Nog geen sancties tegen Canada
f
Buitenland
Nacht in Istanbul na
-rellen rustig verlopen
Nigeria
verijdelt coup
Groots onthaal voor Castro
Nazarbajev kan verwachtingen niet inlossen
FDP en CDU tegenover
elkaar over kolensubsidie
Ontvoerders doden
om oor te krijgen
Oppositie Kazachstan
vormt eigen parlement
ilNSDAG 14 MAART 1995
ANP Algemeen Nederlands Persbureau
se Agentur CPD Geassocieerde Pers Dienst
independent RTR Reuter UPI
Hinckley leidt mormonen
1 calt lake city Gordon B. Hinckley wordt de nieuwe president
en profeet van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der
Laatste Dagen. Hij volgt Howard W. Hunter op, die 3 maart op
87-jarige leeftijd aan kanker overleed. Hunter heeft de kerk
s slechts negen maanden geleid. Hinckley (84) was een van de
e twee adviseurs van Hunter. Als oudste lid van de Raad van
Twaalf Apostelen, een college dat de profeet bijstaat, kwam
Hinckley als eerste in aanmerking voor het leiderschap van de
zogenoemde mormonen.
'Dagobert' krijgt celstraf
berlun» De Duitse warenhuis-afperser Arno Funke, beter be-
j kend als Dagobert, is vandaag op zijn 45ste verjaardag door een
rechtbank in Berlijn veroordeeld tot een gevangenisstraf van ze
ven jaar en negen maanden. Het openbaar ministerie had, reke-
j ning houdend met Funkes psychische problemen, een straf van
j 10,5 jaar geëist. Funke had tussen 1992 en 1994 de warenhuis
keten Karstadt afgeperst die 1,4 miljoen mark zou moeten beta
len.
Amerikaan met Russen in ruimte
moskou Een Sojoez-raket met twee Russische kosmonauten
en één Amerikaanse astronaut aan boord is vanochtend gelan
ceerd vanaf de ruimtebasis van de voormalige Sovjetunie in de
Kazachse steppe. De 51-jarige Thagard is de eerste Amerikaan
die aan een Russische ruimtemissie deelneemt. Hij blijft 95 da
gen in het ruimtestation Mir. Dat is het langste verblijf in de
ruimte van een Amerikaan ooit.
Rechter veroordeelt Greenpeace
l^i oslo De milieuorganisatie Greenpeace is gisteren veroordeeld
6jtot betaling van een schadeloosstelling aan een Noorse walvis
vaarder die schade heeft geleden door een actie van de Green-
"ipeace-schepen Siriusen Solo tegen de walvisjacht. De rechtbank
3" oordeelde dat de door Greenpeace opgerichte Stichting Marine
^Services of the Netherlands 303.000 kronen (ruim 75.000 gulden)
moet betalen, alsmede de proceskosten. Greenpeacewoordvoer-
"jder Axel Heiberg zei dat het niet duidelijk is of Greenpeace be-
5r roep zal aantekenen.
"Salinas 'in ballingschap' in VS
"*mexico-stad« De Mexicaanse oud-president Carlos Salinas de
Gortari, die zwaar onder druk staat wegens de arrestatie van zijn
s broer op beschuldiging van moord en wegens de economische
crisis, heeft Mexico verlaten. Hij is volgens Mexicaanse media
3 praktisch in ballingschap gegaan in de Verenigde Staten.
r Niet elke 'oma' weer 'moeder'
g rome» Italië wil paal en perk stellen aan de ongekende moge-
e lijkheden voor oudere vrouwen om met behulp van kunstmatige
r inseminatie kinderen te krijgen. Minister Guzzanti (gezondheid)
komt met deze maatregel een week nadat in Zuid-Italië een 58-
i jarige vrouw beviel van een tweeling. De minister wil klinieken
waarin kunstmatige inseminatie voor oudere vrouwen plaats
I heeft, verplichten om voortaan bepaalde technische en weten
schappelijke normen in acht te nemen, als eerste stap op weg
naar meer beperkende wetgeving.
