'Als je boeren maar de tijd geeft'
Witwassen: een kind kan de was
doen
Feiten &Meningen
Punt kan zich
ontwikkelen tot
een goede herder
Verlaging minimumloon sluipt naderbij
WOENSDAG 12 APRIL 1995
'Op de bestuurders onder u doe ik, hun
ambtgenoot, een beroep. Ik ben een oogge
tuige van het lijden van Christus, maar ik
heb ook deel aan de glorie die u geopen
baard zal worden. Ik vraag u dus: hoed de
kudde, die God u heeft toevertrouwd, zoals
hij het graag ziet: niet gedwongen, maar
vrijwillig: niet uit winstbejag, maar belange
loos. Overheers degenen niet voor wie u te
zorgen hebt, maar wees een voorbeeld voor
uw kudde. Dan zult u bij het verschijnen
van de Grote Herder de altijd groene krans
van de glorie ontvangen.' (NT De eerste
brief van Petrus 5,1-5.)
Bij het lezen van deze prachtige woorden
van de eerste plaatsbekleder van Christus
op aarde, de man op wie Christus gelijk een
steenrots Zijn Kerk bouwde, vraag je je af of
ze in het Vaticaan in Rome en in het aarts
bisschoppelijke paleis aan de Maliebaan te
Utrecht, ooit dit deel van het Nieuwe Testa
ment openslaan.
De Nederlandse Rooms-Katholieke kerk
wordt nu al weer een paar decennia geteis
terd door conflicten tussen zogenoemde
progressieven en conservatieven. De Kerk
staat onder leiding van nogal wettische her
ders. Christus zelf moest daar in zijn tijd
niet zoveel van hebben. Farizeeërs en
schriftgeleerden waren bepaald zijn lieve
lingen niet. Christus bevond zich liever on
der hoeren en tollenaars. Niet omdat hij
hun levenswijze goedkeurde, verre van,
maar omdat hij begreep wat de mens in
zijn zondigheid beroerde.
Christus leerde ons zien dat in ieder
mens het goede schuil gaat en dat het de
taak van de goede herder is om op dat goe
de een beroep te doen, om dat goede in de
mens onder de korenmaat vandaan te ha
len. Niet door hem te gebieden of te verbie
den, maar door hem liefdevol te benaderen
en daardoor uit te nodigen een kind Gods
te zijn. Dat is ook de fraaie tegenstelling
tussen het Oude en
het Nieuwe Testa
ment. In het Oude
Testament ver
schijnt God ons als
een ongenaakbare,
rechtvaardige, lief
devolle, maar ook
keiharde God. Hij
heeft heel weinig
mededogen met
onze zondigheid. In
het Nieuwe Testa
ment wordt God
PIM FORTUYN een zachte en lief.
medewerker devolle God door
het optreden van
zijn zoon Jezus Christus. De Zoon laat ons
de Vader zien als een gestrenge Vader, maar
ook als een Vader overlopend van liefde en
begrip voor zijn mensenkinderen.
Op de een of andere manier hebben ker
ken meer iets met de God van het Oude
Testament, de wettische, gebiedende en
verbiedende God, dan met de God van het
Nieuwe Testament, de liefdevolle, alles be
grijpende. Zelf denk ik dat die laatste God
veel moeilijker is dan de eerste. Op ons
donder krijgen, dat begrijpen we maar al te
goed. Regels opstellen en ze vervolgens af
dwingen, het lijkt een fluitje van een cent.
Het leven voorleven zoals het een goede
Christen betaamt, in navolging van Chris
tus, lijkt een stuk moeilijker te zijn. Dan
moet je tot de liefde geroepen zijn. In staat
zijn om lief te hebben en liefde te geven.
Wat mij opvalt bij veel leden van de
roomskatholieke kerkelijke hiërarchie, de
paus voorop, is dat zij veel over de liefde
van Christus praten, maar deze liefde zo
weinig voorleven. Als zij begrip zouden
hebben voor het menselijke falen, dan zou
hun toon zo heel anders zijn. Zeker, zij zou
den de leer van de traditie uitdragen. Maar
niet als een samenstel van gebiedende en
verbiedende regels, maar als een uitnodi
ging. Een uitnodiging om ons te gedragen
als een kind van God, dat is geschapen naar
Zijn beeld en gelijkenis, dat is geschreven
en daardoor is geborgen in de palm van
Zijn hand.
