Virus-thriller met Dustin Hoffman
Shallow Grave biedt anderhalf uur prima amusement
Film
'ati's dwaze capriolen
nu in kleur te zien
Nymfomane ex-non als reddende engel
L'America: Politiek van
belang, filmisch nauwelijks
3NDERDAG 13 APRIL 1995
)reamworks trio wordt kwartet
km LYWOODHet samenwerkingsverband van Steven Spielberg,
Jriuziekuitgever David Geffen en voormalig Disney-studiohoofd
Jeffrey Katzenberg in de nieuwe studio DreamWorks deed Holly
wood op zijn grondvesten schudden. Nu heeft zich nog een ma-
mor player bij het drietal gevoegd. Bill Gates, eigenaar van softwa-
fe-gigant Microsoft, heeft een contract gesloten met Dream
works voor de ontwikkeling van spelprogramma's op basis van
ikomstige filmprodukties uit de nieuwe studio. Ook zal
2amWorks Interactive, zoals de computertak van de studio
iat heten, zich bezighouden met interactieve televisie, het pro-
iceren van CD-ROMS en het vervaardigen van computerpro-
)rie dagen Laurel Hardy
Lrkrade Tijdens het pinksterweekend wordt in het conferen-
iecentrum Rolduc in Kerkrade de tweede Europese Conventie
Tan de Sons of the Desert gehouden, de internationale vereni
ging van Laurel Hardy enthousiasten. Op het programma van
ie driedaagse bijeenkomst staat onder andere de vertoning van
He lange versie van de film Pardon Us worden gepresenteerd,
jidere gerestaureerde films van Laurel Hardy die in Rolduc
Lorden vertoond zijn Block Heads, Big Business en Another Fine
JLMS IN LEIDEN
'Jour de Fêteopnieuw in bioscoop
OVERZICHT MARCO VAN PELT
Kijkhuis, Vrouwenkerksteeg 10, Lei-
minifestival Jacques Tati: Jour de Fête
13/4 tot en met za 15/4 20.00 uur
22.15 uur; Mon Oncle, di 18/4 20.00
n 22.15 uur; Les Vacances de Mon-
Hulot, woe 19/4 20.00 en 22.15
FILM
:ques Tati's beroemde kome-
over de capriolen van een
attelandspostbode zijn nu ook
kleur te zien: Jour de Fête, uit
49, zoals Tati die indertijd be
eld had. Aansluitend daarop
kt het Kijkhuis terug op de
rrière van de Franse regisseur,
ooit als komediant/mime-
eler begon.
Tati gebruikte, uit chauvinis-
che overwegingen, voor Jour
Fête niet het al geruime tijd
proefde Amerikaanse Techni-
or om zijn film in kleur op te
men, maar een experimen-
Frans systeem. Met behulp
een soort raster konden de
uren op de zwart-witfilm
rden vastgelegd. Helaas
rkte dit in de praktijk niet zo
;d, maar Tati had gelukkig
i elke scène een gewone
'art-witopname gemaakt,
[n Jour de Fête is Tati een
stbode. Zijn pogingen om het
stellen van post te moderni-
en, lopen steeds uit op een
neenschakeling van misluk-
ïgen. Dit alles gebeurt in een
dorpje terwijl de feesten
n de 14de juli in volle gang
n. Tati laat zien dat hij over
een uitstekende timing en be
kwaamheid beschikt. Volgens
velen is hij als waardige opvol
ger van Buster Keaton de beste
grappenleverancier van het wit
te doek.
In Mon Oncle (1957) ontfermt
de excentrieke Hulot zich over
zijn kleine neefje, die zich rot
verveelt in het grote huis van
zijn ouders. Vader is een rijke
industrieel en omringt zich in
zijn huis met veel technisch ver
nuft; alles thuis is voorgepro
grammeerd en gaat vanzelf. Om
de invloed van oom Hulot af te
zwakken, moet het neefje in de
fabriek van zijn vader gaan wer
ken. Tati's aanval op de indus
trialisatie en de moderne op
voeding verliest in deze tijd
niets aan kracht, al is de chaoti
sche Monsieur Htllot soms wat
vermoeiend.
