Grove grappen en hackelend publiek
rove 'Hamlet'
:x Animo liet zich weer van beste kant horen
Veertig herdershonden en
een piepjong ballerinaatje
Cultuur&Kunst
Jiri Kylian officier van Oranje Nassau
Wereldwijd' succesnummer voor de X
IDAG 14 APRIL 1995
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071 -356471PLV -CHEF )AN RIJSOAM. 071-356472
[icolaas Matsier in de Burcht
pENj De schrijver Nicolaas Matsier wordt op donderdag 27
iril geïnterviewd door Anthony Mertens in Sociëteit de Burcht
fjrgsteeg). Matsier zal voornamelijk spreken over zijn laatste
lek 'Gesloten huis'. Het interview begint om 20.15 uur. Kaarten
kten 10 gulden.
Stcind-up comedy, deze maand in de Droomfabriek, verovert Leiden
laarten bij K&O voor Faust als opera
Hans Croiset, tot voor kort artistiek leider van het Natio-
IfeToneel, slaagde erin Goethes 'Faust' tot opera te bewerken.
«Nationale Reisopera vertolkt de opera op dinsdag 2 mei in
[t AT&T Danstheater in Den Haag. Kaarten, inclusief gratis
svervoer van Leiden naar Den Haag, zijn tot 25 april verkrijg
er bij het Uitbureau van K&O aan de Oude Vest.
Da^ultatuliprijs voor Tonnus Oosterhoff
sISsterdam De schrijver Tonnus Oosterhoff krijgt de Multatu-
ijs 1995 voor zijn debuutroman 'Het dikke hart'. Aan de tro-
is een bedrag van 15.000 gulden verbonden. De prijs wordt
perS#20 °kl°ker 'n ^et Amsterdamse Paradiso overhandigd.
eatlesconventie met Cynthia Lennon
sterdam In de Amsterdamse Meervaart wordt morgen de
itiende internationale Beatlesconventie gehouden. Eregaste is
in Lennons eerste vrouw Cynthia Lennon. De bezoekers van
Beatles-conventie mogen haar vragen stellen, waarbij in het
jgrammaboekje wordt aangeraden al te pijnlijke vragen over
nnons spraakmakende liefdesleven met Yoko Ono achterwege
laten. De Beatlesconventie begint om 10.00 uur.
Stand-up comedy verovert Nederland en nu ook Leiden.
Deze meedogenloze vorm van cabaret is overgewaaid uit
Amerika waar het cabaret zoals wij die kennen, met con
ferences en liedjes die van tevoren zijn ingestudeerd, veel
minder bekend is. In Nederland blijken de twee vormen
van entertainment heel goed naast elkaar te kunnen be
staan. Deze maand is elke dinsdagavond in de Droomfa
briek aan de Oude Singel een stand-up comedy show te
zien van meestal jonge grappenmakers.
van de avonden, het aan elkaar
praten van de acts en het op-
Stand-up comedy is hard en warmen van het publiek (de
vluchtig, de reactie van het pu- Master of Ceremony of MC) is
bliek is de onmiddellijke graad- de Engelse comedian John Fea-
meter. Na iedere twee zinnen ley aangetrokken,
volgt een grap en de grappen
zijn vaak hard. Bij deze vorm
van cabaret is het niet de be
doeling dat de zaal stil wordt als
de show begint. Er wordt ge
woon doorgedronken, en ge
rookt en het publiek zit aan ge
zellige tafeltjes rondom een
kleine verhoging waarop de co
medians hun act presenteren.
Het moet zijn alsof je gewoon in
het café zit.