Er gaan nu twee bisschoppen naar de bij
eenkomst van de dissidente katholieken, de
acht mei-beweging. Dat heeft jaren ge
duurd en ook nu gaat het nog niet van har
te. De organisatoren moeten hier vooral
geen erkenning in zien van hun beweging
door het bisschoppen-college. Als het niet
zo triest zou zijn, zou je in een deuk liggen
van het lachen. Het lijkt wel het verkeer tus
sen twee grote mogendheden, in plaats van
dat tussen de kudde en haar herders. Hele
feilbare en dus niet zulke goede herders.
Herders die de brief van Petrus maar eens
goed tot zich moeten laten doordringen.
Het leidt allemaal tot veel ongemak en tot
geruzie over zaken, waar het leven veel te
kort voor duurt, maar ook tot de soort hy
pocrisie rond de oud-bisschop van Rotter
dam, Bar.
Veel verontwaardiging van betrokken ka
tholieken, maar niemand die de bisschop
durft te vragen: heeft u ooit in uw leven met
een man gevreeën toen u reeds priester
was, en heeft u ooit uw celibaatsverplich
ting geschonden? De bisschop zelfheeft het
nimmer op kunnen brengen deze waag uit
zichzelf te beantwoorden en indien het ant
woord ja is, is Mgr. Bar een laffe man die op
begrip van Christus mag rekenen.
Ondertussen hebben de zogenoemde
progressieven een nieuw slachtoffer gevon
den. De nieuwe hulpbisschop van Haarlem,
legerbisschop en vermoedelijke opvolger
van Mgr. Bomers, de huidige bisschop van
Haarlem. Mgr.dr. J. Punt wordt verwelkomd
met een ware heksenjacht. Onze tofelemo-
nen zijn niet geraadpleegd en dus is Punt
fout. Toch zou het wel eens kunnen verke
ren. Punt is een man van traditie, maar
heeft alle capaciteiten in zich om zich te
ontwikkelen tot een goede herder in de be
tekenis die Petrus daaraan heeft gegeven.
Dus gelovigen van het bisdom Haarlem:
heet Mgr. Punt hartelijk welkom en geef
hem de kans om zich te ontpoppen als uw
goede herder.
Boeven hoeven geen bank te beroven, ze kunnen er één kopen
Boeven hoeven geen banken meer te beroven, ze kun
nen er eenvoudig één kopen. Met als groot bijkomend
voordeel dat zij het witwassen van criminele opbreng
sten in eigen hand houden. Witwasserij is, na valuta en
olie, de grootste handel ter wereld met een 'omzet' van
tussen de 100 en 300 miljard dollar per jaar.
Dit becijfert de Britse auteur Jeffrey Robinson in zijn
boek De Witwassers, waarvan onlangs de Nederlandse
vertaling verscheen. Robinson heeft zich bijna twee jaar
grondig ingegraven in de wereld van het grote, zwarte
geld. Hij schetst een beeld dat vooral de autoriteiten,
die witwassers moeten bestrijden, niet erg vrolijk zal
stemmen.
Voor de belangstellende doe-het-zelver geeft Robinson
ook nog een kleine handleiding hoe zwart geld wit te
wassen. Een vereiste is wel dat men de beschikt over
een handzaam bedragje van een tonnetje of wat. Want
voor 75.000 gulden draait de ervaren witwasser zijn
hand niet om. Even bij tien banken voor 7.500 gulden
reischeques kopen, of internationale postwissels.
Het witwasprogramma lijkt op dat van de doorsnee-Za-
nussi. Eerst gaan we 'voorspoelen': het veiligstellen en
onderbrengen van het geld. Een handelaar in drugs die
vijf miljoen pond in bankbiljetten bijeen heeft, staat
vöor het gigantische karwei om soms meer dan een
miljoen bankbiljetten op bankrekeningen te storten.