In Les Vacances de Monsieur
Hulot (1952) viert Hulot op zijn
bekende, merkwaardige manier
vakantie in een badplaats. On
derweg trekt hij al de aandacht
door zijn aparte opvatting over
autorijden. Hulots goede be
doelingen, die altijd catastrofaal
uitpakken, verstoren danig de
eentonige rust van de overige
vakantiegangers. Hoewie Les
Vacances Tati's meeste bekende
en succesvolste film was, blijkt
het niet zijn beste produkt. Alle
personages zijn zo duidelijk ge
typeerd in onhandigheid of ex
centriciteit, dat echte verassin
gen uitblijven.
ILMS AMSTERDAM
FA 2
13.30, 16, 19.30, 22: Bullets over
Broadway
FA 3
13, 15.45, 18.45 en 21.30: The
Shawshank Redemption
Jas FA 4
13, 15.45, 18.45, 21.30: Hoogste
Tijd
HAMBRA 1 (020)6233192
20.30, doen di ook 13.15, 16.30:
Forrest Gump
.HAMBRA 2
13, 16, 20: Pulp Fiction
LLEVUECINERAMA (020)
34876
13.15, 16, 19.15, 22: Shallow Gra-
IERAMA 2
13.15, 16.15, 20.15: Forrest Gump
LYPSO 1 (020) 234876
13,15, 16, 18.45, 21.30: Legends
of the fall
LYPSO 2
13.15, 16, 18.45: 101 Dalmatians
21.30 Leon
NECENTER CORALINE (020)
36615
13.45, 16.30, 19.15, 22, zo ook 11:
L'America
iPPE NAPPA
14, 16.30, 19.45, zo ook 11: Moe
der Dao
22: Heavenly creatures
ERROT
16.30, 22.15 uur, zo ook 11.00: Six
jours, six nuits
14, 19.45 uur: Caro Diario
•AN VIGO
13,45, 16.30, 19.30, 22, zo ook 11:
Les Silences du Palais
NEMA 1 (020)6151243
19.15, 21.45: Outbreak
NEMA 2
45, 21.15, vrza zo ma ook 13,
[15.30: Stargate
NEMA OSCAR (020)5475175
ma, di 20.30: Forrest Gump
TY 1 (020) 6234579
13.15, 16, 18.45,21.30: Stargate
TY 2
1-45, 21.30 Drop Zone
3
13.15, 16, 18.45, 2V30: The River
13.15, 16, 18.45, 21.30: Brainscan
CITY 7
13.15, 16, 18.45 en 21.30: Dumb
and Dumber
Outbreak: Goed acteerwerk binnen een beproefd stramien
Amerika en Aids. Het do
delijk virus vormt er een
hype, die gestalte krijgt in
meters boeken en kilome
ters film. Films als Phila
delphia Er zijn inmiddels
ook filmers die geen ge
noegen nemen met derge
lijk realistisch drama. Zij
verzinnen liever zelf hun
virus, nog dodelijker en ge
mener dan HIV. Het virus
Matoba bij voorbeeld, dat
in Outbreak (regie
Wolfgang Petersen) een
ongekende slachting aan
richt in het Californische
stadje Cedar Creek.
FILM RECENSIE
STAN LAPINSKI
Outbreak. Te zien; Tuschinski 1, Cinema,
Amsterdam. Metropole 1, Den Haag. Lido
1Leiden. Euro Cinema 4, Alphen
Alleen een verstokte Hamas-
aanhanger durft serieus te be
weren dat HIV door de CIA is
bedacht om de Derde Wereld
mee uit te roeien. De meesten
van ons vinden zo'n bewering
onkies jegens de talloze Aids-
slachtoffers over de hele wereld.
