Het blijft stil vanuit de ruimte
Milieuvervuiling
bedreigt Alpen
holte hoekkeulcen
MET 5 GRATIS
APPARATEN
150..
Wetenschap
Milieu
O KOOKPLAAT
O OVEN
O AFZUIGKAP
O KOELKAST
O VAATWASSER
MET 5 SIEMENS APPARATEN 6995.
DONDERDAG 16 MAART 1995
962
REDACTIE 023-150263/150265
Eeuw lang luisteren naar signalen buitenaardse wezens levert niets op
Geleerden en sympathisanten van 'SETI', de Search for Extra Terrestrial In
telligence, zijn weer wat bekomen van de schok en richten de blikken weer
vastberaden hemelwaarts in het rotsvaste vertrouwen dat het ooit zal lukken
contact te leggen met... ja, met wat eigenlijk?
WASHINGTON BEN APELDOORN
De schok daverde door hun gelederen ten
gevolge van het onverhoopt tóch intrekken
van de jaarlijks bijna achttien miljoen gul
den die de Amerikaanse ruimtevaartorgani
satie NASA hun al zo goed als zeker had
Die beslissing moest, in de herfst van vorig
jaar 1994, genomen worden onder druk van
met name het Amerikaanse Congres, dat in
NASA's begroting voor dit jaar voor de zo
veelste keer het inmiddels bot geworden
bezuinigingsmes zette. Want er zit in dat
Congres een aantal even belegen als con
servatieve, zo niet hinderlijk kortzichtige
senatoren die dat 'niks opleverende gezoek
naar groene mannetjes' je reinste kul vin
den en bereid zijn het geld daarvoor over
desnoods alle balken te gooien behalve die
van SETI.
Dat geld hadden de SETI-onderzoekers
prachtig kunnen gebruiken om extra 'Mil
lion Channel Receivers' (MCR's) te kunnen
laten fabriceren en installeren en om meer
observatietijd te kunnen reserveren op
(meer) radio-observatoria. Met de MCR's is
het mogelijk om miljoenen frequenties te
gelijk te kunnen registreren en door toepas
selijke software bliksemsnel te laten analy
seren op ongewone signalen. Want als er
ergens vreemde wezens, net als wij, aan het
uitzenden zijn, zoek dan maar eens uit op
welke golflengte ze dat precies doen. Dat
vergt weer speciale micro-processoren
('chips') en registratietijd op supercompu
ters voor de interpretatie van de triljoenen
Bijna dertig jaar ge
leden stuitten radio
astronomen op een
merkwaardig signaal
uit de ruimte en één
van hen zette daar
'wow' bij. Wat het
voorstelde en waar
het vandaan kwam
bleef echter een
raadsel.
FOTO GDP
gegevenbits.
De«fgelopen tientallen jaren heeft men
trouwens niet stil gezeten; men heeft zich,
vooral via veel 'liefdewerk-oud-papier' en
goodwill toch verzekerd van een zekere
hoeveelheid waarnemingstijd en daarbij
komt nog dat langs elektronische weg een
manier gevonden is om, terwijl een radiote
lescoop een zeker object registreert, als het
ware 'mee te luisteren' op de geëigende
golflengten. Dat scheelt tijd en (veel) geld.
In het tweemaandelijkse tijdschrift The Pla
netary Report wordt vooral veel aandacht
besteed aan (toekomstig) onderzoek in ons
zonnestelsel en daarbuiten. En er is volop
gelegenheid om allerlei attributen te bestel
len: diaseries, videobanden, software, boe
ken, kalenders, T-shirts en kleurrijke pos
ters.
Dat levert geld op; broodnodig voor het on
derzoek. Bijvoorbeeld voor SETI, want dit
troetelkind blijft centraal staan bij de Inter
planetary Society (IS).
Om dat nog eens te benadrukken beschrijft
Steven Dick, astronoom van de Amerikaan
se Naval-sterrenwacht in de staat Washing
ton, in het februarinummer van 'Planetary
Report' hoe het zat met het onderzoek naar
buitenaardse beschavingen toen het ruim
tevaarttijdperk nog niet eens was aangebro
ken.
Sinds het eind van de vorige eeuw werden
de telescopen niet alleen groter maar werd
ook hun optisch vermogen ingrijpend ver
beterd waarmee onder meer de 'seizoenen'
op de planeet Mars werden ontdekt, zoals
men de kleurveranderingen op de planeet
interpreteerde. Dat bracht de schrijver H.G.
Wells bijna een eeuw geleden tot zijn we
reldberoemde novelle 'War of the Worlds'
waarvan het gelijknamige radiohoorspel
meer dan 30 jaar later zoveel consternatie
teweegbracht. Het besef vatte post dat die
andere werelden wel eens intelligent leven
konden bevatten die ook van radiosignalen
gebruik maakten om aan hun bestaan in
terplanetair en -stellair ruchtbaarheid te ge
ven.
