Japan vreest nieuwe
gifgasaanslag sekte
Buitenland
lussen bombarderen
>asis Tadzjieks verzet
Jekraïne: rampcentrale
Tsjernobyl in 2000 dicht
Milosevic betrokken
bij etnische zuivering
door Bosnische Serviërs
Die pet past ons allemaal
Serviërs
beschieten
Dubrovnik
James Bond slaat toe
Chrysler gaat niet in
op spectaculair bod
Wit-Rusland doorbreekt patstelling tussen parlement en president
jjDAG 14 APRIL 1995
Ëaus wast voeten
me Paus Jo-
BBftnnes Paulus II
r*Mlheft gisteren in
HH basiliek van
^Hit Jan van La-
^Hranen in Rome
instelling door
^^ïristus van het
^^katste Avond-
taal herdacht,
pst onderdeel
de plechtig-
eid op Witte
bnderdag is het
ig lassen van de
erk, beten, in navol-
in* Pg van Christus
Je zijn discipe-
ln de voeten
6 laste.
VERI foto reuter
Dpga
208.;
haakte Britse koningin onthoofd
3rho(
amebnberraOnbekende vandalen hebben het omstreden beeld
359 kn een naakte koningin Elizabeth in Canberra onthoofd. Nog
■^^jemand heeft de verantwoordelijkheid voor de onthoofding op-
|*g eëist. Het beeld van de blote Britse (èn Australische) koningin
n prins Philip, zittend op een bankje in een park in Canberra,
"Uitlokte woedende reacties aan Australische monarchisten. De
fgelopen dagen hebben zij het vorstenpaar zo goed en zo
tvaad als mogelijk aangekleed,
tvanj
;L/aticaan benoemt opvolger Groër
Ienen Het Vaticaan heeft gisteren volgens verwachting
EN Ihristoph Schönborn aangewezen als opvolger van aartsbis-
:j:hop Hans Hermann Groër van Wenen. De 75-jarige kardinaal
■ordt beschuldigd van seksueel misbruik van minderjarigen.
:hönborn (50) wordt benoemd tot coadjutor, ofwel hulpbis-
met het recht van opvolging.
cJ-j
^taking treft Parijs en Franse banken
se)>irijsWerknemers van de Franse posterijen, banken en het
pm)penbaar vervoer hebben gisteren massaal gestaakt voor hogere
-bnen en het behoud van de werkgelegenheid. De staking in het
Qgprvoer en bij de post trof vooral de regio Parijs. Tienduizenden
nensen moesten met de auto op het werk zien te komen.
5gl)ornan zevende Republikeinse kandidaat
M1 Washington Als zevende heeft de Republikeinse afgevaardigde
iob Doman zich gisteren opgeworpen als presidentskandidaat
inerjoor zijn partij. De voormalige luchtmachtpiloot Doman (62),
°P|ie zei een kruistocht te willen voeren tegen het 'morele verval'
Amerika, hoort tot de rechtervleugel van de partij.
1 Gevangenisstraf Duitse skinheads
onn» Vier skinheads die verleden jaar een synagoge in de
P-iDuitse stad Lübeck in brand hebben gestoken, zijn gisteren ver-
iordeeld tot gevangenisstraffen variërënd van 2,5 tot vier jaar.
—De brandstichting op 25 maart van het vorig jaar was de eerste
Q^anslag 0p een Duitse synagoge sinds de Tweede Wereldoorlog.
924
l™Ljradic volgende week in Den Haag
P >en haag De Servische kampbewaker Dusan Tadic, die is be-
3 Ichuldigd van oorlogsmisdaden in Bosnië, kan over enkele da-
lan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag uitgeleverd wor-
Duitsland kan Tadic, die in München vastzit, aan het tribu-
ADaaal overdragen nu Bonn een speciale wet heeft aangenomen
iie gisteren in de Duitse staatscourant is gepubliceerd. De wet
vordt daarmee vandaag van kracht.
