Indiaan en citizen hebben elkaar nodig
Sean Connery in vijver vol kronkelende krokodillen
Film
Israels toekomstbeeld in
'Life according to Agfa'
'Hoogste Tijd' in zekere zin
de ultieme Frans Weisz-film
DONDERDAG 16 MAART 1995
'Wild Bunch' gevaarlijker dan in 1967?
hollywood Na anderhalfjaar op de plank te hebben gelegen
zal in Amerika alsnog de gerestaureerde versie van Sam Pechin-
pah's geruchtmakende western The Wild Bunch (1967) in roula
tie worden gebracht. Producent Wamer Bros had voor de geheel
opgeknapte nieuwe versie de tien minuten die destijds bij de
première waren gesneuveld teruggebracht, maar stuitte op de
filmkeuring die de film het NC-17 predikaat gaf. Concreet zou
dit betekenen dat de meeste bioscopen in de VS hem niet zou
den draaien. Merkwaardig genoeg was The Wild Bunch in 1967
gekeurd voor 14 jaar en ouder. Na enkele herkeuringen wordt de
film alsnog toelaatbaar geacht voor veertien jaar en ouder en
kan Peckinpah's meesterwerk door een nieuwe generatie ont
dekt worden.
FILMS IN LEIDEN
film overzicht
Met de camera op stap
De draadfabriek, die de econo
mie van het dorp draaiende
houdt, staat op het punt ten on
der te gaan. De chaos en ont
reddering, reeds lange tijd slui
merend aanwezig, treden nu
nadrukkelijk op de voorgrond.
Vooral als blijkt dat veel inwo
ners aan een geheimzinnige
longziekte lijden, veroorzaakt
door de giftige uitstoot van de
fabriek.
Gina, de eigenares, doet een
poging haar fabriek te redden.
Tussen de altijd aanwezige en
reutelende longpatiënten gaat
ze op zoek naar iemand die in
haar zaak wil investeren. De
gouden kans lijkt zich voor te
doen als op een dag een rijke
Amerikaan het stadje met een
bezoekje vereert.
marco van pelt
LVC, Breestraat 66, Leiden: Blood Simple,
do 16/3 en vr 17/3 20.00 uur. Parkfilm
huis, Cornells Geellaan 2, Alphen aan
den Rijn: 1000 Rosen, vr 17/3 en za 18/3
20.30 uur. lAK-cinema, Cleve-
ringaplaats 1Leiden: Life according to
Agfa, ma 20/3 20.00 uur.
Als montage-assistent bij de
thriller Evil Dead uit 1982 heeft
Joel Coen goed om zich heen
gekeken. Een jaar later maakte
hij zijn briljante debuut Blood
Simple. Later schreef Joel met
zijn broer Ethian een aantal
succesvolle films op zijn naam;
Miller's Crossing uit 1990 was
goed voor een Oscar.
Blood Simple heeft alle ingre
diënten van een goede thriller:
een perfect geschreven intrige,
een virtuoze verfilming van het
plot en, niet onbelangrijk,
angstaanjagende muziek. Met
deze elementen als basis zet
Joel Coen een passiemoord met
onvoorziene omstandigheden
voor iedereen neer. Café-baas
Marty verdenkt zijn vrouw van
overspel met de barkeeper en
huurt een privé-detective in.
Deze louche figuur, gespeeld
door M. Emmet Walsh, is voor
geld bereid beide geliefden om
zeep te helpen, maar al snel
ontdekt hij een andere manier
om zijn geld te verdienen.
1000 Rosen
Theu Boermans' debuut 1000
Rosen won vorig jaar drie Gou
den Kalveren op het Nederland
se Filmfestival. Toch werd de
film niet ingestuurd voor de Os
car nominaties, wat met 06 van
Theo van Gogh wel gebeurde.
Boermans laat in 1000 Rosen,
gebaseerd op een toneelstuk, de
ondergang van een stadje zien.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
ALFA 1 tel. 6278806
Hoogste Tijd 16 j.f dag. 13.30, 16,
19.30, 22, za en zo ook 15, 19.30
en 22.
