, keert hij de
milieubeweging niet meteen de rug toe.
De interne perikelen met Greenpeace In
ternational handelt hij nog af, net als het
project voor de bouw van een supermi-
lieuvriendelijk schip voor Greenpeace.
De andere directeur, Geert Drieman,
neemt voorlopig de andere zaken over.
problemen
Dat Van Rooij al na vier jaar Greenpeace
verlaat, heeft volgens hem niets te ma
ken met de problemen die in oktober
zijn ontstaan rond Greenpeace Interna
tional. ,,Bij mijn aantreden had "ik al ge
zegd dat ik slechts enkele jaren wilde
blijven. Daarna zou ik weer iets in het
scheepvaartwereldjezoeken.
„Het zijn wel tropenjaren geweest. Ie
dere dag was onduidelijk wat er zou
voorvallen en hoe laat ik thuis zou zijn.
Wat de interne problemen betreft, die
heb ik in feite zelf opgezocht. De kanto
ren Nederland en Duitsland hebben die
discussie aangezwengeld. De financiële
situatie was absoluut ongezond. Vier
kantoren betaalden negentig procent
van de kosten van Greenpeace Interna
tional, terwijl er totaal 27 kantoren zijn.
„Natuurlijk is de exploitatie van kanto
ren in nieuwe werkgebieden als China
niet rond te krijgen zonder steun vajffi de
rijke kantoren, maar veel landen kunnen
best meer aan fondswerving doen. Daar
zijn nu betere afspraken over gemaakt,
maar het zal nog wel even duren voordat
dat is doorgevoerd. Bovendien blijven
we natuurlijk een internationale milieu
organisatie", onderstreept Van Rooij.
Nederland was al 'Greenpeace-fan'
toen Van Rooij in 1990 directeur werd.
„Ik werd gevraagd de zaak over te ne
men. De organisatie was erg snel ge
groeid en moest bedrijfsmatiger worden
opgezet. Er wgs ook meer beleid nodig.
We zaten toen op 830.000 donateurs. Nu
hebben wé er 600.000 en dat lijkt een gi
gantische daling. Lijkt, omdat het be
stand zeer vervuild was.
„We hadden in 1990 net een actie ge
voerd voor de aanschaf van de Solo. Dat
waren 260.000 donaties, onder wie veel
mensen die al donateur waren en men
sen die eenmalig geld gaven. Het aantal
donateurs blijft nu stabiel", weet Van
Rooij zeker. „Dat het niet achteruit gaat
wordt ook bewezen door onze inkom
sten. Die zijn de laatste jaren gestegen
van 22 naar 30 miljoen gulden. Het aan
tal personeelsleden hebben we beperkt
laten groeien van 40 naar 48."
Volgens de scheidend directeur zou het
slecht zijn wanneer Greenpeace specta-
Scheidend Greenpeace-directeur Vari Rooij: „f^ieuwe acties en campagnes worden steeds
ingewikkelder." foto united photos de boer babettestapel
zee worden. Maar we zijn er ook mee
naar Nova Zembla geweest op zoek naar
het Russische nuclaire kerkhof. Overal
op de wereld is de Solo ingezet. Nu de
Nederlandse overheid eindelijk de waak
hond-functie voor de Noordzee over
neemt, kunnen wij ons richten op het
gewone werk. Andere schepen kunnen
we daarvoor inzetten. De Solo is een
echte sleper en wellicht op termijn niet
meer nodig voor Greenpeace", geeft Van
Rooij aarzelend toe.
De Solo wordt, zodra de contracten
culaire acties zou voeren om i
nateurs te werven. „Natuurlijk spreken
de acties aan. Maar als milieugroep heb
ben we die nodig voor de publiciteit en
als drukmiddel. Lobbyen is daarnaast
ook zeer belangrijk. We kómen nu zelf
met alternatieven, met teksten voor ak
koorden en zitten aan de onderhande
lingstafel. Daarbij is het handig dat we
via acties druk kunnen uitoefenen."
De Solo is de laatste jaren bij veel van
die acties ingezet. „In eerste instantie
moest dat de waakhond voor de Noord
zijn getekend, voor twee jaar verhuurd
aan een tijdelijk consortium van de drie
bergingsbedrijven Wijsmuller, Smit Tak
en ITC. Die worden weer betaald door
het ministerie van verkeer en waterstaat.