Na de ontdekking van radiogolven, door
onder meer de in 1894 overleden Duitse fy
sicus Heinrich Hertz, waren het radiopio
niers als Tesla en Marconi die al in 1901 het
idee opperden om langs radiografische weg
te pogen contact met buitenaardsen te zoe
ken.
Tesla vond tijdens zijn radio-speurtochten
vanaf 1901 een aantal signalen die hij niet
kon verklaren en die hij toeschreef aan „de
eerste berichten die van andere werelden
hier op aarde te beluisteren waren". Marco
ni zocht meer de publiciteit en hield met
Regeringen van zeven landen tekenen akkoord in poging tij te keren
Gemzen, ook in
de Alpen bijna
uitgestorven.
FOTO ARCHIEF
I ïoog in de Alpen vliegen
■lelikopters heen en weer
eryer eens geïsoleerde ge
bieden om skiërs af te zet-
x Tn die per se een tocht
>etoor verse sneeuw willen
zenaken. Bij het landen
diegt de sneeuw alle kan-
?n uit. Het geluid is oor-
erdovend. Gemzen en an-
ere met uitsterven be
dieren rennen in
weg.
•NÈVE CAROLYN HENSON AP
ieuwe, gevaarlijke high-tech
'°4orten zoals heli-skiën richten
iiorme schade aan in dat klei-
e deel van de Alpen waar nog
tylde dieren leven en leiden ook
.^t een toename van het aantal
eristen, waardoor de natuur
meer in gevaar wordt ge-
•acht.
Een dier gebruikt vijf maal zo-
Jel energie wanneer het op de
slaat", zegt Ulf Toedter,
recteur van de Internationale
voor de Bescher-
Eing van Alpine Regio's. „Wan-
het dag en nacht koud is
M er anderhalve meter sneeuw
/[t, kan extra energiegebruik le-
^\in of dood betekenen."
^ing waren de Alpen een bijna
idoordringbare barrière voor
jzigers en een bron van legen
is en bijgeloof. Nu komen er
krlijks meer dan honderd mil-
en skiërs, wandelaars en berg-
iklimmers, die het 200.000
krkante kilometer grote ge-
pd hebben getransformeerd
een immense speeltuin.
problemen stapelen zich on-
irtussen op. Bossen worden
jor de luchtvervuiling aange-
*t of ze worden omgehakt om
bats te maken voor meer en
er skipistes. In ooit ongerep-
lalen zijn wegen, spoorwe-
en elektriciteitspalen aan-
legd. Unieke wilde dieren en
inten worden bedreigd of zijn
verdwenen door vervuiling en
bouwing.
J regeringen van de zeven Al-
/ïlanden (Frankrijk, Italië,
tfitserland, Oostenrijk, Liech-
kstein, Duitsland en Slovenië)
zijn het erover eens dat de Al
pen enorm achteruitgaan. Om
het tij te keren hebben deze lan
den een akkoord getekend dat
onlangs van kracht is geworden.
Doel van het unieke akkoord is
het beschermen van de natuur
en cultuur van de regio. „Het
belangrijkste van de conventie
is, dat de landen voor het eerst
gaan samenwerken", zegt
Toedter. „Tot dusverre trekt de
onderlinge concurrentie tussen
de landen de milieustandaar
den naar beneden. Als heli-ski-
en aan de ene kant van de berg
is toegestaan, voelen de dorpen
aan de andere kant zich ge
dwongen hetzelfde te bieden."
Voor het traditionele skiën is in
de Alpen zo'n 40.000 kilometer
aan skipistes aangelegd en het
aantal golfbanen zal naar ver
wachting aan het eind van 1995
verdubbelen tot 300. Milieu-ac
tivisten zeggen dat de skidorpen
teveel water gebruiken voor het
aanleggen van kunstmatige
sneeuw, wanneer de rivieren
hun laagste waterstand hebben.
Deze activisten noemden de
conventie 'een eerste stap',
maar zeggen dat er ondanks de
vele doelstellingen in het docu
ment bijna geen bindende re
gels in staan. De volgende stap
behelst een serie meer gedetail
leerde maatregelen of protocol
len, om de moeilijke problemen
ten aanzien van bossen en
energie aan te pakken.
Gepoogd zal worden door mid
del van regels te voorkomen dat
er nog meer uit beton opgetrok
ken skidorpen als Val D'Isère en
La Plagne in Frankrijk worden
gebouwd, die buiten het sei
zoen leeg staan. Ook moeten de
problemen in het Europese
wegtransport worden aange
pakt.