üiga: mensensmokkel zwaar gestraft
Iedereen die tracht buitenlanders Letland binnen te
mokkelen, kan krachtens de nieuwe strafwetten in dat land vijf
ot tien jaar naar de gevangenis worden gestuurd. ,,Het moet on-
iantrekkelijk worden om het land als doorgangsroute voor men
en te gebruiken", aldus de parlementariër A. Ligotnis gisteren,
ien golf van illegale migranten zette het parlement woensdag
wetten te aanvaarden.
anval op stad in Afghanistan
i jssische gevechtsvliegtuigen
ebben gisteren de Noordaf-
ïaanse stad Taloqan gebom-
ardeerd, waar het hoofdkwar-
het Tadzjiekse verzet is
ivestigd. Een woordvoerder
iet verzet zei dat er 40 bur-
lers zijn gedood, maar Radio
abul spreekt van 100 doden en
00 gewonden.
De toestellen kwamen uit
'adzjikistan, waar Russische
roepen het bewind steunen te-
zit'en strijders van de anti-com-
lunistische oppositie. Die heb-
de afgelopen dagen hun
anvallen op Russische en Tad-
jiekse grenswachten vanuit Af-
hanistan en de Oosttadzjiekse
10 rtoskou hans hoogendijk
•orrespondent
jaar nadat de kerncen-
1 de Oekraïnse stad Tsjer-
ïobyl ontplofte en een immen-
er' e wolk radioactieve straling
'oor paniek in de hele wereld
orgde, hebben de Oekraïnse
Autoriteiten aangekondigd dat
iet atoomcomplex in het jaar
2000 dicht gaat. De enige voor-
5 vaarde: het Westen moet fors
nbetalen.
De regering van Oekraïne en
'en zware delegatie van de Eu-
opese Unie hebben gisteren
ien principe-akkoord gesloten
'ver de sanering van de reactor
'lus de nog drie draaiende re-
ictoren in het complex alsmede
rv de financiering van niet-nucle-
aire alternieven. Op 15 mei wor
den de gesprekken voortgezet.
Eerder had Sergej Parasjin, de
directeur van het vier reactoren
omvattende Tsjernobyl-com-
plex al aangekondigd dat zijn
land best wil overschakelen op
gas gestookte centrales als het
Westen daarvoor ruim zeven
miljard gulden over heeft.
Het Oekraïnse voorstel houdt
in dat de vijftien EU-leden en
Japan, Canada en de VS ieder
ongeveer 350 miljoen gulden op
tafel zullen leggen. Oekraïne
zou zelf ook zo'n 350 miljoen
willen bijdragen. Het geld is no
dig voor het stilleggen en ont
mantelen van de kernreactoren,
het omscholen van het 5.500
man tellende personeel, het
bouwen van nieuwe op gas ge
stookte centrales en het impor
teren van dat gas.
Tribunaal bestaat twijfel.
De documenten hebben
betrekldng op de periode
waarin door de Bosnische
Serviërs felle etnische
zuiveringen werden uitgevoerd
om alle niet-Serviers uit Bosnië
te verdrijven. Milosevic en de
andere Servische leiders hebben
steeds gezegd niets te weten
van die campagnes van de
Bosnische Serviërs.
Eén van de documenten is
gericht aan de leider van de
Bosnische Serviërs, Radovan
Karadzic. In de brief wordt
Karadzic door de Servische
veiligheidsdienst opgeroepen
de gevangenenkampen in
Bosnië te ontruimen. „Het is
dringend noodzakelijk het
aantal kampen te verminderen
en het aantal kampen te
concentreren tot twee of drie",
staat in het document van 24
mei 1992, dat ondertekend is
door Jovisa Stanisic, de chef van
de veiligheidsdienst CRDB van
het ministerie van
binnenlandse zaken. Volgens
westerse diplomaten spreekt
Stanisic dagelijks met Milosevic,
aldus de Times.
Een ander document, dat is
gericht aan de Servische
paramilitaire commandant
Arkan, bevat bevelen over het
arresteren, deporteren en in een
aantal gevallen zelfs doden van
moslims in Bijeljina, een stadje
in het noordoosten van Bosnië
waar de etnische zuivering aan
het begin van de oorlog met
bijzonder veel kracht ter hand
genomen werd door de Serviërs.
„Om de moslim-bevolking
angst aan te jagen moet een
klein aantal gedood worden",
zegt het stuk.