De meeste stand-up come
dians hebben wel wat stan-
daardgrappen voor noodgeval-
|RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
het gezien (naar Hamlet)' door 't
Regie: Stany Crets en Jan Mail-
il. Antje de Boeck, Luc D'Heu, Di-
Dupont, Pieter Embrechts, Chris
en Jan Van Hecke Gezien: 13/4,
schouwburg, Leiden.
niet is bij het Vlaamse gezel-
ip 't Gebroed niet de be-
^sde twijfelaar die aarzelt of
ïoe hij de moord op zijn va-
dient te wreken. Deze Ham-
eerder zelfverzekerd en be
dijk eigenwijs. Van niets of
nand schijnt hij zich ook
ir iets aan te trekken, wat hij
grove middelen tracht dui-
ik te maken. En het is die
heid die kenmerkend is
'Mr deze vrij eigenzinnige be
ing van de klassieker van
;espeare.
nog geen 140 minuten
it het drama - zonder pauze
n ons voorbij. In grote lijnen
dt het verhaal gevolgd. Maar
id i gebeurt wel op een manier
[eigenlijk bekendheid-met de
n jevallen van Hamlet en diens
niijiilie veronderstelt. Zou deze
nawerking ook zonder voorken-
ite volgen zijn? Dat is hoogst
en felachtig, want bij het in el
kaar vlechten van opeenvolgen
de scènes is men nogal rigou
reus te werk gegaan. Dat zou
gebeurd zijn om met name
Hamiets generatieconflict met
de ouderen te accentueren. Een
dergelijke toespitsing blijkt een
versimpeling die eerder verwar
rend dan verhelderend werkt.
Bovendien zijn Hamiets moeder
en stiefvader hier tamelijk grijze
muizen, wat aan de bewerking
van de personages en niet zo
zeer aan het spel van de acteurs
ligt.
Het befaamde stuk in het
stuk, aan de hand waarvan
Hamlet wil zien of zijn stiefva
der echt de moordenaar van
zijn vader is, wordt hier recht-
-toe-recht-aan als een soort
slapstick door Hamlet zelf en
diens vriend Horatio gespeeld.
Het is één van de vele aanpas
singen. Een opvallende ingreep,
die echter wel goed te volgen is.
Het alternatieve slot van het
drama daarentegen is een on
overzichtelijk rommeltje gewor
den. Op dat soort momenten
keert de brutale aanpak van de
regisseurs zich tegen hen en
komt dicht in de buurt van ijde-
le profileringszucht.
Alleen al voor deze rasechte
stand-up comedian uit Liver
pool is de hele avond zeer de
moeite waard. Hij is waarschijn
lijk de beste die op dit moment
in Nederland te zien is. Schrij
nend is het wel, dat geen van de
acts die hij aankondigt zijn ni
veau haalt.
Drew Franklin uit Dallas,
Texas, denkt met het roepen, in
het Engels, van de naam van
drie grote Nederlandse politieke
partijen de zaal mee te krijgen.
Dit lukt niet, maar aan het eind
len maar de ideale avond ziet er van zijn optreden komt hij met
bij deze vorm van theater heel een performance op muziek die
anders uit. Spontaan en ter erg goed is. De Nederlander
plekke inspelen op het publiek Arie Koomen komt met zijn
is het beste. En het ideale pu- grove grappen, die voorname-
bliek is dan ook het publiek dat
de essentie van stand-up come
dy begrijpt en meedoet in de
show.
Seks
lijk over seks gaan, ook niet echt
uit de verf. Ze slaan in elk geval
bij het Droomfabriekpubliek
niet aan.
In de Comedy Explosion van
afgelopen dinsdag is het even-
De comedians van de Comedywicht tussen de Nederlandse
Explosion, die nu op dinsdag- acts en de Engelsman iets beter,
avond de Leidse Droomfabriek Ellemijn Veldhuizen-Van Zan-
aandoen, worden geselecteerd ten, een van de weinige vrou-
uit de verschillende Comedy welijke stand-up comedians,
Clubs en door de Amerikaan geeft een goede show. Onder-
Lewis Black gecoacht. Hij reist werpen als Viva, het orgasme
daarvoor regelmatig naar Ne- van de vrouw („mannen moe
derland. Voor de presentatie ten niet lullen maar neuken")
Stand-up comedy in de Droomfabriek: er wordt gewoon doorgedronken, en gerookt.