Wijsmuller levert de bemanning voor de
Solo, die afwisselend op zee vaart en in
de haven van Den Helder ligt. Bij calami
teiten op zee, waarbij milieuvervuiling
dreigt, rukt de Solo dan uit.
berger
De Solo lijkt zo ook meteen de rode
draad in de carrière van Hans van Rooij.
Greenpeace kocht de Solo van Smit Tak.
Bij dat Rotterdamse bedrijf kwam hij in
1978 werken. „Ik had eerst elektrotech
niek gedaan en werkte als onderhouds
monteur van de bestralingsapparatuur
in het Anthonie van Leeuwenhoek Zie
kenhuis in Amsterdam. Ik had daar snel
mijn buik van vol. Als zeezeiler en sport-
duiker trok de zee meer. Ik besloot toen
om scheepsbouw te studeren aan de
HTS in Haarlem. Daarna kon ik meteen
bij Smit Tak aan het werk."
Bij het bergingsbedrijf ging het snel, al
blijven de omstandigheden luguber,
zoals hij het zelf omschrijft. Bij Ierland
was een tanker vergaan, wat het leven
kostte aan vijftig mensen. Smit Tak
mocht de bergingsklus klaren. Van Rooij
werd als assistent bergingsinspecteur
naar Ierland gestuurd. Uiteindelijk verg
de die klus anderhalf jaar, waarbij de in
specteur om het leven kwam en Van
Rooij de leiding kreeg. Tot 1989 zwierf
hij over de hele wereld en zat met name
lang in Mexico, Egypte en het Midden-
Oosten voor bergingen. Toen hij 'alle
bergingen had gezien', stapte hij over
naar Smit Contractors en later naar Smit
Vlootbeheer. De onderhandelingen over
de verkoop van de Solo brachten hem in
contact met Greenpeace.
Nu stapt Van Rooij dus over naar de
aartsrivaal Wijsmuller. „Die onderlinge
concurrentie is er nog steeds, al gaan we
elkaar niet meer met pikhaken te lijf.
Soms is het handig om te overleggen,
want te veel concurrentie is alleen maar
in het voordeel van de klant. Een fusie
zie ik er op termijn niet in zitten", filoso
feert hij. Bij Wijsmuller wordt hij ad
junct-directeur bergingen. Over een toe
komstige directeurspost laat hij zich niet
„Wijsmuller is door een diep dal ge
gaan en kruipt daar nu langzaam uit.
Veel mensen zijn steeds op pad, zodat
op kantoor het management wel kan
worden versterkt. Bovendien probeert
Wijsmuller nog verder te groeien. In een
op zich stabiele markt kan dat alleen
door meer werk binnen te halen. Omdat
geen enkel bergingsbedrijf zich enorme
investeringen kan veroorloven, moet je
strategische allianties sluiten met bedrij
ven over de hele wereld. Daar is
Wijsmuller hard mee bezig", omschrijft
de milieuman zijn nieuwe taak.
AMSTERDAM FRANS VAN DEN BERG
JackTroake (59) staart naar de ijsschot^1
die door de koude wind tegen de kust
Twillingate aan gejaagd worden. Door
ijs ligt zijn 15 meter lange schip 'Lone
Fisher' in de haven opgesloten. Troakejg
zijn twee zonen hebben de zeehonden] w
hard nodig dit jaar. De visindustrie is zi 1.
goed als ingestort en geld is schaars op |e
kleine eiland voor de noordkust van N( i)
foundland. n
De kabeljauw is verdwenen. De botvoo tii
raad is bijna uitgeput. En Spaanse vissi :t
halen netten vol heilbot binnen het r
den weieens de laatste kunnen zijn. De r\
ge hoop op overleving is de groeiende oi
markt voor krab en alle protest ten s] ai
de zeehondenjacht. E
„We zouden nu daar buiten moeten zij in
om wat geld te verdienen, maar de nati
werkt tegen", zegt Troake, die normaal
rond deze tijd naar het noorden uitvaai
Daar buiten zitten zeehonden, miljoem
Vermoedelijk meer dan ooit. Volgens hre.