Communisten sterksten in Tadzjikistan
moskou De communisten worden, na de tweede verkiezings
ronde zondag, met 60 van de 181 zetels de sterkste kracht in het
- nieuwe Tadzjiekse parlement. Lokale potentaten hebben ook
inog eens 60 zetels. De enige parlementariërs van de oppositie
I die zijn gekozen, zijn twee leden van de Partij van de Eenheid
van het Tadzjiekse Volk. De OVSE had geweigerd waarnemers
j naar Tadzjikistan te sturen omdat zij de verkiezingen als niet de-
mocratisch genoeg beschouwde.
Buchanan doet gooi naar presidentschap
Washington De aartsconservatieve journalist Pat Buchanan
doet opnieuw een gooi naar de Republikeinse nominatie voor
het presidentschap van de Verenigde Staten. Hij maakt zijn be-
Isluit aanstaande maandag officieel bekend in New Hampshire,
waar hij in 1992 bij de voorverkiezingen won van toenmalig pre
sident Bush.
!s Doden bij treinbotsing in Italië
citta della piEVEEen botsing tussen een sneltrein en een goede-
n rentrein in de Italiaanse provincie Perugia heeft vanochtend aan
e| zeker twee mensen het leven gekost. Een twaalftal mensen raak-
n te gewond, twee van hen ernstig. Het ongeluk had plaats nabij
t- Citta della Pieve, ongeveer 80 kilometer ten zuidoosten van Flo-
p rence.
CORRESPONDENT
let aantal doden dat is gevallen"
ij de rellen in de Turkse stad
stanbul is opgelopen tot zes-
ien. Volgens de laatste berich-
en raakten zo'n 150 mensen
ewond. De meesten van hen
verden door kogels getroffen.
)e afgelopen nacht is rustig
erlopen. Het uitgaansverbod
at gisteren tegen de avond in
trie wijken werd afgekondigd, is
log steeds van kracht.
De scholen in het gebied zijn
andaag dicht en ook bewoners
lie vanmorgen naar hun werk
vilden gaan, mochten van de
tolitie hun huis niet verlaten.
Op straat voor het alevitische
emeenschapshuis hebben de
ele nacht grote vuren gebrand,
ien harde kern hield zich daar
mheen op, ondanks het uit-
aansverbod. Verdere ongere
mdheden zijn echter niet voor-
ekomen.
De politie houdt op grote
l!chaal huiszoekingen. Óver het
antal verdachte personen dat
earresteerd is, is nog niets be-
EU schort wel alle officiële contacten op na visserijconflict
De Europese Unie neemt voorlopig geen strafmaatrege
len tegen Canada om het land tot inschikkelijkheid in het
visserijconflict te dwingen. Officiële diplomatieke en po
litieke contacten met Canada worden echter opgeschort,
zolang de opgebrachte Spaanse treiler Estai niet is vrijge
geven.
tenlandse zaken van Spanje,
Frankrijk en Duitsland met hun
Canadese collega, die vandaag
in Parijs zou plaatsvinden, is als
eerste demonstratief afgelast.
Spanje heeft het conflict rond
de trawler inmiddels voorgelegd
aan het Internationaal Ge-
BRUSSEL PETER DE VRIES
correspondent
De ambassadeurs van de 15
EU-landen hebben dat gister
middag tijdens spoedberaad in
Brussel besloten. Een ontmoe
ting van de ministers van bui
rechtshof in Den Haag. De kapi
tein van de in internationale
wateren geënterde vissersboot
werd gisteren in de haven van
St. John's vrijgelaten na betaling
van 5.700 Canadese dollar borg.
Maar tot woede van Brussel
bleef de Estai aan de ketting lig
gen en werd de lading gevangen
heilbot geveild. Voor het schip
zouden de Canadesen een
borgtocht van 3,9 miljoen dollar
eisen, zo lieten de Spaanse re
ders weten.
