'Benoeming Punt
is kwalijke zaak'
'Woorden als kinderbijslag
en gezellig kennen wij niet';
Kerk Samenleving
Hulpbisschop Niënhaus zou in
Bomers' positie zelf aftreden
Leiden
CHTERGROND
Scholiere namens Zuid-Holland
op reis naar kamp Auschwitz
DINSDAG 4 APRIL 1995
BUITENLAND KORT
Benoemingen
De Vietnamese regering wei
gert de benoeming van vier
rooms-katholieke bisschop
pen te accepteren. Dit heeft
een afgezant van het Vati-
caan, mgr. Claudio Celli, gis
teren in Hanoi bekendge
maakt. De regering wees on
der anderen de kandidaat
voor een waarnemend bis
schop voor Ho Chi Minh
Stad af. Daar kan de huidige
aartsbisschop Nguyen Van
Binh om gezondheidsrede
nen zijn taak niet meer uit
voeren. Rome en Hanoi ver
schillen verder van mening
over de godsdienstvrijheid.
Vorig jaar boog het Vaticaan
voor de eis van de Vietna
mese regering dat deze een
vetorecht over bisschopsbe
noemingen krijgt. „Dit was
een teleurstelling, maar ik
denk dat een oplossing mo
gelijk is". aldus Celli.
Respectvol
De 'staatssecretaris voor bui
tenlandse zaken' van hèt Va
ticaan noemde de gesprek
ken met de Vietnamese auto
riteiten 'open en respectvol'.
Verder vond hij een misvie
ring met 2000 gelovigen in de
stad Dalat een bijzondere er
varing. Mgr. Celli sprak ook
met de bisschoppen van
Vietnam. Na de hereniging
van Noord- en Zuid-Vietnam
in 1976 werden de contacten
met het Vaticaan in feite af
gebroken.
Pausreis
Paus Johannes Paulus II be
zoekt in september Afrika.
Dit heeft het Vaticaan giste
ren bevestigd. Hij zal in en
kele Afrikaanse landen de re
sultaten van de vorig jaar ge
houden Afnka-synode be
kendmaken. De reis brengt
de paus naar Zuid-Afrika, dat
hij voor de eerste maal offi
cieel zal bezoeken. Voorts
gaat hij naar het Franstalige
Kameroen, het Engelstalige
Kenya en het Arabisch spre
kende Tunesië. Wellicht gaat
hij ook nog naar het Portu-
geestalige Mozambique. Een
precieze datum is nog niet
bekend, maar waarnemers
houden rekening met de pe
riode 15 tot 21 september.
Voordien gaat hij nog naar
Tsjechië (20 - 22 mei), België
(3 - 4 juni) en Slowakije (1-2
juli). In de periode 5 - 8 okto
ber wil de paus de Verenigde
Staten bezoeken.
Vicaris-generaal bisdom Haarlem ontstemd
Het is volgens vicaris-generaal G.P.M. Geukers van het
bisdom Haarlem heel kwalijk dat een lid van de bemid
delingscommissie tot hulpbisschop van Haarlem is be
noemd. Geukers noemde het gisteren 'ontzettend onver
geeflijk' dat dr. J.M. Punt deze benoeming heeft aan
vaard.
het beleid van bisschop Bomers
uitsprak, in strijd met de con
clusies van de commissie. Vol
gens de commissie, die 'een
ernstig verdeeld bisdom' had
aangetroffen, hebben 'zeer ve
len moeite de bisschop te aan
vaarden, terwijl kleine groepen
hem met grote ijver steunen'.
Op grond daarvan legde Bo
mers een deel van zijn bevoegd
heden neer, maar behield hij
wel de eindverantwoordelijk
heid voor het beleid.
Punt krijgt geen extra be
voegdheden om de problemen
in het bisdom op te lossen. „En
de moeilijkheid in het bisdom-
Haarlem is dat zonder extra-be
voegdheden het helemaal niets
wordt", zegt Geukers.
Er is nog een aspect aan de
benoeming dat hem dwars zit.
„In die bemiddelingscommissie
haarlem anp
De commissie, die ruim een
jaar geleden de situatie in het
bisdom onderzocht, had toege
zegd dat alle informatie vertrou
welijk zou worden behandeld
en binnen de commissie zou
blijven. „Deze man weet alles.
Veel mensen hebben bij de
commissie hun nood geklaagd.
En nu komt hij in de leiding van
het bisdom."
Geukers wil graag van Punt
weten waarom de situatie in het
bisdom aan de beterende hand
is, zoals de nieuwe hulpbis
schop zaterdag liet weten.