ALFA 2
Quiz Show 16 j., dag. 13, 15.45,
18.45,21.30
ALFA 3
The Shawshank Redemption 16 j.,
dag. 18.45, 21.30, do vr ma di ook
13, 15.45
ALFA 4
Pulp Fiction 16 j. dag 13, 16.15,
20.15
ALHAMBRA1 tel. 6233192
The Lion King dag. 18.45, 21.30, do
vr ma di ook 13,15, 16
ALHAMBRA 2
Forrest Gump 12 j.dag. 20.30, do vr
ma di ook 13.15, 16.30
BELLEVUECINERAMA tel. 6234876
Star Trek Generations, dag. 13.15,
16, 18.15,21.30
CINERAMA 2
Pulp Fiction 16 j., dag. 13.l5,
16.30, 20.30
CALYPSO 1 tel. 6234876
Legends of the Fall 12 j. dag. 13.15,
16, 18.45, 21.30
CALYPSO 2
Death and the Maiden 16 j., dag.
13.15, 16, 19.15,22
CINECENTER-CORALINEtel.
6236615
Les Silences du Palais 16 j., dag.
13.45, 16.30, 22, zo ook 11
Once were Warriors 16 j. dag. 19.30.
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Pas tres catholique 16 j., dag. 14,
16.30, 19.45, 22.15, zo ook 11
CINECENTER-PIERROT
Nightwatch 16 j., dag. 14, 22, zo ook
11
Caro Diario 16 j., dag. 16.30, 19.30
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Exotica 16 j., dag. 14, 16.30,
19.30, 22, zo ook 11
CINEMA 1 INTERN, tel. 6151243
Dumb And Dumber dag. 19.15,
21.45, za zo wo ook 13, 15.30
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Pulp Fiction 16 j., dag. 19.45
CINEMA OSCAR tel. 5475175
Les Patriotes 16 j., vr za 20.30
lm Weiter Feme, so nah! ma di 19.30
CITY 1 tel. 6234579
Dumb And Dumber dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 2
The River Wild dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 3
Timecop 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 4
The man without a face dag. 13.15,
16, 18.45,21.30
CITY 5
Interview with the vampire dag.
18.45, 21.30, do vr madiook
13.15, 16
CITY 6
Terminal Velocity 12 jdag. 13,15,
16, 18.45,21.30
CITY 7
Leon 16 j., dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
DESMET tel. 6273434
The Kingdom 16 j., wo 19.30; Deel
Legends of the Fall meer dan zomaar een familiedrama
Regisseur, acteur, producent en
schrijver Assi Dayan is de zoon
van Israëls nationale held Mos-
he Dayan. Hij laat zich daardoor
echter niet weerhouden zijn
landgenoten in Life according to
Agfa een spiegel voor te houden
die weinig reden tot nationale
trots biedt.
Een nacht lang laat hij de kij
ker Tel Aviv zien, door de ogen
van een barmeisje dat elke café
bezoeker met .haar Agfa-camera
vastlegt. Dat staat garant voor
een bonte verzameling van toe
vallige voorbijgangers en vaste
klanten, onder wie een groep
grofgemanierde soldaten en een
aan drugs verslaafde serveer
ster. Dayan toont rauwe con
frontaties en diepe emoties. De
begintekst van Life according to
Agfa, 'een jaar na nu,' laat zien
dat we de film als toekomst
beeld moeten zien.
Legends of the Fall (regie
Edward Zwick) vertelt het
tragische verhaal van kolo
nel Ludlow (Anthony
Hopkins) die zich, verbit
terd over de hufterige be
handeling van de Indianen
door de Amerikaanse rege
ring, heeft teruggetrokken
op een ranch, met zijn fa
milie en een paar oude ge
trouwen, onder wie Cree-
krijger One Stab. Zijn drie
zoons, Alfred (Aiden
Quinn), Samuel (Henry
Thomas) en Tristan (Brad
Pitt) zijn ondanks grote ka
rakterverschillen onaf
scheidelijke maatjes van el
kaar.
film recensie
stan lapinski
-Legends of the Fall. Te zien: Lido 2, Lei
den. Asta 1, Den Haag. Calypso 1, Am
sterdam.
