PvdA wordt fatsoenspartij
LAURA Een Riagg-verslag vol rare dingen
Feiten &Meningen
Balladur snapt
weinig van
het handwerk
VRIJDAG 17 MAART 1995
N1EUWSANALYSE
Edouard Balladur. De Fransen vinden hem pri
ma om even op de winkel te passen maar ver
der onsterfelijk saai. foto reuter
Het kan verkeren en de Franse premier,
Edouard Balladur, kan daar sinds kort over
meepraten. De man die amper een maand
geleden nog als de grote favoriet voor de
opvolging van president Mitterrand werd
getipt, zakt vrijwel met de dag verder weg in
de opiniepeilingen.
Balladurs grote rivaal in het conservatieve
kamp, Jacques Chirac, plukt er de vruchten
van. Chirac is nu plotseling de gedoodverf
de winnaar van de presidentsverkiezingen
in mei.
Eenvoudig te verklaren is die omslag niet.
Natuurlijk heeft Balladur veel tegenslag on
dervonden. Sinds hij zich kandidaat stelde
voor het Elysée, kreeg de conservatieve pre
mier een afluisterschandaal, studentenpro
test en een onthulling over een verdacht lu
cratieve aandelentransactie over zich heen.
Maar dat alles kan slechts een deel van zijn
spectaculaire val verklaren.
Veel ernstiger lijkt het feit dat Balladur
zich temidden van het politieke geweld
waarmee de presidentscampagne gepaard
gaat, niet staande lijkt te kunnen houden.
Zijn campagne is mat, fantasieloos en
slaapverwekkend. Balladur heeft wellicht
lang gedacht dat hij ook zonder serieuze
campagne wel zou worden gekozen. Hij
was immers razend populair als premier.
Maar hij ontdekt nu dat er in de race om
het presidentschap heel andere regels gel
den.
De sluwe vos Mitterrand heeft de essentie
van een Franse presidentsverkiezing ooit
eens fraai beschreven als 'een liefdesge
schiedenis tussen een man en een volk'.
Dat klinkt in nuchtere Nederlandse oren
wellicht een beetje pathetisch, maar er zit
een forse kem van waarheid in.
De Fransen kiezen eenmaal per zeven
jaar een president. Die symboliseert, net als
elk ander staatshoofd, de nationale een
heid. Maar daarnaast heeft de Franse presi
dent iets dat veel andere staatshoofden niet
of nauwelijks hebben: macht. Macht met
een heel grote M.
De president zet in Frankrijk alle grote lij
nen van de binnenlandse en buitenlandse
politiek uit en geen onbelangrijk detail
in geval van nood beschikt hij over de
force de frappe, de Franse kernmacht. De
Franse president is een soort halfgod die
niets minder dan het lot van de natie in
handen heeft.
Als het op een president aankomt, zijn de
Fransen daarom veeleisend. Het moet niet
alleen iemand zijn van wie ze kunnen hou
den of wiens intellectuele capaciteiten ze
bewonderen, maar hij moet ook een beetje
malin zijn, sluw, bijna op het kwaadaardige
af. Mitterrand verenigt niet toevallig veel
van die kwaliteiten in zich.
Balladur lijkt op al die punten veruit de
mindere van Chirac. Chirac is bovendien
een politiek dier met veel campagne-erva
ring en Balladur niet. De Fransen respecte
ren Balladur als premier, als man die even
op de winkel past. Maar ze vinden hem ook
oersaai en slaapverwekkend. Hij lijkt voor
het presidentsambt te soft, te sullig, te
Als Balladur zich niet heel snel van dat
imago ontdoet, kan hij het verder wel ver
geten. Maar hoe? Hij lijkt het niet te weten.
Zoals hij nog veel meer kneepjes lijkt te
moeten leren. Het weekblad Le Canard En-
chairié vermeldde deze week een anekdote:
Onlangs op een Europa-Cupavond hamer
de een medewerker erop dat Balladur voor
al moest benadrukken hoe hij het waar
deerde dat de mensen ondanks het voetbal
toch naar de verkiezingsbijeenkomst waren
gekomen. Balladur stond perplex. ,,Ik moet
geloof ik nog heel wat leren", zou hij heb
ben gezegd. Waarschijnlijk te veel voor de
tijd die hem nog rest voor de Fransen naar
de stembus gaan.
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Als antwoord op Bolkesteins aanval op het vreemdelingenbeleid
De toon is gezet. De sociaal-democraten werpen zich de komende tijd
op als de beschermers van het fatsoen. Het brainstormen in de PvdA-ge-
lederen is nog niet afgerond, maar fractievoorzitter Jacques Wallage zet
zijn mond sinds deze week weer wat wijder open. Is er met de WD nog
wel een 'fatsoenlijk' vreemdelingenbeleid te voeren, vroeg hij zich hard
op af, na afloop van de zoveelste nabespreking in zijn fractie van de sta-
tencampagne.
