Syrië gaat weer praten met Israël VN willen af van bootvluchtelingen Douane-unie zet Turkije in brand IKON-fïlm over euthanasie splijt Britse parlement Buitenland Jasje goed? Brilletje goed? Canada stelt Spaanse vissers op vrije voeten Argentinië levert SS'er uit aan Italië —WOENSDAG 15 MAART 1995 Geen contract VS-Iran via Nederland Washington President Clinton heeft gisteren de Amerikaanse oliemaatschappij Conoco verboden om via haar Nederlandse fi liaal Conoco Iran NV een contract met Iran te sluiten over de ontwikkeling van olievelden in dat land. Iran staat op de Ameri kaanse 'zwarte lijst' om zijn vermeende betrokkenheid bij ter reuracties. Conoco probeerde die wetgeving te omzeilen door het contact te laten verlopen via het filiaal in Nederland. Hof krijgt eerste vrouw als rechter new york Een 57-jarige Britse juriste, professor Rosalyn Hig- gins, wordt de eerste vrouw die wordt gekozen tot rechter in het Internationale Hof van Justitie, dat zetelt in het Vredespaleis in Den Haag. Higgins, die internationaal recht doceert aan de Lon den School of Economics, is genomineerd als opvolger van de 81-jarige Robert Jennings. Deze vertrekt op 10 juli. Dagboek Guevara onthult wilde jeugd new york Tijdens een wilde motorrit door Zuid-Amerika ver leidde Che Guevara de vrouw van een goede vriend en was hij schuldig aan het afbranden van een huis. Dit blijkt uit het dag boek van de revolutionair die naam maakte op Cuba en in Boli via, dat in mei in Groot-Brittannië en de VS verschijnt. Het dag boek is lang geheim gehouden, omdat het de jonge Guevara in een politiek bedenkelijk daglicht plaatst. Iran verbiedt schotelantennes nicosia Begin april wordt in Iran een verbod op schotelanten nes van kracht, heeft de Iraanse staatsradio gisteren gemeld. Het verbod is gericht tegen westerse televisieprogramma's, die vol gens de religieuze machthebbers het islamitische karakter van Iran aantasten. EU blijft buiten luchtvaartverdragen brussel De Europese Commissie moet zich niet bemoeien met de luchtvaartverdragen die de afzonderlijke landen van de Eu ropese Unie willen afsluiten met de VS. De EU-ministers van transportzaken hebben dat gisteren onomwonden laten weten. Europees Commissaris Kinnock (transport) vreest juist dat de VS er profijt van zullen trekken als de EU-landen ieder voor zich met Washington onderhandelen. Nederland sloot in 1992 als eerste EU-land een eigen luchtvaartverdrag met de VS. Belgische slagers: zelf vlees keuren brussel» De Landsbond van Beenhouwers en Spekslagers, waar bij zo'n negentig procent van de Belgische slagerijen is aange sloten, gaat zelf vlees keuren. Op die manier wil ze de strijd aan binden tegen de hormonenmaffia in het land. Blauwhelmen verongelukt in Bosnië Sarajevo» Negen Franse VN-soldaten zijn gisteren omgekomen en vier gewond geraakt, toen hun vrachtwagen op een van de hellingen van de berg Igman bij Sarajevo van de weg raakte en in een ravijn viel. In totaal zijn sinds het begin van de vredes operatie in Bosnië 148 VN-militairen omgekomen, van wie 94 bij ongelukken. Pierre en Marie Curie in Panthéon parus Frankrijk gaat Pierre en Marie Curie, die met hun onder zoek naar radioactiviteit wereldberoemd werden, op bijzondere wijze eren. De urnen met hun stoffelijke resten worden bijgezet in het Panthéon in Parijs, zo heeft president Mitterrand beslo ten. Madame Curie, die in 1911 de Nobelprijs voor scheikunde ontving, is daarmee de eerste vrouw die op grond van eigen prestaties haar laatste rustplaats vindt in de 'tempel van de we tenschappers'. correspondent Het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Vere nigde Naties heeft besloten een streep te zetten onder de op vang van zogeheten bootvluch telingen uit Vietnam. Van de ruim 