Zwitserland en Oostenrijk heb
ben zich de woede van de ande
re Europese landen op de hals
gehaald door het aantal vracht
wagens dat door de Alpenwe
gen, die Noord- en Zuid-Europa
met elkaar verbinden, mag rij
den te beperken. In 1994 heeft
Zwitserland na een referendum
bepaald dat alle vrachtwagens
binnen tien jaar alleen nog op
treinen door het Zwitserse deel
van de Alpen vervoerd mogen
worden.
Elk jaar wordt 105 miljoen ton
goederen per vrachtwagen over
de Alpen vervoerd en die hoe
veelheid zal naar verwachting in
de komende vijftien jaar ver
dubbelen. Alleen al het verkeer
over de St. Gotthard Pas spuwt
meer dan 100 ton vervuiling in
de atmosfeer op een druk week
einde, zegt de milieubeweging
Greenpeace.
De organisatie zegt dat grote
hoeveelheden ozon en stikstof
uit de uitlaatgassen de bossen,
die de Alpen tegen erosie en la
wines beschermen, aantasten.
En daarmee zijn de dieren die
in de bossen wonen in gevaar.
Sommige natuurbeschermers
hebben voorgesteld om meer
reservaten voor de bedreigde
dieren op te zetten, maar er is
weinig ruimte voor die plannen.
Door spoorlijnen en snelwegen
zijn de Alpen al in stukken ver
deeld die te klein zijn om een
echte natuurlijke omgeving
voor veel diersoorten te vor
men. Bij het oversteken van we
gen en spoorrails komen jaar
lijks veel dieren om.
Dertig jaar geleden waren er
nog 31 ongerepte gebieden van
meer dan 1.500 vierkante kilo
meter; nu zijn dat er nog 13.
'We zijn op het punt aangeko
men waar we nooit meer een
groot zelfvoorzienend natuurre
servaat in de Alpen zullen heb
ben', aldus een deskundige.
Er is wel enige vooruitgang ge
boekt, maar milieu-activisten
zeggen dat er veel meer gedaan
moet worden. Een stichting in
Genève probeert het zogenaam
de 'zachte toerisme' naar de Al
pen te halen. Dat gebeurt door
het aanleggen van paden door
de bergen die alleen lopend te
bereiken zijn. Diersoorten die in
de vorige eeuw zijn uitgeroeid,
worden langzaam weer terugge
plaatst in de Alpen. Het gaat
daarbij om de berggeit, de
gems, de lynx en de lammer
gier.
De schrijver H.G. Wells schreef bijna een eeuw geleden zijn wereldberoemde novelle 'War of the World's' waarvan het gelijknamige radiohoorspel
meer dan 30 jaar later zoveel consternatie teweegbracht. De aarde zou worden 'overgenomen' door buitenaards leven.
FOTO UIT WAR OF THE WORLD'S
Frank Drake die in fiet begin van de jaren
zestig de eerste gerichte pogingen onder
nam om naar bepaalde 'levensvriendelijke'
sterren te gaan luisteren. Maar nu, 35 jaar
na Drake's eerste gerichte pogingen, en bij
na een eeuw na de eerste ideeën van Tesla
en Marconi, mogen we ons afvragen wat de
oogst is na een eeuw van luisteren. Nul
komma-nul.
Het is en blijft stil in de verte, daar waar bil
joenen zonnen gehuisvest zijn en minstens
name de New York Times geregeld op de
hoogte van de resultaten. In 1915 vond hij
het tijd wereldkundig te maken dat er „in
derdaad onverklaarbare signalen zijn die
van de sterren lijken te komen". Tegen
woordig weten we dat dat juist is. Het zijn
inderdaad 'de sterren' die die radiostraling
produceren.
Gedurende de vele jaren nadien passeerde
een heel scala van kosmische radio-onder
zoekers de revue, tot aan radio-astronoom
evenveel planeten. Maar wat is een eeuw op
de eeuwigheid immers?
„Ik wil ervoor pleiten", zei een conservatief
Congreslid eind vorig jaar tijdens de behan
deling van NASA's begroting, „dat dat uit
zenden van radiosignalen stopt. Want er Is
niks en als er wat is lopen we het risico dat
we het opmerkzaam maken op ons be
staan. En wie weet wat voor rottigheid we
dan op onze hals halen."
in 12 uitvoeringen, 280 x 170
alle maatwijzigingen zijn mogelijk
er is geen betere
tijdelijk bij alle
miele afwas-
automaten een
belangrijk actie
voordeel van
TER AAR:WESTKANAALWEG ÏOO - 01722-4441
TER AAR: STOBBEWEG 19 - 01722-5882 (INDUSTRIETERREIN BOVENLAND)
ALPHEN A/D RIJN: GOUWESTRAAT 60a - 01720-20600
HANS VERKERK KEUKENS DE KEUKENSPECIALIST MET MEER DAN 30 JAAR ERVARING EN 50 FILIALEN IN NEDERLAND EN BELGIE