Voor de verkiezingen wilde de PvdA-top haar vin
gers niet branden aan het vraagstuk van de bui
tenlanders. De sociaal-democraten vonden het
vreemdelingenbeleid zo'n zwaar beladen onder
werp, dat ze er eigenlijk geen politieke discussie
over wilden. Bovendien: wat viel er te winnen met
een aanval op Bolkesteins harde asielbeleid? Ook
een aanzienlijk deel van de PvdA-aanhang denkt
immers dat de toekomst er met minder vreemde
lingen plots veel zonniger uitziet.
Maar deze tactiek van beschaafd zwijgen bleek
fout. Nu de veldtocht verloren is, krijgt WD-lei-
der Bolkestein ineens wel de wind van voren. ,,De
vraag is: hebben we een gezamenlijke fatsoenlijke
lijn of laten we onze oren hangen naar gevoelens
in de maatschappij dat vreemdelingen de schuld
van alles zijn", zei Wallage woensdag. De WD
laat zich te veel meedrijven op een golf van on
frisse sentimenten, vindt Wallage.
De vraag is waarom de PvdA nu ineens wel tegen
gas geeft tegen de in Nederland levende angst
voor 'het vreemde'. In een intern discussiestuk
van de PvdA staat het antwoord. De partij moet
een principieel antwoord hebben op kernvraag
stukken zoals de opvang van vluchtelingen en de
integratie van buitenlanders, valt daarin te lezen.
Wie de zwevende kiezer wil trekken, moet in de
'supermarkt van partijen' geprofileerde duidelijk
heid bieden. Anders gezegd: je moet de tegenstel
ling met andere partijen duidelijk maken. Met va
ge praatjes verkoop je niks, aldus het stuk.
In de analyse die de PvdA de afgelopen week
heeft gemaakt, zal die conclusie zeker zijn getrok
ken. Net als Bolkestein moet de PvdA het aandur
ven kwesties op scherp te zetten, aldus vice-frac-
tievoorzitte Karin Adelmund deze week in het
opinieblad Elsevier. „Wij, die er andere ideeën op
nahouden, moeten dat ook durven."
De waarschuwing van Wallage aan het adres van
Bolkestein moet in dat licht worden gezien. De
PvdA en de WD kiezen beide voor een streng
toelatingsbeleid. Wetten die dat beogen, zijn al
lang aangenomen. Wat dat betreft hoeft er in de
coalitie geen splijting te ontstaan. Indien de WD-
fractie, opgezweept door de retoriek van Bolke
stein, nog verder wil gaan, ontstaan er proble
men. Wallage heeft het piketpaaltje geslagen: het
vreemdelingenbeleid moet wel 'fatsoenlijk' blij
ven. En dat betekent geen verplichte spreiding of
een verbod op gezinshereniging, zoals de WD
heeft geopperd.
Maar dat is niet het enige onderwerp waarop de
sociaal-democratische 'fatsoensrakkers' nu willen
scoren. De lakmoesproef voor de PvdA wordt het
inkomensbeleid. Ook dat moet sociaal 'fatsoen
lijk' zijn. Als de partij er niet in slaagt de koop
kracht van minima, bejaarden en uitkeringstrek
kers te beschermen, zo zei Wallage, dan stevent
de PvdA over driejaar af op de negende verkie
zingsnederlaag.
De sociaal zwalckeren hebben immers vorige
week niet massaal op de PvdA gestemd, terwijl
dat toch hün partij zou moeten zijn. Dat is een
niet mis te verstaan signaal. Als de traditionele
achterban zijn heil elders zoekt, is er wat mis met
het klassieke gedachtengoed van de partij.
Het sociale gezicht moet opgepoetst, denken ze
bij de PvdA. „Straks zullen de cijfers over het in
komensbeeld spreken. De minima verliezen 3,75
procent koopkracht. Dat is voor de PvdA onac
ceptabel", zegt Adelmund in Elsevier. Andere par
tijen vinden de traditionele PvdA-koopkracht-
plaatjes maar gemekker over symbolen. Adel
mund: „Alsof wij hechten aan symbolen. Nee me
neer, we hechten aan fatsoen."
Maar hoe breng je sociaal fatsoen aan de man of
vrouw? Een goede verkoper heeft de PvdA wel in
huis: Wim Kok. Hij staat van links tot rechts be
kend als een eerbaar mens, met oog voor sociale
rechtvaardigheid. Als lijsttrekker zal hij die rol
over enkele jaren gloedvol op zich kunnen ne
men. Tot die tijd moet de PvdA vooral uitleggen
waarom haar principes het waard zijn om op de
partij te stemmen.