1,2 miljoen Vietnamezen, Cambodjanen en Laotianen die na de capitulatie van de Zuid- vietnamese hoofdstad Saigon in 1975 hun landen ontvluchtten, zitten er nog ongeveer 60.000 in opvangcentra in Hong Kong, Indonesië, Maleisië, Füipijnen en Thailand. Ze zullen nog dit jaar goed- of kwaadschiks naar huis worden gestuurd. Morgen wordt hierover in het Palais des Nations in Genève een conferentie gehouden van de opvang- en donorlanden in aanwezigheid van een Vietna mese delegatie. Bijna 95 pro cent van de bootvluchtelingen heeft een permanente bestem ming gevonden, veelal in Ame rika", aldus Sylvana Foa, de woordvoerster van het Vluchte- lingencommissariaat. „Daarbij zijn de laatste jaren duizenden vluchtelingen naar Vietnam, Cambodja en Laos gerepatri eerd, waar de reïntegratie be vredigend verloopt. Opvanglanden willen van de harde kern van achterblijvers af en hetzelfde geldt voor de lan den die geld geven voor de op vang. „Voor de verzorging van de laatste groep van 60.000 bootvluchtelingen is dit jaar 67 miljoen dollar nodig en daar voor hebben we nauwelijks een miljoen dollar binnen", aldus Foa. „Deze vluchtelingen ko men niet meer in aanmerking yoor asiel in derde landen en ze moeten gewoon naar huis. Het probleem is, dat bijna de helft van deze achterhoede bestaat uit druggebruikers, en daarop zijn ze in Vietnam ook niet zo happig." „Sinds 1975 hebben we drie kwart miljoen Vietnamese boot vluchtelingen helpen emigreren of repatriëren, plus 235.000 Cambodjanen en 318.000 Laotianen", aldus Foa. „De we reld beschouwt de boat people als voltooid verleden tijd, er is geen geld meer voor en we zul len moeten sluiten.". Britten trekken troepen terug uit Ulster De Britse regering heeft gisteren bekend gemaakt dat zij de Brit se troepenmacht in Noord-Ier- land eind deze maand, voor het eerst sinds het eenzijdige staakt-het-vuren van de IRA op 1 september van kracht werd, zal inkrimpen. De inkrimping betreft honderden manschap pen. De bekendmaking werd ge daan door de Britse minister voor Noord-Ierland, Mayhem. De stap betekent dat Londen in april nog 18.000 manschappen in Ulster zal hebben. Mayhem benadrukte dat het besluit niet moet worden beschouwd als re actie op het IRA-bestand. Een hoge medewerker van de Amerikaanse president Clinton heeft gisteren op de dag dat Sinn Fein, de politieke vleugel van de verboden IRA, een kan toor opende in Washington op het Witte Huis gesproken met Sinn-Fein-voorzitter Gerry Adams. Hij drong er op aan dat Adams haast maakt met uitvoe ring van zijn belofte dat hij met de Britse regering zal gaan pra ten over ontwapening van leden van de IRA. Bisschop bekent 'tweeslachtige' seksuele aard Hoge Anglicaanse geestelijken, onder wie de de aartsbisschop van Canterbury, hebben giste ren steun gegeven aan de 54-ja- rige bisschop van Londen, Da vid Hope, nadat die had bekend dat zijn seksuele geaardheid 'tweeslachtig' is. De bisschop had maandag gezegd dat hij het slachtoffer was van eén 'zeer verontrusten de campagne' van de actie groep Outrage, die vooraan staande personen ertoe pro beert te krijgen in het openbaar voor hun homoseksualiteit uit te komen. Kort voor Hopes be kentenis had de 74-jarige ge pensioneerde bisschop Derek Rawcliffe bekendgemaakt dat hij homoseksueel is. Hope, een vrijgezel, zei dat hij een celibatair leven leidt en zichzelf niet als homoseksueel danwel heteroseksueel wil zien. „Voor sommigen is het gebied iets grijzer", zei de op twee na belangrijkste bisschop in de An glicaanse kerk in een interview. De kerkleiders spraken in een brief aan Hope hun solidariteit met hem uit. Ze veroordeelden de inbreuk die op het privéle- ven van de bisschop was ge maakt. De Anglicaanse Kerk heeft laten weten dat ze homo seksuelen die celibatair