„Milosevic wilde vanaf het
begin dat zijn mensen in de
CRDB het kanaal zouden zijn
om een Groot-Servië te
bereiken", aldus Mihailovic. „In
tegenstelling tot het leger was
dit een door Milosevic zelf
uitgezocht apparaat, en hij
wilde dat een zo klein mogelijk
aantal mensen van de zaak wist.
Door paramilitaire groepen te
gebruiken kon de schijn van
chaos in Bosnië opgehouden
worden."
Documenten van de Servische
geheime dienst die door een
voormalige agent met hulp van
Nederland naar het
oorlogsmisdadentribunaal in
Den Haag zijn gesmokkeld,
wijzen erop dat wanneer ze
authentiek zijn de Servische
president Slobodan Milosevic
op de hoogte was van
Servische concentratiekapen
in Bosnië en de moord op
moslims. Dat heeft de krant
The New York Times gisteren
gemeld.
De documenten gaan terug tot
1992 en verbinden Milosevic
met de misdaden die begaan
zijn door de Bosnische Serviërs
en allerhande strijdgroepen.
Voormalig geheim agent
Cedomir Mihailovic, die tussen
1991 en 1994 een hoge positie
bij de geheime dienst had, heeft
de stukken overgedragen aan
hetVN-
oorlogsmisdadentribunaal.
Mihailovic deserteerde in de
herfst van '94 uit de geheime
dienst na de politieke moord op
een vriend en kwam met
behulp van een door de
Nederlandse ambassade in
Belgrado verstrekt paspoort
naar Den Haag om de
documenten aan het tribunaal
te overhandingen. Daarna werd
Mihailovic door het tribunaal
overgedragen aan de
Nederlandse Binnenlandse
Veiligheidsdienst (BVD), die ook
de documenten heeft gekregen.
Volgen de krant zijn de
documenten tijdens de
overdracht bij de BVD zoek
Stockholm Het leven van een politieman gaat niet altijd over rozen. Dat toont deze foto van een duiker
van de Stockholmse politie die in een meer ten zuiden van de Zweedse hoofdstad vergeefs op zoek is
naar een pistool. Jongetjes zouden dat eerder uit het meer hebben opgevist. Omdat ze dachten dat hget
wapen iets te maken zou kunnen hebben met de moordaanslag op premier Palme in 1986 gooiden ze het
weer terug. foto reuter
zagreb rtr-dpa-afp
Een dag voor de verwachte aan
komst van toeristen voor de
paasvakantie, is de internatio
nale luchthaven van Dubrovnik
aan de Adriatische kust gisteren
zwaar beschoten door Servische
artillerie in het naburige Bosnië.
Bij een tweede bombardement
viel later in de middag in de
zuidoostelijke buitenwijk van de
stad een dode en liepen drie
mensen verwondingen op.
Het was het eerste bombarde
ment op Dubrovnik sinds vorig
jaar. De Kroatische media zwe
gen enkele uren over de be
schietingen van het vliegveld,
waar de komende dagen veel
binnenlandse en buitenlandse
toeristen worden verwacht voor
de paasdagen. De Servische be
schietingen zijn kennelijk be
doeld om het toerisme in Du
brovnik ti
Twintigduizend extra agenten op de been
Een woordvoerder van het
ministerie van binnenlandse
zaken zegt vanmorgen in De
Volkskrant dat Mihailovic de
documenten begin dit jaar heeft
teruggekregen en dat hij
daarvoor heeft getekend. De
documenten zouden op dit
moment worden onderzocht
door de Amerikaanse
inlichtingendienst CIA. Den
Haag twijfelt ernstig aan de
echtheid van de papieren. Ook
in Washington en bij het
De Japanse politie heeft de jacht op leden van de reli
gieuze sekte Aum Shinrikyo (De Hoogste Waarheid) ge
ïntensiveerd. Sinds gisteren controleren 20.000 politie
mensen het Japanse wegennet, terwijl door heel Japan
huiszoekingen plaatsvinden in kantoren van de sekte.
De politie had tot dusver aange
nomen dat Asahara naar het
buitenland was gevlucht, moge
lijk Hong Kong of Taiwan.