De partij moet niet alleen zeggen dat het fatsoen
lijk is de zwakkeren in deze samenleving met de
welvaart mee te laten groeien en buitenlanders
niet buiten te sluiten. De partij moet ook op basis
van argumenten uitleggen waarom. Misschien
komt het sociaal-democratische gedachtengoed
dan wel over.
DEN HAAG ANS BOUWMANS
Twee gevluchte vrouwen uit Bos
nië zijn net aangekomen in Haar
lem waar ze in een asielzoekers
centrum worden ondergebracht.
archieffoto united photos de
boer» ron pichel
LEVEN
METEEN
GEHANDICAPT
Op verzoek van deze krant schreef
freelance journalist Daniëlle Kraft de
geschiedenis van haar dochter Laura
op. Laura is drievoudig gehandicapt.
Deze diagnose werd pas onlangs
gesteld. Laura is vijfenhalf jaar.
Deze serie staat niet model voor hoe
het gaat als je een niet zichtbaar
geestelijk gehandicapt kind krijgt. Elk
kind, elk gezin heeft zijn eigen verhaal.
Dit is zo'n verhaal. Het verhaal van
een moeder.
Met de kinderarts spreken we
een onderzoekstraject af: er
zal een chromosomenonder-
zoek worden gedaan, om eventuele erfelijk
heid vast te kunnen stellen, wat voor onze
andere kinderen ook belangrijk is; er zal een
hersenscan worden gemaakt en urine-onder-
zoek moet uitwijzen of sprake is van een stof
wisselingsziekte. Vervolgens zal mogelijk au
tisme worden onderzocht en tenslotte zal ge
richt taal/spraakonderzoek worden gedaan.
De KNO-arts verwijdert de weer aangegroei
de neusamandel en plaatst nieuwe buisjes in
Laura's oren.
Dan lassen we eerst een pauze in. We zijn
allemaal een beetje onderzoeksmoe. Ik ben
er niet meer toe in staat. En Laura ook niet.
Ons hele gezin trouwens niet. We zien al
maandenlang op z'n minst één witte jas per
week, vaak meer. Het is voor even genoeg.
Na de zomer beginnen we met de serie on
derzoeken, zoals afgesproken met de kinder
arts.
Er zijn meer goede ontwikkelingen. We
hebben een nieuwe huisarts, die zich be
trokken toont. En de school waar Laura is af
gewezen, heeft een alternatief. Een MLK-
school, dat is althans wat ik op dat moment
versta. Een school voor Moeilijk Lerende Kin
deren. Lijkt ons een goed idee. Laura zit nog
op de 'gewone' peuterspeelzaal, maar over
een paar maanden wordt ze vier en dan moet
er toch iets gebeuren.
Als ik Laura enkele dagen na dit bericht naar
de peuterschool breng en vertel over de mo
gelijk nieuwe school en de naam van de
school noem, zegt iemand dat 'dat toch een
ZMLK-school' is? Een school voor Zeer Moei
lijk Lerende Kinderen. Ik blijk het verkeerd te
hebben verstaan. Ik moet even gaan zitten.
ZMLK is qua niveau veel lager dan waarop ik
Laura had ingeschat. Ik word met een reuze,
klap geconfronteerd met mijn eigen door
hoop vertekende overschatting. En met mijn
vooroordelen. ZMLK, die kinderen kunnen
bijna niks! Dacht ik. Dat zijn zielige gevallen.
En mijn kind hoort daarbij? Is het zó erg?
Thuis de zoveelste huilbui. Mijn verdriet gaat
volledig aan Laura voorbij. Ze speelt rustig
door; blokjes in en uit de ton. Ik heb het
moeilijk. Met alles.
De ZLMK-school doet het prima. Ik heb
moeten wennen aan het intieme wij-
sfeertje, dat 'wij-doen-zulke-fijne-dingen-
met 'onze'-kinderen', aan al die gehandicap
te kinderen bij elkaar. Maar 't is een fijne
school waar iedereen meeleeft bij elke stap
vooruit. Het nieuws van Laura's eerste woord
deed de hele school opveren. De juf en de
logopediste schoten vol bij deze doorbraak.
Ze v/as de eerste weken thuis niet te genie
ten; agressief, boos, dwingend, vol verzet en
afwijzing. Ik mocht 'r niet aanraken, een
knuffel werd weggeduwd, voor een liefkozing
kreeg ik een schop of klap terug. Het is goed
dat ze reageert op de verandering, zeiden ze
op school. En langzaamaan is ze gewend. De
aandacht en de structuur doen wonderen. Er
is veiligheid en vertrouwen. Laura wordt
goed geobserveerd. Men ziet er hoe verba
zend veel ze begrijpt, ondanks haar niet pra
ten. En dat is iets wat in alle onderzoeken tot
dan toe niet één deskundige erkende.