Dan volgt het 'zwaar soppen': de witwasser probeert
het verband tussen de opbrengst en de illegale bron
weg te moffelen. Door het geld langs zo veel mogelijk
bankrekeningen te sluizen via brievenbusfirma's
creëert hij opzettelijk een ingewikkeld net van financië
le transacties. Daarbij ziet hij er nauwlettend op toe
geen sporen achter te laten.
Op dat moment is het grootste gevaar geweken. Essen
tieel voor de witwasser is immers het omzetten van
geld in cijfertjes op een computerscherm. Dan is het
geld in een systeem beland, waarin dagelijks 500.000
overboekingen elektronisch over de aarde flitsen. De
laatste fase bestaat uit het centrifugeren, het witgewas
sen geld in omloop brengen in de vorm van wit, belast
baar inkomen.
Robinson schetst talrijke andere methoden waarmee
zwart geld kan worden gewit: koop een auto en betaal
contant (de kentekenregistratie frustreert de wens tot
anonimiteit), handel in antiek, casino's, goederenter-
mijnhandel, paardenrennen of loterijen. De witwassers
blijken een creatief volkje.
Ook een goede mogelijkheid bieden bedrijven waarin
veel contant geld omgaat, zoals de horeca of videothe
ken. Bij een videotheek met 5.000 tot 10.000 films in de
rekken valt het niet op als er dagelijks duizend gulden
extra in het laatje komt. Met een keten van twintig vi
deotheken kun je makkelijk zeven miljoen per jaar wit
wassen. Met een beetje planning is een netwerk van dit
soort 'spoelbakken' tot één grote witwasmachine te
verenigen.
Professionele witwassers hebben vaak een leger 'smur
fen' in dienst, loopjongens die kleine bedragen op ver
schillende banken storten, zonder dat dat in de gaten
loopt. Een goede smurf kan 20 tot 30 keer per dag 1.000
gulden storten, zodat je met tien loopjongens pro
bleemloos 6,5 miljoen gulden per jaar kunt witten.
Vernuftiger nog zijn constructies waarbij advocaten
handig vanwege hun geheimhoudingsplicht een rol
spelen. Criminele organisaties met compleet onder
gronds banksysteem en tevens actief in smokkel, drugs
handel. wapenhandel en het vervalsen van paspoorten
en andere documenten, zijn natuurlijk 'top of the bill'.
Van allerlei ministaatjes, met hun supersoepele regels,
maken witwassers dankbaar gebruik. Het Britse kanaal
eiland Guernsey was vroeger alleen bekend door zijn
runderen: nu is er zo'n 70 miljard gulden opgepot. Ge
orgetown, de hoofdstad van de Cayman Eilanden, heeft
zo'n 550 banken, één per 50 inwoners. Het Britse ge
west Montserrat telt 350 banken op 10.000 inwoners.
Op twee andere, voormalig Britse eilanden, St. Kitts en
Nevis, kan iedereen voor 15.000 dollar een bankje ko
pen. En wie met financiële dienstverleners op de Baha
ma's telefoneert kan voor 100 dollar een brievenbusfir
ma oprichten met een betrouwbaar klinkende naam als
'Holland Bank Associated Fiduciary Trust'.
Het probleem is, zo signaleert Robinson, is dat veel ar
mere landen economisch afhankelijk zijn van drughan
del. En om drugsgelden in de economie te sluizen zijn
onmisbaar, zodat regeringen en geheime
diensten van deze landen veelal in het complot zitten.
Ook een geheime dienst als de Amerikaanse CLA zit in
de witwasserij. De dienst heeft dit nodig om in criminf
le circuits te kunnen infiltreren, zo beschrijft de auteur
Tevens zijn er gevallen bekend dat agenten bij dek
mantelbedrijven van de CIA het lucratiever vonden on
in zwart-geldzaken te blijven, dan hun eigenlijke werk
weer op te pakken.
Volgens Robinson heeft onderzoek uitgewezen dat vrij
wel ieder Amerikaans bankbiljet dat in omloop is, mi
croscopisch kleine sporen cocaïne draagt. Bovendien i
het al zover dat opsporingsambtenaren in de VS toege
ven dat zij niet de moeite nemen om een dossier te
openen voor een witwasgeval van minder dan 5 mil
joen dollar.
