De vervuiler moet betalen
Wenen in de tentakels van de Russische maffia
Feiten &Meningen
Bolkestein glijdt
nogal eens uit
in asieldebat
m ?i
Reisduwen
kweken
DINSDAG 21 MAART 1995
152
Het rapport van de commissie-Geelhoed
over het asielbeleid is hem niet bekend.
„Voor asielzaken moet u bij onze woord
voerder op dat punt zijn, de heer Rijpstra."
Het is Frits Bolkestein ten voeten uit. Niet te
beroerd om in enkele grove pennestreken
iets van een visie te schilderen. Maar de
tails, hoe belangrijk ook. lijken aan hem
niet besteed. Niet gehinderd door gedetail
leerde kennis ging Bolkestein tijdens de ver
kiezingscampagne dan ook enkele keren in
de fout. De arme Rijpstra mag de scherven
lijmen en krijgt en passant ook nog de kri
tiek van de coalitiepartners over zich heen.
Dat Bolkestein het rapport van de com
missie-Geelhoed niet kent is opmerkelijk.
Eind vorig jaar namelijk heeft zijn eigen
fractie dit rapport als uitgangspunt geno
men voor verdergaande aanscherpingen
van het asielbeleid, voor het geval de huidi
ge maatregelen onvoldoende blijken. De
club topambtenaren onder voorzitterschap
van secretaris-generaal Geelhoed (PvdA!)
van het ministerie van economische zaken)
adviseerde het vorige kabinet een jaar gele
den om stevig het mes te zetten in de huidi
ge diversiteit aan vestigings- en verblijfsver
gunningen voor asielzoekers. Alleen de ves
tigingsvergunning voor politieke vluchtelin
gen en de tijdelijke vergunning voor ont
heemden (Bosniërs) zouden gehandhaafd
moeten worden.
Als het Bolkestein er in de verkiezings
campagne om te doen is geweest de kiezer
een stevig vreemdelingenbeleid voor te
schotelen, dan had hij prachtig kunnen sco
ren met dit harde verhaal, tevens fractie
standpunt. Maar dat deed hij niet. Tijdens
het verkiezingsdebat op de televisie kwam
hij met een optie die ook zijn eigen fractie
verbaasde. Zo pleitte Bolkestein onder meer
voor het alleen nog verstrekken van louter
tijdelijke vergunningen. En dat staat haaks
op het ook door de WD nog steeds onder
schreven standpunt dat echte vluchtelingen
ruimhartig en blijvend moeten worden op
gevangen.
Niet doorgesproken met de fractie was
ook Bolkesteins pleidooi voor een verder
gaande aanscherping van de regels voor ge
zinshereniging. Die zijn namelijk vorig jaar
al veel strenger geworden en er lijkt daar
nauwelijks nog iets te winnen. Geen won
der dat de andere fracties Bolkestein van
losse, onuitvoerbare flodders betichtten,
geen wonder ook dat de eigen fractie zich
nog steeds afvraagt wat Frits nu eigenlijk
bedoeld heeft.
Ondertussen mag fractiewoordvoerder
Jan Rijpstra in coalitieverband de brokken
lijmen die Bolkestein heeft gemaakt. Eind
vorige week werd Rijpstra door de coalitie
partners en de meeste media ook nog de
oren gewassen over het plan om allochto
nen over het land te spreiden. Hoewel Rijp
stra het woord verplicht niet in de mond
had genomen ('ik denk niet dat verplichte
spreiding mogelijk is'), werd hij verant
woordelijk geacht voor een 'WD-deporta-
tieplan'.'Ten onrechte, want wie was dege
ne die zo'n plan had geopperd? Bolkestein.