Bij het niet bestaande Matoba
kun je met een gerust hart uit
pakken met de allerdolste com
plot-theorieën. Dat is precies
wat Petersen (bekend van Das
Boot en In The Line Of Fire) en
zijn scenaristen (Laurence
Dworet en Robert Roy Pool)
hier gedaan hebben.
Outbreak begint huivering
wekkend met het vanuit de
lucht uitroeien van een Afri
kaans vluchtelingenkamp waar
Matoba heerst. Dat gebeurt in
de jaren zestig. Dertig jaar later
blijkt het Matoba-virus opnieuw
de kop op te steken. Tijd om de
medische staf van het Ameri
kaanse leger in te schakelen,
meer speciaal kolonel Sam Da
niels (Dustin Hoffman). Hij ont
dekt dat Matoba een geïnfec
teerd lichaam binnen enkele
weken op gruwelijke wijze
sloopt en gaat als een bezetene
aan de slag om een serum te
vinden dat dit virus kan stop-
Dustin Hoffman en Rene Russo in Outbreak.
pen. Hij is pijnlijk verrast als hij
merkt dat men hem van hoger
hand tegenwerkt, zelfs als het
virus via een aandoenlijk aapje
Californië heeft bereikt met alle
vernietigende gevolgen van
dien.
Tegen de zin van zijn meer
deren gaat Daniels op eigen
houtje verder met zijn onder
zoek. Hij werkt hierin nauw sa
men met een civiel medisch
team onder leiding van zijn ex,
Robby Keough (Rene Russo) die
van Sam is gescheiden omdat
hij alleen oog had voor zijn
werk. Nu ze samen strijd leve
ren voor de levens van de bevol
king van Cedar Creek (wat heet:
het virus dreigt heel Amerika
met de ondergang) blijken ze
elkaar geenszins onverschillig te
laten. Dat is één dramatische
lijn in Outbreak zal Sam zijn
huwelijk met Robby weten te
lijmen?
Ondertussen wordt er op ho
ger niveau een heel andere
strijd gestreden. Sam wordt na
melijk tegengewerkt door nie
mand minder dan de machtige
generaal McClintock (gespeeld
door een uiterst vileine Donald
Sutherland) die op basis van het
Matoba-virus een alles vernieti
gende biologische bom heeft la
ten maken. In het diepste ge
heim. Leve Amerika! Terwijl
Sam Daniels jacht maakt op het
voor zijn serum benodigde Ma-
toba-aapje, maakt McClintock
in een adembenemende heli-
koptervlucht jacht op Sam. Zal
Sam op tijd het serum weten te
ontwikkelen? Zal hij bovendien
weten te voorkomen dat Cedar
Greek wordt platgebombar
deerd in opdracht van McClin
tock? Prangende vragen als ook
zijn beminde Robby tot de
slachtoffers gaat behoren van
het virus en dus ook van de
dolgedraaide generaal.
De casting van Dustin Hoff
man in de rol van Daniels is een
vondst. Hoffman heeft van na
ture iets van een onzekere ze
nuwleider, niet echt een man
uit een stuk. Die onzekerheid
geeft extra spanning. De film
ontwikkelt zich langs een be
proefd stramien: een grote be
schaving dreigt te gronde te
worden gericht door een mach
tige vijand van buiten (barba
ren, nazi's, marsmannen, hier:
een vims) maar wordt gered
dankzij de doortastendheid van
één nobel individu (Herakles,
Caesar, hier: Dustin Hoffman
met zijn nerveuze tics).