Hackelen
Er bestaat in Nederland geen
traditie op het gebied van
stand-up comedy en dat maakt
het voor de Nederlandse grap
penmakers niet makkelijk. Eén
van de comedians merkt dan
ook terecht op dat, behalve dat
de Nederlanders blij zijn met
hun MC en veel van hem leren,
het ook een handicap is om het
DEN HAAG ANP
Jiri Kylian is bij zijn twintigjarig
jubileum als artistiek leider en
choreograaf van het Nederlands
Dans Theater (NDT) benoemd
tot officier in de orde van Oran
je Nassau. Staatssecretaris Nuis
van cultuur speldde de onder
scheiding gisteravond tijdens
een feestelijke bijeenkomst in
het Haagse AT&T Danstheater
op Kylians paarse overhemd.
Nuis nam zelf het eerste exem
plaar in ontvangst van een mo
nografie van Isabelle Lanz over
muziekserie 'Wereldwijd' in
:*ltureel Centrum de X trekt
1 publiek. Gemiddeld zo'n 90
oekers per optreden. Deze
and brengt de X Slavische
ksmuziek uit Hongarije en
sland op de planken. De fol-
regroepen hebben in hun ei
land of streek al veel succes,
ook in Nederland worden ze
- eds bekender,
pwi'anavond treedt de uit Rus-
afkomstige band Slawitsji
met traditionele Russische
Oekraïense muziek, zang en
Zij bespelen traditionele
trumenten, zoals de balalaj-
de telenka (een Oekraïense
ge open fluit) en rozjok (een
uten hoorn). Hun muziek be-
k af en toe zigeuner-achtige
I 'loeden. Bij de liedjes uit ver-
W lillende streken uit Rusland
igen de drie muzikanten bij-
ssende klederdrachten en
iren zij dansbewegingen uit
oorspronkelijk bij de muziek
ren.
ien groot deel van het pro-
imma bestaat uit liederen en
>en van de Don-kozakken,
Russische strijders ont-
relden al eeuwen geleden
temperamentvolle volks-
ns, de Terek-lezginka, waarbij
gewaagde refreinen zongen,
dens hun optreden in de X
>rdt de groep aangevuld met
n vierde zanger, Wjatsjeslav
sjoerov. Hij is één van de be-
ïgrijkste specialisten op het
bied van Russische mliziek-
klore. Momenteel is hij als
ogleraar aan het conservato-
im van Moskou verbonden.
De Russische volksgroep Vershki da Koreshki vermengt diverse muziekstijlen met elkaar.
FOTO PAUL MITTEMEYER
Op donderdag 20 april staat
het Hongaarse zigeunergezel
schap Maljaki Luludji op het to
neel. Het repertoire van deze
groep bestaat uit balades en
dansliedjes afkomstig uit ver
schillende zigeunergemeen
schappen in de Balkan.
De volksgroep Ayushka treedt
dinsdag 25 april op in het cultu
reel centrum aan de Flaarlem-
merstraat. De vijf muzikanten,
het zangkoor van acht personen
en de acht dansers komen uit
de Oeral. Hun muziek bestaat
uit werk van verschillende Rus
sische en Europese componis-
-ten en uit oude arrangementen
van Russische volksmuziek.
Ayushka heeft in Rusland al veel
waardering gekregen op grote
festivals, zoals het Kiev lent-fes-
tival. Hun optreden in de X is
het enige in Nederland, en zal
worden bijgewoond door de
Russische ambassadeur.
De Russische volksgroep Ver
shki da Koreshki sluit op zater
dag 29 april de rij
Russisch/Hongaarse optredens
af. In hun soms experimentele
muziek vermengt de groep di
verse stijlen met elkaar. De mu
ziek is een mix van Afrikaans
tromgeroffel, folkloristische Bal-
kanmuziek, aangevuld met de
gorgelende boventoonzang uit
het Tuvaans hooggebergte.
Alle optredens beginnen om
21.00 uur. Kaarten kosten 12,50
gulden. Reserveren is mogelijk
van dinsdag t/m vrijdag tussen
13.00 en 16.00 uur. Tel: 071-
123568.