Het drama komt op gang als de
jongste, Samuel, zijn verloofde
introduceert, de mooie Susan
nah Qulia Ormond). Alfred
wordt stilletjes verliefd op haar,
zij voelt zich duidelijk aange
trokken tot Tristan. En al blijft
ze Samuel trouw tot diens
vroegtijdige dood, onbedoeld
werkt ze als splijtzwam in het
hechte mannenverbond van de
Ludlows.
Maar Legends of the Fall is
meer dan zomaar een familie
drama. De lotgevallen van de
Ludlows zijn namelijk nauw
verweven met grote gebeurte
nissen uit de Amerikaanse ge
schiedenis. De film begint in de
nadagen van het Wilde Westen
Brad Pitt en Julia Ormond in 'Legends of the Fall'.
en eindigt in de periode van de de geallieerden. Alfred en Tris
drooglegging. tan gaan met hem mee om hem
Als in het verre Europa de te beschermen. Vergeefs, Sa-
Eerste Wereldoorlog uitbreekt, muel sneuvelt. Hij sterft in Tris-
neemt Samuel hals over kop tans armen. De plichtsgetrouwe
dienst in het Canadese leger om Alfred gaat meteen naar huis en
mee te vechten aan de zijde van vraagt daar Susannah ten hu
welijk. Ze weigert. Ze wacht op
Tristan. Als die na maanden op
de ranch arriveert storten ze
zich in een gepassioneerde ver
houding. Alfred vertrekt vol
wrok naar de stad.
Met hun volstrekt tegenge
stelde karakters vormen de bei
de broers twee kanten van de
Amerikaans medaille. Alfred is
het prototype van de Ameri
kaanse citizen en werkt zich op
tot congreslid, dit tot woede van
zijn vader die een grote min
achting koestert voor de Ameri
kaanse overheid. En Tristan?
Ook hij is Amerikaan, maar dan
wel een heel eigenaardige. Hij is
opgegroeid onder de hoede van
One Stab.
Zeker sinds Dances With Wil-
ves van Kevin Costner weten
we: de Indiaan is een mens,
misschien zelfs wel een Beter
Mens, die zich verbonden voelt
met de natuur en die in contact
staat met diepe innerlijke
krachten, waar geciviliseerde fi
guren als wij geen idee van heb
ben. One Stab (Gordon Toot-
ootis) is zo'n Indiaan, en Tristan
met zijn blonde haar en blauwe
ogen is zijn geestelijke zoon.
Tristan is een halve Indiaan.
Dus gaat hij, nadat Samuel ge
sneuveld is, de Duitsers te lijf
met zijn scalpeermes. En dus
laat hij, als zijn innerlijke stem
hem dat dicteert, Susannah in
de steek en trekt de wijde we
reld in.
Als hij na jaren terugkeert
ontdekt hij dat Susannah de
brave echtgenote is geworden
van Alfred. En hij ontdekt dat
Amerika een modern land is ge
worden, dat mede door de
politieke inspanning van Alfred
is drooggelegd. Tristan lijkt
tot rust te komen. Hij sticht een
gezin en is gelukkig. Hij ver
dient geld met het smokkelen
van drank. Dat gaat goed tot hij
oog in oog komt te staan met
het moderne gangsterdom, dat
zijn idylle wreed verstoort. Dan
breekt de Indiaan definitief in
hem los. Als de beide broers
tenslotte in eikaars armen val
len is dat een statement over
Amerika. Tristan en Alfred, de
Indiaan en dp citizen hebben
elkaar nodig. Samen staan ze
sterk. Je zou in ieder geval wen
sen dat het waar was.
Buitengewone rol voor Rijk de Gooyer
film recensie
l:dot/m za 21.15, zo ook 14. Deel
2: zot/m di 21.15
J'ai Pas Sommeil 16 j., dag. 21
Trois Couleurs: Rouge 16 j dag.