„Waar haalt hij het vandaan. De
situatie verbeterd? Integendeel,
zou ik willen zeggen", aldus
Geukers.
Verder vindt de vicaris de
steun die Punt zaterdag voor
en in de beleidsadviescommis
sie van de bisschoppenconfe
rentie heb ik Punt uren en uren
meegemaakt. Van die eerste
commissie herinner ik me nog
precies wanneer wie wat heeft
gezegd. Maar van Punt herinner
ik me niets. Hij is een sfinx."
Of de benoeming van Punt
voor Geukers aanleiding is om
voortijdig af te treden, weet hij
nog niet. „Ik heb deken Broerse
dat vanmorgen op de NCRV-ra-
dio horen zeggen, maar ik kan
met niet herinneren dat ik dat
zondag tegen hem heb gezegd.
Maar het verhaaltje vind ik niet
onaardig. Volgende maand
word ik 70. Ik heb wel eens te
gen Bomers gezegd dat ik aan
het eind van het jaar wil stop
pen. Maar gisteren hebben veel
mensen mij gezegd dat het be
ter is als ik nog een tijdje zou
blijven. Wie weet."
Geukers erkent dat de druk
op Bomers om af te treden, toe
neemt. „Maar uit vrije wil zal hij
nooit opstappen. Dat gebeurt
alleen als de paus hem dat
vraagt."
hilversum anp
Hulpbisschop J. Niënhaus van Utrecht zou, als hij
in Bomers' positie zou verkeren, zelf aftreden.
„Als de gelovige gemeenschap in wiens dienst ik
ben aangesteld, eigenlijk tegen mij zou zeggen:
dat kun je niet en dat moet je niet doen, dan zou
ik zeer zeker de consequentie trekken om niet
verder te gaan."
Dit zei hij gisteren voor de NCRV-radio naar
aanleiding van de benoeming van dr. J. Punt tot
hulpbisschop van Haarlem. Niënhaus oefende
verder kritiek uit op de wijze waarop de benoe
ming van Punt tot stand is gekomen. „Nu we net
in een wat democratischer overleg met Rome za
ten, is dit een wat grotere stap terug naar iets wat
eigenlijk niet meer kan in deze tijd", aldus de
naaste medewerker van kardinaal Simonis.
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Bergen Op Zoom: O. van
der Veen te Witmarsum en Pingjum-
Zurich; te Hendrik Ido Ambacht (wijk
Elim): F. Hoek te Goedereede; te Hel-
levoetsluis H. Onderstal te Schiedam.
Aangenomen: naarVelp- mevr. A B
van den Brink, eervol ontheven predi
kant, wonende te Leeuwarden; naar
Beekbergen: dr. G W. Marchal te Hel-
lendoorn; naar Bodegraven (wijk 3) G.
BEROEPINGSWERK
Geitenbeek te Gouda.
Bedankt: voorCapelle aan den IJssel
A Jonkman te Alphen aan den Rijn.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Benschop (part-time):
G.J. Smink te Ouderkerk aan den IJs
sel, die dit beroep heeft aangenomen
(gewijzigd bericht); in het samenwer
kingsverband te Twijzel en Kollumer-
zwaag (part-time) t.b.v Twijzel: drs.
R.H. Veldman, kandidaat te Twijzel,
die dat beroep heeft aangenomen; te
Wateringen-Kwintsheul (beiden part
time): drs P. Wattel en mw. drs. W.C
Wattel-de Heer te Bovensmilde (bei
den part-time).
DE SPITS
Het werk van oude bouwmeesters gezien door de
lens van fotograaf Loek Zuyderduin. Vandaag in De
Spits: de Gereformeerde Kerk van Koudekerk aan
den Rijn.
REDACTIE* DICK V
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
Rooseveltstraat82 071-356356
Postadres. Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging
Ma.t/m/vr.18.00-19.30uuren
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-128030
directie
8. M. Essenberg,
G. P Arnold (adjunct), J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor, F. Nypels,
H. G. van der Post (adjunct)
telefax
Advertenties: 071-323 508
Familieberichten: 023- 317 337
023-320 216
Redactie: 071-321 921
Hoofdredactie 071-315921
advertenties
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur
071-356230
rubrieksadvertenties
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 uur
071-143 545
verzending per post
per kwartaal (NL) 134,50
public relations nf
W h C. M. Steverink 071hd
ombudsman
r. D Paauw 071-r
Tel. dag. 9.30-11.30 uur of per post. H
redactie
G.J. Visser, chef redactie nieuwsdienst
h W. van Egmond, chef red. Groot|(
A J B.M.Brandenburg, chef eindredacU
F. Blok, chef eindredactie alg^F
W.F. Wegman, chef red Duin- en BollerTTJ
W. Spierdijk, chef sportrt
J Preenen, chef binnen-, buitenlap"
ïld
abonnementen i
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro) f'ft
per maand (autom. betaling) /^c
per kwartaal (acceptgiro)
per kwartaal (autom. betaling)
per jaar (acceptgiro)
per jaar (autom. betaling)
leidsch dagblad op cassetteba,
Voor mensen die moeilijk lezen, slechte
hebben of blind zijn (of een andere let
dicap hebben), is een samenvatting vW"
regionale nieuws uit het Leidsch Dagtfl
geluidscassette beschikbaar Voor infofl
08860-82345 (Centrum voor Gesprok»
tuur, Grave).