Kunsteducatie
speerpunt
cultuurbeleid
Om een bredere belangstel
ling voor kunst te kweken,
moeten onderwijs in beel
dende vakken en kunstedu
catie speerpunt worden in
het cultuurbeleid van staats
secretaris Nuis. Het basis- en
het voortgezet onderwijs die
nen naast beeldende vor
ming, het kijken naar en het
denken en praten over beel
dende kunst te bevorderen.
Daarvoor moet meer geld
worden uitgetrokken.
Dat zegt de Raad voor de
Kunst in een eerste advies
over het cultuurbeleid in de
periode 1997-2000, dat wordt
vastgelegd in het nieuwe
Kunstenplan van de staatsse
cretaris voor cultuur. In een
later stadium adviseert de
raad nog over de concrete in
houd van het nieuwe Kun
stenplan. De opstelling daar
van bevindt zich thans in de
aanloopfase. Het onderwijs
moet meer met musea, cen
tra voor kunstuitleen en kun
stenaars samenwerken,
meent de raad. Hij ziet daar
in ook een mogelijkheid om
kunstenaars aan meer werk
te helpen. Om het aantal
kunststudenten te verminde
ren en daardoor hun kansen
op de arbeidsmarkt te verbe
teren, dient volgens de raad
het lesaanbod te worden ver
beterd en moeten er hogere
eisen aan de studenten wor
den gesteld.
;E
ld nes
RECENSIE MONICA SCHIKS
itthaus Passion van J.S. Bach door Chr
itorium Vereniging en jongenskoor Ex
io Begeleiding: Randstedelijk Bege-
'gsorkest Muzikale leiding: Wim de
Gehoord: 13/4. Stadsgehoorzaal, Lei-
steeds is er die twijfel. Is
•plaudiseren wel gepast? Voor
el mensen is het bijwonen
m Bachs Matthaus Passion
|n godsdienstoefening die in
jrzonken stilte dient te 'eindi-
n. Aan de andere kant wil
en ook zijn bewondering ui-
n voor degenen die zo'n uit
voering tot een belevenis ma
ken. De tot de nok gevulde
Stadsgehoorzaal wist het ap
plaus dan ook in te houden tot
dat Wim de Ru zijn stokje had
neergelegd.
Ex Animo had zich weer van
zijn beste kant laten horen. Van
de 'klagende dochters' aan het
begin tot het uiteindelijke 'neer
zitten in tranen' was er geen
misklank te horen. Vooral het
verschil in uitdrukking was
frappant: licht verend in 'Ja
nicht auf das Fest' en fel in de
opgewonden volksmenigte.
Tweemaal dezelfde melodie in
'O Haupt..', maar wat een ver
andering van stemming! Het ge
weldige crescendo in 'Wahr-
lich..' leek op een bijbelse stem
die uit de hemel neerdaalde en
miste zijn effect niet.
Het koor was overal in de zaal
voortreffelijk te volgen. Voor de
solisten ging dit niet helemaal
op. Waren de solisten te zwak
van stem of hielp de zo geroem
de akoestiek van de zaal het or
kest een handje teveel?
De alt Rita Dams met haar
lichte stem en romantisch vi
brato leed aan een soort inge
bouwde traagheid. Wim de Ru
voorkwam gelukkig het ver
zanden van de aria 'Können
Tranen meiiier Wangen'. Zowel
de bas Gerd Fussi als de tenor
Nicolas Mansfield misten regel
matig overtuigingskracht of
sternkracht. Een verassing vond
ik 'Buss und Reu' van de so
praan Lenie van den Heuvel.
Een stem en een voordracht die
tot luisteren dwong, zodat ook
een ritmische verwarring niet
verborgen bleef in een latere
aria.
Voor Joep Bröcheler in de
Christusrol was het geen enkel
probleem om gehoord te wor
den. Met zijn diep galmend
timbre zong hij een grootse par
tij. De meeste lof echter ver
podium te moeten betreden na
iemand met zo'n vijftien jaar er
varing.