Canadese ministerie van visserij zijn hea
minstens vier miljoen. Volgens de jagern
wel acht. a'
Vanwege de krappe markt zijn de afgeli11
jaren maar een kleine 50.000 zeehonde ni
vangen. Dit jaar hebben de opkopers dt
gers laten weten dat ze het volledige, dt
de regering toegestane quotum van 186 n
willen hebben.
Troake gebruikt een geweer voor de zee13
hondenjacht. Anderen gebruiken een ki >1
pel met een metalen pen, een zogenaai
'hakapik', om de schedel van de dieren y
verbrijzelen. Troake is de telg van een g
slacht robbenjagers dat zich 235 jaar gei
den in Newfoundland vestigde. Zijn fan
album zit vol foto's van bloedrood ijs er Z
schepen vol uitgebeende zeehondenske le
ten. „Het is smerig, het stinkt en het is fi i
trerend, maar we doen het. We doen he fc
eeuwen. Ik hoop dat de dierenbeschern )t
zijn verstand eens gebruikt." e
De zeehondenindustrie is bijna ter ziele w
gaan door de foto's van witte babyzeehiid
jes die op het ijs werden doodgeknuppe
Hoewel de Newfoundlanders geen baby ll
zeehonden meer doden, worden die foti
nog steeds verspreid door sommige tegi
standers van de zeehondenjacht. En dit
wijl zelfs de milieu-organisatie Greenpe!r
een van de felste tegenstanders van de 2
hondenjacht, haar protesten heeft gestaa<
„Zeehonden zijn geen bedreigde diersoi
legt een Greenpeace-activist uit. iei
Voormalig filmster en huidig dierenrechm
tenactiviste Brigitte Bardot wierp zich vi1
ge maand weer in de strijd tegen de robie'
benjacht. Zij riep op tot een internation s'
boycot van Canadese en Noorse produL,,
en vakanties naar die landen. „We prob
een eind te maken aan deze onacceptal
barbaarse praktijken die nu weer de ko| n
opsteken in Noorwegen en Canada", ze e
Bardot in Parijs tegen de pers. jr
En ook andere organisaties, zoals het In g
national Fund for Animal Welfare en de
Shepherd Society, proberen de publieke rs
nie weer op hun hand te krijgen. In de j:
tachtig leidde het protest tot een Europe
importverbod op huiden van doodgeknt
pelde of met een harpoen gedode zeeho
jes. Hierdoor verloren de grote jagers en
hun bemanningsleden hun handel en w
de zeehondenjacht weer wat het altijd v
geweest: een sector van kleinschalige fai
liebedrijven.
Langs de kust van Newfoundland is de 2
hondenjacht altijd onderdeel van de cyc
van het leven geweest: zeehonden ii
april en mei, dan overschakelen op kabe
jauw en daarna achtereenvolgens op hei
bot, lodde, makreel en kreeft. Maar ti
woordig is de visvoorraad uitgeput.
Volgens de president van de Canadese A ij
sociatie voor Robbenjagers, Mark Small,
de bevolking ten einde raad en moet z
op zeehonden jagen. „De visindustrie lig
hier zo goed als plat. Zonder de visserij
overleven we het niet. Met de robbenind
trie proberen de mensen zich staande te
houden tot de visindustrie weer opleeft.'
TWILLINGATE AP
'Hij wordt door niemand verafschuwd - want hij is niemand'
STEVENHAGEN
'Met Jospin is het
duidelijk'. De ver
kiezingsleuze van
Lionel Jospin, zo
weet heel Frankrijk,
had niet treffender
kunnen zijn. Duide
lijk is inderdaad
waar de socialisti
sche kandidaat vooi
het Franse presi
dentschap voor
staat. Duidelijk is
ook dat hij geen
president zal worden.
Het was het weekblad L'Evéne-
ment du Jeudi dat vorige week
opmerkte dat Lionel Jospin de
eerste socialistische voorman is
die niet doorzijn tegenstanders
wordt aangevallen. „Jaurès
werd als duivel afgeschilderd,
Blum verfoeid, Clemenceau ver
afschuwd, Mendès France aan
de schandpaal genageld, Mitter
rand gehaat", schreef het week
blad. „Maar Jospin wordt door
niemand verafschuwd. Dat
komt omdat hij niemand is."