Een woordvoerder van de Eu
ropese Unie zei dat „we nog ver
weg zijn van een oplossing van
het conflict. Er zal niet worden
onderhandeld, tenzij de Cana
dezen nu onmiddelijk boot, ka
pitein en lading laten gaan en
alle aanklachten intrekken".
Ondanks die ferme verklaring
vinden er achter de schermen
wel informele gesprekken plaats
over hoe het conflict uitgepraat
kan worden. Europa wil dat vol
gende week de Noordatlanti-
sche Visserijorganisatie zich
over het probleem buigt, maar
Canada geeft de voorkeur aan
directe onderhandelingen.
'Besluit Tudjman
is capitulatie'
ZAGREB-SARAJEVO DPA-Rtr
De grootste oppositiepartij in
Kroatië heeft het besluit van
president Tudjman om VN-
blauwhelmen toe te staan lan
ger in zijn land te blijven, fel be
kritiseerd. „Capitulatie", oor
deelde voorzitter Drazen Budisa
van de Sociaal-liberale partij
(HSLS). De NAVO verwelkomde
het besluit van de president.
De oppositie sprak van een
'capitulatie van Kroatië voor de
internationale gemeenschap en
voor de Servische president
Milosevic.' Door een langer ver
blijf van de blauwhelmen zou
den volgens de oppositie de
Servische veroveringen worden
bestendigd.
Op een gezamenlijke pers
conferentie met de Amerikaan
se vice-president Al Gore ver
klaarde Tudjman zondag dat
5.000 van de 12.000 VN-troepen
kunnen blijven. Gisteren wees
Slobodan Jarcevic, afgevaardig
de van Krajina (gebied van de
Kroatische Serviërs) in Belgra
do, internationaal toezicht van
de grenzen met de Servische ge
bieden in Bosnië en met Servië
opnieuw af.
LAGOS Rtr-AFP
De militaire junta van generaal
Abacha in Nigeria heeft gisteren
haar golf van arrestaties tegen
een nieuwe staatsgreeppoging
voortgezet. Zij pakte de voor
malige juntaleider generaal
Obasanjo op, welke die dag te
rugkeerde uit het buitenland.
De door de junta gemelde
couppoging is de negende sinds
de onafhankelijkheid 35 jaar ge
leden.
Obasanjo had de macht in
Nigeria van 1976 tot 1979 en is
tot nu toe de enige militaire
heerser in het land geweest die
de macht in 1979 vrijwillig over
droeg aan een gekozen burger
regering. Die werd in 1983 door
een militaire staatsgreep ten val
gebracht.
Donderdag was Obasanjo's
vroegere rechterhand generaal
Yar'Adua opgepakt en vrijdag
29 andere legerofficieren en
burgers. Kort nadat Lagos de
poging tot staatsgreep had ge
meld, hadden andere officieren
de wijk genomen naar Ghana.
parus De Franse president Mitterrand heeft giste
ren opnieuw krachtig stelling genomen tegen de
Amerikaanse blokkade van Cuba. Tijdens een lunch
met Fidel Castro in het Elysée zei Franse staatshoofd
overigens niet voor het eerst ronduit de Ameri
kaanse boycot van Cuba 'stupide' te vinden. Castro
zelf noemde de boycot wat later op de dag in een
toespraak tot de Unesco 'crimineel'.
Hoewel 'El Lider Maximo' officieel slechts een privé-
bezoek aan Frankrijk brengt hij is uitgenodigd
door de in Parijs gevestigde VN-organisatie Unesco
viel de man die door Amerikaans toedoen een
soort internationale paria geworden is een ontvangst
ten deel die normaal gesproken gereserveerd is voor
staatshoofden op officieel bezoek. Mitterrand wil
kennelijk vlak voor het einde van zijn veertienjarige
regime nog één keer wat principiële puntjes op de i
zetten.
foto reuter
iurkse oproerpolitie zorgt ervoor dat het uitgaansverbod, dat voor drie
(vijken van Istanbul van kracht is, wordt nageleefd. foto reuter
pJanbul jessica lutz kend. Op diverse plaatsen in de
stad zijn gisterenavond protest
demonstraties gehouden. Een
groep demonstranten heeft een
snelweg gedurende een half uur
bezet. Een andere groep zag
hiervan af toen de politie in de
lucht begon te schieten.