De conclusie van de schrijver is dan ook dat de 'bad
guys' in de witwasindustrie de 'good guys' in alle op
zichten overtroeven. Zolang een jongen van 15 jaar
250.000 dollar contant kan storten bij de bank, zonder
dat iemand een wenkbrauw optrekt, heeft hij daar
waarschijnlijk ook nog gelijk in.
AMSTERDAM RAYMOND PEIL
De Witwassers (The Laundrymen), door Jeffrey Ro
binson, uitgeverij Elmar in Rijswijk, 39,95, ISBN 90
389-0288-3.
Landbouwminister Van Aartsen is een voorzichtig man
Boeren zijn helemaal niet zielig. Tweederde van landbouwend Nederland draait op eigen kracht. „Het zieligheidssyndroom dat zich in de beeldvor
ming heeft vastgezet, is niet op de werkelijkheid gebaseerd.WD-minister Jozias van Aartsen van landbouw vindt dat het tijd is voor een landbouw
beleid dat uitgaat van gezonde concurrentie en minder overheidsbemoeienis.
De dag waarop zijn langverbeide
Prioriteitennota werd gepresen
teerd, begon voor Van Aartsen in
Luxemburg, waar hij meedraaide in
het voor zijn departement zo be
langrijke Europese circus. In het
holst van de nacht keerde hij terug
van een ministersvergadering en na
een paar uurtjes slaap zat hij in het
Haagse perscentrum Nieuwspoort
klaar om zijn langverbeide nota
voor de media toe te lichten. Het zat
de minister niet mee. Hij had nau
welijks enkele zinnen gesproken of
zijn persconferentie werd verstoord
door een groep actievoerende boe
ren uit het Gelders rivierenland.
Waarna Van Aartsen vertrok en de
persconferentie nog eens overdeed
in zijn eigen ministerie.
Meer markt, minder steun, minder
regels en meer natuurbeheer door
boeren. Dat zijn de hoofdlijnen van
Van Aartsens nota. Plus, in Euro
pees verband, een discussie over
produktiequota en braaklegging.
Van Aartsen wil eerst een misver
stand rechtzetten: Hij is niet de
man die af-wil van elke vorm van
Brusselse bemoeienis. ,,Er zal altijd
een Europees markt- en prijsbeleid
zijn. Maar ik vraag me af of het ver
standig is de inkomenscompensatie
te handhaven zoals die nu is. Laat
boeren er dan tenminste iets voor
terugdoen, bijvoorbeeld door af
spraken te maken over natuurbe
heer."
Toch zet de minister vraagtekens bij
het Europese landbouwbeleid. Sa
men met zijn collega en partijge
noot Zalm van financiën wil hij be
kijken of de steun aan boeren 'gere
nationaliseerd' moet worden.
„Inkomenscompensatie kun je ook
in eigen land regelen, maar ik heb
daar nog geen pasklaar antwoord
op." Van Aartsen heeft nog een
tweede motief om daar een balletje
over op te gooien. Tot groot onge
noegen van vooral de WD betaalt
Nederland meer aan Brussel dan
het ontvangt. „Dat dwingt ons tot
nadenken." Net als zijn collega
Zalm bekijkt Van Aartsen de ko
mende toetreding van Midden- en
Oosteuropese landen met argus
ogen. Als de boeren uit deze landen
ook uit de Brusselse ruif moeten de
len, wordt het Europese landbouw
beleid alleen maar duurder.
In het 'oerwoud' van regels op land-
bouwterrein wil Van Aartsen graag
met het kapmes rondgaan. „Ik weet
dat het een taai gevecht wordt,
maar ik ga het aan. Het bedrijfsle
ven waagt om meer wijheid, hoe
wel veel regels tot stand zijn geko
men in samenspraak met de bedrij
ven zelf. Kijk maar naar de mest
wetgeving. Gelukkig hoor ik in Brus
sel ook de roep om minder belem
meringen. Je moet het om te begin
nen maar eens tegen elkaar zeg
gen." Dit jaar komt er een eerste
onderzoek, waarna Van Aartsen vol
gend jaar daadwerkelijk met het
schrappen van regels wil beginnen.