Hackelen
John Fealey weet wat hem te
doen staat. Hij is grappig en
lang aan het woord. De MC legt
eerst het begrip stand-up come
dy uit aan het onwetende Ne
derlandse pfubliek. In het bij
zonder het Engelse woord 'to
hackle'. Hackelen is wat het pu
bliek moet doen: het roepen,
dwars door de act heen, van al
les wat je maar wil. Fealey ver
volgt met een scherpe analyse
van wat hem is opgevallen in de
Nederlandse cultuur, waarbij hij
onze gewoontes voornamelijk
afzet tegen de Engelse. Een
schot in de roos, het publiek ge
niet. Vooral de beschrijving van
een Nederlander wiens fiets ge
jat is, is hilarisch, evenals de
verhandeling over de zakjes en
de zelfbediening op de groen-
tenafdeling van een grote Ne
ro TO HIELCO KUIPERS
derlandse supermarkt. Fealey
speelt als geen ander in op de
zaal die dan ook binnen de
kortste keren met hem mee
doet.
Voor iedereen die een keer
een echte stand-up comedy
show wil meemaken zijn de ko
mende twee dinsdagavonden in
april nog zeer de moeite waard.
De Droomfabriek, Oude Singel
56, Leiden. Aanvang: 21.00 uur.
Entreeprijs: 10,--.
Hondse klus in Pieterskerk
de 48-jarige Kylian. De choreo
graaf was ontroerd over de eer
die hem te beurt viel. Staatsse
cretaris Nuis prees de artistiek
leider, die het NDT een faam
heeft gegeven „zoals maar zel
den in de dansgeschiedenis is
voorgekomen."
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Veertig herdershonden en een
piepjong ballerinaatje treden
morgen op in de Leidse Pieters
kerk. Voor de Noordwijkse foto
graaf Frank Dorren, die zichzelf
de hondsmoeilijke opdracht
heeft gegeven het gezelschap op
de plaat vast te leggen.
Het idee om eens 'iets met
honden te doen' ontstond een
paar jaar geleden. Het destijds
met veel succes opgevoerde to
neelstuk 'Going to the dogs' van
Wim T. Schippers was geen in
spiratiebron voor de fotograaf.
Sterker nog, Dorren kent dat
project - waarbij alle rollen wer
den gespeeld door herdershon
den - niet eens. „Nooit van ge
hoord."
Dorren, reclamefotograaf van
beroep, is in zijn vrije tijd dol op
ingewikkelde 'vrije projecten'
die een hoop voorbereiding ver
gen. De hondse klus is een daar
een voorbeeld van. Dorrens
vriendin en hondentrainster
Nelly Booy is al weken bezig
met een speciale training van
de honden. „Want het bekende
'blijf-verhaal is natuurlijk es
sentieel."
De fotograaf is gecharmeerd
van de combinatie van dreigen
de, wolfachtige honden en een
kwetsbaar jong danseresje. „Dat
stukje agressie van die honden,
een soort wolvenroedel eigen
lijk, waar je wal teers tegenover
stelt. De wisselwerking tussen
die twee vind ik interessant. We
hebben een meisje van vier uit
gekozen die in een roze tutuutje
een dansje maakt tussen de
honden. De honden moeten
rondom het meisje op de grond
blijven liggen. Eén hond blijft
staan om de agressie in de plaat
nog wat te vergroten. Dan krijg
je ook meteen een stuk actie in
de foto."
Via een advertentie in een re
gionaal blad is hondentrainster
Booy aan de benodigde model
len gekomen. De belangstelling
was overweldigend. Booy: „We
hebben ongelooflijk veel reac
ties gehad van enthousiaste ba
zen. Misschien ook wel omdat
de honden een 'stoomcursus'
krijgen, een heropvoeding."
De honden hebben hun cur
sus gevolgd in de buitenlucht.
De lessen verliepen voorspoe
dig. ,,'t Is te doen," zegt Booy.