19.15
Trois Couleurs: Bleu 16 j., dot/m za
19
Trois Couleurs: Blanc 16 j., zo t/m di
19
KRITERION 1 tel. 6231708
Oblomov 16 j., za zo 15
Through the Olive Trees 16 j. dag. 18
en 22.15 (behdi)
Priscilla, Queen of the Desert 16 j.
dag 20.
KRITERION 2
Burnt by the Sun 16 j., za zo 14
Postcards from the Edge 16 j. ma
19.30
Once were Warriors 16 j., dag.
17.45,21.45
Four Weddings and a Funeral dag.
19.30 (beh ma), za zo ook 13
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Pulp Fiction 16 j., dag. 19, 21.45, zo
ook 13.30, vr za ook 00.15
THE MOVIES 2
Heavenly Creatures 16 j., dag.
17.30, 19.30, 22, zoook 13.30,
15.30
THE MOVIES 3
Quiz Show 16 j., dag. 16.45, 22
Burnt by the Sun 16 j., dag. 19, zo
ook 13.45
THE MOVIES 4
1000 Rosen 16 j. dag. 17 (beh zo)
Eat Drink Man Woman 16 j., dag.
17.30, zo ook 15
What's eating Gilbert Grape? 12 j.,
dag 20
Reservoir Dogs 16 j), dag 22.15
RIALTO 1 tel. 6623488
Vive I'Amour 16 j., dag. 22
Bandit Queen 16 j,, dag. 19.30
Rebels of the Neon God 16 j., dag.
17.30
RIALTO2
Les Silences du Palais 16 j., dag. 18,
20.30 (beh zo)
Venus in Furs 16 j.dag. 23
Tango Argentino 16 j. zo 20
Zelfbeklag 16j.zo 14
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
Just Cause dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 2
Hoogste Tijd 16 j., dag. 13.15, 16,
18,45,21.30
TUSCHINSKI 3
Nell dag. 13.15, 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
Heavenly Creatures 16 j., dag.
18.45, 21.30, do vr ma di ook
13.15,16
TUSCHINSKI 5
The Shawshank Redemption 16 j.,
dag. 13, 15.45, 18.30,21.15
TUSCHINSKI 6
Disclosure 12 j. dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINKSKI RIKSBIOSCOOP
The Paper dag. 11.45, 14.15,
16.45, 19.15, 21.45
DE UITKIJK tel.6237460
Heavenly Creatures 16 j. dag. 20, 22
Fresa Y Chocolate 16 j dag. 15, 18
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
jos de putter
Hoogste Tijd. Te zien: Tuschinski en Alfa, Amsterdam. Babyion,
Den Haag
Volgens eigen zeggen maakte Frans Weisz, af en
toe 'de Nederlandse Fellini' genoemd, zijn nieuw
ste film Hoogste Tijd uit liefde voor het theater. Ie
dereen weet langzamerhand dat Weisz en typi
sche, en zeer goede, 'acteursregisseur' is. Van zijn
films, waaronder Rooie Sien, Charlotte, Leedver
maak en de grootschalige televisieprodukties Bij
nader inzien en Op afbetaling, herinner je je lan
ger de acteerprestaties dan de verhalen. Dat geldt
opnieuw voor Hoogste Tijd, waarin met name Rijk
de Gooyer een buitengewone rol vertolkt.
Hoogste Tijd naar de gelijknamige roman
van Harry Mulisch speelt zich volledig af in het
acteursmilieu en dan voornamelijk tijdens de
repetities voor een toneelstuk. De regisseur van
dat stuk Qosse de Pauw met hoedje, luciferstokje
tussen de tanden en vermakelijk-arrogante hou
ding) heeft voor de hoofdrol de lang vergeten re
vue-artiest Willem Bouwmeester op het oog.
Bouwmeester is het neefje van de beroemde
Louis Bouwmeester, die we in de openingsbeel
den, die zich afspelen in 1904, triomfantelijk in
een rijtuig zien stappen na een voorstelling in de
Stadsschouwburg. Zo ver heeft Willem het nooit
geschopt. Samen met zijn zuster (Kitty Courbois)
woont hij in een verdrietig rijtjeshuis, waar hij tot
zijn verbazing bezoek krijgt van de producent en
de regisseur van het 'Auteurstheater'.
Scenarioschrijver Jan Blokker en Frans Weisz
hebben zich in die hoogst vermakelijke scène de
kans niet laten ontnemen om de plechtige arro
gantie en de prietpraat rond dat auteurstheater
eens flink op de korrel te nemen. Tegen Bouw
meesters straatwijsheden is geen kruid gewassen.
Ook tijdens de repetities van het stuk komt het
verschil tussen de acteur en de regisseur tot ui
ting; de laatste wordt woest wanneer Bouwmees
ter hem zegt dat de liefde die hij voor een jongere
acteur moet voelen nergens zichtbaar wordt. Na
wat schofferingen stemt de regisseur toch in met
een wijziging: de twee acteurs hebben samen een
hondje. Juist dat hondje leidt vervolgens tot een
ramp bij de generale repetitie.
Zo bezien is Hoogste Tijd een bespiegeling over
de relatie tussen acteur en regisseur en daarmee
een getuigenis van het werk van Frans Weisz. Het
blijkt ook uit de opmerking dat 'de acteur niet in
de huid kruipt van het personage, maar het per
sonage in het lichaam van de acteur.' In zekere
zin is Hoogste Tijd de ultieme Weisz-film: leven
en theater zijn op tal van niveaus zo nauw ver
bonden dat het onderscheid wegvalt.
Dat geldt voor het langzaam onrafelde per
soonlijke drama van Willem Bouwmeester; via
flash-backs leren we zijn verdrongen homoseksu
aliteit (die ook een rol speelt in het stuk) kennen,
en wordt zijn liefde voor een Duitse soldaat zicht
baar. Bouwmeester speelde tijdens de oorlog voor
de Duitse troepen: dat is de reden dat hij na de
oorlog in de vergetelheid kwam. Het drama wordt
opgerakeld door een televisiejournalist en leidt de
ondergang, natuurlijk op het toneel, van Bouw
meester in. Het is verleidelijk om daarin ook een
commentaar te zien op het instituut televisie, en
de respectloze, eendimensionale benadering
door dat medium voor acteurs.
Ook in alle nevenverhalen spelen leven en the-
Rijk de Gooyer als de acteur Willem Bouwmeester.
ater door elkaar heen. Bouwmeester wordt een
beetje verliefd en jaloers op een tegenspeelster
(Camilla Siegertsz, ook al uitstekend) die in het
echt een kind heeft van de acteur die in het stuk
een dubbelzinnige rol speelt. Alsof dat niet ge
noeg is lijkt zij ook nog op Bouwmeesters in het
kraambed gestorven moeder.
Zo worden in Hoogste Tijd tal van motieven tot
een steeds fijner maas geweven. Maar ons be
kruipt tevens het gevoel dat het echte leven een
beetje verdwijnt achter al die bedenksels. En dat
is bijna altijd de makke van de films van Weisz:
voor hem is het leven theater, in zijn uitingep, in
zijn intriges. Hij houdt zqveel van z'n acteurs en
van typisch theatrale conflicten, dat hij ervan tiit-
gaat dat de toeschouwer die liefde zal delen, sim
pelweg omdat hij die met zoveel omhaal presen
teert. Voor wie dat niet het geval is zal Hoogste
Tijd hooguit zien als vernuftig schouwspel, zon
der veel echte emotie. Die onthoudt dan vooral
de acteurs, in het bijzonder Rijk de Gooyer.
Ed Harris steelt de show in sterke geacteerde suspense-thriller 'Just Cause
film recensie
henk maurits
Just Cause. Te zien: Studio, Leiden Tus
chinski, Amsterdam. Metropole 1', Den
Wat is dat toch een geweldige
acteur, die Sean Connery. Wat
een charisma. Wat een kracht
en vertrouwen straalt die man
uit. Net als John Wayne in zijn
beste jaren. In welke film je
hem ook ziet, Dr. No, The
Untouchables, The Name of the
Rose, The Hunt for the Red Octo
ber, hij is altijd goed. Dus ook in
Just Cause, waarin hij een Har
vard-professor speelt die een
reeds ter dood veroordeelde
kindermoordenaar alsnog van
de elektrische stoel wil redden.