Weg met de overmaat aan regels,
minder overheidsbemoeienis. Zo
wil de bewindsman het graag heb
ben. Zo zal hij ook glastuinders uit
de overvolle Randstad niet dwingen
om te verkassen: „Als ik al zou wil
len, ik heb er de middelen niet voor.
Ik ga niemand dwingen zijn bedrijf
naar elders te verplaatsen. Aan de
andere kant moeten we wel onder
ogen zien dat de glastuinbouw in
het Westen tegen grenzen aanloopt.
En dat bijvoorbeeld in het Noorden
nog volop ruimte beschikbaar is."
De minister lijkt in zijn nota wat
heen en weer geslingerd te worden
tussen meer markt aan de ene en
sturing aan de andere kant. Van
Aartsen: „De overheid hoeft niet op
de stoel van de ondernemer te gaan
zitten, maar we moeten wèl voor
waarden scheppen. En dat kan ook
met gerichte steun. Ik ben niet zo'n
liberaal die daarvan ijst. Als je maar
weet wat je wil bereiken. Dus geen
algemene subsidies, maar projectfi
nanciering.
Natuurbeheer door boeren heeft
Van Aartsen hoog in het vaandel
staan. Daarvoor maakt hij graag
geld wij. Als voorbeeld noemt hij
boeren die houtsingels onderhou
den, aan vogelweidebeheer doen of
natuurgebieden mede in stand hou
den. „Ik ben ervóór boeren voor die
inspanning te belonen. Zo breng je
landbouw en natuurbeheer bij el
kaar."
Maar boeren zijn toch meer geïnte
resseerd in produktie dan in na
tuurbeheer? Van Aartsen: „Soms is
het ook heel moeilijk. Het is per slot
van rekening hun grond, ik begrijp
dat wel. Het waagt een enorme in
spanning en veel koppen koffie,
zoals ik wel eens hoor van onze re
gionale directies. Ik wil af van het
beeld dat boeren niets willen, maar
je moet ze wel de tijd geven. En die
tijd nemen we ook. Ik ben niet de
man die zegt: Het zal en moet mor
gen klaar zijn."
Van Aartsen ziet voldoende hoopge
vende ontwikkelingen: „Er ontstaat
een markt voor natuurprodukten,
dikwijls streekeigen. Daar geloof ik
in. Zeeuwse vlegels. Kaas van Evert
van Benthem. Er is genoeg inventi
viteit onder de boeren om daar e
aanvulling op hun inkomen mee te
verdienen."
DEN HAAG HANS WILLEMS EN MIRIAM V
ZUILEN
WIM STEVENHAGEN
VB eweM GjMr v&KPWDN&H-
heel kort
verlaging
Het is eigenlijk
agenda geweest.
minimumloon. Het werd even rustig
nadat minister Melkert (sociale zaken)
in november voorstelde om kansloze
werklozen twee jaar voor minder dan
het minimumloon te laten werken in
ruil voor een vaste baan na afloop. De
Centrale Economische Commissie heeft
de knuppel echter weer in het hoender
hok gegooid.
Slecht plan, oordeelden de topambte
naren in hun traditionele advies over de
nieuwe begroting. Die twee jaar moeten
er minstens vier worden en die belofte
van een vaste baan na afloop is ook
niks: daar trapt geen werkgever in. Dat
hadden de werkgevers trouwens zelf
ook al laten weten. WD en D66 blij,
PvdA verdrietig.
Kern van de steeds weerkerende dis
cussie is wat een lager minimumloon
nou eigenlijk oplevert. CDA-econoom
Kolnaar wees er een poosje geleden op
dat er in de jaren tachtig 100.000 banen
kwamen in het door de bevriezing van
het minimumloon toen fiks gegroeide
'gat' tussen minimumloon en de laagste
CAO-schalen. De onbeantwoorde vraag
is daarbij hoeveel van die banen er ook
zouden zijn gekomen als het mini
mumloon met was achtergebleven. Kol
naar besefte dat ook wel en zei daarom
veiligheidshalve dat enkele tienduizen
den extra banen voor hem al voldoende
waren voor een verlaging.