„Herdershonden zijn veelzijdige
dieren." Dorren: ,,'t Is onvoor
stelbaar hoeveel ze in een paar
weken leren."
De onbekendheid met de Pie
terskerk kan zaterdag echter
roet in het eten gooien. Mis
schien vliegen de herders elkaar
van de zenuwen wel in de ha
ren. De trainster: „Je moet je
natuurlijk voorstellen dat zoveel
volwassen honden bij elkaar
nogal wat agressie oproept en
dat hebben we geprobeerd er
uit te trainen. De honden moe
ten zaterdag toch zo'n ander
half uur stil op de grond liggen.
Ze zijn nog niet in de Pieters
kerk geweest en moeten eerst
wennen aan die ruimte. Er zal
eerst dus wel sprake zijn van
onwil. Ik begin daarom een uur
voor het fotograferen met het
inlopen van de honden."
Dorren en Booy hebben on
geveer twee uur de tijd voor de
foto 'meisje met honden'. Niet
lang, maar de honden èn het
danseresje zullen het waar
schijnlijk niet langer uithouden.
„Het moet binnen die tijd luk
ken, want dan heb ik mijn kruit
verschoten. Dat heb je met le
vend materiaal, dat gaat al heel
snel bewegen. Efgenlijk is het
een crime om te werken met
kinderen en dieren, want die
hebben al moeite met tien mi
nuten stilzitten."
BIOSCOPEN
dient de evangelist John Vrede-
veldt die zich hoe langer hoe
meer overgaf aan zijn rol. Hij
zong haast gedreven en zijn
stem kreeg gaandeweg steeds
meer gloed, waarbij hij terzijde
werd gestaan door een voortref
felijk gespeelde continuo bege
leiding.
Hoewel gedurende de lange,
lange avond in het orkest wat
rommeligheden voorkwamen,
was het toch een plezier om ho
ren hoe de diverse instrumenta
listen hun beste beentje voor
zetten. Het applaus wasdan
ook alleszins verdiend.
LEIDEN
LIDO 1,2, 3,4 en STUDIO tel: 071-
124130/133210, Steenstraat 39.
LIDO 1
Outbreak 16 jr.. dag. 18.45 en 21,15, vr,
za, Paasdagen en woe ook 14.15.
LIDO 2
101 Dalmatlërs al., vr, za, Paasdagen, woe
14.30.
Legends of the Fall al„ dag. 18.45 en
21.15.
LIDO 3
Time Cop al., dag. 18.45; vr, za, Paasdagen
en woe ook 14.30.
Pulp Fiction 16 jr., dag. 20.45.
LIDO 4
Drop Zone 12jr..dag 19.00 en 21.15; vr,
za, Paasdagen en woe ook 14.30.
STUDIO
Dumb and Dumber 12 jr.. dag 18 45, vr, za.
Paasdagen en woe ook 14 .30.
Forrest Gump al.. dag. 20.45
LUXOR tel: 071-121239, Stationsweg 19.
Stargateal dag 18 45 en 2115. Paasda
gen ook 14.30.
TRIANON tel: 071-123875. Breestraat 31.
Nell do t/m zo, 19.30.21 45
Reality bites ma t/m woe. 19.30.21.45
KIJKHUIS tel: 071-142895, Vrouwenkerk
steeg 10.
Amateur t/m za, di en woe 19.30, 21.45.
Jourde Fête t/m za 20.00, 22.15
MonOncledi, 20.00, 22.15
Les Vacances de Monsieur Hulot woe,
20.00. 22.15.
LVC tel: 071-146449.
TroisCouleurs: Blue t/m za, 20.00.
Dekaloog4 en 5 zo, 20.00 uur. Tweedelen
uit de tien gebodenserie van Kieslowskc
Eert uw vader en moeder en Gij zult niet do-
FILMHUIS IISSE, Vivaldistraal 4, Lisse. tel:
02522-13458.
The Snapper, di 18.
ALPHEN AAN DEN RIJN