leven accepteert. In Duitsland weer aanslagen op Turkse doelen FRANKFURT DPA Ook de afgelopen nacht hebben onbekenden in verscheidene Duitse steden weer molotov cocktails naar Turkse reisbu reaus en culturele organisaties gegooid. In Frankfurt, Lud- wigshafen en Keulen waren toe ristische winkels het doelwit. In Hamburg waren de aanslagen gericht op een moskee en een Turks ontmoetingspunt. Er was veel schade, maar er zijn voorzover bekend geen ge wonden gevallen. Van de daders ontbreekt ieder spoor. Vermoed wordt dat de radicale Koerdi sche partij PKK achter de aan slagen zit. Christopher trekt overleg vlot Israël en Syrië zullen op kèrte termijn hun vredesbespre kingen hervatten. Naast diplomaten van beide partijen zullen ook militaire kopstukken aan de onderhandelin gen meedoen. Dit heeft de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Christopher, gisteren bekend ge maakt. De Amerikaanse minister zei niet wanneer het overleg precies zal worden hervat. ,,Over enkele dagen", was het enige wat hij wilde loslaten. Damascus apDe onderhandelingen zullen in Washington worden gehou den, waar ze in december door Syrië werden afgebroken. Vol gens een Amerikaanse zegsman heeft Israël geen concessies ge daan om Syrië weer aan de on derhandelingstafel te krijgen. De Israëlische onderminister van buitenlandse zaken Beilin zei dat als de onderhandelingen eenmaal worden hervat, er in een paar maanden tijd een ak koord kan zijn. In eerste instantie zullen de besprekingen worden gevoerd door de Israëlische ambassa- Het leek er gisteren urenlang op dat Christophers pogingen Is raël en Syrië weer aan de tafel te krijgen op niets waren uitgelo pen. Uiteindelijk verscheen de Amerikaanse minister echter, zichtbaar opgelucht, op een persconferentie en maakte hij bekend dat beide partijen toch bereid zijn de onderhandelin gen weer o,p te pakken. „Het is een van de meest bevredigende reizen geworden die ik naar het Midden-Oosten heb gemaakt", zei Christopher. deur Rabinovich en diens Syri sche ambtgenoot Al-Moualem. Later worden ze bijgestaan door militaire experts en uiteindelijk ook door de stafchefs van beide landen, zei Christopher. Christopher besprak gisteren in Jeruzalem met de Israëlische premier Rabin de veiligheids maatregelen die Israël nodig vindt als het de hoogvlakte van Golan ontruimt. Vervolgens liet Christopher zich naar Da mascus vliegen voor een ge sprek met de Syrische president Assad. De onderhandelingen tussen beide landen liepen in decem ber vast, omdat Syrië eiste dat Israel eerst de Golanhoogte ont ruimt voordat verder zou wor den gepraat. Israël daarentegen verlangde eerst veiligheidsga ranties van Syrië voor er sprake zou kunnen zijn van een stapsgewijzeterugtrekking. BAiKONOER„Zit m'n jasje goed? Zit m'n dasje goed? Vader gaat op stap", zong ooit Toon Hermans in de Ne derlandse theaters. 'Zit m'n mutsje goed? Zit m'n brilletje goed?' is meer van toepassing op Norman Thagard. De Amerikaan stapte gisteren uiterst ontspannen in de bus die hem en zijn twee Russische kompanen op de lanceerplaats Baikonoer naar hun ruimteschip reed. Vanaf deze basis in Kazachstan werd de Soyuz gelanceerd voor een gezamenlijk Russisch-Amerikaanse vlucht. foto reuter dimitri korotajev ISTANBUL JESSICA LUTZ CORRESPONDENT Bij de rellen van de afgelopen dagen in door alevieten be woonde wijken van Istanbul zijn officieel 15 mensen omge komen en raakten er 120 ge wond. AJevitische kringen in Turkije melden echter 28 doden door politiegeweld. Volgens on afhankelijke waarnemers zijn 400 mensen gewond geraakt door politiekogels, geweerkol ven en knuppels en verkeren er 41 nog in levensgevaar. De onlusten ontstonden na dat afgelopen zondag vier alevi- tische koffiehuizen met machi