Dat Bolkestein niet altijd goed beslagen
ten ijs komt, is overigens geen nieuw ver
schijnsel. Een jaar geleden pleitte hij er voor
om kinderen van illegalen het recht op on
derwijs te onthouden. Volgens hem moeten
in het buitenland kinderen zich legitimeren
voordat ze worden togelaten en dat moest
hier ook maar worden ingevoerd. Bolke
stein is hier nooit meer op terug gekomen.
Hem is naderhand ongetwijfeld uitgelegd
dat op grond van het Europees Verdrag
voor de Rechten van de Mens niemand het
recht op onderwijs kan worden ontzegd. En
in Engeland en Frankrijk was weliswaar ge-
experimenteerd met controle bij toelating
tot scholen, maar dat had tot zoveel ellende
geleid dat het experiment snel werd beëein-
digd
DEN HAAG HARM HARKEMA
Staatssecretaris Verineend onderzoekt groene belastingheffing
De dode vis moest straks duur worden betaald als er werkelijk een groener belastingstelsel komt.
ARCHIEFFOTO
Eén maatregel staat al in het regeerak
koord: de regulerende ofwel gedrags-
beïnvloedende energieheffing voor
huishoudens en andere kleinverbrui
kers. De energietarieven gaan iets om
hoog, terwijl het extra dat zo binnen
komt wordt gebruikt voor een lasten
verlichting voor iedereen. Met andere
woorden: wie zuinig is met energie
gaat er zo per saldo op vooruit, wie de
thermostaat hoog zet moet daarente
gen ook extra betalen. „Maar vergroe
ning kan veel meer omvatten dan een
regulerende heffing", stelt Arie Leder,
hoofd van de afdeling wetgeving
milieubelastingen op het ministerie
van financiën. Er zijn drie mogelijkhe
den, schetst hij: een groen sausje over
het huidige stelsel, een heel nieuw be
lastingsysteem op milieugrondslag of
een stelsel van heffingen die milieu
vriendelijk gedrag belonen en milieu-
vijandig gedrag financieel afstraffen.
Met de groene saus wordt al driftig
geëxperimenteerd. Sinds kort is er de
vervroegde vrije afschrijving van
milieu-investeringen. Ook 'groen be
leggen' heeft een behoorlijke vlucht
genomen. Leder: „Waar we nu naar
kijken is of we de accijnzen voor bio
brandstoffen, uit graan bij voorbeeld,
kunnen verlagen. Ook binnen de B TW
is vergroening denkbaar. Zoiets als
schoenen verzolen zou een stuk goed
koper worden als het verlaagde tarief
van toepassing was. Maar een ingreep
in de BTW is moeilijk omdat het in
EG-verband juist de bedoeling is de
Als werken goed is en verspillen slecht, waarom
wordt arbeid dan zoveel zwaarder belast dan
milieuvervuiling? Is het niet mogelijk de belas
tingen zo te heffen dat de deugd wordt aange
moedigd en de zonde bestraft? Om daar achter
te komen heeft staatssecretaris Vermeend van
financiën onlangs de werkgroep vergroening
ingesteld. Een kleine twintig deskundigen uit
bedrijfsleven, wetenschap en ambtenarij moet
de komende maanden praktische voorstellen
bedenken, die zowel het milieu als de werkgele
genheid dienen.
tarieven te harmoniseren. Wat fiscale
bevoordeling nog eens extra lastig
maakt, is dat je niet alleen naar het
zichtbare eindprodukt moet kijken,
maar ook naar het proces dat eraan
vooraf gaat. Is melk in de fles milieu
vriendelijker dan melk in karton, als je
ook het vervoer erbij betrekt?".
Vergroening van de motorrijtuigenbe
lasting is een andere mogelijkheid.
Leder: „In theorie kun je differentië
ren naar zuinig, schoon en stil. Voor
schoon is een Europese norm, voor
zuinig en stil niet. Dus is het de vraag
welke stap je het eerst moet zetten.
We zijn daar nog niet uit".
De verschuiving van belasting op ar
beid naar belasting op milieugrond
slag is een nog ingrijpender kwestie.