De politie zoekt verder een
sekteleider die in februari een
notaris uit Tokyo zou hebben
gekidnapt. De notaris is nog
steeds spoorloos. Drie dagen
geleden zat de ontvoerder nog
in een hotel in West-Japan.
De klopjacht op de sekte na
correspondent
De politie reageert hiermee op
tips dat de leider van de sekte,
Shoko Asahara, met een auto op
de vlucht is. Hij zou zelfs gesig
naleerd zijn. Aum Shinrikyo
wordt ervan verdacht het giftige
zenuwgas op 20 maart in de Ja
panse metro te hebben ge
plaatst.
De politie vermoedt dat de
leiding van de sekte zich in
groepen heeft verdeeld en met
gevaarlijk chemicaliën, waar
mee het zenuwgas sarin kan
worden gemaakt, onderweg is.
lijk succesvol. Meer dan hon
derd leden van de sekte zijn ge
arresteerd, onder wie vier
hoofdfiguren, zogenaamde mi
nisters. De sekte is georgani
seerd naar model van de Japan
se regering. Asahara is de 'kei
zer' en hij heeft 20 ministeries
onder zich.
Gisteren arresteerde de politie
'bouwminister' Kiyohi Nakata
(47). Nakata, ex-lid van de maf
fia en tijdens het uitzitten van
een gevangenisstraf lid gewor
den van Aum, leidde geheime
eenheden die afvallige vluchte
lingen moest kidnappen en
straffen. Gevluchte volgelingen
komen nu met verhalen hoe ze
bij eerdere vluchtpogingen wer
den gekidnapt, met verdovende
en hallucinerende middelen in
gespoten en in luchtdichte
vrachtcontainers opgesloten.
De sekte kidnapte verder rijke
mensen om geld of land van ze
af te troggelen. Ook zij kregen
hallucinerende middelen toege
diend en werden tot 'vrijwillige
schenkingen' gedwongen.
Disconto Japan
op één procent
De Japanse centrale bank heeft
vandaag het disconto verlaagd
met 0,75 procent tot 1 procent,
de laagste stand ooit. De dis
contoverlaging is onderdeel van
het stimuleringsplan voor de
economie dat de regering van
morgen aankondigde en dat be
doeld is om de negatieve gevol
gen van de sterke yen op te van
gen. Het disconto werd voor het
laatst in september 1993 ver
laagd, destijds ook met 0,75
procent.
Japan probeert de negatieve
gevolgen van de lage dollar
stand voor de economie op te
vangen. Een lage dollar is nade
lig voor de concurrentiepositie
van Japanse bedrijven. Zo zeg
gen Sony en Toyota dat ze mil
joenen verlies lijden bij elke
dollardaling ten opzichte van de
De verlaging van de disconto
heeft tot doel de yen voor inves
teerders onaantrekkelijker te
maken om zodoende door een
sterke munt Japanse bedrijven
meer ademruimte te geven.
streek Gorny-Badachsjan opge
voerd.
Kabul meldt al vier dagen
Russische bombardementen in
de provincies Takhar en
Badachsjan, die aan Tadjikistan
grenzen. Moskou beschuldigt
Afghanistan ervan bases van het
Tadzjiekse verzet op zijn grond
gebied toe te laten, maar Kabul
zegt dat het slechts humanitaire
hulp aan vluchtelingen uit Tad
zjikistan geeft.
De Russische president Jeltsin
zegde de Tadzjiekse leiding gis
teren verdere militaire en finan
ciële hulp toe. De Russische mi
nister van defensie Gratsjov ver
klaarde eerder tegen het sturen
van meer troepen naar Tadzji
kistan te zijn.
st. petersburg Rusland is in de greep van de maffia. Dagelijks worden er aanslagen gepleegd op mensen die niet met de gangsters meewer
ken. Deze week nog werd de vice-president van een Russische bank op straat in Moskou vermoord. In St. Petersburg leek het er gisteren bij
zonder verhit aan toe te gaan. Maar de spectaculaire actie was in scene gezet. Het waren stuntmannen die door de lucht vlogen bij de opna
men van de nieuwste James Bondfilm 'Golden Eye'. De film heeft de strijd tussen 007 en de Russische maffia als onderwerp, foto reuter
'Het concern is niet te koop
Detroit anp-afpKerkorian woensdag met zijn
bod in elk geval wel in. Kort na
de bekendmaking van het bood
schoot de koers van het aandeel
Chrysler met veertig procent
omhoog.