negeweren onder vuur waren genomen. De alevieten zijn een grote minderheid in Turkije, die een vrije vorm van de islam be lijden. In het hele land werden giste ren protestdemonstraties ge houden door vakbonden, alevi- tische en mensenrechtenorga nisaties. De gebeurtenissen to nen dan ook duidelijk aan wat er allemaal fout zit in Turkije. De wrijving tussen orthodoxe, sunnieten en de minder recht zinnige alevieten is slechts één aspect. Onderhuids speelt ook de spanning tussen Turken en Koerden mee. Maar evenzeer de strijd om echte democratie. De tonelen in de wijk Gaziosman- pasha brengen films en boeken in herinnering die verhalen van de botsingen die in het begin van deze eeuw in West-Europa plaatsvonden tussen verpauper de arbeiders die hun rechten eisten en politie en leger die het grootkapitaal beschermden. Gaziosmanpasha is een van die snel uit de grond gestampte wijken rond de metropool Is tanbul. Alevieten uit de provin cie Sivas, op de vlucht voor ar moede, hebben zich hier geves tigd. Ook Turkse en Koerdische alevieten uit de provincie Tun- celi zijn naar Gaziosmanpasha gestroomd. Hun dorpen werden het afgelopen jaar platgebrand door het leger in de strijd tegen de Koerdische Arbeiderspartij (PKK). Veel huizen in Gaziosman pasha zijn nog niet eens af. De vier koffiehuizen die onder vuur werden genomen, zijn niet meer dan vier muren van een steen dik, met een plat dak erop waar de betonijzers uitsteken voor als er weer geld is voor de volgende verdieping. Er was dan ook materiaal genoeg voor handen om barricades op te werpen. De politie reageerde niet op de aanslagen, wat voor de be volking reden was haar woede te koelen op het politiebureau twee straten verderop. Het is een woede gericht tegen de staat. De staat die in de ver plichte godsdienstles op school net doet alsof 20 miljoen alevie ten niet bestaan, de staat die woordenboeken uitgeeft waarin alevitisme verklaard wordt als incest. De staat die ook niet rea geerde toen in de stad Sivas 37 alevieten omkwamen toen een fundamentalistische menigte hun hotel in brand stak. Diezelfde staat beschouwt ie dere Koerd die niet wil assimile ren als potentiële terrorist. Pre mier Ciller verklaarde dan ook dat de PKK ervan wordt ver dacht de rellen in scene te heb ben gezet. „Ze verliezen de strijd in het zuidoosten, maar proberen nu in de steden de be volking op te hitsen." Maar op de barricaden stonden jongens met rode doeken voor hun ge zicht die de socialistische revo lutie tegen de 'fascistische' staat uitschreeuwden. Alle politieke, religieuze en sociale groepen zijn het over één ding eens. De aanslagen op de koffiehuizen, waarmee alles begon, waren het werk van pro vocateurs. En of dat nu funda mentalisten waren of PKK'ers of extreem-rechtse groepen bin nen de staat, iedereen legt het verband met de ondertekening van de overeenkomst tot de op richting van een douane-unie tussen Europa en Turkije. Qaar- mee heeft het land zich ver plicht tot democratisering van de wetgeving. „De groepen die zich voeden met terreur, probe ren dat te voorkomen", aldus een woordvoerder van een Koerdische partij. BRUSSEL PETER DE VRIES CORRESPONDENT De Canadese autoriteiten heb ben de schipper en de 25 be manningsleden van de Spaanse trawler Estai gisteren vrijlaten. Ze mogen naar huis als ze op 20 april maar voor een rechtbank in Canada verschijnen. Het be slag op het schip en de geveilde vangst blijft van kracht. De Eu ropese Unie (EU) blijft eisen dat ook het schip wordt vrijgegeven voor er officieel wordt onder handeld. Aangenomen wordt echter dat de vrijlating van de bemanning de informele con tacten achter de schermen zal vergemakkelijken. Spaanse vissers hebben gis teravond opnieuw hun netten uitgegooid in de buurt van Ne