Connery had bij deze film
trouwens ook achter de camera
een vinger in de pap. Hij was
namelijk tevens de executive
producer, de man die contro
leert of de regisseur zich een
beetje aan het draaiboek en de
financiële afspraken houdt. Het
zal ongetwijfeld hebben meege
speeld bij het maken van de
film, maar de kracht van Just
Cause is vooral de geweldige
cast, met naast Connery, Lau
rence Fishburne, Blair Under
wood, Ed Harris en Kate Caps-
haw. Zij zorgen met elkaar voor
Sean Connery als Harvard-professor die een reeds ter dood veroordeelde kindermoordenaar van de elektri
sche stoel wil redden.
een onderhoudende, zeer ge-
nietbaresuspense-thriller.
Het verhaal speelt zich af in
Florida, waar Bobby Earl (Blair
Underwood) al acht jaar in De
ath Row zit te wachten op zijn
elektrische dood. Zijn moeder
roept in een laatste poging de
hulp in van professor Paul Arm
strong (Connery), die tegen de
doodstraf is en zich laat verlei
den om tijdelijk zijn oude be
roep van advocaat weer op te
pakken. Armstrong gaat op on
derzoek uit en wordt daarbij
onmiddellijk gedwarsboomd
door de lokale politie, onder lei
ding van Tanny Brown (Lauren
ce Fishburne), die Bobby Earl
destijds heeft opgepakt en met
gebruik van geweld tot een be
kentenis heeft gedwongen.
Een lekkere kluif dus voor een
ambitieuze advocaat om een
welicht ten onrechte ter dood
veroordeelde man weer vrij te
krijgen. Zekér wanneer de om
geving hevig tegenwerkt en de
woede over Bobby Earl's verle
den zich tegen Armstrong keert.
De hamvraag is of Bobby Earl
destijds wel of niet een 11 -jarig
meisje op gruwelijke wijze heeft
vermoord, of dat hij als zwarte
het slachtoffer is geworden van
blank racisme. Veel meer zou ik
er niet over willen zeggen om
niet teveel van de plot en met
name de plotwendingen te ver
raden. Hooguit dat niets is wat
het lijkt en dat regisseur Arne
Glimcher (maker van The Mam-
bo Kingseen paar aardige ver
rassingen in petto heeft met een
kronkelende finale in de kroko
dillenvijver van de Everglades in
Florida.
Zoals gezegd is het een genot
om Connery weer eens aan het
werk te zien. Maar datzelfde
geldt voor Laurence Fishburne
in de rol van Tanny Brown, een
macho zwarte politieman die
aanvankelijk niks van snuffelaar
Armstrong moet hebben, maar
die toch minder corrupt is dan
aanvankelijk lijkt. Die omkering
van personages is een van de
sterke elementen in het scena
rio, dat ook wel wat zwakke
kanten heeft, zoals bijvoorbeeld
de rol die Armstrong's vrouw
speelt in het hele verhaal.
Maar de paar zwakke elemen
ten in deze film worden ruim
schoots goedgemaakt door een
aantal sterke spelscenes, met als
hoogtepunt de ontmoeting van
Armstrong met Blair Sullivan,
een psychopaat die net als Bob
by Earl in Death Row wacht op
zijn einde. Ed Harris zet als psy
chopaat zo'n overtuigende rol
neer, dat hij Anthony Flopkins
in The Silence of the Lambs met
verve naar de kroon steekt. Een
schitterende bijrol, van een ac
teur die helaas slechts in kleine
kring bekend is. Zijn scènes met
Connery zijn alleen al een be
zoek aan de film waard. Just
Cause. Gewoon omdat er bij
vlagen zo zinderend goed geac-
teeerd wordt.