Isabelle Huppert glorieert in Hal Hartly 's nieuwste film Amateur
FILM RECENSIE
DESMET (020) 6273434
18.45, 21.30 (beh wo): Pulp Fiction
zo en ma 19: Trois couleurs: Bleu
di en wo 19: Trois couleurs: Blanc
do t/m za 19: Trois couleurs: Rouge
wo 19.30: The Kingdom, deel I
wo 22: The Kingdom, deel II
21: J'ai pas sommeil
KRITERION 1 (020) 6231708
za zo ma wo 15: Jour de Fête
18: Priscilla, Queen of the desert
20.15, 22.15 (di niet 22.15): Ama-
di 22.15: Sneak Preview
za zo ma wo 14.30: Playtime
KRITERION 2
ma 19.30: The Fabulous Baker Boys
17.30: Through the Olive Trees
19.30 (beh ma): Four Weddings and
a Funeral
21.45: Once were Warriors
THE MOVIES 1
17.45, 19.45, zo ma ook 15.30: De
oogst van de stilte
21.45, zo ma ook 15, vrza ook
00.15: Pulp Fiction
THE MOVIES 2
17.30, 19.30: Eenmaal geslagen,
nooit meer bewogen
21.15, zo ma ook 14.45: Burnt by
the Sun
THE MOVIES 3
17.30: What's eating Gilbert Grape?
19.45, 22: Heavenly Creatures
THE MOVIES 4
17.30, vren za 00.15: Reservoir
Dogs
19.30, 22, zo ma ook 15: Quiz show
RIALTO 1 (020)6753994
"22 (beh wo), do t/m zo ook 19.30:
L'America
do t/m za 18 Venus in Furs
17, ma 17, 19.30: Vive I'Amour
wo 20: La Nuit Americaine
RIALTO 2
19, 22.45 De opkomst en ondergang
21 Tango Argentino
TUSCHINSKI 1 (020) 6262633
13.15, 16, 18.45, 21.30: Outbreak
TUSCHINSKI 2
13.15, 16, 18.45, 21.30: Little Wo-
TUSCHINSKI 5
13.15, 16, 18.45, 21.30: Disclosure
TUSCHINSKI CINEAC
11.45, 14.15, 16.45, 19.15en
21.45: Wolf
DE UITKIJK (020) 6237460)
20 en 22: Bullets over Broadway
'15 en 18: Fresa y chocolate
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Amateur. Te zien: Alfa 1 en Kriterion, Am
sterdam. Kijkhuis, Leiden. Babyion 3, Den
Wat Jim Jarmusch voor de cine
fielen was in de jaren tachtig, is
Hal Hartly voor dfe jaren negen
tig. Ze zijn onafhankelijke Ame
rikaanse filmmakers, die met
hun onconventionele, artistieke
low budget-films internationaal
wisten door te breken. Jar
musch lijkt intussen wat over
zijn hoogtepunt heen, maar
Hartly gaat onverdroten voort in
zijn eigen sobere stijl, die hij
zelf nog steeds die van een
'amateur' noemt. Na Trust en
Simple Men, verrast hij nu met
Amateur, een relatiefilm verpakt
in het omhulsel van een thriller.
Net als in zijn eerdere films
bedient Hartly zich van een tra
ge, afstandelijke beeldtaal met
ongewone camerastandpunten,
personages waar een draadje
aan los is en vervreemdende
dialogen. Je kunt hem verwijten
dat hij gekunsteld bezig is, ma
niëristisch zelfs, maar hij doet
dat zo geraffineerd dat je toch
gefascineerd wordt door de per
sonages die hij op het doek zet.
In tegenstelling tot zijn vorige
films speelt in Amateur voor het
eerst het verhaal een doorslag
gevende rol en is het meer dan
een aaneenschakeling van dia
logen. Ook de acteurs en actri
ces zijn wat dynamischer ge
worden dan de onderkoelde
sprekende robotten in Trust en
Simple Men.
Maar ook in Amateur maken
we weer kennis met eenzelvige
types, die om elkaar heen cirke
len en er niet in slagen een ech
te relatie met elkaar aan te
Isabelle Huppert als gloriërende ex-non in Amateur. Rechts haar tegenspeler Martin Donnovan.
gaan. Thomas is een man die
leidt aan een geheugenstoornis
en die niet meer weet dat hij
een gevreesd crimineel was. Hij
is op straat gevonden door Isa
belle, een non die is uitgetreden
uit het klooster om gehoor te
geven aan haar roeping als
nymfomane en reddende engel.