De zakenman/miljardair - hij
zou goed zijn voor 2,5 miljard
dollar en daarmee 23ste staan
op de lijst van rijkste mensen in
de Verenigde Staten - streek de
autobouwer flink tegen de ha
ren in toen hij enkele maanden
geleden liet doorschemeren van
zijn belang af te willen, omdat
het hem te weinig zou opleve
ren. Dat zorgde voor flinke on
rust onder de andere aandeel
houders van Chrysler, die vrees
den dat de verkoop van dat be
lang een daling van de aande
lenkoers tot gevolg zou hebben.
Het belang van Kerkorian in
de autoproducent bedraagt bij
na tien procent. Om te voorko
men dat hij het voor het zeggen
zou krijgen, nam Chrysler maat
regelen.
De transactie van Kerkorian
zou de op een na grootste in de
geschiedenis van het Ameri
kaanse bedrijfsleven worden.
De overneming van het tabak
en voedingsmiddelenconcern
RJR Nabisco voor 25 miljard
dollar door de beleggingsgroep
KKR is tot nu toe de grootste.
Het bod van 22,8 miljard dollar
dat de 77-jarige Amerikaanse
zakenman Kirk Kerkorian heeft
uitgebracht op Chrysler, de op
twee na grootste autoproducent
van de Verenigde Staten, roept
nogal wat vraagtekens op. Het
zou Kerkorian niet zijn te doen
om het bezit van het concern,
maar om meer geld te verdie
nen aan het belang dat hij al in.
de onderneming heeft.
Chrysler heeft het bod van de
hand gewezen. „Het concern is
niet te koop", aldus een verkla
ring van de directie. Topman
Robert Eaton liet weten Chry
sler niet op het spel te zullen
zetten. „We hebben hard ge
werkt om de financiële positie
te verbeteren, de waarde voor
de aandeelhouders te vergroten
van klanten, werknemers, dea
lers en leveranciers. Dat proces
willen we niet omkeren."
Kerkorian, die wordt ge
steund door de voormalige di
recteur Iacocca, zit Chrysler al
langer op de hielen. Hij vindt
dat de directie met haar beleid
niet het maximum voor de aan
deelhouders eruit haalt. In no
vember vorig jaar verlangde hij
maatregelen om de beurskoers
op te krikken. Daar slaagde
Het parlement van Wit-Rusland heeft gisteren
toegegeven aan de wens van president Loekas
jenko om een referendum te houden. De volks
vertegenwoordigers hebben echter bedongen
dat het antwoord op een voorstel tot uitbreiding
van de presidentiële bevoegdheden slechts advi
serende status krijgt. Loekasjenko wilde probe
ren de bevoegdheid te krijgen om het parlement
te ontbinden. Met het compromis is een parle
mentaire crisis in de voormalige Sovjet-repu
bliek enigszins bezworen. Leden van de opposi
tie in het 305 zetels tellende parlement waren
bij de stemming afwezig.
De machtsstrijd tussen president en parlement
lijkt een constante te zijn geworden in de politiek
van de voormalige Sovjet-republieken. Na Rus
land, Oekraïne en de Centraalaziatische staten is
Wit-Rusland aan de beurt. President Loekasjenko
liet eerder deze week 18 afgevaardigden van de
democratische oppositie hardhandig uit het par
lement verwijderen, omdat die zich verzetten te
gen zijn plannen voor een referendum over uit
breiding van zijn bevoegdheden.
„Nog nooit was Wit-Rusland zo dicht bij een bur
geroorlog' waarschuwde parlementsvoorzitter
Metsjeslav Grib met veel gevoel voor drama na de
inval in het parlement. Zo'n tweehonderd gemas
kerde politie-agenten trokken woensdagmorgen
bij zonsopgang het gebouw binnen en mepten de
afgevaardigden de straat op, aldus een van de
slachtoffers. „Toen we de agenten op onze parle
mentaire onschendbaarheid wezen, begonnen ze
nog harder te slaan.