wfoundland, de plaats waar Ca nada vorige week de Estai en terde en opbracht. Volgens de Canadese minister van visserij, Tobin, willen de Spaanse sche pen Canada daarmee 'een beetje provoceren', nadat vorige week in het gebied een visserij oorlog was ontbrand tussen de EU en Canada. Tobin beschul digt de Spaanse vissers ervan il legaal ondermaatse vis te heb ben gevangen. De EU van haar kant heeft de Canadezen gisteren onver- BUENOS AIRES Argentinië heeft beloofd voor malig kapitein van de SS Erich Priebke deze maand aan Italië uit te leveren. Dat heeft de in de Verenigde Staten gevestigde joodse organisatie B'nai B'rith gisteren laten weten. Voorzitter Baer van B'nai B'rith zei dat de Argentijnse president, Menem, maandag tegen hem had ge zegd dat alles in het werk wordt gesteld om de uitlevering te be spoedigen. De 82-jarige Priebke bevindt zich al negen maanden onder huisarrest in Bariloche, 1.800 ki lometer ten zuidwesten van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires. Hij heeft toegegeven dat hij in de Tweede Wereldoorlog betrokken was bij de executie 335 Italiaanse burgers. Deze mensen werden gedood als ver gelding van de dood van Duitse soldaten. LONDEN «CEESV CORRESPONDENT Britse Lagerhuisleden zijn elkaar in de haren ge vlogen over het Nederlandse euthanasiebeleid. In gespierde taal brandmerkten 108 parlemen tariërs dat beleid als een tocht over een 'glibberige helling', terwijl een andere volksver tegenwoordiger de Lage Landen juist de hemel in prees. Aanleiding tot de bizarre schermutseling was de uitzending door de BBC van Dood op Verzoek de geruchtmakende IKON-film over euthana sie. De documentaire, die vanavond op BBC2 te zien is, schildert volgens de Lagerhuisleden een te positief beeld van Nederland. Dood op Verzoek is het verhaal van de vrijwil lige dood van de Amsterdammer Cees van Wen- del de Joode. De documentaire, die vorig jaar in Nederland ook veel stof deed opwadien, toont hoe de arts Wilfred van Oijen na zorgvuldige af weging de patiënt op diens herhaald verzoek uiteindelijk uit zijn lijden verlost. Maar het Conservatieve Lagerhuislid Marion Roe meent dat de praktijk in Nederland heel wat grimmiger is. Ze zou eerst hebben geprobeerd om premier Major ertoe te bewegen de uitzen ding te verbieden. Bij gebrek aan succes kwam ze met een motie. In die motie, gesteund door ten minste 108 Lagerhuisleden, eist ze van de BBC een „nauwkeurige berichtgeving van de werkelijke situatie in Nederland". Volgens de motie wordt in Nederland 'in veel gevallen' euthanasie uitgevoerd zonder verzoek van de patiënt. Bovendien zouden Nederlandse artsen niet alleen euthanasie toepassen op li chamelijk zieken, maar ook op 'de geestelijk ge stoorden en hen die eenvoudigweg gedepri meerd' zijn. Hoewel de motie niet beoogt wetgeving af te dwingen, leidde ze vrijwel onmiddellijk tot een tegenactie van Piara Khabra van de Labourfrac- tie. Khabra diende een amendement in waarin hij voorstelde de hele motie te schrappen en te vervangen door een lofzang op het Nederlandse euthanasiebeleid. De IKON-documentaire, al dus Khabra's amendement, is juist 'een waarde volle toevoeging aan het belangrijke debat over het decriminaliseren van vrijwillige euthanasie in Groot-Brittannië'. Dat vindt ook de Volutitary Euthanasia Socie ty, de Britse Vereniging voor Vrijwillige Euthana sie. Volgens John Oliver van de Society werpt Dood op Verzoek een 'uiterst positief licht' op de arts in de film en op het Nederlandse eutha nasiebeleid. „Dat is ook", zo zegt hij, „waarom onze tegenstanders zo fel tegen de uitzending ervan zijn gekant." Een opiniepeiling gaf in 1993 aan dat 79 pro cent van de Britten voor het legaliseren van vrij willige euthansie is. Veel Lagerhuisleden willen er echter