ZIEKENHUI
ONGEVALLENDIENST
Academisch Ziekenhuis vanaf zaterdag 13.00 t/m dinsdag 13.00 en rr
woensdag 13.00 t/m vrijdag 13.00, v
en dagelijks St.Elisabeth Ziekenhuis.
BEZOEKUREN -EF
DIACONESSENHUIS
(tel. 071-178178): dagelijks 14.30-15.15 uur en 19.00-19.45 uur. j(
Kraam- en zwangerenafdeling: buiten de gewone bezoektijden, voor J
ners bovendien van 10.30 -11.15 uur en van 19.45 - 21.00 uur
Special Care Unit: 10.30-11.00 uur, 15.00- 15.30 uur en 19.00-19.30 up
na overleg met de dienstdoende verpleegkundige. »c
Kinderafdeling: 10.30-19.00 uur, na overleg met de dienstdoende^
lp
JUUI.
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging St. Elisabeth d
(tel. 071-454545): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, klas* a
II daarnaast ook 11.15-12.00 uur. .j-
Kraamafdeling: 14.30-15.30 uur en 18.30-19.30 uur (voor vaders tot
uur).
Kinderafdeling: 14.30-19.00 uur (voor ouders de gehele dag). 1
Afdeling hartbewaking (CCU)en intensive care (IC): 14.00-14.30 uu*
18.30-19.00 uur. !t.
Spoedeisende hulp: dag en nacht geopend
RIJNLAND ZIEKENHUIS vestiging Rijnoord
(tel. 01720-63131): dagelijks 14.00-15.00 uur en 18.30-19.30 uur, kla-
en II daarnaast ook 11.15-12.00 uur.
Geen spoedeisende hulp meer mogelijk
ACADEMISCHZIEKENHUIS
(tel. 071-269111): alle patiënten (behalve kinderen) 14.15-15.00 uuS
18.30-19.30 uur'.
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.15-19.00 uur, 19.00-20.00 uu
leen Partners/echtgenoten met kinderen.
Voor zwangeren: zaterdag en zondag van 10.00 tot 11.00 uur, uitsluii
voor partners/echtgenoten en eigen kinderen. >1:
Kinderafdelingen: voor ouders van opgenomen kinderen is er een ruimtr
zoek mogelijkheid in overleg met de hoofdverpleegkundige. t
Voor andere bezoekers gelden de volgende tijden: keel-, neus- en oorL
kunde en neurologie: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30 uur; oogheelkundi
heelkunde 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur. 11
Kinderkliniek: zalen voor peuters, kleuters en grote kinderen: 15.15-lf<
uur; babyzaal en boxenafdeling: volgens afspraak.
y van egmond. 071-356414. plv -chef hans koenekoop. 071-3
Acrobatiek
op bouwplaats
leiden Een bouwvakker moet
meer kunnen dan een spijker goed
op zijn kop slaan of een gaatje
diep genoeg boren, hij moet ook
over bijzondere acrobatische vaar
digheden beschikken. En geen
hoogtevrees hebben. De bouw
vakker in kwestie werkt aan de
nieuwe parkeergarage van het
Academisch Ziekenhuis in Leiden,
waar straks ruimte is voor 1500
auto's.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
door: Gert Visser
Schriftelijke verkiezingen: wanhoopspoging van Rijnland
Dat wordt duidelijk wanneer er verkiezingen voor een
nieuw bestuur voor Rijnland worden gehouden. Vier
jaar geleden bedroeg het opkomstpercentage slechts
zes procent. De meeste stemmers waren te vinden
onder de agrariërs die in het dagelijks bestaan veel te
maken hebben met de waterhuishouding. Volgende
maand zijn er weer verkiezingen en Rijnland doet er
alles aan om die opkomst flink te verbeteren. In de
stoutste dromen van de bestuurders aan de Leidse
Breestraat wordt zelfs de opkomst van de Europese
verkiezingen (circa 30 procent) gehaald.
Om dat te bereiken heeft Rijnland het schriftelijk
stemmen geïntroduceerd, een uniek fenomeen voor
Nederland. De kiezers mogen thuis het stembiljet
invullen en zonder postzegel op de bus doen. Aan dit
experiment liggen overigens niet louter idealistische
motieven ten grondslag. Momenteel is het stemrecht
voorbehouden aan de agrariërs, de huizenbezitters en
de Kamers van Koophandel die de bedrijven
vertegenwoordigen. Tesamen een groep van 270.000
kiezers. In de toekomst mogen echter ook de huurders
een stem uitbrengen, waarmee het aantal kiezers met
een miljoen wordt uitgebreid. De organisatie van
verkiezingen op zo'n grote schaal zou Rijnland zeker
drie miljoen gulden aan stemhokjes en personeel
kosten. Schriftelijk stemmen blijkt aanmerkelijk
goedkoper: nog geen anderhalf miljoen gulden.
Mei sic prnhlivm \<>nr l(ijnLuicl is il.it /nbugdi-
In Limburg en Gelderland hebben de
dijkgraven geen klagen. Sinds de
'watersnood' weet daar iedereen van het
bestaan van het waterschap. Dat is in de
regio Leiden wel anders. „Ik zeg wel eens,
laten we het water eens drie weken niet
zuiveren. Dan weten ze tenminste wat we
doen", zegt Kees Meijer, woordvoerder van
het Hoogheemraadschap van Rijnland. Want
veel inwoners blijken amper van het bestaan
van Rijnland af te weten.
dijken niet overstromen - bijna niemand werkelijk
geïnteresseerd is in zijn activiteiten. Daarbij is het
bestuur van Rijnland een voor de buitenwereld
kleurloze club van veelal volstrekt onbekende dames en
heren.
Politicoloog J. van Hoisteijn van de Leidse universiteit
houdt zich dagelijks bezig met verkiezingsonderzoek en
is niet gerust op een klinkende afloop van deze
schriftelijke stemming. „De opkomst hangt altijd
samen met de waarde die aan verkiezingen wordt
toegekend. Als het hoogheemraadschap voor de meeste
mensen onbekend is, kan je duwen en trekken maar
dat zal niet zoveel veranderen aan de opkomst. Het
stembiljet dat men in de bus vindt, zal snel belanden
op die bekende stapel post die je afhandelt als je ooit
nog eens veel tijd over hebt." Het hoogheemraadschap
is inmiddels een fikse reclamecampagne begonnen om
zich bekendheid te verwerven. Inclusief een boekje
waarin de 155 kandidaten zich met pasfotootje
persoonlijkvoorstellen.
Er is een tweede probleem. Rijnlands bestuur kent geen
politieke partijen maar slechts personen die zonder
duidelijke achterban opereren. Dat maakt het de kiezer
niet gemakkelijk. Van Hoisteijn maakt een vergelijking
met de politiek. „Bij PvdA of CDA kan bijna iedereen
zich wel wat voorstellen. Als je de personen niet kent, is
in ieder geval de partij waarvan ze deel uitmaken een
goede aanwijzing. Dat mis je bij Rijnland."
Inmiddels heeft het initiatief van Rijnland navolging
gevonden. Tenminste twee andere waterschappen zijn
van plan voortaan schriftelijke verkiezingen te houden.
En daar zal het voorlopig wel bij blijven, verwacht Van
Hoisteijn, want voor bijvoorbeeld Staten- of Europese
verkiezingen lijkt hem het schriftelijk stemmen niet
geschikt.
Van Hoisteijn: „Ik denk zelfs dat het hier ten koste zal
gaan van de opkomst. Verkiezingen hebben ook een
symbolische betekenis. De gang naar het stemhokje
geeft mensen het gevoel dat ze met z'n allen bezig zijn
de democratie vorm te geven. Dat is juist de
aantrekkingskracht van verkiezingen die je mist als je
thuis in je eentje een formulier moet invullen.''
Eerste Vietnamese woordenboek in Nederland verschenen
leiden caroline van overbeeke
„Hij is hopeloos verliefd', deze
veel gebezigde uitdrukking
mocht niet ontbreken. Net zo
min als de woorden: SOFI-num-
mer. drop, klompen en sociale
dienst Het eerste Vietnamese
woordenboek in Nederland
staat vol met typisch Neder
landse begrippen en gezegden.