Loekasjenko was laaiend over de 'provocatie' van
de parlementariërs. „Ik heb het recht orde op za
ken te stellen in mijn eigen huis. Het is afgelopen
met dergelijke komedies in het parlementsge
bouw of in andere overheidsgebouwen."
De president dreigde het parlement te ontbinden
nadat het dinsdag zijn voorstel voor een referen
dum in eerste instantie had verworpen. Loekas
jenko wil de kiezers op 14 mei, wanneer er parle
mentsverkiezingen worden gehouden, vier vra
gen voorleggen: over het Russisch als officiële taal
naast het Witrussisch, het invoeren van een
nieuw wapen en een nieuwe vlag, die veel op die
van de vroegere Sovjetunie lijkt, nauwere econo
mische integratie met Rusland en het recht van
de president om het parlement te ontbinden.
Dinsdag nog keurde de meerderheid van de 303
afgevaardigden deze voorstellen af. Met name de
30 leden van het democratische Volksfront waren
fel tegen en gingen in hongerstaking. Maar giste
ren was het parlement inmiddels bijgedraaid: het
stemde in met de eerste drie vragen van het refe
rendum, de vierde vraag over ontbinding van de
volksvertegenwoordiging zal slechts als advies
gelden zonder kracht van wet. Terloops voerden
de afgevaardigden 7 november, de dag van de ok
toberrevolutie van 1917, weer in als nationale
feestdag.
Het parlement maakte daarmee de naam van
Wit-Rusland als conservatiefste ex-Sovjetrepu
bliek volledig waar. Economische hervormingen
zijn er na de val van de Sovjetunie nauwelijks van
de grond gekomen, de regering in Minsk is sim
pelweg doorgegaan geld te pompen in verouder
de industrieën en sociale voorzieningen.
Het land is onder het Sovjetbewind volgestouwd
met zware industrie, die amper kan overleven nu
de economische structuur van de oude Sovjetu
nie is verdwenen. Bovendien is Wit-Rusland voor
zijn grondstoffen en energie geheel van Rusland
afhankelijk, dat daar nu wereldprijzen voor
vraagt.
Loekasjenko, een ex-Sovjetfunctionaris zonder
duidelijke politieke voorkeuren maar met een to
meloze ambitie, speelde in op de onvrede over de
slechte economische toestand. Met een populisti
sche campagne won hij vorig jaar juni het presi
dentschap, maar zijn beloftes heeft hij nog niet
kunnen waarmaken. Loekasjenko's wonderrecept
is toenadering met, of zelfs aansluiting bij Rus
land. Moskou vindt de overname van de failliete
Witrussische boedel vooralsnog een te dure grap.
Hulp van het Internationaal Monetair Fonds kan
de president wel vergeten zolang hij geen werk
van de economische sanering maakt.
.Om zijn zin door te zetten, poogt Loekasjenko
zijn macht te vergroten en verzet hij zich tegen
eenieder die hem daarbij dwarsboomt. De presi
dent riep een eigen garde van 300 man en tanks
in het leven en stuurde zijn afgezanten het land
in om dorpen, steden en districten te besturen.
Kranten die het waagden zijn beleid te bekritise
ren en te melden dat hij zich schuldig maakte aan
corruptie zijn verboden.
Het parlement stemde in september met zijn pro
gramma om de economische crisis te bestrijden
in, maar weigerde hem extra bevoegdheden die
hij nodig zei te hebben om het programma uit te
voeren. Sindsdien is het oorlog tussen president
en parlement, waarbij elk de macht van de ander
probeert in te perken.
De democraten, een minderheid in Wit-Rusland,
beschuldigen Loekasjenko ervan de nationale on
afhankelijkheid en de taal ook al wordt die
maar door slechts vier procent van de Wit-Russen
gesproken te grabbel te gooien. Maar ook de
conservatieve afgevaardigden zijn weinig gene
gen samen te werken met een president die zij
opvliegend en onvoorspelbaar vinden.