Lionel Jospin is de beoogde op
volger van Frangois Mitterrand,
de socialist die nu het Elysée-
paleis bewoont. Maar hij was
slechts derde keus. De oude
man had nooit de moeite geno
men om formeel een opvolger
aan te wijzen. Het
was echter geen ge
heim aan wie hij de
vaandel het meest
toevertrouwde: aan
Jacques Delors. En
toen de gewezen
ide
Europese Commis
sie na een aantal
briljante schijnbe
wegingen voor de
eer bedankte, wilde
Mitterrand liever
nog de populist Henri Emma-
nuelli als zijn opvolger. Maar
Emmanuelli raakte betrokken
bij een corruptieschandaal.
En zo werd Jospin begin februa
ri, toen de andere partijen hun
kandidaten al lang de verkie
zingsarena hadden ingescho
ten, door de Parti Socialiste
naar voren geschoven. 'Socialis
ten kiezen hun verliezer', meld
de een krant de volgende mor
gen.
Lionel Jospin is met zijn 57 jaar
de jongste van het trio dat vol
gens de opiniepeilers aan de
top staat. Maar of dat een voor
deel is, staat te bezien. Fransen
zitten minder dan Amerikanen
te wachten op een president die
jeugdig élan uitstraalt.
Een Franse president moet
Lionel Jospin, archieffoto anp
meer in huis hebben dan een
paar joggingschoenen, zo
maakte het ochtendblad Libéra-
tion aanschouwelijk. De krant
legde Jospin onder de micro
scoop en liet een analyse uit
voeren door ter zake kundige
specialisten. En hun oordeel
was niet onverdeeld positief.
De vermaarde binnenhuisarchi
tect Eric Philippe ging op ver
zoek van de krant bij Jospin
thuis kijken, ontwaarde tot zijn
grote schrik een 'Ikea-achtig'
meubelstuk, en oordeelde ge
streng: „Dit is geen anti-decora
tie, dit is helemaal niets."
Niet veel beter brachten Jospins
kleren het eraf. „Je ziet 'm altijd
in dezelfde overjas; waarschijn
lijk heeft-ie er maar één", ob
serveerde de styliste Nathalie
Gargon. „Maar ik zie ook dat hij
een andere bril heeft genomen.
Dat duidt op een man die op
zoek is naar een charisma dat
hij niet heeft."
Die bril (in feite heeft Jospin er
twee) speelde ook een rol in het
bekwame oordeel van fotograaf
Thierry Bouët. „Jospin heeft te
veel haar dat te wit is. Dat haar
vangt te veel licht, en maakt on
ze taak heel moeilijk. Het is net
alsof je een onzichtbare man
moet fotograferen. Maar daar
om heeft hij natuurlijk die ge
kleurde bril gekocht."
Van de drie kandidaten is Jos
pin echter het minst in imago
geïnteresseerd. Terwijl de gaul
list Chirac zich als een kame
leon aan het nieuwe, politieke
landschap heeft aangepast, lijkt
Lionel Jospin eerder een reïn
carnatie van Mitterrand.
„Zonder zijn eerbetoon aan de
sterke franc en een Europese
eenheidsmunt zou je je in 1981
wanen", schreef financieel spe
cialist Michel Godet in het
weekblad L'Express. „De oplos
sing van het werkloosheidspro
bleem ligt in arbeidstijdverkor
ting met behoud van salaris,
zegt Lionel Jospin. Maar een
zelfde arbeidstijdverkorting
heeft in 1981 ook geen werkge
legenheid geschapen.
Ook de overige beleidsvoorne
mens van Jospin hebben een
schijn van 'déja vu'. Maar het
zijn niet die voornemens die
Jospin de das om lijken te doen.
Blijkens opiniepeilingen is er in
Frankrijk een meerderheid voor
verkorting van de werkweek.
Wat hem opbreekt, is dat zijn
partij na een litanie van schan
dalen vooral met corruptie
wordt geassocieerd.
De enige die altijd boven alle
verdenking stond, was Frangois
Mitterrand. Maar Mitterrand
gebruikte zijn partij dertig jaar
lang voor de opvoering van een
'one-man show'. En nu de oude
man er mee ophoudt, komt ook
de show ten einde.
CORRESPONDENT