De rellen ontstonden zondag
avond, nadat vier alevitische
koffiehuizen vanuit een rijden
de auto onder vuur genomen
werden. De aanslagen werden
opgeëist door een fundamenta
listische beweging. De aleviten,
die naar schatting een derde
van de Turkse moslims uitma
ken, belijden een veel vrijere
vorm van de islam en zijn voor
standers van een strikte schei
ding tussen staat en religie.
Openlijk belijden van alevitisme
was tot twee jaar geleden verbo
den.
Ondanks het feit dat er een
politiebureau vlak bij de koffie
huizen is, was de politie pas
veel later ter plaatse. Dat was
reden voor de bevolking om het
politiebureau aan te vallen met
stokken en stenen.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Een paar jaar geleden was
Nursultan Nazarbajev, wiens
voornaam 'de gelukkige sultan'
betekent, nog immens popu
lair. Het zag er economisch
ook veelbelovend uit: Kazach-
stan is na Rusland de grootste
olieproducent van de voorma
lige Sovjetunie en bezit tal van
andere grondstoffen. Westerse
investeerders, de oliemaat
schappijen voorop, wisten al
snel de weg naar Alma Ata te
vinden.
Maar de verwachtingen wer
den niet ingelost. Deels heeft
dat te maken met de enorme
oppervlakte van dit dunbe
volkte land, die grote proble
men oplevert voor het opzet
ten van goede voorzieningen.
Bovendien is Kazachstan net
als andere ex-Sovjet-republie-
ken duchtig besmet met het
corruptie-virus.
Het grootste probleem is ech
ter de relaüe met Rusland en
de moeizame verhouding tus
sen Kazachen en de grote Rus
sische minderheid (bijna veer
tig procent van de bevolking).
Nazarbajev probeert politiek
en economisch zo dicht moge
lijk tegen Rusland aan te
schurken en dat wordt hem
zelfs door de gematigde natio-
President Nazarbajev.
nalisten in het parlement kwa
lijk genomen.
Onder druk van Moskou zette
Nazarbajev wetgeving door die
de Russen een dubbele natio
naliteit opleverde en van het
Russisch een staatstaal maak
te. Nazarbajevs pragmatische
uitleg 'Tachtig procent van
ons onderwijs is in het Rus
sisch, we kennen onze eigen
taal niet eens meer' vond
geen gehoor in het parlement,
dat de taalwet wegstemde.
Het in meerderheid conserva-
archieffoto
tieve parlement verzette zich
ook tegen de door Nazarbajev
voorgestelde privatisering van
de landbouw. Het besluit van
het Constitutioneel Hof kan
Nazarbajev daarom niet echt
ongelegen komen. Vorig jaar
waren er voortdurend span
ningen met de regering en in
oktober zag Nazarbajev zich
gedwongen zijn premier, de
etnische RusTeresjtsjenko,
naar huis te sturen. Hij werd
vervangen door de Kazach Ka-
zjegeldin, een vertrouweling
van Nazarbajev.
De parlementsverkiezingen
van vorig jaar waren zeker niet
democratisch te noemen. Ra
dicale oppositiepartijen, zoals
de nationalistische Alash-be-
weging, werd het onmogelijk
gemaakt zich te registreren.
Buitenlandse waarnemers tij
dens de verkiezingen, zoals het
Nederlandse kamerlid Jan van
Houwelingen, constateerden
dat ze niet eerlijk verliepen.
Deze kritiek leverde de oud-
staatssecretaris nog ruzie met
Nazarbajev op.
Achteraf gaf de Kazachse presi
dent echter toe dat het demo
cratische spel niet helemaal
volgens de regels was verlopen.
Het Constitutioneel Hof werd
in stelling gebracht door een
etnisch Russische kandidate,
die het parlement net niet
haalde.