Zelfs Nederlandse gerechten als
jachtschotel en boerenkool wor
den omschreven in het Vietna
mees. Het nieuwe naslagwerk is
bedoeld voor Vietnamese
vluchtelingen in Nederland.
Gistermiddag is het woorden
boek in Leiden aangeboden aan
voorzitter Phan Ngoc Ninh van
de Nederlandse Associatie van
Vietnamese Vluchtelingen.
Het woordenboek is een Leids
produkt: Truong Van Binh
werkte er bijna drie jaar aan op
de Afdeling Projecten van de
vakgroep talen en culturen van
Zuidoost-Azië en Oceanië, on
derdeel van de Leidse universi
teit. De Vietnamees werd daar
bij geholpen door Lam Ngo en
G. Reesink.
Reesink bekeek welke Neder
landse woorden niet in het
woordenboek mochten ontbre
ken. „Daarbij heb ik me geba
seerd op de meest gebruikte
woorden in onze taal: in ge
sprekken, boeken en kranten.
Het woordenboek moest im
mers vooral bruikbaar zijn voor
de Vietnamese gemeenschap in
Nederland. Uiteindelijk moch
ten er niet meer dan ongeveer
15.000 trefwoorden in, dus keu
zes waren onvermijdelijk. Het
resultaat is dat een woord als
onverwijld er niet in staat en het
woord kapsones bijvoorbeeld
wel.'
CJP, Cito-toets, checkenmo
derne woorden die in het alle
daags taalgebruik nuttig zijn.
Truong Van Binh vond het best
moeilijk om voor deze woorden
een goede en beknopte Vietna
mese omschrijving te geven.
„Woorden als gezellig of kinder
bijslag kennen wij niet! Vooral
juridische, politieke en religieu
ze termen zijn moeilijk in het
Vietnamees te vertalen. Als ik
woorden echt niet begreep, ging
ik te rade bij Nederlandse colle
ga's of studenten. Dat leverde
soms lange discussies op."
JAC, Jackpot, jeugdpuistjes,
laxeermiddel ze staan er nu al
lemaal in. Omgekeerd bevat het
Vietnamees-Nederlandse deel
in de woordenlijst een aantal
specifiek boeddhistische be
grippen, Vietnamese gewoon
ten en gebruiken die zo goed
mogelijk in het Nederlands zijn
vertaald.
„Het Nederlands is één van
de moeilijkste talen die ik ken",
zegt Truong Van Binh. „Er
zoveel uitzonderingen! Del
heeft ook weinig overeenk^
sten met het Vietnamees:
woorden gebruiken wij bij
beeld niet en ook onze
woordsvormen zijn heel ancS
Het Vietnamees is vooral
klankentaai. Het woord
bijvoorbeeld heeft bij ons j(
drie verschillende betekenis^
Afhankelijk van het acq,,
waarmee het wordt uitgesp"
ken, bedoelen we: kopen, d"
sen of seizoen."
„Omdat de Vietnamesen*
Nederland meestal geen Enf
of Frans spreken, hebben*
het woordenboek zo volle I
mogelijk gemaakt: bij elk woP
staat het lidwoord vermeld,3
werkwoordsvormen en de
bruikte betekenissen. Voe'
hebben we een beknopte uit
van de Nederlandse grammP
ca opgenomen. De reacties'
het woordenboek van Viet®
mezen zijn erg positief: de e£
druk van 1500 exemplaren5
helemaal uitverkocht. De uiir
ver werkt inmiddels aan tl
tweede druk."
e
Dankzij subsidie van het r
nisterie van WVC is de prijs
het 600 pagina's tellende wo
denboek laag: het kost ongel
35 gulden.
Nienke Ledegang, leerlinge
van het Leidse Vlietland Colle
ge, is zondag afgereisd naar
Auschwitz. De Voorschotense
is door het Nederlands
Auschwitz Comité voor de pro
vincie Zuid-Holland geselec
teerd voor de herdenkingsreis
naar het voormalige concen
tratiekamp. De reis is georga
niseerd met het oog op het feit
dat het dit jaar 50 jaar is gele
den dat Nederland werd be
vrijd van de Duitse bezetter.
De Nederlandse delegatie
bestaat uit 12 jongeren, vooral
schoolkrantredacteuren, en
twaalf mensen die het kamp
hebben overleefd. Elke pro\iB|
cie vaardigt een scholier ei
een oud-gevangene af.
Ledegang wordt vrijdagmidj
dag terugverwacht. Zij heeft
dan een druk programma o',
zitten, met tal van ontmoetin.
gen, thema-gesprekken, eet
herdenkingsplechtigheid et
een persconferentie.