hun vingers niet aan branden, meent John Oliver, omdat ze bang zijn voor de de kerk en de pro-lifelobby. „Een debat is in dit land bij na onmogelijk, omdat tegenstanders altijd het spookbeeld oproepen van nazi-Duitsland, waar nutteloos geachte mensen werden gedood." Dit soort vuilspuiterij is volgens de Voluntary Euthanasia Society des te kwalijker, omdat eu- thasie in Groot-Brittannië op grote schaal wordt toegepast. Een onderzoek door de universiteit van Cambridge toonde vorig jaar aan dat de helft van alle ondervraagde artsen verzoeken om euthanasie van hun patiënten had gekregen en dat ruim eenderde van die artsen ooit aan zo'n verzoek had voldaan. Dat zou betekenen dat bijna 100.000 Britse artsen de illegale praktijk ten minste een keer in hun beroepsle ven hebben uitgevoerd. Bij hun poging om de aanval op het Neder landse euthanasie-beleid te pareren, hebben Pi- ara Khabra en de Voluntary Euthanasia Society ook de steun gekregen van de Nederlandse re gering. Het Haagse ministerie van buitenlandse zaken zag af van een officiële diplomatieke ver maning, maar instrueerde de ambassade in Londen om de ondertekenaars van de Lager huismotie egt pakketje met feitelijke informatie over het Nederlandse beleid toe te sturen. Met alle-Voorpubliciteit lijkt de IKON-docu- mentaire vanavond verzekerd van een hoge kijkdichtheid. Na afloop van de film zal de BBC bovendien een discussieprogramma over het Nederlandse euthanasie- beleid uitzenden The Late Show), waarin onder meer Wilfried van Oij en zal optreden, de Amsterdamse arts uit de do- En als de Britten dan morgenochtend hun kranten open slaan, kijken ze acteur Dirk Bogar- de in de ogen, die in een advertentie van de Vo luntary Euthanesia Society vraagt: „Nederlan ders hebben het recht om met waardigheid te sterven. Waarom wij niet?" bloemd de huid vol gescholden. Aan de aantijging dat Canada met de entering van de Estai aan 'piraterij' heeft gedaan, voegde Brussel nog de verwijten toe van 'stelselmatige misinfor matie' en 'verdoezeling van de ware problemen'. Spanje heeft bij wijze van straf besloten tot herinvoering van de in 1959 afgeschafte vi sumplicht voor Canadezen. Daarnaast wordt overwogen een aantal verdragen op te schorten en de diplomatieke betrekkingen met Ottawa af te breken. Madrid stuurde in het week einde een kanonneerboot naar de visgronden bij Newfound land, al kan het daarvoor niet op bijval in Brussel rekenen. Eu rocommissaris Bonino (visserij zaken) nam er gisteren zelfs openlijk afstand van: „Ik vind dat niet zo'n fantastisch idee. Het is geen redelijke reactie". De visserij-oorlog brak vorige week los met de entering van de Estai,' een van de circa veertig Spaanse en Portugese trawlers die aan het vissen waren in de internationale wateren bij New foundland. Canada vindt dat de EU-schepen aan overbevissing op heilbot doen en heeft eenzij dig vangstbeperkende maatre gelen afgekondigd. Zigeunerkinderen gewond door bom in popje ROME EELCO VAN DER LINDEN CORRESPONDENT Een bom verstopt in een pop heeft gisteren in de Italiaanse stad Pisa twee zigeunerkinde ren ernstig verwond. Het speelgoed was hen in handen gedrukt door een automobilist bij een stoplicht waar de kin deren doorgaans autoruiten wassen en om geld vragen. De pop bevatte explosieven en stukken ijzer. Van het 12-jarige meisje werd een arm afgerukt, terwijl haar drie jaar oude broertje een oog moet missen en wonden opliep aan zijn hals. In heel Italië is veront waardigd gereageerd. De vak bonden organiseerden in Pisa meteen een protestmars. De minister van sociale zaken, Os- sicini, sprak van 'niet te tole- ren racisme'. Hij kondigde maatregelen aan maar liet in het midden welke dat zullen zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7