Maar zijn enkele tienduizenden ba
nen voldoende winst om het sociaal mi
nimum onderuit te halen? Want dat is
de vrijwel onvermijdelijke consequen
tie. Wie aan de slag gaat, wil daar liefst
wel extra inkomen aan over houden.
Omdat de bijstand het sociale mini
mum is gekoppeld aan het mini
mumloon, gaat dat nu in een flink aan
tal gevallen niet op. Alleen de alleen
staanden gaan er behoorlijk op vooruit
als ze vanuit de bijstand gaan werken.
Het laat zich raden wat een verlaging
van het minimumloon betekent voor de
bereidheid om aan te pakken.
Dan geven we wel strafkortingen,
heeft minister Melkert bedacht. Maar
ook hij weet natuurlijk best dat sociale
diensten strafkortingen vaak net zo ver
velend vinden als hun cliënten. Daar
komt dus niks van terecht. Maar daar
mee wordt het sociale minimum vrijwel
onhoudbaar. De WD heeft daar geen
enkele moeite mee en ziet daarbij D66
langzaam maar zeker zeker haar kant
op komen. De PvdA wil daarentegen het
sociaal minimum overeind houden.
Melkert wil het tij keren met een an
der plan: een fikse verlaging van de
werkgeverslasten op en rond het mini
mum, die qua scheppen van banen het
zelfde effect heeft als een verlaging van
het minimumloon. Naast 28.000 gulden
salaris betaalt een werkgever voor een
minimumloner nog eens 6.000 gulden
aan werkgeverspremies. Tot aan 130
procent van het minimumloon wil
Melkert a raison van vier miljard gulden
die 'werkgeverswig' wegwerken.
Dat plan spaart de kool en de geit:
laaggeschoold werk wordt behoorlijk
goedkoper zonder dat het sociaal mini
mum door de bodem zakt. Daarnaast
wordt het voor een werkgever goedko
per om minimumloners bij goed func
tioneren opslag te geven, zodat die wat
meer perspectief krijgen. Het nadeel is
dat dat perspectief beperkt is tot 2.800
gulden bruto per maand. 130 procent
van het minimumloon. Wordt die grens
gepasseerd, dan doemt de werkgevers
wig weer op en wordt de werknemer in
één klap ruim 6.500 gulden duurder.
Al met al oogt het plan sympathiekei
dan een verlaging van het minimum
loon. Het prijskaartje is echter een grooi
probleem. Een belangrijke financie
ringsbron van Melkerts plan is namelijl
de inmiddels veelbesproken lastenver
lichting voor de werkgevers die
volgend jaar op stapel staat. D66 er
WD zijn vooralsnog niet van plan die
miljarden te investeren in Melkert
plan. Zij willen dat geld, inmiddels ge
ruggesteund door het Centraal Planbu
reau, gebruiken voor een algemene
loonkostenverlaging voor alle werkne
mers in alle bedrijven.
En ze hebben daar, helaas
Melkert, een ijzersterk argument voor
Immers, alle arbeid is in Nederland re
latief duur. Naarmate er in de lage-lo
nenlanden meer goed opgeleide werk
nemers komen, zullen grote internatio
nale bedrijven geneigd zijn om (ook!
hogergeschoold werk daar naar over tc
hevelen. Juist die grote bedrijven, bena
drukt het Centraal Plan Bureau i
Centraal Economisch Plan, zijn de loco
motief van de Nederlandse economie
Willen we de vaart erin houden, dan
zullen we die bedrijven dus hier moeten
houden.
Daarvoor is een verlaging va
loonkosten nodig, en niet alleen op hei
minimum. Daarmee wordt het wel erg
moeilijk om geld te vinden voor
Melkerts plan. En sluipt een verlaging
van het minimumloon op kousevoeten
naderbij.
SJAAK SMAKMAN
nniiinn
Een radijsjesboer in Badhoevedorp.
ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOB
