Bedrijven
nemen eisen
boeren over
D66 trekt geen dramatische
jj conclusies uit nederlaag
Binnenland
Niemand laat een traan om vertrek directeur Staatsloterij
'Spreekstalmeester' Nuis
vindt zijn circus wel leuk
In de berm na botsing
"Supermarkten willen
toeslagen schrappen
PONDERDAG 16 MAART 1995
rste fct zijn dè kreten bij de verliezers van de sta-
nverkiezingen: meer smoel, beter profileren.
66 doet daar liever niet aan mee, maar ont-
er niet aan. D66-leider Hans van Mierlo
ds roij meteen na de enorme klap dat zijn partij
j°fch nooit heeft aangepast aan nederlagen of
is °P|erwinningen en dat ook nu niet zal doen. Niet
rarts dereen is dat met hem eens, zoals gisteravond
haar jjdelijk werd tijdens een fractievergadering
;t ve%arin de verkiezingsuitslag uitvoerig werd be-
d|roken.
ek vljt meningsverschil voedt niet alleen de ver-
kin(oecjens dat Van Mierlo niet langer de onaan-
ema%tbare leider is, het maakt het er voor D66 ook
afet eenvoudiger op. Ondanks het feit dat frac-
:spectVoorzitter Gerrit Jan Wolffensperger gister-
te 8eond opgewekt meldde dat er géén nieuw ver-
ireau ezingsprogramma komt en er géén wisseling
ik ge!n het leiderschap op de agenda van het frac-
ntrolftberaad stond.
teteeiRg heeft tot nu toe bewust de middenpositie in
met o coalitie ingenomen. De kiezers hebben die
Ei] van bemiddelaar echter niet beloond. Ka-
n ho<erlid Bert Bakker: „Daarom moeten we meer
nvallen, wat meer een eigen gezicht laten
in". Volgens diverse fractieleden zou D66 na-
ukkelijker op moeten komen voor de midden-
komens. Bij sociale vraagstukken zou men
(st veel meer de kant van de PvdA moeten kie-
r
it eerste effect hiervan was deze week al te
;rie v4n bij de opmerkelijke ommezwaai inzake het
i maaien risico van tweehonderd gulden in de ge-
ndheidszorg. D66 schaarde zich, tegen de
wens van haar eigen minister Borst, aan de zijde
van de PvdA, die fel tégen het voorstel is.
Maar daarmee komt de partij er nog niet. Het
eeuwige probleem voor D66 is dat het twee zie
len in één borst verenigt: de partij wil èn sociaal
èn liberaal zijn. Dat heeft er ook toe geleid dat
de partij in het kabinet steeds tussen PvdA en
WD in stond en vooral de rol van bruggenbou
wer heeft gespeeld. Die opstelling wil Van Mier
lo niet graag verlaten, niet in de laatste plaats
omdat hij alleen deze coalitie écht wenste. Vol
gens hem heeft D66 bovendien geen bestaans
recht meer als ze zich scherp zou profileren;
voor een puur sociale opstelling is er de PvdA en
voor een puur liberale opstelling de WD.
Vanuit die visie heeft Van Mierlo altijd zijn af
schuw uitgesproken over de felle, Angelsaksi
sche manier van oppositie voeren. Maar hij ziet
nu tot zijn schrik dat de man die deze vorm wél
toepast, WD-leider Bolkestein, daarmee een
historische verkiezingswinst heeft geboekt. Toch
blijft Van Mierlo aanvoerder van de 'nuchtere'
stroming die zich op het standpunt stelt: we
hebben fors verloren, maar hebben we eigenlijk
wel iets fout gedaan? Deze stroming wijst ook
op de peilingen waaruit bleek dat D66 bij een
opkomstpercentage van tachtig procent 23 ka
merzetels zou hebben behaald.
De 'nuchteren' geloven er ook niet in dat kabi
netsbesluiten over milieu-gevoelige onderwer
pen D66 een zware klap hebben bezorgd. D66
zal daarom ook niet meer nadruk op het milieu
standpunt gaan leggen. Men blijft bij de opvat
ting van minister Wijers van economische za
ken, die vindt dat beslissingen die goed zijn voor
de economie ook best goed kunnen uitpakken
voor het milieu.
den haag carel coseling
De tekst van het persbericht
was kort en krachtig: 'De direc
teur van de Stichting exploitatie
Nederlandse Staatsloterij, L. van
Gastel, heeft in het belang van
de organisatie vandaag zijn ont
slag aangeboden. Het ontslag is
door de Raad van Commissaris
sen geaccepteerd'.
Veel tranen zullen de commis
sarissen niet hebben geplengd.
Het verleden van Van Gastel
werd sinds eind vorig jaar door
de Algemene Rekenkamer on
derzocht. Het onafhankelijke
controle-orgaan van rijksuitga
ven deed dit op verzoek van
staatssecretaris Vermeend van
financiën.
De Rekenkamer moest kijken
hoe contracten van de Staatslo
terij tot stand kwamen, hoe de
inhoud ervan was en hoe de
contracten werden beheerd. De
Rekenkamer moest vooral alert
zijn op mogelijke belangenver
strengeling bij Van Gastel.
De Rekenkamer dacht voor
kerstmis klaar te zijn, maar het
onderzoek duijrde veel langer.
Het materiaal dat de speurneu
zen van de Rekenkamer boven
water haalden, was er dan ook
naar. 'Zeer interessant' meldde
een betrouwbare bron in febru
ari nog.
Er was al wat voorwerk gedaan.
Zo bleek medio vorig jaar al dat
Van Gastel, toen hij nog inte
rim-manager bij de Staatsloterij
was, aandelen had in het Zoe-
termeerse rhailingbedrijf APM
en dat voerde ook opdrachten
voor de Staatsloterij uit.
Die aandelen stootte Van Gastel
pas in april 1993 af, toen hij offi
cieel directeur van de Staatslo
terij werd. De Staatsloterij bleef
wel zaken met APM doen. Toen
het mailinghouse failliet ging,
werd een contract gesloten met
APM Computerservices.
Er kwamen nog meer 'rare' din
gen boven water. Zo bleek Van
Gastel bij de bouw van een duur
nieuw kantoor voor de Staatslo
terij, familieleden als adviseurs
te hebben ingezet. Voorts bleek
hij met anderen te beleggen in
dure Haagse panden.
Hoewel het net zich rond Van
Gastel sloot, bleef hij halsstarrig
ontkennen. „Allemaal cowboy
verhalen. Ik ben schoonwas
zijn commentaar. De Staatslote
rijtopman was wel zo eerlijk te
erkennen dat het gedoe rond
zijn persoon slecht was voor de
positie en het imago van de on
derneming waar hij leiding aan
gaf.
Met datzelfde argument heeft
Van Gastel nu hals over kop de
benen genomen. Vaststaat dat
de directeur enkele weken gele
den het voorlopige eindrapport
van de Rekenkamer in handen
heeft gekregen met het verzoek
daar commentaar op te leveren.
Dinsdagochtend kreeg Van Gas
tel te horen dat de Rekenkamer
het eindrapport volgende week
woensdag openbaar wilde ma
ken. Enkele uren later was hij
verdwenen. Hoewel het officieel
wordt ontkend, is er natuurlijk
wel degelijk een verband tussen
de conclusies van de Rekenka
mer en het opstappen van Van
Gastel: het werd hem te heet
onder de voeten.
Geen der betrokkenen heeft er
baat bij dat de omstreden top
man langer blijft dan nodig is.
De Staatsloterij niet omdat de
onderneming behoorlijk leed
onder de negatieve publiciteit.
Krantenkoppen als 'Fraude bij
Staatsloterij' zijn dodelijk'. Zeker
als je in een concurrentiestrijd
bent verwikkeld met de andere
lotenaanbieder, SNS.
Staatssecretaris Vermeend zag
Van Gastel ook liever gaan. De
Staat heeft alle aandelen van de
Staatsloterij in handen. Per jaar
levert de onderneming 150 mil
joen voor de schatkist. Negatie
ve publiciteit kan de lotenomzet
doen dalen. Bovendien bestaat
dan de mogelijkheid dat illegale
spelletjes weer aantrekkelijk
worden als het 'gouden' staat
slot besmet raakt.
Tenslotte is er de Rekenkamer
zelf. Die kan nu een zeer kri
tisch rapport rustig kuisen van
de hardste passages. Het stuk
kan ook eerder worden uitge
bracht: de lading is nu toch on
schadelijk geworden. Zo blijft
het onkreukbare instituut ge
vrijwaard van een welles-nietes-
spelletje met Van Gastel, Ver
meend en de Tweede Kamer.
En zo profiteert iedereen, zelfs
Van Gastel. Die kan nu 'een
'Niemand wil korter studeren, dat is een probleem
Niemand zit te wachten op kor
tere studies. Wel op langere.
„Dat is een probleem", conclu
deerde staatssecretaris Nuis van
onderwijs gisteren aan het ein
de van de eerste van zeventien
bijeenkomsten over de toe
komst van het hoger onderwijs.
De première van het 'circus-
Nuis', zoals de bijeenkomsten
door sceptici worden genoemd,
was de staatssecretaris goed be
vallen. De ongeveer veertig
deelnemers uit onderwijs, be
drijfsleven en andere sectoren
hadden 'constructief van ge
dachten gewisseld' en er waren
ook nog wat 'concrete korrels'
uitgekomen, zo stelde Nuis aan
het slot vast.
Maar dat niemand kortere
studies wil, daar zat Nuis toch
wel een beetje mee in zijn
maag. Want hoe het hoger-on-
derwijsstelsel er straks ook gaat
uitzien, korter zullen de studies
worden omdat het hoger onder
wijs anders onbetaalbaar is,
denkt het kabinet. „Wat nou:
open discussie", riep een boze
student.
Ook de aansluiting van het
onderwijs op de arbeidsmarkt,
een stokpaardje van de werkge
vers, was een dankbaar discus
siepunt. Voorzitster Hekster van
de studentenbond LSVb: „Het
gaat om de ontplooiing van de
student. Ik studeer omdat ik het
leuk vind, ook al weet ik dat ik
er geen baan mee krijg. Dat
hoeft toch ook niet?". Woord
voerder Visser van MKB Neder
land: „Toch wel aardig als je een
baan zou krijgen. Dat is voor de
meeste studenten ook wel de
bedoeling."
Na afloop verklaarde menig
deelnemer aan de discussie zelf
niet veel wijzer te zijn gewor
den. Nuis deerde het niet: ,,Ik
ben vol goede moed."
Boeren: Minister
'verbranden en
ophangen' mag
den haag anp
De Gelderse boeren zijn niet
van plan minister Van Aartsen
(Landbouw) hun excuses aan te
bieden voor het ophangen en
verbranden van poppen die de
minister moesten voorstellen.
Vooral de fracties van PvdA en
WD hebben op excuses aange
drongen.
Actieleider Van den Brink wil
daar niets van weten. „We heb
ben de minister opgehangen,
niet de man." Van Aartsen heeft
in de Kamer wel zijn excuus
aangeboden voor zijn uitlatin
gen afgelopen zaterdag in Wa-
geningen. Toen zei hij in de hit
te van het debat met de boeren
'dat de dijken het toch wel had
den gehouden', waarop hij bij
na werd gelyncht. Ook straft hij
twee ambtenaren die eergiste
ren voor het raam van het mi
nisterie van landbouw een affi
che hebben opgehangen met de
tekst '50 procent'.
'Subsidieer
omroepen per
programma'
amsterdam gpd
De overheid moet niet langer de
omroepbijdrage naar de publie
ke omroepen doorsluizen, maar
er een fonds mee vormen waar
mee bijvoorbeeld culturele en
informatieve uitzendingen wor
den (mee)betaald. Ook de com
merciële zenders moeten een
beroep kunnen doen op dat
fonds. Dat heeft directeur
Goedhart van het Bureau voor
Economische Argumentatie van
KPMG gisteren in Amsterdam
gezegd tijdens een symposium
over de toekomst van het pu
blieke bestel.
Volgens Goedhart vervaagt de
grens tussen de publieke en
commerciële omroepen sterk.
Het belangrijkste verschil is vol
gens hem dat 'Hilversum' veel
overheidsgeld krijgt. „De pu
blieke omroepen worden voor
het grootste deel gefinancierd
door de overheid. Maar tegelij
kertijd strijden ze wel om de
zelfde reclameguldens met een
programmering die steeds meer
op die van hun commerciële te
genstanders gaat lijken. Als die
trend doorzet, is er sprake van
oneerlijke concurrentie.
Voorwaardelijk
voor ontkenning
jodenvergassing
den haag anp
De rechtbank in Den Haag heeft
vandaag de 53-jarige S. Verbcke
uit Antwerpen tot 5000 gulden
boete en een voorwaardelijke
gevangenisstraf van vier maan
den veroordeeld. Voor dat
laatste geldt een proeftijd van
twee jaar. De rechtbank acht de
man schuldig aan belediging
van het joodse volk en het aan
zetten tot rassenhaaL
Verbeke wordt onder meer
verantwoordelijk gehouden
voor het versturen van De
Rudolf Expertise naar 454 scho
len in Nederland, vorig jaar.
Daarin wordt de vergassing van
joden afgedaan als een 'mythe'.'
eroordeeld voor
"iscriminatie
voorzitter van het Oud Strij -
rs Legioen (OSL) is vanmor-
i door de politierechter ver-
1 gefdeeld tot een boete van vijf-
ruazend gulden, waarvan twee-
izend voorwaardelijk wegens
ze (Criminatie van minderheden.
zeik moet hij een rectificatie
éskiatsen in het lijfblad van de
■t geL, Sta Vast. De discrimine-
uitlde uitlatingen zijn in 1992
Ne^laan. In het blad werden
ntzèpderheden gelijkgesteld aan
minelen en profiteurs. De
(oordeling is conform de eis
de officier van justitie.
dai
nieuwlande» Zeven bouwvakkers belandden vanmorgen in de berm langs de N37 (Hoogeveen-Emmen) na een frontale botsing. Ze werden door
de brandweer uit hun wagens bevrijd. foto anp bert wieringa
Vandaag 'publieksvriendelijke prikacties
Gedupeerde ondernemers uit het Gelderse rivierenge
bied eisen, net als de boeren, een goede regeling voor de
schade die zij als gevolg van de verplichte evacuatie in fe
bruari hebben opgelopen. Willigt.het kabinet hun eisen
niet in, dan dreigen de bedrijven geen belasting meer af
te dragen. Ondertussen heeft de Kamer de boze boeren,
die 100 procent schadevergoeding eisen, gisteren niet te
vreden kunnen stellen. Daarom houden boeren en tuin
ders vandaag diverse 'publieksvriendelijke prikacties'.
De Gelderse ondernemers kwa
men gisteravond bijeen. Ze
hoeven geen '100 procent' ze
willen een deel van de kosten
best zelf betalen maar eisen
wel een andere regeling. Nu
krijgen ondernemers alle evacu-
atiekosten vergoed als de werk
zaamheden door derden zijn
uitgevoerd. Daarvoor moet de
ondernemer wel een rekening
van bijvoorbeeld een verhuisfir-
ma laten zien.
Het actiecomité eist ook een
vergoeding als het bedrijf zelf
spullen heeft verhuisd en opge
slagen. Ook wil het compensa
tie van misgelopen orders ten
tijde van de evacuatie en geld
om het overwerk van personeel
na de terugkeer te betalen. De
werkgeversorganisaties MKB
(het gefuseerde NCOV/KNOV)
en de NCW/VNO sloten zich
gisteravond weifelend aan bij de
eisen van de ondernemingen.
De boeren zien na het 'teleur
stellende' kamerdebat van gis
teren, toch nog openingen om
tot een redelijke schadevergoe
ding te korhen. Het kabinet wil
65 procent van de schade ver
goeden, wat voor de boeren on
bespreekbaar is. Zelf hebben zij
voorgesteld het eigen risico van
35 procent te koppelen aan een
maximumbedrag van 5000 gul
den.
Daarop is nog geen duidelijke
reactie gekomen van landbouw
minister Van Aartsen. Hij is de
boeren gisteren wel op een aan
tal punten tegemoet gekomen.
Hij wil de eigen arbeid van boe
ren wel vergoeden, ook als daar
geen rekeningen van bestaan.
Verder wil hij rentesubsidie ver
lenen aan boerenbedrijven die
extra leningen moeten afsluiten.
Van Aartsen wil de schaderege
ling op termijn aanpassen,
maar dan moet hij eerst weten
wat de totale omvang van de
schade is.
De minister krijgt steun van
de regeringspartijen. Het CDA
verwijt Van Aartsen vaagheid.
Voorzitter G. Doornbos van de
land- en tuinbouworganisatie
LTO-Nederland vindt het ka
merdebat van gisteren ook ge
tuigen van 'vaagheid'. „Zowel
de coalitiepartners als de minis1
ter hebben de kans laten liggen
eindelijk duidelijkheid te schep
pen."
Zo'n 25 boeren reden gisteren met
hun tractoren bij Hedel de auto
weg A2 richting Utrecht op. Voor
de brug bij Zaltbommel gingen ze
er weer af. Het verkeer had geen
last van de actie. foto anp
Dode en gewonden door haastig rijden
breda Gehaast rijgedrag van een 23-jarige Bredanaar is een 30-
I jarige autobestuurder uit Den Haag gisteren fataal geworden. De
Bredanaar, die op weg was naar zijn opa die op sterven lag. haal-
de op de A 16 via de vluchtstrook twee elkaar passerende vracht
wagens rechts in. Daarna kwam hij te snel naar links. Eén van de
vrachtwagens schoot door de middenberm en kwam frontaal in
1 botsing met vijf personenwagens die uit de richting Antwerpen
kwamen. Eén van deze auto's belandde in een sloot. De bestuur-
ider ervan was op slag dood, zijn passagier raakte zwaargewond.
Een andere automobilist liep lichte verwondingen op.
Geen smartegeld voor moeder
middelburg» De moeder van de twee kinderen die in 1993 door
Jhaar ex-man om het leven werden gebracht, heeft geen recht op
^smartegeld. Dat heeft de rechtbank in Middelburg gisteren he
lsloten. De vrouw uit Hoek in Zeeuws-Vlaanderen had 100.000
.gulden van haar ex-man geëist wegens ernstige psychische
^schade. Volgens de rechtbank levert de onrechtmatige daad je
gens de kinderen geen onrechtmatige daad jegens de moeder
)(op. De vrouw gaat in hoger beroep.
Dijkstal wil snel Europolverdrag
Minister Dijkstal van binnenlandse zaken wil dat de
'Europol-conventie zo spoedig mogelijk door de lidstaten van de
Unie wordt vastgelegd. Europol, de Europese koepel-
organisatie voor politie-informatie, is weliswaar al een jaar in
ldDen Haag gevestigd, maar dreigt zonder die conventie niet seri-
ïceus te worden genomen door politie- en Justitie-autoriteiten in
nde verschillende landen van de Europese Unie. Dat zei Dijkstal
isgisteren bij de officiële overdracht van het Eüropolgebouw aan
eide Europese Unie (EU).
oi
iiQnaangename uren voor velen juist aangenaam
haag anp
,rje grote supermarkten (VGL)
Mllen af van de toeslagen voor
I erken na zessen en de zater-
8 ïgen. Daar staat dan tegenover
het personeel niet tegen zijn
|d buiten de huidige normale
ubeningsuren hoeft te werken,
heeft de VGL voorgesteld in
,ar» openingsronde voor de nieu-
CAO voor de 200.000 super-
J^arktwerknemers.
^^VGL vertegenwoordigt het
j°rootwinkelbedrijf en is onder
^Invoering van Albert Ileijn
van veel ruimere
^nkeltijden. Het Vakcentrum
'vensmiddelen van kleinere
supermarkten wil
'nLarentegen dat supermarkten
n uiterlijk acht uur 's avonds
i 1 deuren sluiten. De beide
^rkgeversorganisaties zijn het
PPeen eens over het schrappen
ch dé onregelmatigheidstoe-
voor het personeel.
vinden daarbij de bonden
genover zich, die vasthouden
at ri hé huidige toeslag van vijf-
ur^ procent voor de koopavon
den en de zaterdagen na twee
°\r 's middags en die toeslag
voor doordeweekse avond-
inti
en
- Voorzitter OSL
openingen wil laten gelden.
Daarnaast verlangen de bonden
dat werknemers invloed krijgen
op hun roosters en dat er een
betere beveiliging komt bij de
avondopening.
Volgens de werkgevers zijn de
'onaangename uren' anno 1995
bij een (groot) deel van het per
soneel juist zeer in trek. Ook
stellen ze dat niemand wordt
gedwongen op onaangename
uren te werken.
De Dienstenbonden gaan de
komende weken de werkne
mers 'demonstratief op de
hoogte stellen van de standpun
ten van werkgevers, aldus on
derhandelaar Noordman van de
FNV Dienstenbond na afloop
van de eerste onderhandelings
ronde.