Later duikt in de film ook Sofia
op, een pornosterretje dat een
braaf leven wil gaan leiden,
maar eerst nog een grote slag
wil slaan in de criminele wereld
waar zowel zij als Thomas uit
afkomstig is. Gaandeweg kom je
er achter dat Sofia de vriendin
was van Thomas en dat zij hem
uit woede uit het raam heeft ge
duwd. Thomas weet van de
prins geen kwaad en wordt
langzaam verliefd op Isabelle,
die zich na Thomas ook heeft
ontfermd over Sofia. Met zijn
drieën moeten ze het opnemen
tegen een boze buitenwereld,
waarin de gangsters eruit zien
als keurige, smetteloze zaken
lieden met dure zaktelefoons en
cleane martelmethoden. In een
stijl die doet denken aan
Godard's gangstërfilm A bout de
souffle werkt ook Hartly naar
een shoot-out, waarin vooral re
laties aan flarden worden ge
schoten.
Voor de rol van Thomas deed
Hartly opnieuw een beroep op
Martin Donnovan, die ook al de
hoofdrol speelde in Trust, ter
wijl Sofia gespeeld wordt door
Elina Lowensohn, die we ken
nen uit Simple Men. Verrassend
is de keuze van Isabelle Hup
pert in de rol van nymfomane
ex-non. Zij blijkt Hartly na het
zien van Trust zelf geschreven
te hebben graag eens in een van
zijn films te willen meedoen.
Met als gevolg een dragende rol
in Amateur, met Lowensohn en
Donnovan als paranimfen in
een koele, metafysische drie
hoeksverhouding.
JOS DE PUTTER
L'America. Te zien: Cinecenter en Rialto,
Amsterdam.
Afgaand op de verdeling van de
Felixen (de prijs voor beste Eu
ropese film), die zes jaar gele
den in het leven werd geroepen
als tegenhanger van de Oscar,
zou de Italiaanse regisseur
Gianni Amelio de belangrijkste
filmmaker van het afgelopen
decennium moeten zijn. Amelio
won immers met drie achter
eenvolgende films drie keer de
Felix: in 1988 voor Porte aperte,
in 1992 voor Ladro di bambini
en vorig jaar voor LAmerica.
Het succes van Amelio is te
kenend voor de situatie van de
Europese filmindustrie: hij le
vert vakmanschap, zijn onder
werpen hebben een politieke
dimensie en raken aan mense
lijke tragedies. Maar Amelio
ontbeert een echte stijl. Dat
heeft ontegenzeggelijk te maken
met de rol van de massamedia,
die het gevoel voor een echte
filmtechniek voorgoed lijken te
hebben uitgewist.
LAmerica is zeker een be
langwekkende film, met een
heikel politiek thema: de ver
houding tussen Italië en post
communistisch Albanië. De
opening van de film toont met
behulp van oude journaalbeel
den hoe Albanië door de troe
pen van Mussolini werd inge
lijfd. De bevolking bevindt zich
vijftig jaar later in een toestand
van verregaande onttakeling.
Heel het land lijkt uit zwervers
te bestaan, op weg naar de ha
ven waar ze met een schip rich
ting het beloofde land Italië ho
pen te vertrekken.
Gianni Amelio trekt met zijn
camera juist landinwaarts, in
het spoor van twee Italiaanse
ondernemers die om van de
subsidies te profiteren in Alba
nië een 'papieren' schoenfa
briek willen opzetten. Hun Al
banese stroman is een verwarde
en bejaarde man, die ras als 'de
democratische held Spiro'
wordt voorgesteld. Met de oude
Spiro trekken de jonge onder
nemers dwars door een geruï
neerd Albanië. Tijdens die tocht
wordt Amelio's boodschap dui
delijk; ondernemer Gino raakt
betrokken bij de mensonteren
de toestanden en de oude man
blijkt een Italiaan die ooit met
de troepen van Mussolini naar
Albanië kwam.
Thematisch is dat allemaal
interessant, en LAmerica kent
zeker enkele aangrijpende scè
nes. Bijvoorbeeld het mooie
shot bij waarin een klein meisje
in de gang van een vervallen
hotel een house-dansje ten bes
te geeft, afgekeken van de TV uit
het beloofde land. Geen wonder
dat alle Albanezen op weg zijn
naar de haven, precies zoals de
Italianen in de tijd dat Spiro
jong was zich en masse in
scheepten naar dat andere be
loofde land, LAmerica. Amelio
wijst de Italianen op hun mis
plaatste superioriteitsgevoel te
genover de Albanezen, die en
kele jaren geleden met harde
hand uit Bari werden verjaagd.
Dat maakt van LAmerica een
belangwekkende film, maar te
gelijk blijft het allemaal erg
schematisch. Amelio hamert z'n
boodschap er in, ten koste van
cinematografische finesse. Zijn
cameravoering en de manier
waarop hij een land en z'n in
woners reduceert tot decor ver
schilt daarom weinig van de te
levisiemethode die hij tegelijk
kritiseert. LAmerica is daarom
vooral politiek van belang,
filmisch nauwelijks.
FILM RECENSIE
Shallow Grave. Te z
JOS DE PUTTER
n: Bellevue Cinerama, Amsterdam. Asta 2,
Den Haag
De Britse filmindustrie wordt sinds het interna
tionale succes van de produkties van Ivory en
Merchant steeds meer gedomineerd door
kostumering en nostalgie. Tegen die achtergrond
is het enorme succes van Shallow Grave, gemaakt
door de van oorsprong Schotse cineast Danny
Boyle, een zegen. Het gaat om een handige en
met enthousiasme gemaakte moderne komische
thriller, die een beetje doet denken aan de eerste
films van de gebroeders Coen.
Boyle heeft van hen, en misschien ook van Tar-
rantino, de gortdroge en plastische presentatie
van geweld afgekeken. Shallow Grave zit vol met
morbide humor en hilarische scenes waarin een
lijk door het trappenhuis gesjouwd moet worden,
de beenderen van een dode worden doorgezaagd
en uiteindelijk iedereen elkaar met messen te lijf
gaat.
Clichématigheid lijkt ten grondslag te liggen
aan het concept: twee mannen en een vrouw de
len een luxe flat (daar is de klassieke driehoek uit
alle film noirs) en komen door een bizar toeval in
het bezit van een koffer vol geld (basaler kan je
het niet bedenken). Het geld is afkomstig van de
vierde, kortstondige huurder van het apparte
ment. Na diens dood besluit het drietal het geld
te houden en het lichaam onherkenbaar te ma
ken en te laten verdwijnen. Dat luidt de eerste fa
se in van veel griezelig gesleep en gehak met een
lijk.
Wat volgt is totaal voorspelbaar maar met veel
verve uitgewerkt: de drie beginnen elkaar te wan
trouwen, de politie wordt nieuwsgierig, seksuele
jaloezie krijgt de overhand, bange vermoedens lij
den tot gespioneer en alles wordt steeds benauw
der. Danny Boyle dient dat allemaal 'lekker' grie
zelig, goor en afwisselend op. Onze sympathie
gaat van de een naar de ander, omdat de verhou
dingen tussen de personages in rap tempo wijzi
gen en de situatie op en neer gaat tussen gefor
ceerde solidariteit en rücksichtlos eigenbelang.
Een van de drie is journalist en hij wordt door
z'n chef opgedragen de geheimzinnige moordza
ken (want het blijft niet bij een lijk) uit te zoeken,
terwijl de tweede man in het spel steeds geheim
zinniger gaat doen. Het meisje wordt naarmate
de film vordert steeds minder schattig en dat alles
is, gecombineerd met de fraaie stilering, de ac
teerprestaties en het strakke tempo van Shallow
Grave, voldoende om ons anderhalf uur lang pri
ma te amuseren.