De parlementsleden vrezen nu
dat Nazarbajev onder strakke
presidentiële regie referenda
over de taalkwestie en de land-
privatisering zal uitschrijven
en het niet tot nieuwe parle
mentsverkiezingen zal laten
komen. Nazarbajev beweert
van niet; zeker is slechts dat af
gelopen weekeinde een einde
kwam aan de schijnbare stabi
liteit in Kazachstan.
De Europese Commissie on
derzoekt welke handelsmaatre
gelen er bij wijze van vergelding
mogelijk zijn. De EU wil het
conflict vooralsnog niet op de
spits drijven en houdt daarom
de lijst met mogelijke sancties
angstvallig geheim. Op de ach
tergrond speelt mee dat ver
schillende EU-landen „wel soli
dair zijn met Spanje en Por
tugal, die het meest getroffen
worden, maar dat we er ook
geen belang bij hebben de lont
in het kruitvat te gooien", zoals
één diplomaat het uitdrukt.
Weer aanslagen
tegen Turken
BONN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
De afgelopen nacht zijn in
Duitsland voor de tweede keer
in twee weken aanslagen ge
pleegd op Turkse instellingen.
Doelwit van de acties waren
twee reisbureaus in Berlijn, een
cultureel centrum in Duisburg
en een gemeenschapscentrum
in Lünen bij Dortmund. In Bün-
de. in Westfalen, was brand ge
sticht op de binnenplaats van
een huis waar Turkse gezinnen
wonen. Er zijn volgens de poli
tie geen gewonden gevallen. De
vorige aanslagen werden ge
pleegd door Koerdische organi
saties. Nu heeft nog niemand
de verantwoordelijkheid voor
de aanslagen opgeëist.
Duitse energievoorziening, het
formele argument voor de sub
sidie, is een 'algemeen belang'
en dient derhalve uit de 'alge
mene middelen' betaald te wor
den. De kolenheffing is te speci
fiek en moet per 1 januari 1996
verdwijnen.
Deze uitspraak zadelde Waigel
tot het jaar 2000, wanneer de
subsidie afloopt, op met een
fors gat in zijn begroting.
Schrappen van de subsidie kan
niet, dat is in strijd met eerder
gemaakt afspraken en politiek
niet te verkopen. Waigel stelde
dus voor een energiebelasting
in te voeren.
Aan die oplossing kleeft een
probleem: coalitiepartner FDP
is er niet voor te porren. De li
beralen hebben het afgelopen
jaar de ene electorale zeperd na
de andere gehaald en hebben
bedacht dat ze zich moeten
'profileren' om weer in de gunst
van de kiezer te komen. Een
energiebelasting ter vervanging
van de kolenheffing is 'onbe
spreekbaar'. En daar wringt nu
de schoen. Opgeven van deze
stellingname zou gezichtsverlies
betekenen. Tegen de klippen op
vasthouden aan het standpunt
zou het einde van de coalitie
betekenen en, daar is iedereen
van overtuigd, ook het einde
van de FDP.
BONN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
De Duitse regering probeert
vandaag een oplossing te vin
den voor een probleem dat bij
een verkeerde benadering haar
voortbestaan in gevaar brengt.
De regeringspartijen CDU/CSU
en de liberale FDP kunnen het
al weken niet eens worden over
de financiering van de giganti
sche subsidie die tot de eeuw
wisseling de ongeveer 100.000
mijnwerkers aan het werk moet
houden.
De CDU wil de naar schatting
benodigde 35 miljard mark via
een speciale energiebelasting
binnenharken. Dat stuit op het
nee van de liberalen, voor wie
een nieuwe belastingverhoging
taboe is. Minister van financiën
Waigel (CSU) moet maar de
kaasschaaf hanteren en het geld
via bezuinigingen bij elkaar zien
te sprokkelen, zegt de FDP.
De subsidie voor de buitenspo
rig dure Duitse steenkool een
ton kost 291 mark, ruim vier
maal zo duur als de prijs op de
wereldmarkt wordt tot nog
toe betaald uit een speciale hef
fing van 7,5 procent op de elek
triciteitsrekeningen die burger
en bedrijfsleven betalen.