Toch is er al heel voorzichtig mee be
gonnen. De brandstofheffing, die
eerst door met ministerie van VROM
werd geïnd en voor milieu-doeleinden
werd aangewend, is een algemene be
lasting geworden. De fiscus heft hem,
de opbrengst verdwijnt in de schat
kist. Verder zijn er sinds kort de
grondwaterbelasting (voor waterlei
dingbedrijven) en de afvalstoffenbe-
lasting (voor afvalverwerkende bedrij
ven). De gemiddelde burger krijgt er
indirect mee te maken via de water
en reinigingstarieven.
Leder: „Het zijn de eerste stapjes op
weg naar een verbreding van de
milieugrondslag. In de verkiezings
programma's van de verschillende
partijen worden nog veel meer sug
gesties aangedragen: belasting op ge
bruik van bestrijdingsmiddelen, fosfa
ten, grind, zand en zware metalen. We
doen nu onderzoek naar de mogelijk
heden. De kern van een werkelijk
groen belastingstelsel is dat je het geld
niet in de eerste plaats uit het arbeids
inkomen haalt, maar uit het produk-
tieproces. Industrie en bedrijfsleven
berekenen dat door in hun prijzen.
Hoe milieuvriendelijker het produk-
tieproces, hoe goedkoper het produkt.
En omgekeerd natuurlijk. De consu
ment kan dan kiezen tussen vies of
schoon".
In een verre toekomst is het fiscaal
stelsel misschien zo 'vergroend' dat er
nog slechts een schijntje loon- en in
komstenbelasting wordt geheven. Nu
lijkt het er eerder op dat de belasting
betaler steeds meer kwijt is. Leder:
„Daarom is ook afgesproken dat de
opbrengst van de nieuwe energiehef
fing terugkomt. Maar individueel kun
nen mensen er op achteruitgaan, ja.
Daarom moet bij elke maatregel
steeds worden verteld waarom je het
doet. Milieu is zo'n onzichtbaar be
grip. Het afvalprobleem spreekt de
mensen wel aan, maar waarom ze
meer moeten betalen omdat er
grondwater aan de bodem wordt ont
trokken, is niet eenvoudig uit te leg
gen".
DEN HAAG CHRISTL VISSER
fafiVMjETJiïü Nog niet zo lang gele-
den ben ik binnen
Brussel verhuisd. Ik
heb nu de mooiste win
kels van de stad om de
hoek en ik woon op
loopafstand van de
Grote Markt. Er is een buurtcafé met
een perfecte keuken, waar de wijn 'au
centimètre' wordt verkocht, wat wil
zeggen dat je net zoveel uit een fles dr
inkt als je op dat moment zint, waarna
de ober met een kundig oog schat hoe
veel centimeters je moet betalen. Toch
merkte ik na enige tijd, dat ik iets mis
te: de folders uit mijn vorige gemeente,
Thans woon ik in een vrijwel geheel
Franstalig deel van Brussel. In mijn vo
rige gemeente moest men nog de
schijn ophouden tweetalig te zijn. Dat
deden ze met grote overgave, getuige
de folders die ik als Nederlandstalige
'in mijn eigen taal' mocht ontvangen.
Ze bleken niet zelden letterlijk uit het
Frans vertaald te zijn door iemand die
weliswaar een woordenboek kon han
teren, maar het met de Nederlandse
grammatica niet zo nauw nam, maar
ze waren altijd een bron van vermaak.
Zo werd ik eens gevraagd een expositie
te komen bekijken 'inbegrepen in de
lokettenzaal op het gelijkvloers tijdens
de openingsuren van de administratie,
ingang gratis'. Een andere keer kreeg ik
een bijna onweerstaanbare oproep om
me in de ritmische gymnastiek te stor
ten. De tekst luidde letterlijk:
„Gewoonlijk aanzien als een spektaku-
laire en veeleisende kompetitiediscipli
ne, kan deze sinds enkele jaren beoe
fend worden enkel voor het plezier van
gummistokken te doen rondvliegen,
van een koord nog juist op tijd te grij
pen, of van met linten te zwaaien zoda
nig dat ze de grond niet meer raken.