In het nieuwe schooljaar, als Laura net vier is,
start het met de kinderarts afgesproken on
derzoekstraject. De 'autistenleerkracht' op
school ziet Laura als 'een echte autist'. Een
wel erg boude bewering naar later blijkt,
maar gericht onderzoek hiernaar stond toch
al op de rails, dus dat wordt nu meteen mee
genomen. Bij de Riagg Noord-Kennemerland
in Amsterdam. Wachttijd: een half jaar.
Als Laura bijna vijf is, begint de Riagg met
haar autisme-onderzoek. Gigantische vra
genlijsten werken we door met een orthope
dagoge. Emotioneel heel enerverend. Idiote
vragen worden gesteld. Of Laura liegt en ma
nipuleert? Hoe kun je liegen als je niet kunt
praten?
In september volgt het onderhoek van de
kinderpsychiater. Een uurtje spelen, observe
ren. Wij mogen er niet bij zijn. Begrijpelijk. Er
wordt een videofilm gemaakt, die we later te
zien zullen krijgen.
Het eindgesprek, met diagnose en aanbe
velingen, verloopt goed. Een drievoudige
handicap, zo luidt de conclusie: een taal-
/spraakstoornis, retardatie ofwel een verstan-
Laura, op haar vijfde verjaardag. Feest op school.
delijke achterstand en aanverwant autistisch.
Het verslag dat we enkele weken later krijgen,
roept echter nogal wat wagen op. Er staan di
verse feitelijke onjuistheden in. Dat is één. Er
staan ook beweringen in, die naar ons idee te
gemakkelijk verkeerd kunnen worden geïn
terpreteerd. Dat kan over tien, vijftien jaar
gevolgen hebben als we Laura om maar wat
te noemen, voor een dagverblijf of activitei
tencentrum aanmelden. Dit Riagg-rapport
wordt in een dossier gevoegd, dat jaren mee
gaat. Deze passage bijvoorbeeld: 'Daarnaast
valt op dat Laura aan het einde van het on
derzoek geen verlangen laat zien om zich
weer bij moeder te voegen', Het komt aan als
een linkse directe. Mijn verhouding met Lau
ra is goed en hecht, van beide kanten. Autis
tisch of niet, ik merk dat ik belangrijk voor
haar ben. Dit zinnetje, wat moet ik daaL
Welke conclusie wordt hieraan verbo:
Een problematische verhouding tussen
der en kind?
De video brengt duidelijkheid. We ziel
de psychiater midden in een spel tegen|
zegt dat 'we weer naar mama gaan'.i
Laura wil eerst haar spel afronden, dèt|[E
wat bij Laura hoort. Het zegt iets over
maar niet over haar en mij. Maar als
zinnetje in het onderzoeksverslag blijfti t
is het voor mij niet moeilijk raden hl 1
over tien jaar kan worden uitgelegd. P'
dan nog maar eens dat je het er destiji^
mee eens was! N
Er staan meer rare dingen in het Riagv
slag. Zo worden uitspraken gedaafh
Laura's taai-spraakstoornis, zonder
een psycholoog of logopedist bij gewet
Een psychiater is er voor psychiafc1
stoornissen, niet voor taai-spraak probk
Dat Laura niet praat, is niet zo moeilijl
te stellen. Daar hebben we geen psy« I
voor nodig, dat kan onze buurman ö-
voer er met de kinderpsychiater een o(
ze discussie over. Uiteindelijk laat
•maar zo.
De Riagg adviseert een speciale scl
Amsterdam, waar - aldus de toelichtii
specifiek taal-spraakprogramma wori
den aan verstandelijk gehandicapte
met een taal/spraakprobleem.
We zijn enthousiast. Ook wij
graag voor Laura en voor ons d;
leert praten. Maar dat enthousiasmi
maar even. Het Riagg-advies blijkt
waag volstrekt onjuist; het niveau
leerlingen op die bewuste school ii
snee', zo wordt mij meegedeeld. Er 2
geen verstandelijk gehandicapte lee
Slordig van de Riagg.
Ook op Laura's school springen zt
bij het lezen van dit advies; een
school, terwijl ze hier alle specifieke
men van Laura geïntegreerd aanpak
Riagg heeft niet eens de moeite g<
hiernaar te informeren. En de Riag
nelijk ook voorbij aan de gevolgen
val - die verandering van school v<
(licht)autistisch kind als Laura kan 1
In een 'aanvullend schrijven' dat acl
officiële onder zoeksverslag aan is
heeft de Riagg inmiddels correcties
bracht. Dat zinnetje over mij, de mc J
tenminste gewijzigd. Dat van die sc
Amsterdam niet. En daar hebben
schouders maar over opgehaald.
DANIELLE KRAFT
MORGEN, het laatste deel van dei
Verwerken doe je stukje bij beetje.
Vorige afleveringen van deze serie11
gepubliceerd op: 11,13,14,15 en 16 I