Dat is, zegt het Constitutionele
Hof in Karlsruhe, in strijd met
de wet. Het veilig stellen van de
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Het Italiaanse eiland Sardinië
staat bekend als 'het konink
rijk' van de ontvoerders. Een
van hun meest beproefde
'communicatietechnieken', is
het versturen van een afgesne
den oor. Gisteren kwam uit dat
de criminelen er niet voor te
rugdeinzen om in geval van
overlijden van hun slachtoffer
een moord te plegen om toch
maar een oor te hebben voor
de onderhandelingen met de
familieleden.
Paoletto Ruiu, een 42-jarige
apotheker uit het dorp Orune,
werd op 22 oktober 1993 ont
voerd. Twee maanden later
ontving zijn familie een oor en
een eis tot betaling van het los
geld. Aangezien het oor al in
staat van ontbinding verkeer
de, sprak de politie het ver
moeden uit dat Ruiu al was
overleden.
De familie weigerde dit alles
te geloven, mede omdat de
ontvoerders contact bleven
zoeken en vertelden dat de
man, levend en wel, in hun be
zit was. In het voorjaar van
1994 leverden de criminelen
hiervoor het door de familie
gevraagde bewijs, opnieuw in
de vorm van een afgesneden
oor.
De politie weigerde te gelo
ven dat het lichaamsdeel toe
hoorde aan de ontvoerde apo
theker en kreeg gelijk na een
bloed- en DNA-onderzoek. Op
basis van eenzelfde soort on
derzoek werd deze week vast
gesteld dat het oor afkomstig is
van een 20-jarige jongen die in
dezelfde periode in de omge
ving van Orune spoorloos was
verdwenen.
Niemand weet nog hoe en
wanneer precies de jongen is
vermoord, maar zeker is dat de
criminelen tot hun daad zijn
overgegaan om te kunnen blij
ven onderhandelen met de fa
milieleden van de apotheker.
De hoofdcommissaris van de
stad Nuoro zei gisteren dat als
er al sprake was van ethiek
binnen de Sardijnse bendes,
die nu geheel verdwenen is.
ALMA-ATA Rtr-Tass
Een meerderheid van de parle
mentariërs in de Centraalazia-
tische republiek Kazachstan
heeft vandaag het parlemen
taire werk voortgezet hoewel
president Nursultan Nazarba
jev zaterdag het parlement had
ontbonden. In totaal 130 afge
vaardigden van het 177 zetels
tellende parlement kwamen
bijeen en zeiden in een motie
dat er geen reden is om het
parlement onrechtmatig te
verklaren.
Zeventig van de in totaal 177
volksvertegenwoordigers beslo
ten onder leiding van de oppo
sitionele politicus en schrijver
Soelejmenov een nieuw parle
ment op te richten. Soelej
menov is één van Kazachstans
meest gerespecteerde intellec
tuelen. Zowel in het Westen als
in de voormalige Sovjetunie
verwierf hij erkenning als tegen
stander van de Kazachse nucle
aire politiek.
De 55-jarige Nazarbajev wil
per decreet regeren tot de nieu
we verkiezingen. Die kunnen
over twee of drie maanden
plaatsvinden. De ontbinding
van het parlement is volgens
hem geheel in overeenstem
ming met de wet. Buitenlandse
politici beschouwen de parle
mentaire crisis in Kazachstan
als een 'normale uitingsvorm
van een daadwerkelijke demo
cratie en een strikte naleving
van de wet', zei hij. De presi
dent won in 1991 de verkiezin
gen met 99,8 procent van de
stemmen.
Critici werwijten Nazarbajev
dat hij zijn tegenstanders in het
parlement, die niet enthousiast
waren over de door hem in
gang gezette economische her
vormingen, wil uitschakelen. De
president benoemde gisteren
Akezjan Kazjegeldin opnieuw
tot premier en gaf hem de op
dracht een regering te vormen
die voorlopig de zaken kan
waarnemen. De nieuwe rege
ring kan er binnen een week
zijn.