Opdat het onmogelijke dagelijkse reali
teit zou worden, na een volledige li
chaamsstrekking teneinde een val of
een hoepel te raken op het ritme van
de muziek. Zonder de stress, vooral bij
kompetities, die altijd een beetje de
trots en het lichaam raken. Want er zijr
veel geroepen, veel ontstemden, veel
verdwaalden en uiteindelijk weinig uit
verkoren. Ziedaar een bittere overwe
ging die de club Gym RS goed begre
pen heeft door de vreugde van een
techniek te bevoorrechten die alle hin
dernissen overschrijden, de emotie en
de communicatie in een ploegenwerk
doen ontstaan - en niet indidivueel -
waar iedereen zijn woordje kan mee
praten".
De allerfijnste folder behelsde echter
een uitnodiging voor een beurs voor
buitenlanders in Brussel, 'een echt
Brussels salon vermits er nergens
soortgelijke bestaat'. Op die beurs zoul
den allerlei verenigingen in de stad
proberen 'nieuwe leden aan de boon te
recruteren'.
„Op deze manier", luidde de wervende
tekst, waarvan de schrijfwijze geheel
voor rekening van de anonieme auteur
komt, „zult u zich naar believen kun
nen initiëren tot cricket met Britten, of
basesball met Amerikanen, een Itali
aans kok bevoegen of nog een Duitse
schaakclub vervoegen. Een unieke ge
legenheid om van gewoonten, vrije 1
tijd, sport en misschien zelfs van
mensdenkringte veranderen!".
Het zijn zinnen die je een paar maal
hardop moet voordragen om hun
schoonheid tot volledige ontplooiing té
laten komen. Zo meldde de folder ook
nog dat één van de redenen om de I
beurs te bezoeken zou kunnen zijn: „U
bent het moe reisduwen te kweken".
Ik heb nog altijd niet kunnen achterha-j
len, wat de.auteur hiermee kan hebben
bedoeld, maar als ik tegenwoordig al j
die Franstalige folders in de bus krijg,
denk ik wel eens weemoedig: „Ik ben
het moe reisduwen te kweken".
I
ALY KNOL CORRESPONDENT
Wenen, dat ten tijde van het com
munisme één van de belangrijk
ste centra van spionage tussen
Oost en West was, is anno 1995
het trefpunt van de Russische
maffia die er de reusachtige
winsten investeert die ze over
houdt aan haar illegale handel in
Oost-Europa. „De Russische maf
fia gebruikt Oostenrijk om in dat
land te investeren vooral in on
roerend goed en om geld van
duistere oorsprong wit te was
sen", zegt lósef Dick. Hij is hoofd
van de Weense recherche en van
de Oostenrijkse sectie van Inter
pol.
Volgens de autoriteiten hebben
de Oostenrijkse banken vorig jaar
346 gevallen van twijfelachtige
transacties vastgesteld tot een
waarde van bij elkaar ongeveer 24
miljard gulden. Aan het grootste
deel van deze bankoperaties is
een eind gemaakt, maar ongeveer
400 miljoen gulden bleef in Oos
tenrijk, aldus Dick. De Oostenrijk
se munt, de schilling die gekop
peld is aan de Duitse mark, heeft
de reputatiê erg stabiel te zijn.
Al is nooit officieel bevestigd dat
dat een 'conferentie van Russi
sche peetvaders' in juni 1994 in
Wenen is gehouden zoals de Rus
sische krant Izvestija heeft ge
schreven, de Oostenrijkse politie
heeft vastgesteld dat zich in We
nen steeds meer zogenaamde
Russische zakenlieden vestigen.
Eén van hen, de 36-jarige uit
St Petersburg afkomstige Sergej
Hodsja-Achmenov, werd in sep
tember vorig jaar met een kogel
regen doodgeschoten voor zijn
Weense woning. Als veel van zijn
landgenoten had hij in Wenen
twee denkbeeldige bedrijven op
gericht, waarvan het ene zich toe
legde op de uitvoer van auto-on
derdelen naar de landen in Oost-
Europa.
Volgens de politie bieden dergelij
ke firma's aan Oosteuropese pros-
tituées de mogelijkheid een ver
blijfsvergunning te krijgen als me
dewerkster. „Russen zijn doorge
drongen tot de groep van pach
ters van Weense bordelen",
meent een hoge politiefunctiona
ris. Naar zijn schatting verblijven
ongeveer tweeduizend illegale
prostituées in Oostenrijk, van wie
tachtig procent afkomstig is uit
Oost-Europa en de voormalige
Sovjetunie.
Als gevolg van zijn geografische
positie, in het hart van Midden-
Europa, is Wenen een ideale ont
moetingsplaats voor de Russi
sche, Oekraïnse en Tsjetsjeense
maffia, waarvan de leden zeer ac
tief zijn in de buurlanden als
Hongarije, Slowakije, Bulgarije en
Polen. Volgens de krant Kronen is
in Bratislava, op 60 kilometer van
Wenen, een moordenaar te huur
voor vijftienduizend gulden. Sinds
kort hebben de Russen geen vi
sum meer nodig als ze naar Slo
wakije willen.
In Boedapest, op drie uur treinen
van Wenen, maken Russen, Oek-
raïners en Tsjetsjenen, onder wie
talrijke veteranen uit de oorlog in
Afghanistan, enorme winst met
de prostitutie, drughandel, gesto
len auto's en zwendel. Volgens
een Hongaarse bron zouden ze al
tachtig procent van de prostitutie
beheersen.
De Hongaarse autoriteiten uiten
zich overigens discreet over de
activiteiten van de Russische maf
fia. Hongarije is afhankelijk van
de levering van Russische ruwe
olie en aardgas en neemt het
voorzitterschap van de Organisa
tie voor Veiligheid en Samenwer
king in Europa (OVSE) ernstig. De
OVSE probeert te bemiddelen in
het conflict in Tsjetsjenië.
In Polen schat de politie dat er
ongeveer honderd mafiose orga
nisaties in de landen van de ex-
Sovjetunie zijn. Ze zijn in vier sec
toren actief: het stelen en verhan
delen van auto's, de drughandel,
het smokkelen van radio-actief
materiaal en van sigaretten. In
Bulgarije heeft de maffia van de
Gemeenschap van Onafhankelij
ke Staten volgens de politie de
zwendel ingevoerd, een voor 1990
onbekend verschijnsel. Haar an
dere sectoren van activiteit zijn de
handel in verdovende middelen,
in wapens en gestolen auto's, en
het witwassen van geld. De Rus
sen investeren ook steeds meer in
onroerend goed in Sofia, zo zeg
gen de Bulgaarse autoriteiten.
Oostenrijk, dat zich hoe langer
hoe meer bedreigd voelt door de
ze Russische maffia die zeer actief
is vlak bij zijn grenzen, heeft an
derhalfjaar geleden een eenheid
opgericht voor het bestrijden van
de georgansiseerde misdaad. „De
leden van deze eenheid zijn zeer
gespecialiseerde deskundigen en
geen tot de tanden bewapende
Rambo's. Het is een saai karwei
van archiveren, rechercheren en
verifiëren. Er gaat vaak twee tot
drie jaar overheen voordat men
onweerlegbare bewijzen tegen ie
mand heeft", aldus een deskundi
ge in de anti-maffiastrijd in de
krant DiePresse.
WENEN AFP
STEVENHAGEN
